1, 2. Ano nga daku nga girra an hirani na gud mahitabo, ngan ano nga mga pakiana an nabangon may kalabotan hito? (Kitaa an retrato hini nga pahina.)

 YINUKOT ka tuig na nga ini nga kalibotan namamantsahan han dugo han nagkakamatay ha girra, sugad han duha nga girra ha kalibotan han ika-20 ka siglo. Pero hirani na gud mahitabo an pinakadaku nga girra ha kasaysayan han tawo. Diri ito girra la han mga tawo, diin an mga nasud nag-aaraway tungod han makikalugaringon nga mga rason. Lugod, “pakiggirra [ito] ha daku nga adlaw han Dios nga Makagarahum-ha-ngatanan.” (Pah. 16:14) Usa nga arogante nga kaaway an magigin mitsa hito pinaagi ha pagsulong ha tuna nga presyoso ha Dios; magriresulta ito ha pinakadaku nga pagpakita ni Jehova nga Soberano nga Ginoo han iya gahum ha pagbungkag nga waray pa gud makita ha kalibotan.

² Salit may nabangon nga mga pakiana: Hin-o ini nga kaaway? Ano nga tuna an iya susulungon? San-o, kay ano, ngan paonan-o niya ito susulungon? Tungod kay kita nga putli nga mga magsiringba ni Jehova mahidadabi hito nga mga panhitabo, kinahanglan hibaroan naton an mga baton. Mababasa ito ha eksayting nga tagna ha Ezekiel kapitulo 38 ngan 39.

3. Isaysay an importante nga mga punto han tagna ni Ezekiel mahitungod kan Gog han Magog.

 ³ Basaha an Ezekiel 38:1, 2, 8, 18; 39:4, 11. Ini an importante nga mga punto hini nga tagna: “Ha ultimo nga bahin han mga tuig,” usa nga kaaway nga gintatawag nga “Gog . . . han Magog” an masulong ha “tuna” han katawohan han Dios. Tungod hiton mabangis nga pag-atake, maglalarab an “duro nga kapungot” ni Jehova, ngan manginginlabot hiya ngan pipirdihon hi Gog. * Katima, ipapakaon hiya ni Jehova ngan an ngatanan niya nga kaupod “ha ngatanan nga klase hin tamsi nga mandaragit ngan ha ihalas nga mga hayop.” Ha kataposan, tatagan ni Jehova hi Gog hin “lubnganan.” Basi masabtan kon paonan-o ini nga tagna matutuman ha diri na maiha, kinahanglan anay naton makilala hi Gog.

4. Ano an aton masisiring mahitungod kan Gog han Magog?

⁴ Hin-o hi Gog han Magog? Ha paghulagway ni Ezekiel, masisiring naton nga hi Gog kaaway han putli nga mga magsiringba. An ngaran ba nga Gog nagtutudlok kan Satanas​—an nangunguna nga kaaway han tinuod nga pagsingba? Damu ka dekada nga ito an ginsisiring han aton mga publikasyon. Pero an dugang nga pag-usisa ha tagna ni Ezekiel nagresulta hin pagbag-o han aton pagsabot. Iginsaysay han An Barantayan nga an titulo nga Gog han Magog diri nagtutudlok ha espiritu nga persona kondi ha tawhanon nga kaaway​—usa nga grupo, o alyansa, han mga nasud nga makikig-away ha putli nga pagsingba. * Antes naton repasuhon an basihan hini nga konklusyon, aton anay usisahon an duha nga detalye ha tagna ni Ezekiel nga nagpapakita nga hi Gog diri espiritu nga persona.

5, 6. Ano nga mga detalye ha tagna ni Ezekiel an nagpapakita nga hi Gog diri espiritu nga persona?

⁵ “Ipapakaon ko ikaw ha ngatanan nga klase hin tamsi nga mandaragit.” (Ezek. 39:4) Ha Biblia, an ideya mahitungod han pagkaon han mga tamsi nga mandaragit hin patay nga lawas agsob gamiton sugad nga pahamangno han paghukom han Dios. Ito an iginpahamangno han Dios ha nasud han Israel ngan ha iba nga nasud. (Deut. 28:26; Jer. 7:33; Ezek. 29:3, 5) Pero tigamni nga iginpahamangno ito, diri ha espiritu nga mga persona, kondi ha mga tawo. Haom ito kay an ginkakaon han mga tamsi nga mandaragit ngan han ihalas nga mga hayop diri espiritu, kondi unod. Salit ini nga pahamangno ha tagna ni Ezekiel nagpapasabot nga hi Gog diri espiritu.

⁶ “Tatagan ko hi Gog hin lubnganan ha Israel.” (Ezek. 39:11) Diri mababasa ha Biblia nga an mga espiritu iginlulubong ha tuna. Lugod, hi Satanas ngan an iya mga demonyo piprisuhon ha kahiladman hin 1,000 ka tuig ngan ha urhi ilalabog ha simboliko nga linaw nga kalayo, nga nagpapasabot han ira kabungkagan ha kadayonan. (Luc. 8:31; Pah. 20:1-3, 10) Tungod kay hi Gog tatagan “hin lubnganan” ha tuna, masisiring naton nga diri hiya espiritu.

7, 8. San-o “an hadi han norte” maabot ha iya kataposan, ngan ano an kaparihoan hito ha mahitatabo kan Gog han Magog?

⁷ Kon hi Gog diri espiritu, hin-o o ano ini nga kaaway nga maghihimo hin ultimo nga pag-atake ha putli nga mga magsiringba? Hisgotan  naton an duha nga tagna nga mabulig ha aton nga makilala hi Gog han Magog.

⁸ “An hadi han norte.” (Basaha an Daniel 11:40-45.) Igintagna ni Daniel an pagkasunod-sunod han mga gahum ha kalibotan tikang ha iya panahon tubtob ha aton panahon. An tagna nag-unabi liwat hin magkaribal nga magmarando​—“an hadi han sur” ngan “an hadi han norte”—​nga an pangirilal-an nagburobag-o ha paglabay han mga siglo samtang nagkukompetensya an iba-iba nga nasud kon hin-o an mas gamhanan. Mahitungod ha ultimo nga pag-atake han hadi han norte ha “panahon han kataposan,” hi Daniel nagsiring: “Magawas hiya nga may duro nga kapungot basi poohon ngan bungkagon an damu.” An mga magsiringba ni Jehova an nangunguna nga puntirya han hadi han norte. * Pero pariho kan Gog han Magog, “maabot hiya ha iya kataposan” katima niya mapakyas ha pag-atake ha katawohan han Dios.

9. Ano an kaparihoan han mahitatabo kan Gog han Magog ngan han mahitatabo ha “mga hadi ha bug-os nga inuukyan nga tuna”?

⁹ An “mga hadi ha bug-os nga inuukyan nga tuna.” (Basaha an Pahayag 16:14, 16; 17:14; 19:19, 20.) Igintagna ha libro han Pahayag an pag-atake han “mga hadi ha tuna” ha “Hadi han mga hadi,” an langitnon nga hi Jesus. Pero tungod kay diri nira maaabot an langit, aatakehon nira an mga aanhi ha tuna nga nasuporta ha Ginhadian. An mga hadi ha tuna mapipirde ha girra ha Armagedon. Tigamni nga maabot hira ha ira kataposan katima nira atakehon an katawohan ni Jehova. Puropariho ini ha ginsisiring mahitungod kan Gog han Magog. *

10. Ano an masisiring naton mahitungod kan Gog han Magog?

¹⁰ Kon sugad, ano an masisiring naton mahitungod kan Gog? Siyahan, hi Gog diri espiritu. Ikaduha, hi Gog nagtutudlok ha mga nasud nga hirani na umatake ha katawohan han Dios. Ito nga mga nasud sigurado nga magpuporma hin alyansa, karuyag sidngon, magkakaurosa hira. Kay ano? An katawohan han Dios naukoy ha bug-os nga kalibotan, salit an mga nasud kinahanglan magkaurosa ha katuyoan ngan buhat basi atakehon hira. (Mat. 24:9) Pero hi Satanas an magigin mastermind hito nga pag-atake. Maiha na niya gin-iimpluwensyahan an mga nasud nga kontrahon an tinuod nga pagsingba. (1 Juan 5:19; Pah. 12:17) Pero an tagna ni Ezekiel mahitungod kan Gog han Magog nakapokus ha papel han mga nasud nga maatake ha katawohan ni Jehova. *

11. Ano an pagkahulagway han tagna ni Ezekiel mahitungod han “tuna” nga susulungon ni Gog?

¹¹ Aton hinbaroan ha  parapo 3 nga susulungon ni Gog han Magog an tuna nga presyoso kan Jehova salit mapupungot gud hi Jehova. Ano ito nga tuna? Balikon naton an tagna ni Ezekiel. (Basaha an Ezekiel 38:8-12.) Nasiring ito nga “susulungon [ni Gog] an tuna han katawohan nga iginpahiuli” ngan “gintirok utro tikang ha mga nasud.” Tigamni liwat an ginsisiring hito mahitungod han iginpahiuli  nga mga magsiringba nga naukoy hito nga tuna: “Naukoy [hira] nga may seguridad”; an ira mga baryo “diri napuproteksyonan hin mga pader, mga trangka, o mga ganghaan”; ngan hira “nagtitirok hin mga bahandi.” Ito an tuna nga gin-uukyan han putli nga mga magsiringba ni Jehova ha bug-os nga kalibotan. Paonan-o naton hibabaroan kon ano ito?

12. Ano nga pagpahiuli an nahitabo ha tuna han Israel ha panahon han Biblia?

¹² Makakabulig an pag-usisa han pagpahiuli nga nahitabo ha kadaan nga Israel, an tuna diin an pinili nga katawohan han Dios naukoy, nagtatrabaho, ngan nagsisingba hin damu ka siglo. Han nagin diri matinumanon an mga Israelita, hi Jehova nagtagna pinaagi kan Ezekiel nga an ira tuna gugub-on ngan magigin binayaan. (Ezek. 33:27-29) Pero nagtagna liwat hi Jehova nga may mabinasulon nga nabibilin nga mabalik tikang ha pagkadistyero ha Babilonya ngan magpapahiuli han putli nga pagsingba hito nga tuna. Pinaagi han bendisyon ni Jehova, an Israel mababag-o ngan magigin mabungahon ‘pariho han garden han Eden.’ (Ezek. 36:34-36) Ito nga pagpahiuli nagtikang han 537 B.C.E. han an nadistyero nga mga Judio binalik ha Jerusalem basi ipahiuli an tinuod nga pagsingba ha ira hinigugma nga tuna.

13, 14. (a) Ano an espirituwal nga tuna? (b) Kay ano nga presyoso kan Jehova ito nga tuna?

¹³ Ha moderno nga panahon, an putli nga mga magsiringba iginpahiuli ha puropariho nga paagi. Aton hinbaroan ha Kapitulo 9 nga han 1919 an katawohan han Dios igin-gawas ha maiha nga pagkabihag ha Babilonya nga Gamhanan. Hito nga tuig, gindara ni Jehova ha espirituwal nga tuna an iya iginpahiuli nga mga magsiringba. Ito  nga tuna amo an espirituwal nga paraiso​—an may seguridad ngan hura ha espirituwal nga kahimtang han mga magsiringba han tinuod nga Dios. Dinhi naukoy kita nga may seguridad ngan murayaw an hunahuna ngan kasingkasing. (Prob. 1:33) Nakakarawat naton an hura nga espirituwal nga pagkaon, ngan damu an aton makalilipay nga buruhaton ha pagpasamwak han Ginhadian han Dios. Tinuod gud ha aton ini nga darahunon: “An bendisyon ni Jehova an nagpapariko ha usa nga tawo, ngan diri Niya ito gindudugangan hin kasakit.” (Prob. 10:22) Diin man kita naukoy, aada kita hini nga tuna​—an espirituwal nga paraiso—​kon aktibo nga ginsusuportaran naton an putli nga pagsingba ha pulong ngan buhat.

¹⁴ Presyoso kan Jehova ito nga tuna. Kay ano? Kay para ha iya, an mga umurukoy hito an “presyoso nga mga butang han ngatanan nga nasud,” mga tawo nga iya iginpahirani ha putli nga pagsingba. (Hag. 2:7; Juan 6:44) Naniningkamot gud hira pagsul-ot han bag-o nga personalidad, nga nagpapakita han makaruruyag nga mga kalidad han Dios. (Efe. 4:23, 24; 5:1, 2) Sugad nga putli nga mga magsiringba, bug-os nga nag-aalagad hira ha iya ha mga paagi nga naghihimaya ha iya ngan nagpapamatuod han ira gugma ha iya. (Roma 12:1, 2; 1 Juan 5:3) Sigurado nga nalilipay gud hi Jehova ha duro nga paningkamot han iya mga magsiringba nga paopayon an espirituwal nga tuna. Hunahunaa la: Kon prayoridad mo an putli nga pagsingba, diri la kay ginpapaopay mo an espirituwal nga paraiso kondi napapalipay mo liwat an kasingkasing ni Jehova!​—Prob. 27:11.

15, 16. San-o susulungon ni Gog han Magog an aton iginpahiuli nga espirituwal nga tuna?

¹⁵ An hirani na nga pagsulong han alyansa han mga nasud ha aton presyoso nga espirituwal nga tuna nakakaaghat ha aton nga mamurubuot. Tungod kay kita nga mga magsiringba ni Jehova mahidadabi hito nga pag-atake, karuyag naton nga mas mahibaro pa mahitungod hito. Salit hisgotan naton an tulo nga pakiana.

¹⁶ San-o susulungon ni Gog han Magog an aton iginpahiuli nga espirituwal nga tuna? Ini an baton han tagna: “Ha ultimo nga bahin han mga tuig susulungon mo an tuna.” (Ezek. 38:8) Nagtutudlok ini ha panahon nga hirani ha kataposan hini nga sistema. Hinumdumi nga an daku nga kasakitan magtitikang ha kabungkag han Babilonya nga Gamhanan, an imperyo han buwa nga relihiyon ha kalibotan. Katapos bungkagon an buwa nga mga relihiyon ngan antes magtikang an Armagedon, hihimoon ni Gog an ultimo ngan bug-os-pwersa nga pag-atake ha tinuod nga mga magsiringba.

17, 18. Paonan-o mamaniobrahon ni Jehova an mga panhitabo ha daku nga kasakitan?

¹⁷ Kay ano nga susulungon ni Gog an iginpahiuli nga tuna han putli nga mga magsiringba ni Jehova? Iginpapakita han tagna ni Ezekiel an duha nga rason​—siyahan, an pagmaniobra ni Jehova, ngan ikaduha, an magraot nga motibo ni Gog.

 ¹⁸ An pagmaniobra ni Jehova. (Basaha an Ezekiel 38:4, 16.) Tigamni an ginsiring ni Jehova kan Gog: “Bubutangan [ko] hin mga kaw-it an imo mga panga” ngan, “dadad-on ko ikaw kontra ha akon tuna.” Karuyag ba sidngon nga pupwersahon ni Jehova an mga nasud nga atakehon an iya mga magsiringba? Syempre diri! Diri gud hiya magpapahinabo hin maraot ha iya katawohan. (Job 34:12) Pero kilala niya an iya mga kaaway​—nga mapupungot hira ha putli nga mga magsiringba ngan diri palalabyon an higayon nga poohon hira. (1 Juan 3:13) Pariho hin pagbutang hin mga kaw-it ha mga panga ni Gog ngan pagtugway ha iya, mamaniobrahon ni Jehova an mga panhitabo basi matuman an Iya kaburut-on ha Iya itinanda nga panahon. Katapos bungkagon an Babilonya nga Gamhanan, posible magbutang hi Jehova hin paon para ha mga nasud basi buhaton nira an aada na ha ira kasingkasing. Hito nga paagi iaandam niya an kahimtang para ha pag-atake nga magriresulta ha Armagedon, an pinakadaku nga girra ha kalibotan. Katapos, tatalwason niya an iya katawohan, hihimayaon an iya pagkasoberano, ngan babaraanon an iya ngaran.​—Ezek. 38:23.

19. Ano an magpapagios kan Gog nga maniguro nga paundangon an putli nga pagsingba?

¹⁹ An magraot nga motibo ni Gog. An mga nasud ‘magpaplano hin  maraot.’ Mamimiling hira hin paagi nga ipagawas an ira maiha na nga kapungot ngan kangalas ha mga magsiringba ni Jehova, nga baga hin waray mahihimo, sugad hin “naukoy ha mga baryo nga diri napuproteksyonan hin mga pader, mga trangka, o mga ganghaan.” Maruruyag liwat hira nga ‘panguhaan hin damu nga butang sugad nga dinag-an’ an mga “nagtitirok hin mga bahandi.” (Ezek. 38:10-12) Ano nga “mga bahandi”? Damu an espirituwal nga bahandi han katawohan ni Jehova; an aton pinakapresyoso nga panag-iya amo an aton putli nga pagsingba, nga kan Jehova gud la naton iginhahatag. Maniniguro an mga nasud nga paundangon ito kay nangangalas hira hito ngan ha ngatanan nga nasuporta hito.

20. Paonan-o susulungon ni Gog an espirituwal nga tuna, o paraiso?

²⁰ Paonan-o susulungon ni Gog an espirituwal nga tuna, o paraiso? An mga nasud posible nga magsari pagsamok han aton Kristiano nga pagkinabuhi ngan pagpaundang han aton pagsingba. Salit bangin sarihan nira nga ulangon an suplay han espirituwal nga pagkaon, pugngan an aton pagkatirok, bungkagon an aton pagkaurosa, ngan paundangon kita ha madasigon nga pagpasamwak han mensahe han Dios. Ini ngatanan bahin han espirituwal nga paraiso. Susulsolan ni Satanas an mga nasud nga manalinguha nga poohon ha tuna an tinuod nga mga magsiringba ngan an putli nga pagsingba.

21. Kay ano nga mapasalamaton ka nga ginpapahamangnoan kita ni Jehova han hirani na gud mahitabo?

²¹ An tiarabot nga pag-atake ni Gog han Magog makakaapekto ha ngatanan nga tinuod nga magsiringba ha espirituwal nga tuna nga iginhatag han Dios. Mapasalamaton gud kita nga ginpapahamangnoan kita ni Jehova han hirani na gud mahitabo! Samtang ginhuhulat naton an daku nga kasakitan, hinaot magin determinado kita nga suportaran an putli nga pagsingba ngan iprayoridad ito. Ha pagbuhat hini, makakabulig kita ha pagpaopay han iginpahiuli nga tuna. Ngan makikita naton an urusahon gud nga panhitabo ha diri na maiha: Kon paonan-o didepensahan ni Jehova an iya katawohan ngan an iya baraan nga ngaran ha Armagedon, sugad han isasaysay ha sunod nga kapitulo.