1, 2. (a) Paonan-o nagtikang an pag-asawa? (b) Ano an posible nga nasantop han siyahan nga lalaki ngan babaye mahitungod ha pag-asawa? (Kitaa an retrato hini nga pahina.)

NORMAL la ha tawo nga mag-asawa. An pag-usisa han gintikangan ngan katuyoan han pag-asawa mabulig ha aton nga magkaada timbang nga panhunahuna may kalabotan hito ngan mapahimulsan gud an mga bendisyon nga nahiuupod hito. Katapos larangon han Dios an siyahan nga tawo nga hi Adan, gintokahan hiya nga ngaranan an mga hayop. “Kondi ha lalaki waray hiagii an angay nga kabulig niya.” Tungod hito, ginpakaturog han Dios hi Adan, ginkuha an usa han iya mga gusok, ginhimo ito nga babaye, ngan gindara an babaye ha lalaki. (Basaha an Genesis 2:20-24.) Salit tikang ha Dios an pag-asawa.

² Ginpamatud-an ni Jesus nga hi Jehova an nagyakan hini: “Babayaan han lalaki an iya tatay ngan an iya nanay ngan magpapadayon nga kaupod han iya asawa, ngan hira nga duha magigin usa nga unod.” (Mat. 19:4, 5) Tungod han paggamit han Dios hin gusok ni Adan ha paghimo han babaye, posible nga nasantop han siyahan nga mag-asawa an pagkaimportante han ira pagkahiusa. Waray gud kahikayan  ha pagdiborsyo o pagkaada damu nga bana o asawa ha usa ka panahon.

3. Ano an usa nga importante nga katuyoan han pag-asawa?

³ Nalipay gud hi Adan ha iya mahusay nga asawa, nga ha urhi ginngaranan niya nga Eva. Magigin “kabulig” niya hi Eva samtang nangangalimbasog hira kada adlaw nga mapalipay an usa kag usa pinaagi ha pagtuman han ira papel sugad nga bana ngan asawa. (Gen. 2:18) An usa nga importante nga katuyoan han pag-asawa amo an pagpadamu han tawo ha tuna. (Gen. 1:28) Bisan kon hinigugma han mga anak an ira mga kag-anak, mabaya hira ha ira mga kag-anak basi mag-asawa ngan magkaada bag-o nga pamilya. Pupun-on han tawo an tuna ngan hihimoon ito nga paraiso.

4. Ano an nahitabo ha siyahan nga pag-asawa?

⁴ Nadaot an siyahan nga pag-asawa kay sayop nga gin-gamit nira Adan ngan Eva an ira kagawasan ha pagbuot pinaagi ha diri pagsugot kan Jehova. “An orihinal nga halas,” hi Satanas nga Yawa, naglimbong kan Eva pinaagi ha pag-aghat ha iya nga tumoo nga an pagkaon ha bunga han “kahoy han kinaadman han kaopayan ngan han karaotan” maghahatag ha iya hin espesyal nga kahibaro, salit makakagdesisyon hiya kon ano an maopay ngan maraot. Waray respetoha ni Eva an pagkaulo ni Adan han nagdesisyon hiya nga kumaon han bunga nga waray makiistorya ha iya bana. Ngan imbes nga sugton ni Adan an Dios, kumaon liwat hiya han bunga nga iginhatag ha iya ni Eva.​—Pah. 12:9; Gen. 2:9, 16, 17; 3:1-6.

5. Ano an aton mahibabaroan ha baton nira Adan ngan Eva kan Jehova?

⁵ Han ginpakianhan han Dios hi Adan han iya ginbuhat, ginbasol niya an iya asawa. Hiya nagsiring: “An babaye nga iginhatag mo nga kaupod ko, hiya naghatag ha akon han bunga han kahoy, ngan ako kinaon.” Ginbasol ni Eva an halas tungod kay ginlimbongan hiya hito. (Gen. 3:12, 13) Waray gud basihan ito nga mga rason! Tungod kay nagin diri masinugtanon kan Jehova an siyahan nga mag-asawa, gintagad niya hira nga mga rebelde. Marig-on gud ito nga pahamangno para ha aton! Basi magin malampuson an pag-asawa, kinahanglan tumanon han bana ngan asawa an ira tagsa nga responsabilidad ngan sugton hi Jehova.

6. Paonan-o mo isasaysay an Genesis 3:15?

⁶ Bisan pa han ginbuhat ni Satanas ha Eden, hi Jehova naghatag hin paglaom para ha katawohan ha siyahan nga tagna ha Biblia. (Basaha an Genesis 3:15.) Bubungkagon han ‘tulin’ han “babaye” hi Satanas. Hini nga tagna, iginpapakita ni Jehova ha katawohan an iya espesyal nga relasyon ha daku hinduro nga grupo han magtadong nga espiritu nga linarang nga nag-aalagad ha iya ha langit. Ha urhi, iginpakita han Kasuratan nga tikang ha iya sugad-asawa nga organisasyon, an Dios magsusugo hin usa nga “magtutultog” han Yawa ngan magpapahiuli han paglaom nga nawara han siyahan nga mag-asawa​—an mabuhi ha waray kataposan ha tuna sugad nga katumanan han orihinal nga katuyoan ni Jehova.​—Juan 3:16.

7. (a) Ano an nahitabo ha pag-asawa tikang han nagrebelde hira Adan ngan Eva? (b) Ano an iginsusugo han Biblia ha mga bana ngan asawa?

⁷ An pagrebelde nira Adan ngan Eva nakaapekto gud ha ira pag-asawa ngan ha ngatanan nga sumunod nga pag-asawa. Pananglitan, maieksperyensyahan ni Eva ngan han iya katulinan nga kababayin-an an duro nga kaul-ol ha pagburod ngan pagpanganak. Hihingyapon han kababayin-an an ira bana, pero an kalalakin-an magdudominar ha ira asawa, ha madarahog pa ngani nga paagi, sugad han aton nakikita ha damu nga pag-asawa yana. (Gen. 3:16) An Biblia nagsusugo ha mga bana nga ipakita an ira pagkaulo ha mahigugmaon nga paagi. Ha luyo nga bahin, an mga asawa sadang magpasakop ha pagkaulo han  ira bana. (Efe. 5:33) Tungod kay gintutuman han mag-asawa nga may kahadlok ha Dios an ira tagsa nga papel, naiibanan o nalilikyan pa ngani an mga diri pagsinabtanay.

8. Ano an kasaysayan han pag-asawa tikang ha panahon ni Adan tubtob ha Baha?

⁸ Antes mamatay hira Adan ngan Eva tungod han sala ngan pagkadiri-hingpit, nagkaada hira mga anak. (Gen. 5:4) An ira suhag nga hi Cain nag-asawa hin iya kapamilya. An tulin ni Cain nga hi Lamec amo an siyahan nga gin-unabi ha Biblia nga nagkaada duha nga asawa. (Gen. 4:17, 19) Tikang kan Adan tubtob ha Baha ha panahon ni Noe, gutiay la an nagin magsiringba ni Jehova. Kaupod hito hira Abel, Enoc, ngan Noe pati an iya pamilya. Ha panahon ni Noe, nakita han “mga anak nga lalaki han Dios nga an mga anak nga babaye han tawo mga maghusay,” siring han Biblia. Salit “ira ginkuha hira nga mga asawa ha ngatanan nga ira ginpili.” Tungod hinin diri normal nga pag-asawa han nagpakatawo nga mga anghel ngan han kababayin-an, nagkaada hira bayolente nga mga anak nga gintawag nga Nepilim. Dugang pa, “an karaotan han tawo daku ha tuna, ngan an ngatanan nga panhunahuna han pamurubuot han iya kasingkasing amo gud la maraot ha kadayonan.”​—Gen. 6:1-5.

9. Ano an ginbuhat ni Jehova ha magraot ha panahon ni Noe, ngan ano an aton mahibabaroan tikang ha mga panhitabo hito nga panahon?

⁹ Ginpahinabo ni Jehova an Baha ha panahon ni Noe basi poohon an magraot. Hito nga panahon, an mga tawo sagipo gud ha ira adlaw-adlaw nga buruhaton, upod na an pag-asawa, nga tungod hito ira ginbalewaray an tiarabot nga kabungkagan nga iginsumat ni “Noe, nga parasangyaw han katadongan.” (2 Ped. 2:5) Iginpariho ni Jesus ito nga kahimtang ha mahitatabo ha aton panahon. (Basaha an Mateo 24:37-39.) Yana, kadam-an an diri namamati han maopay nga sumat han Ginhadian han Dios nga iginsasangyaw ha bug-os nga tuna sugad nga pamatuod ha ngatanan nga nasud antes umabot an kataposan hinin maraot nga sistema. Ano nga leksyon an aton hibabaroan ha mga panhitabo ha panahon han Baha? Diri naton sadang tugotan an mga butang may kalabotan ha pamilya, sugad han pag-asawa ngan pagpadaku hin mga anak, nga makagwara han aton pag-abat hin pagkaapurado mahitungod han adlaw ni Jehova.

10. (a) Ha damu nga kultura, ano nga seksuwal nga mga buhat an normal na la nga ginhihimo han mga tawo? (b) Paonan-o hira Abraham ngan Sarah nagpakita hin maopay nga susbaranan ha pag-asawa?

¹⁰ Bisan kon komon an poligamiya ha panahon han mga patriarka, usa la an asawa ni Noe pati na han iya tulo nga anak nga kalalakin-an. Ha damu nga kultura, normal la an imoralidad, ngan bahin pa ngani ito ha relihiyoso nga mga seremonya. Han bumalhin hi Abram (Abraham) ngan an iya asawa nga hi Sarai (Sarah) ngadto ha Canaan tungod han sugo han Dios, kalyap hito nga lugar an mga buhat nga nagmiminos han pag-asawa. Salit nagdesisyon hi Jehova nga bungkagon an Sodoma ngan Gomorra tungod han sobra nga imoralidad nga ginbubuhat o ginkukonsinter han mga umurukoy hito nga syudad. Iginpakita ni Abraham an husto nga pagpanguna ha iya pamilya, ngan nagin maopay nga susbaranan hi Sarah ha pagin mapinasakupon ha pagkaulo han iya bana. (Basaha an 1 Pedro 3:3-6.) Ginsiguro ni Abraham nga an iya anak nga hi Isaac makaasawa hin magsiringba ni Jehova. Ito liwat an ginbuhat han anak ni Isaac nga hi Jacob, nga an mga anak nagin kaapoy-apoyan han 12 nga tribo han Israel.

11. Paonan-o an Mosaiko nga Balaud nagpanalipod ha mga Israelita?

¹¹ Ha urhi, naghimo hi Jehova hin kasabotan ha katulinan ni Jacob (Israel). An mga kustomre  ha pag-asawa ha panahon han mga patriarka, upod na an poligamiya, ginkontrol han Mosaiko nga Balaud. Nagpanalipod ito ha espirituwalidad han mga Israelita pinaagi ha pagsugo nga diri mag-asawa hin diri magsiringba ni Jehova. (Basaha an Deuteronomio 7:3, 4.) Kon may nabangon nga seryoso nga mga problema ha pag-asawa, agsob nga nabulig an mga tigurang ha pagsulbad hito. An pagin diri maunungon, pangabugho, ngan pagsuspetsa ha padis gin-aasikaso ha husto nga paagi. Igintugot an diborsyo, pero ginkontrol liwat ito. Mahimo idiborsyo han lalaki an iya asawa nga nagbuhat hin “diri angay.” (Deut. 24:1) Bisan kon waray idetalye an mga butang nga “diri angay,” makatadunganon la nga hunahunaon nga diri ito nag-uupod han gudtiay nga problema.​—Leb. 19:18.

12, 13. (a) Ha panahon ni Malakias, paonan-o gintratar han pipira nga kalalakin-an an ira asawa? (b) Yana, ano an magigin resulta kon an usa nga brother o sister umupod ha asawa o bana han iba?

¹² Ha panahon ni propeta Malakias, damu nga Judio nga bana an nagin diri maunungon ha ira asawa pinaagi ha pagdiborsyo ha ira ha bisan ano nga pasangil. Ginbayaan hini nga kalalakin-an an ira asawa han pagkabatan-on kay bangin karuyag nira mag-asawa hin mas batan-on o hin pagano nga kababayin-an pa ngani. Han nakanhi hi Jesus ha tuna, an Judio nga kalalakin-an nakikigdiborsyo pa gihapon ha ira padis ha “bisan ano nga hinungdan.” (Mat. 19:3) Nasina gud hi Jehova ha sugad nga pagdiborsyo.​—Basaha an Malakias 2:13-16.

¹³ Yana, an pagin diri maunungon ha padis diri gud ginkukonsinter han katawohan ni Jehova. Pero ano man kon may inasaw-an nga brother o sister nga inupod ha asawa o bana han iba ngan ha urhi nagpakasal hira katapos makigdiborsyo ha iya padis? Kon diri mabinasulon an nakasala, papaiwason hiya ha kongregasyon basi matipigan nga limpyo ha espirituwal an kongregasyon. (1 Cor. 5:11-13) Kinahanglan anay niya ‘ipakita ha mga buhat nga nagbabasol hiya’ antes hiya karawaton utro han kongregasyon. (Luc. 3:8; 2 Cor. 2:5-10) Bisan kon waray espisipiko nga kahilawig hin panahon an kinahanglan palabyon antes maibalik ha kongregasyon ito nga indibiduwal, an sugad nga pagin diri maunungon, nga usahay nahitatabo ha pipira nga kabugtoan, diri sadang igbalewaray. Bangin kinahanglan palabyon an pipira ka panahon​—usa ka tuig o sobra pa—​para maipakita han nakasala nga tinuod hiya nga nagbabasol. Ngan bisan kon naibalik na hiya ha kongregasyon, matindog pa gihapon hiya ha “atubangan han Dios ha lingkoran ha paghukom.”​—Roma 14:10-12; kitaa an The Watchtower, Nobyembre 15, 1979, p. 31-32.

14. Ano an katuyoan han Mosaiko nga Balaud?

¹⁴ An Mosaiko nga Balaud nagin giya han mga Israelita ha sulod hin sobra 1,500 ka tuig. Nakabulig ito ha katawohan han Dios nga hunahunaon pirme an matadong nga mga prinsipyo ha pag-asikaso han mga butang nga may kalabotan ha pamilya ngan iba pa. Nagin sugad liwat ito hin paragtutdo nga naggigiya ngadto ha Kristo. (Gal. 3:23, 24, ftn.) Han natapos an Balaud kamatay ni Jesus, naghimo an Dios hin bag-o nga kahikayan. (Heb. 8:6) Hini nga kahikayan, igindiri na an pipira nga igintutugot hadto ha Mosaiko nga Balaud.

15. (a) Ano nga suruklan ha pag-asawa an sadang sundon han mga Kristiano? (b) Ano an sadang tagdon han usa nga Kristiano nga naghunahuna ha pakigdiborsyo?

¹⁵ Han ginbaton ni Jesus an pakiana han pipira nga Pariseo mahitungod han pagtugot ni Moises ha pagdiborsyo, nagsiring hiya nga “diri sugad hito ha tinikangan.” (Mat. 19:6-8) Salit iginpakita ni Jesus nga an suruklan han Dios ha pag-asawa nga ginhimo ha Eden an sadang sundon han mga Kristiano. (1 Tim. 3:2, 12) Sugad  nga ‘usa na nga unod,’ an mag-asawa diri angay magbulag. An ira gugma ha Dios ngan ha usa kag usa magpaparig-on han ira pagkahiusa. An nakikigdiborsyo nga diri imoralidad an hinungdan waray kagawasan nga mag-asawa utro. (Mat. 19:9) Syempre, mahimo magdesisyon an usa nga pasayloon an iya nag-adulteryo pero mabinasulon nga padis, pariho han ginhimo ni propeta Hosea ha iya imoral nga asawa nga hi Gomer. Ginpasaylo liwat ni Jehova an mabinasulon nga nasud han Israel katapos hito makahimo hin espirituwal nga pag-adulteryo. (Hos. 3:1-5) Dugang pa, kon maaram an usa nga an iya padis nag-adulteryo pero nagdesisyon hiya nga magkaada hira utro seksuwal nga relasyon, masisiring nga ginpasaylo na niya an iya padis, ngan ito nga buhat nagwawara han Kasuratanhon nga basihan han diborsyo.

16. Ano an ginsiring ni Jesus mahitungod ha pagin solo?

¹⁶ Katapos ipakita ni Jesus nga diri igintutugot an diborsyo labot la kon imoralidad an hinungdan, naghisgot hiya mahitungod ha “mga may regalo” nga pagin solo. Hiya nagsiring: “Kon mahihimo han usa nga magin sugad hito, maopay ito.” (Mat. 19:10-12) Damu an nagdidesisyon nga magpabilin nga solo basi mas makapokus ha pag-alagad kan Jehova. Tungod hito, angay gud hira kumendasyonan!

17. Ano an makakabulig ha usa nga Kristiano ha pagdesisyon kon mag-aasawa hiya o diri?

¹⁷ Basi makagdesisyon an usa kon magpapabilin hiya nga solo o mag-aasawa, kinahanglan usisahon niya an iya kalugaringon kon makukultibar ba niya an regalo nga pagin solo. Igin-aghat ni apostol Pablo an pagin solo, pero nagsiring hiya: “Tungod kay kalyap an imoralidad, maopay nga an tagsa nga lalaki magkaada asawa, sugad man maopay nga an tagsa nga babaye magkaada bana.” Hi Pablo dugang nga nagsiring: “Kon waray hira pagpugong ha kalugaringon, mag-asawa na la hira, kay mas maopay pa nga mag-asawa kay ha masunog tungod han malaw-ay nga hingyap.” An pag-asawa makakabulig ha usa nga malikyan an malaw-ay nga hingyap nga nagriresulta ha pakabuhat hin masturbasyon o imoralidad. Sadang liwat tagdon an edad, kay hi Pablo nagsiring: “Kon inaabat han usa nga birhen pa nga diri hiya makakapugong han iya seksuwal nga mga hingyap, kon lahos na hiya ha pagkabatan-on, ini an angay mahitabo: buhaton niya an iya karuyag; diri hiya nakakasala. Pabay-i nga mag-asawa hira.” (1 Cor. 7:2, 9, 36; 1 Tim. 4:1-3) Bisan pa hito, diri sadang mag-asawa an usa tungod la han duro nga seksuwal nga hingyap nga kasagaran nga inaabat durante han pagkabatan-on. Bangin diri pa niya maakos an mga responsabilidad han pagin inasaw-an.

18, 19. (a) Ano an ginkikinahanglan ha Kristiano nga pag-asawa? (b) Ano an hihisgotan ha sunod nga artikulo?

¹⁸ An lalaki ngan babaye nga naruruyag mag-asawa kinahanglan pariho dedikado nga surugoon ni Jehova ngan bug-os-kasingkasing nga nahigugma ha Iya. Dugang pa, kinahanglan hinigugma gud nira an usa kag usa, ngan tungod hito andam hira maghiusa ha bugkos han pag-asawa. Sigurado nga bibendisyonan hira kay ginsunod nira an sagdon nga mag-asawa ha “sumurunod la han Ginoo.” (1 Cor. 7:39) Ngan kon mag-asawa na hira, sigurado gud nga mauyon hira nga an Biblia naghahatag han pinakamaopay nga sagdon basi magin malampuson an ira pag-asawa.

¹⁹ Hihisgotan ha sunod nga artikulo an Kasuratanhon nga mga sagdon nga mabulig basi magin malampuson an Kristiano nga pag-asawa bisan pa kon nagkikinabuhi kita ha “kataposan nga mga adlaw” diin komon an mga panggawi nga nakakadaot han pag-asawa. (2 Tim. 3:1-5) Pinaagi han iya Pulong, gintututdoan kita ni Jehova kon ano an ginkikinahanglan basi magin malampuson ngan malipayon an pag-asawa samtang padayon kita nga naglalakat kaupod han katawohan han Dios ha dalan tipakadto ha kinabuhi nga waray kataposan.​—Mat. 7:13, 14.