KAPITULO 24
“Magmaisugon Ka!”
Nakapalagiw hi Pablo ha plano nga pagpatay ha iya, ngan gindepensahan niya an iya kalugaringon ha atubangan ni Felix
Iginbase ha Buhat 23:11–24:27
1, 2. Kay ano nga hi Pablo diri nahipapausa ha pagtimaraot nga iya gin-aatubang ha Jerusalem?
KATAPOS hi Pablo matalwas tikang ha nasisina nga mga tawo ha Jerusalem, ginpriso na liwat hiya. Inin madasigon nga apostol diri nahipapausa ha pagtimaraot nga iya gin-aatubang dinhi ha Jerusalem. Ginsidngan hiya nga makakalaom hiya hin ‘kapriso ngan mga kasakitan’ dinhi hini nga syudad. (Buh. 20:22, 23) Ngan bisan kon diri sigurado hi Pablo kon ano gud an mahitatabo ha iya, maaram hiya nga padayon hiya nga mag-aantos tungod han ngaran ni Jesus.—Buh. 9:16.
2 Bisan an Kristiano nga mga propeta nagpahamangno kan Pablo nga gagapuson hiya ngan itutubyan “ha kamot han mga tawo han mga nasud.” (Buh. 21:4, 10, 11) Bag-o la nga may mga Judio nga nangalimbasog pagpatay ha iya, ngan waray pag-iha katapos hito, baga hin ‘makukuniskunis’ hiya han mga membro han Sanhedrin samtang naglalantugi hira tungod han iya ginsiring. Yana, ini nga apostol ginpriso han mga sundalo han Roma ngan maatubang hin damu pa nga pagbista ngan akusasyon. (Buh. 21:31; 23:10) Oo, hi apostol Pablo nagkikinahanglan hin pagparig-on!
3. Diin kita nakakakarawat hin pagparig-on basi magpadayon ha aton pagsangyaw nga buruhaton?
3 Hinin panahon han kataposan, maaram kita nga “pagtitimarauton liwat an ngatanan nga naghihingyap magkinabuhi nga may debosyon ha Dios sugad nga mga disipulo ni Kristo Jesus.” (2 Tim. 3:12) Ha panapanahon, kinahanglan liwat naton an pagparig-on basi magpadayon ha aton pagsangyaw nga buruhaton. Mapasalamaton gud kita ha napapanahon nga pagparig-on nga aton nakakarawat pinaagi han mga publikasyon ngan han mga katirok nga ginhikay han “matinumanon ngan maaramon nga uripon”! (Mat. 24:45) Ginpapasarig kita ni Jehova nga waray kaaway han maopay nga sumat an maglalampos. Diri nira mabubungkag an iya mga surugoon sugad nga grupo o mapapaundang an ira pagsangyaw nga buruhaton. (Isa. 54:17; Jer. 1:19) Pero kumusta man hi apostol Pablo? Nakakarawat ba hiya hin pagparig-on basi padayon nga magpamatuod hin bug-os bisan pa han pagkontra? Kon oo, ano ito, ngan ano an iya reaksyon?
Napakyas an ‘Pagkunsabo Ngan Panumpa’ (Buhat 23:11-34)
4, 5. Ano nga pagparig-on an nakarawat ni Pablo, ngan kay ano nga napapanahon ito?
4 Han sumunod nga gab-i katapos hi apostol Pablo matalwas tikang ha Sanhedrin, nakakarawat hiya hin ginkikinahanglan gud nga pagparig-on. An giniyahan nga asoy nagsusumat ha aton: “An Ginoo tinindog hirani ha iya ngan nagsiring: ‘Magmaisugon ka! Kay sugad la nga nagpapamatuod ka hin bug-os mahitungod ha akon ha Jerusalem, kinahanglan magpamatuod ka liwat ha Roma.’” (Buh. 23:11) Pinaagi hiton makaparig-on nga mga pulong ni Jesus, ginpasarig hi Pablo nga matatalwas hiya. Maaram hiya nga matatalwas hiya basi makaabot ha Roma ngan makakapribilehiyo nga magpamatuod didto mahitungod kan Jesus.
“Sobra 40 ha ira an naghuhulat basi mag-ambus ha iya.”—Buhat 23:21
5 Napapanahon an pagparig-on nga iginhatag kan Pablo. Pagkabuwas gud, sobra 40 nga Judio nga lalaki an “nagkunsabo . . . ngan nanumpa nga maghihikaraot hira kon kumaon hira o uminom nga diri pa nira napapatay hi Pablo.” Iginpakita hinin ‘pagkunsabo ngan panumpa’ nga determinado gud ito nga mga Judio nga patayon ini nga apostol. Kon mapakyas hira ha ira plano, natoo hira nga may maraot nga mahitatabo ha ira. (Buh. 23:12-15) An ira plano, nga gin-uyonan han punoan nga mga saserdote ngan han mga tigurang, dad-on hi Pablo tipabalik ha Sanhedrin basi dugang nga pakianhan, nga sugad hin karuyag nira usisahon hin mas maopay an iya kaso. Pero samtang tipakadto ha Sanhedrin, naghuhulat na hira basi atakehon ngan patayon hi Pablo.
6. Paonan-o nahibaroan an plano nga pagpatay kan Pablo, ngan ano nga ehemplo an mahimo mahibaroan han mga batan-on yana tikang hini nga asoy?
6 Pero an umangkon ni Pablo nakabati hini nga plano ngan iginsumat ito kan Pablo. Katapos, ginsugo ni Pablo inin batan-on nga lalaki nga isumat ito kan Claudio Lisias, nga kumander han militar han Roma. (Buh. 23:16-22) Sigurado nga hinigugma ni Jehova an mga batan-on, nga pariho hinin waray ngarani nga umangkon ni Pablo, maisugon nga gin-uuna an kaopayan han katawohan han Dios imbes nga an ira kalugaringon ngan matinumanon nga ginbubuhat an ira mahihimo basi suportaran an mga buruhaton han Ginhadian.
7, 8. Ano an ginhimo ni Claudio Lisias basi magin talwas hi Pablo?
7 Han nahibaroan ni Claudio Lisias, nga kumander han 1,000 nga sundalo, an plano kontra kan Pablo, nagsugo dayon hiya nga magkaada 470 nga militar nga gwardya—mga sundalo, parabangkaw, ngan parapangabayo—nga mabaya ha Jerusalem hito nga gab-i ngan talwas nga uupdan hi Pablo ngadto ha Cesarea. Pag-abot didto, dadad-on nira hiya ngadto kan Gobernador Felix. a Bisan kon an Cesarea, an sentro han gobyerno han Roma ha Judea, may damu nga residente nga Judio, an kadam-an han umurukoy hito mga Hentil. An murayaw nga kahimtang ha Cesarea iba gud ha kahimtang ha Jerusalem, diin damu an nagpapakita hin diskriminasyon ngan bayolente nga nakontra ha iba nga mga relihiyon. An Cesarea liwat amo an nangunguna nga headquarters han pwersa militar han Roma ha Judea.
8 Sugad nga pagsunod ha balaud han Roma, hi Lisias nagpadara kan Felix hin surat nga nagsasaysay han kaso. Gin-unabi ni Lisias nga han nahibaroan niya nga hi Pablo tuminungnong han Roma, gintalwas niya hi Pablo han “papatayon na unta” hiya han mga Judio. Nagsiring hi Lisias nga waray hiya nakita nga bisan ano nga sala kan Pablo nga “angay hin kamatayon o kaprisohan,” pero tungod han plano kontra kan Pablo, iginpadara niya hi Pablo ngadto kan Felix basi mabatian han gobernador an mga nag-aakusar ngan magpadapat hin paghukom mahitungod hini.—Buh. 23:25-30.
9. (a) Paonan-o gintalapas an mga katungod ni Pablo sugad nga tuminungnong han Roma? (b) Kay ano nga mahimo naton pahimulosan an aton mga katungod sugad nga tuminungnong han usa nga nasud?
9 Tinuod ba an iginsurat ni Lisias? Diri tanan. Baga hin karuyag la niya nga magpaimpres ha gobernador. Diri tinuod nga gintalwas niya hi Pablo tungod kay nahibaroan niya nga an apostol tuminungnong han Roma. Dugang pa, waray unabiha ni Lisias nga hi Pablo iya ‘iginpagapos hin duha nga kadena’ ngan ha urhi nagsugo hiya nga hi Pablo “imbistigaron samtang ginlalatigo.” (Buh. 21:30-34; 22:24-29) Salit gintalapas ni Lisias an mga katungod ni Pablo sugad nga tuminungnong han Roma. Yana liwat, ginagamit ni Satanas an mga parakontra nga panatiko ha ira relihiyon basi timarauton an katawohan han Dios, ngan bangin mangalimbasog hira nga kuhaon an aton katungod ha pagsingba ha Dios. Pero pariho kan Pablo, kasagaran na nga mapapahimulosan han katawohan han Dios an ira mga katungod sugad nga tuminungnong han usa nga nasud basi maprotektaran hira han balaud.
“Nalilipay Ako Pagdepensa han Akon Kalugaringon” (Buhat 23:35–24:21)
10. Ano an mabug-at nga mga akusasyon kan Pablo?
10 Ha Cesarea, ‘gin-gwardyahan hi Pablo ha palasyo ni Herodes’ basi hulaton an pag-abot han mga nag-aakusar ha iya tikang ha Jerusalem. (Buh. 23:35) Paglabay hin lima ka adlaw, inabot hira—an hitaas nga saserdote nga hi Ananias, an mamumulong ha publiko nga Tertulo an ngaran, ngan an usa nga grupo hin mga tigurang. Siyahan, gindayaw ni Tertulo hi Felix tungod han iya ginbubuhat para ha mga Judio, nga klaro nga pag-ulog-ulog la basi makuha an iya pag-uyon. b Katapos, nagtikang hi Tertulo paghisgot han kaso ni Pablo ngan nagsiring nga hi Pablo sugad hin “peste . . . , nga nag-aaghat ha ngatanan nga Judio ha bug-os nga inuukyan nga tuna nga magrebelde ha gobyerno, ngan usa hiya nga lider han sekta han mga Nazareno. Nagsari liwat hiya nga pasiparahan an templo, salit gindakop namon hiya.” An iba nga mga Judio ‘inapi ha pag-atake, nga marig-on nga nasiring nga tinuod ito nga mga butang.’ (Buh. 24:5, 6, 9) Nag-aaghat hin pagrebelde ha gobyerno, lider han peligroso nga sekta, ngan nagpapasipara han templo—mabug-at ini nga mga akusasyon nga mahimo magresulta hin sentensya nga kamatayon.
11, 12. Paonan-o gindepensahan ni Pablo an iya kalugaringon kontra ha mga akusasyon ha iya?
11 Katapos, hi Pablo gintugotan nga magyakan. “Nalilipay ako pagdepensa han akon kalugaringon,” siring niya. Bug-os nga ginpanhimuwa niya an mga akusasyon. Ini nga apostol waray magpasipara ha templo ngan waray liwat mangalimbasog nga mag-aghat hin pagrebelde ha gobyerno. Nagsiring hiya nga ‘damu na ka tuig’ nga waray hiya ha Jerusalem ngan kinanhi hiya nga may dara nga “mga regalo tungod ha kalooy”—mga donasyon para ha mga Kristiano nga nagin pobre bangin tungod han gutom ngan pagtimaraot. Nag-insister hi Pablo nga antes hiya sumulod ha templo, “limpyo na [hiya] uyon ha mga balaud” ngan nangalimbasog hiya nga “magkaada limpyo nga konsensya ha atubangan han Dios ngan han mga tawo.”—Buh. 24:10-13, 16-18.
12 Pero gin-amin ni Pablo nga nagbubuhat hiya hin sagrado nga pag-alagad ha Dios han iya mga kaapoy-apoyan “uyon ha paagi han pagsingba han gintatawag nira nga sekta.” Kondi nag-insister hiya nga natoo hiya han “ngatanan nga butang nga aada ha Balaud ngan ha mga sinurat han mga Propeta.” Ngan pariho ha mga nag-aakusar ha iya, natoo hiya ha paglaom nga “pagkabanhaw han mga magtadong ngan han mga diri magtadong.” Katapos, gin-ayat ni Pablo an mga nag-aakusar ha iya: “Payakna an mga tawo nga aanhi kon ano nga sayop an ira nakita samtang natindog ako ha atubangan han Sanhedrin, labot la hinin uusa nga butang nga akon ginyakan ha daku nga tingog samtang natindog ako ha butnga nira: ‘Ginhuhukman ako yana ha iyo atubangan tungod kay natoo ako ha pagkabanhaw han mga patay!’”—Buh. 24:14, 15, 20, 21.
13-15. Kay ano nga hi Pablo maopay nga ehemplo para ha aton han maisugon nga pagpamatuod ha atubangan han sekular nga mga awtoridad?
13 Hi Pablo nagpakita hin maopay nga ehemplo para ha aton nga angay sundon kon dad-on man kita ha atubangan han sekular nga mga awtoridad tungod han aton pagsingba ngan sayop nga akusaran han mga butang sugad han pagpatikang hin samok, pag-aghat hin pagrebelde ha gobyerno, o pagin mga membro han “peligroso nga sekta.” Waray niya ulog-ulugi an gobernador pariho han ginbuhat ni Tertulo. Nagpabilin hi Pablo nga kalmado ngan matinalahuron. Mataktika nga naghatag hiya hin klaro ngan tinuod nga testimonya. Gin-unabi ni Pablo nga an “mga Judio tikang ha probinsya han Asia” nga nag-akusar ha iya han pagpasipara ha templo diri presente, ngan uyon ha balaud, dapat makaatubang niya hira ngan mabatian an ira mga akusasyon.—Buh. 24:18, 19.
14 Labaw ha ngatanan, hi Pablo waray mag-alang nga magsumat parte han iya mga gintotoohan. May kaisog nga gin-unabi utro hini nga apostol nga natoo hiya ha pagkabanhaw, bisan kon nagin hinungdan ito han kasamok han nakadto hiya ha atubangan han Sanhedrin. (Buh. 23:6-10) Ha depensa ni Pablo, ginpabug-atan niya an paglaom nga pagkabanhaw. Kay ano? Kay nagpapamatuod hiya mahitungod kan Jesus ngan ha iya pagkabanhaw tikang ha mga patay—usa nga butang nga diri ginkakarawat hito nga mga parakontra. (Buh. 26:6-8, 22, 23) Oo, an isyu may kalabotan ha pagkabanhaw—labi na an pagtoo kan Jesus ngan ha iya pagkabanhaw—an nagin sentro han kontrobersya.
15 Pariho kan Pablo, mahimo kita magin maisugon ha pagpamatuod ngan maparig-on ha ginsiring ni Jesus ha iya mga disipulo: “Kangangalasan kamo han ngatanan nga tawo tungod ha akon ngaran. Pero an nagpailob tubtob ha kataposan matatalwas.” Dapat ba kita mabaraka kon ano an aton isisiring? Diri, kay hi Jesus nagpasarig: “Ha panahon nga dad-on nira kamo basi itubyan, ayaw kamo kabaraka kon ano an iyo isisiring; pero anoman an ihatag ha iyo hito nga oras, isiring ito, kay diri kamo an nagyayakan kondi an baraan nga espiritu.”—Mar. 13:9-13.
“Nahadlok hi Felix” (Buhat 24:22-27)
16, 17. (a) Paonan-o hi Pablo ginbista ni Felix? (b) Ano an posible nga rason nga nahadlok hi Felix, pero kay ano nga padayon hiya nga nakigkita kan Pablo?
16 Diri ini an siyahan nga higayon nga nabatian ni Gobernador Felix an mahitungod ha mga gintotoohan han mga Kristiano. An asoy nasiring: “Tungod kay may hinbabaroan hi Felix mahitungod hini nga Dalan [an termino nga nagtutudlok ha mga sumurunod han Kristo antes hira tawagon nga mga Kristiano], ginlangan la anay niya an ira kaso ngan nagsiring: ‘Didesisyonan ko ini nga mga butang may kalabotan ha iyo engkaso umabot na hi Lisias nga kumander han militar.’ Ngan ginsugo niya an opisyal han kasundalohan nga padayon nga gwardyahan hi Pablo pero tagan hin gutiay nga kagawasan, ngan tugotan an iya katawohan nga asikasuhon an iya mga panginahanglan.”—Buh. 24:22, 23.
17 Paglabay hin pipira ka adlaw, hi Felix, upod hi Drusila nga iya asawa, nga usa nga Judio, nagpatawag kan Pablo ngan “namati ha iya samtang nagyayakan hiya mahitungod han pagtoo kan Kristo Jesus.” (Buh. 24:24) Pero han nag-istorya hi Pablo mahitungod han “pagkamatadong ngan pagpugong ha kalugaringon ngan han tiarabot nga paghukom, nahadlok hi Felix,” posible tungod kay nakukonsensya hiya hito tungod han magraot nga iya ginbuhat. Salit ginsidngan niya hi Pablo: “Lakat la anay yana, pero ipapatawag ko ikaw utro kon may higayon na ako.” Katapos hito, damu ka beses nga nakigkita hi Felix kan Pablo, diri tungod kay karuyag niya mahibaroan an kamatuoran, kondi tungod kay naglalaom hiya nga huhukipan hiya ni Pablo.—Buh. 24:25, 26.
18. Kay ano nga hi Pablo nag-istorya kan Felix ngan ha iya asawa parte han “pagkamatadong ngan pagpugong ha kalugaringon ngan han tiarabot nga paghukom”?
18 Kay ano nga hi Pablo nag-istorya kan Felix ngan ha iya asawa parte han “pagkamatadong ngan pagpugong ha kalugaringon ngan han tiarabot nga paghukom”? Hinumdumi nga karuyag nira mahibaroan kon ano an nahiuupod han “pagtoo kan Kristo Jesus.” Tungod kay maaram hi Pablo han ira pagin imoral, madarahog, ngan waray hustisya, ginklaro niya kon ano an ginkikinahanglan ha ngatanan nga karuyag magin sumurunod ni Jesus. An ginsiring ni Pablo nagpakita han daku nga kaibahan butnga han mga suruklan han Dios ha pagkamatadong ngan han paagi han pagkinabuhi ni Felix ngan han iya asawa. Nakabulig unta ini ha ira nga masabtan nga an ngatanan nga tawo may baratunon ha Dios may kalabotan ha ira ginhuhunahuna, ginyayakan, ngan ginbubuhat, ngan an paghukom ha ira han Dios mas importante kay ha ira magigin paghukom kan Pablo. Diri urusahon nga “nahadlok” hi Felix!
19, 20. (a) Ha aton ministeryo, ano an aton dapat buhaton ha mga tawo nga baga hin interesado pero diri naruruyag paghimo han ginkikinahanglan nga mga pagbag-o? (b) Kay ano nga makakasiring kita nga hi Felix diri sangkay ni Pablo?
19 Ha aton ministeryo, bangin may makaistorya kita nga mga tawo nga pariho kan Felix. Ha siyahan, bangin baga hin interesado hira ha kamatuoran, pero ha pagkatinuod, diri hira naruruyag paghimo han ginkikinahanglan nga mga pagbag-o. Kinahanglan magin mabinantayon kita ha sugad nga mga tawo. Pero pariho kan Pablo, mahimo naton isumat ha ira ha mataktika nga paagi an matadong nga mga suruklan han Dios. Bangin mabantad han kamatuoran an ira kasingkasing. Pero kon nagigin klaro nga waray hira intensyon nga bayaan an ira makasasala nga paagi han pagkinabuhi, diri naton hira ginpipirit nga magbag-o, lugod namimiling kita hadton karuyag gud mahibaro han kamatuoran.
20 Ha kahimtang ni Felix, nabuhayhag an tinuod nga aada ha iya kasingkasing hini nga mga pulong: “Paglabay hin duha ka tuig, hi Felix ginsaliwnan ni Porcio Festo; ngan tungod kay karuyag ni Felix nga paboran hiya han mga Judio, ginpabay-an niya hi Pablo nga magpabilin ha prisohan.” (Buh. 24:27) Hi Felix diri tinuod nga sangkay ni Pablo. Maaram hi Felix nga an mga sumurunod han “Dalan” diri nagrirebelde ha gobyerno o nag-aaghat ha iba nga buhaton ito. (Buh. 19:23) Maaram liwat hiya nga hi Pablo waray gintalapas nga bisan ano nga balaud han Roma. Pero ginpabay-an ni Felix ini nga apostol nga magpabilin ha prisohan basi “paboran hiya han mga Judio.”
21. Ano an nahitabo kan Pablo katapos magin gobernador hi Porcio Festo, ngan ano an sigurado nga padayon nga nagparig-on ha iya?
21 Sugad han iginpapakita han kataposan nga bersikulo han Buhat kapitulo 24, priso la gihapon hi Pablo han ginsaliwnan ni Porcio Festo hi Felix sugad nga gobernador. Salit nagtikang an sunod-sunod nga pagbista, ngan hi Pablo kinahanglan umatubang ha iba-iba nga mga opisyal. Oo, inin maisugon nga apostol ‘gindara ha atubangan han mga hadi ngan mga gobernador.’ (Luc. 21:12) Sugad han aton mahibabaroan, ha urhi magpapamatuod hiya ha pinakagamhanan nga magmarando ha iya panahon. Hito ngatanan, waray gud magluya an pagtoo ni Pablo. Sigurado nga padayon hiya nga naparig-on hini nga ginsiring ni Jesus: “Magmaisugon ka!”
a Kitaa an kahon nga “ Felix—Gobernador han Judea.”
b Ginpasalamatan ni Tertulo hi Felix kay tungod ha iya nagkaada “daku nga kamurayawan” an nasud. Pero an kamatuoran, diri sugad kamamurayawon an Judea han hi Felix an gobernador kay han panahon han pagmando han bisan hin-o nga gobernador nga nahiuna ha iya tubtob ha pagrebelde kontra ha Roma. Diri liwat tinuod an gin-unabi nga “daku gud nga pagpasalamat” han mga Judio tungod han mga reporma nga ginhimo ni Felix. Ha pagkamatuod, hi Felix ginkangalasan han kadam-an nga Judio tungod kay ginhimo niya nga miserable an ira kinabuhi ngan tungod han iya pagin brutal han ginpaundang niya an ira mga pagrebelde.—Buh. 24:2, 3.
