HI Sarah natindog ha butnga han ira balay ngan nagkikinita ha tanan nga bahin hito. Handurawa hiya, usa nga babaye nga taga-Butnga Sinirangan nga may maghusay nga mata. Makikita ba ha iya mga mata an kasubo? Kon oo, diri makuri hibaroan kon kay ano. Damu an hinumdoman hini nga balay. Hiya ngan an iya hinigugma nga bana, hi Abraham, may diri maihap nga magpakalilipay nga panahon dinhi. * Magkaupod nga ginhimo nira ini nga ira panimalay.

Naukoy hira ha Ur, usa nga mainuswagon nga syudad nga damu an magkarit, propesyonal, ngan negosyante. Salit sigurado nga damu an ira propyedad. Kondi an balay ni Sarah labaw pa kay ha burutangan la han iya mga gamit. Dinhi, hiya ngan an iya bana nagkaada malipayon ngan makasurubo nga mga panahon. Ngan dinhi, damu ka beses nga nag-ampo hira ha ira hinigugma nga Dios, hi Jehova. Damu gud an rason ni Sarah nga higugmaon ini nga lugar.

Kondi andam hi Sarah nga bayaan an tanan nga iya nahiaraan. Bisan kon bangin mga 60 anyos na, magbibiyahe hiya ngadto ha lugar nga diri niya hinbabaroan, ngan magkikinabuhi nga puno hin peligro ngan kakurian, nga waray posibilidad nga makabalik. Ano an hinungdan hiton tigda nga pagbag-o? Ngan ano an aton mahibabaroan tikang ha iya pagtoo?

Hi Sarah posible nga nagtubo ha Ur. Yana ito nga syudad, binayaan na la ngan kagubaan. Kondi ha panahon ni Sarah, regular nga naagi ha Salog Euprates an mga barko han mga negosyante nga nagdadara hin marahalon nga mga epektos tikang ha iba-iba nga lugar ngada hinin mainuswagon nga syudad. An mga tawo nagsusuruok ha haligot ngan paliko-liko nga kakalsadahan han Ur, an mga barko naghuhuruot ha pantalan, ngan an mga baligya nagpapanunobra ha mga tindahan. Handurawa nga nagtutubo hi Sarah hini nga syudad ngan nakilala ha ngaran han damu nga residente hito. Sigurado nga nakilala liwat hira ha iya tungod kay mahusay hiya hinduro, ngan daku liwat an iya pamilya.

Hi Sarah ginhuhulagway han Biblia sugad nga babaye nga may daku nga pagtoo—pero diri ito an pagtoo ha dios han bulan nga ginsisingba han damu ha Ur, diin usa nga torre para hito nga dios an nakikita ha bug-os nga syudad. Kondi an ginsisingba ni Sarah amo an tinuod nga Dios, hi Jehova. Waray mag-unabi an Biblia kon paonan-o hiya nagkaada hito nga pagtoo. An iya tatay nagsingba ha mga idolo ha sulod hin pipira ka panahon. Anoman an nahitabo, nakaasawa hiya kan Abraham nga magurang ha iya hin napulo ka tuig. * (Genesis 17:17) Ha urhi, nakilala hi Abraham sugad nga “amay . . . han ngatanan nga may pagtoo.” (Roma 4:11) Hira Abraham ngan Sarah nangalimbasog nga magkaada marig-on nga pag-asawa, nga an pundasyon amo an respeto, maopay nga komunikasyon, ngan pagin andam ha pagsulbad han magkuri  nga problema. Kondi labaw ha ngatanan, marig-on an ira pag-asawa tungod han ira gugma ha Dios.

Hinigugma gud ni Sarah an iya bana, ngan nag-ukoy hira ha Ur kaupod han ira pamilya. Kondi waray pag-iha, inatubang hira hin pagsari. An Biblia nasiring nga hi Sarah “baw-as” ngan “waray anak.” (Genesis 11:30) Hito nga panahon, daku ito nga problema. Pero nagpabilin hi Sarah nga maunungon ha iya Dios ngan ha iya bana. An ira ilo ha amay nga umangkon nga hi Lot nagin sugad hin ira anak. Hira Abraham ngan Sarah padayon nga nagkinabuhi tubtob ha usa ka adlaw han nagbag-o an ngatanan.

Hi Abraham eksayted nga kumadto kan Sarah. Diri hiya makatoo han nahitabo pa la. An Dios nga ira ginsisingba nakiistorya pa la ha iya—nagpakita pa ngani ha iya, nga waray ruhaduha pinaagi hin anghel! Handurawa hi Sarah nga haros diri guminhawa nga nagpapakiana: “Ano an iya ginsiring ha imo? Alayon sumati ako!” Posible nga liningkod anay hi Abraham basi makapanhunahuna; katapos ginsumatan niya hi Sarah han ginsiring ni Jehova: “Bayai an imo tuna ngan an imo mga paryente ngan kadto ha tuna nga akon ipapakita ha imo.” (Buhat 7:2, 3) Han kalmado na hira, ginpamalandong nira an igintoka ha ira ni Jehova. Babayaan nira an ira permanente ngan komportable nga kinabuhi ngan maukoy ha mga tolda! Ano an magigin reaksyon ni Sarah? Sigurado nga ginbantayan gud ni Abraham kon ano an iya magigin reaksyon. Andam ba hiya pagsuporta ha iya bana hiton daku nga pagbag-o ha ira kinabuhi?

An sitwasyon ni Sarah bangin iba ha aton sitwasyon. Bangin mahunahuna naton, ‘Aw, waray man maghangyo an Dios ha akon o ha akon asawa hin sugad hito!’ Bisan pa hini, diri ba kita ngatanan naatubang hin puropariho nga sitwasyon diin kinahanglan naton pumili? Nagkikinabuhi kita ha materyalistiko nga kalibotan diin gin-aaghat kita nga unahon an aton kahimyang, mga panag-iya, o seguridad. Pero iba an igin-aaghat han Biblia—unahon an espirituwal nga mga butang ngan lipayon an Dios labaw ha paglipay ha aton kalugaringon. (Mateo 6:33) Samtang ginpapamalandong naton an ginbuhat ni Sarah, bangin magpakiana kita, ‘Ano nga desisyon an sadang ko himoon ha akon kinabuhi?’

Samtang nag-iimpaki hi Sarah, namroblema hiya kon ano an dadad-on ngan ibibilin. Diri niya madadara an dagku nga butang nga diri makakarga ha asno ngan kamelyo, ngan diri praktikal ha waray permanente nga urukyan. Sigurado nga damu han ira panag-iya an kinahanglan ibaligya o ipanhatag. Dugang pa, waray na an kombinyente nga pagkinabuhi ha syudad—an hirani nga mga paralitan hin lugas, karne, prutas, panapton, ngan iba pa han ira panginahanglan ngan karuyag.

Bangin makuri gud kan Sarah an pagbaya han ira balay. Kon an ira balay pariho ha mga balay nga  naukab ha Ur han mga arkeologo, daku gud an nawara kan Sarah. An pira hito nga mga balay may sobra 12 nga kwarto ngan suplay hin tubig. Bisan an simple nga balay may marig-on nga atop, bungbong, ngan purtahan, salit diri basta masusulod. An sugad ba nga proteksyon kontra ha kawatan, leon, leopardo, oso, ngan lobo—nga komon ha mga lugar hito nga panahon—maihahatag han mga tolda?

Ngan ano daw la an aabaton ni Sarah ha pagbaya ha iya pamilya? An sugo han Dios nga “bayai an imo tuna ngan an imo mga paryente” bangin makuri gud para ha iya. Sugad nga mahigugmaon ngan mapinaurahon nga babaye, bangin may kabugtoan hiya, mga umangkon, ngan dadâ ngan batâ nga duok ha iya nga bangin diri na niya makita. Kondi may kaisog nga padayon nga nangandam hiya ha pagbaya.

Bisan pa han mga pagsari, natapos ni Sarah an pag-impaki ngan andam na ha paglakat ha itinanda nga adlaw. Hi Tera, an patriarka han pamilya, maupod ha ira bisan kon mga 200 anyos na hiya. (Genesis 11:31) Sigurado nga magigin okupado hi Sarah ha pag-ataman ha iya lagas na nga kag-anak. Inupod liwat ha ira hi Lot ha pagsugot kan Jehova nga ‘bumaya ha Caldea.’—Buhat 7:4.

Nagbiyahe hira siyahan tipakadto ha Haran, nga mga 960 ka kilometro ngadto ha norte-weste, nga nasubay ha Euprates. Nag-ukoy anay hira ha Haran. Hini nga panahon, bangin may sakit na hi Tera ngan diri na puydi magbiyahe. Salit nagpabilin anay hira didto tubtob han namatay hiya ha edad nga 205. Antes han ira sunod nga pagbiyahe, nakiistorya utro hi Jehova kan Abraham ngan nagsugo ha ira nga bumaya hini nga lugar ngan kumadto ha tuna nga ipapakita ni Jehova ha iya. Hini nga higayon, makalilipay nga nagsaad an Dios: “Hihimoon ko ikaw nga daku nga nasud.” (Genesis 12:2-4) Kondi han binaya hira ha Haran, 75 anyos na hi Abraham ngan 65 na hi Sarah, ngan waray hira anak. Salit paonan-o an usa nga nasud magtitikang kan Abraham? Makuha ba hiya hin iba nga asawa? Komon an pagkaada damu nga asawa hadto, salit bangin nahunahuna ito ni Sarah.

Anoman an nahitabo, binaya hira ha Haran. Kondi tigamni kon hin-o an mga inupod ha ira. An rekord nasiring nga an pamilya ni Abraham binaya dara an karikohan ngan “an mga kalag nga ira natirok ha Haran.” (Genesis 12:5) Hin-o ito nga “mga kalag”? Posible nga mga surugoon. Sigurado nga ginsumatan nira Abraham ngan Sarah han ira gintotoohan adton mga naruruyag mamati. An pipira nga kadaan nga hubad han mga Judio nasiring nga an gin-uunabi hini nga teksto mga proselita, mga tawo nga umupod kanda Abraham ngan Sarah ha pagsingba kan Jehova. Kon tinuod ito, an marig-on nga pagtoo ni Sarah nakabulig ha iya nga magin epektibo ha pagsumat mahitungod han iya Dios ngan han iya paglaom. Maopay gud nga pamalandungon naton ito kay nagkikinabuhi kita ha panahon diin damu an waray pagtoo ngan waray paglaom. Mahimo mo ba isumat ha iba an imo nahibabaroan tikang ha Biblia?

Han makatabok hira ha Euprates, nga posible han Nisan 14, 1943 B.C.E., nagbiyahe hira tikadto ha sur ngadto ha tuna nga iginsaad ni Jehova. (Eksodo 12:40, 41) Handurawa an kahipausa ni Sarah ha kahusay ngan pagkaiba-iba han palibot, ngan ha maopay nga klima han lugar. Didto hirani ha kakahoyan han More, hirani ha Sikem, nagpakita utro hi Jehova kan Abraham, ngan nagsiring: “Ha imo katulinan akon ihahatag ini nga tuna.” Aw, an pulong nga “katulinan” sigurado nga may importansya kan Abraham! Waray ruhaduha nga nagpahinumdom ito ha iya han garden han Eden, diin igintagna ni Jehova an usa nga binhi nga magbubungkag kan Satanas. Ginsumatan na ni Jehova hi Abraham nga an nasud nga magtitikang ha iya amo an magigin paagi basi makakarawat hin mga bendisyon an tanan nga tawo ha tuna.—Genesis 3:15; 12:2, 3, 6, 7.

Bisan pa hito, an ira pamilya apektado la gihap han mga kakurian. Han nagkaada gutom ha Canaan, nagdesisyon hi Abraham nga dad-on an iya pamilya ha Ehipto. Kondi inabat niya nga may peligro hito nga lugar. Salit nakiistorya hiya kan Sarah: “Kitaa yana, ako maaram nga ikaw babaye nga may mahusay nga lindong: Ngan mahananabu, nga kon an mga taga-Egipto makatan-aw ha imo, hira masiring; Amo ini an iya asawa: ngan papatayon ako nira, kondi ikaw an pagbubuhion nira. Ako nanginginyupo ha imo, nga masiring ka nga ikaw bugto nakon; basi ako pagopayon tungud ha imo, ngan basi nga an akon kalag mabuhi tungud ha imo.” (Genesis 12:10-13) Kay ano nga naghangyo hin sugad hi Abraham?

 Hi Abraham diri buwaon o talawan sugad han siring han pipira nga kritiko. Ha pagkamatuod, hi Sarah bugto niya ha amay. Ngan may basihan an iya paghirot. Maaram hira Abraham ngan Sarah nga waray mas importante kay ha katuyoan han Dios nga magkaada espesyal nga binhi ngan nasud pinaagi kan Abraham, salit an iya katalwasan importante gud. Dugang pa, makikita ha ebidensya han arkeolohiya nga komon la ha gamhanan nga mga lalaki ha Ehipto an pagkuha han asawa han iba ngan patayon an bana. Salit gumios hin maaramon hi Abraham, ngan mapainubsanon nga nagkooperar hi Sarah ha iya.

Waray pag-iha, napamatud-an nga husto an ginkakahadlokan ni Abraham; nakita han pipira nga prinsipe han Paraon an duro nga kahusay ni Sarah, bisan pa han iya edad. Iginsumat nira ito ha Paraon, ngan nagsugo hiya nga kuhaon hi Sarah! Posible nga duro gud an kasakit ni Abraham o an kahadlok ni Sarah. Pero baga hin gintratar hi Sarah diri sugad nga bihag, kondi sugad nga dungganon nga bisita. Bangin naghunahuna an Paraon nga magpaimpres kan Sarah pinaagi han iya karikohan ngan makigsabot ha “bugto” ha pakig-asawa kan Sarah.—Genesis 12:14-16.

Handurawa hi Sarah nga namimintana o aada ha balkon nga nagkikinita ha palibot han Ehipto. Ano daw la an iya inabat ha pag-ukoy utro ha balay nga may bungbong, atop, ngan magrasa nga pagkaon? Nasulay ba hiya ha magarbo nga pagkinabuhi, nga posible nga labaw pa ha ira kinabuhi hadto ha Ur? Sigurado nga malilipay hi Satanas kon iya babayaan hi Abraham ngan magin asawa han Paraon! Kondi diri ito an iya ginbuhat. Hi Sarah maunungon ha iya bana, ha ira pag-asawa, ngan ha iya Dios. Maopay gud nga subaron han ngatanan nga inasaw-an dinhi hinin imoral nga kalibotan an sugad nga pagkamaunungon! Mahimo mo ba subaron hi Sarah ha pagin maunungon ha imo mga hinigugma ngan kasangkayan?

Gumios hi Jehova basi panalipdan hi Sarah pinaagi ha pagpadara hin peste kan Paraon ngan ha iya panimalay. Han hinbaroan han Paraon nga hi Sarah asawa ni Abraham, iginbalik niya hi Sarah kan Abraham ngan ginpabaya ha Ehipto an bug-os nga pamilya. (Genesis 12:17-20) Nalipay gud hi Abraham han naibalik an iya hinigugma nga asawa! Hinumdumi nga mahigugmaon nga nagsiring hiya kan Sarah: ‘Ako maaram nga ikaw babaye nga mahusay.’ Kondi may iba nga klase hin kahusay hi Sarah nga mas gin-apresyar niya, nga mas hilarom kay han pisikal nga kahusay. Hi Sarah may mahusay nga tinuod nga pagkatawo, nga amo an importante kan Jehova. (1 Pedro 3:1-5) Ito an klase han kahusay nga mahimo makultibar naton ngatanan. Kon uunahon naton an aton espirituwalidad kay han materyal nga mga butang, kon isusumat ha iba an aton hinbabaroan mahitungod ha Dios, ngan kon matinumanon nga masunod ha mga suruklan han Dios ha moral bisan pa han mga pagsulay, masusubad naton an pagtoo ni Sarah.