“DIRI ka maopay nga tatay,” siring han nasisina nga opisyal han KGB. * “Ginbayaan mo an imo burod nga asawa ngan minasus-an nga anak. Hin-o an magpapakaon ngan mag-aataman ha ira? Bayai an imo mga buruhaton ngan uli ha iyo balay!” Binaton ako: “Waray ko bayai an akon pamilya. Gin-aresto niyo ako! Ano man an akon sala?” An opisyal binaton: “Mas maopay an bisan ano nga krimen kay han pagin Saksi.”

Ito nga pagrasonay nahitabo han 1959 ha usa nga prisohan ha syudad han Irkutsk, Rusya. Susumatan ko kamo kon kay ano nga ako ngan an akon asawa nga hi Maria andam ‘mag-antos tungod han katadongan’ ngan kon paonan-o kami ginbendisyonan tungod ha pagpabilin nga matinumanon.—1 Ped. 3:13, 14.

Natawo ako ha Ukraine han 1933, ha baryo han Zolotniki. Han 1937, an akon Saksi nga dadâ ngan an iya bana, binisita ha amon tikang ha Fransia ngan iginbilin ha amon an mga libro nga Government ngan Deliverance, nga iginpublikar han Watch Tower Society. Han nabasa ni Tatay ito nga mga libro, nagrig-on utro an iya pagtoo ha Dios. Makasurubo nga han 1939 nagkaada hiya grabe nga sakit, pero antes hiya mamatay ginsidngan niya hi Nanay: “Ini an kamatuoran. Itutdo ini ha aton mga anak.”

Han Abril 1951, an gobyerno nagtikang pagdistyero hin mga Saksi tikang ha weste han USSR ngadto ha Siberia. Ako, hi Nanay, ngan an akon manghod nga hi Grigory igindistyero tikang ha Weste nga Ukraine. Katapos han sobra 6,000 ka kilometro nga pagbiyahe sakay hin tren, inabot kami ha syudad han Tulun, Siberia. Paglabay hin duha ka semana, an akon kuya nga hi Bogdan, inabot ha usa nga kampo ha kahirani nga syudad, an Angarsk. Ginsentensyahan hiya hin 25 ka tuig nga makuri nga pagtrabaho.

Nagsasangyaw kami nira Nanay ngan Grigory ha mga komunidad ha Tulun, pero kinahanglan magin mataktika kami. Pananglitan, nagpapakiana kami, “May-ada ba dinhi nagbabaligya hin baka?” Kon nakakabiling kami hin nagbabaligya hin baka, igin-iistorya namon ha iya kon mationan-o kaopay an pagkadisenyo han mga baka. Diri nag-iiha, igin-iistorya na namon ha iya an mahitungod ha Maglalarang. Hito nga panahon, usa nga peryodiko an nagsurat nga an mga Saksi nagpapakiana mahitungod ha mga baka pero karnero an ira ginbibiling! Ngan nakabiling gud kami hin sugad-karnero nga mga tawo! Makalilipay gud nga tutdoan mahitungod ha Biblia an mapainubsanon ngan maabiabihon nga mga tawo hiton teritoryo nga waray nakatoka nga kongregasyon. Yana, may-ada na kongregasyon ha Tulun nga may sobra 100 nga magwarali.

An akon asawa nga hi Maria nahibaro han kamatuoran ha Ukraine ha kabutngaan han Girra ha Kalibotan II. Han 18 anyos hiya, ginsisinamok ngan ginpipinirit hiya han usa nga opisyal han KGB nga maghimo hira hin imoralidad, pero marig-on hiya nga nagdumiri. Makausa pag-uli niya, nakita niya nga nahigda na ha kama an opisyal. Pinalagiw hi Maria. Nasina an opisyal, ngan gintarhog hiya nga piprisuhon tungod han iya pagin Saksi, ngan nahitabo gud ito. Han 1952, ginsentensyahan hi Maria hin napulo ka tuig nga kaprisohan. Inabat niya an inabat ni Jose, nga napriso tungod han pagtipig han integridad. (Gen. 39:12, 20) An drayber nga nagdara kan Maria tikang ha korte ngadto ha prisohan nagsiring: “Ayaw kahadlok. Damu an napipriso pero nakakagawas nga waray mawara an ira dignidad.” Naparig-on gud hito hi Maria.

Tikang han 1952 tubtob 1956, ginpatrabaho hi Maria ha usa nga prisohan hirani ha syudad han Gorkiy (Nizhniy Novgorod na yana) ha Rusya. Ginsugo hiya nga manggabot hin mga puno, bisan ha mahagkot hinduro nga panahon. Nagluya an iya kahimsog, pero han 1956 ginpagawas hiya ngan kinadto ha Tulun.

Han ginsidngan ako han usa nga bugto nga may tiabot nga sister, nagbisikleta ako pakadto ha terminal han bus basi makilala hiya ngan buligan hiya ha pagdara han iya mga bagahe. Han nakita ko hi Maria, naruyagan ko dayon hiya. Daku nga pangalimbasog an akon ginhimo basi maruyagan niya ako—ngan naglampos ako. Nagpakasal kami han 1957. Paglabay hin usa ka tuig, natawo an amon suhag nga hi Irina, pero waray la mag-iha an amon malipayon nga pagkaupod. Han 1959, gin-aresto ako tungod ha pag-imprinta hin mga literatura nga basado ha Biblia. Ginbartolina ako hin unom ka bulan. Basi magpabilin nga marig-on, padayon ako nga nag-aampo, nagkakanta hin mga kanta han Ginhadian, ngan naghihinunahuna kon paonan-o ako magsasangyaw kon makagawas na ako.

Makausa samtang gin-iimbistigaran ako didto ha prisohan, gin-guliatan ako han imbistigador, “Diri mag-iiha, pupoohon namon kamo!” Binaton ako, “Hi Jesus nagsiring nga an maopay nga sumat han Ginhadian ISASANGYAW ha bug-os nga inuukyan nga tuna, ngan waray bisan hin-o nga makakapugong hito.” Katapos, naghimo an imbistigador hin iba nga taktika basi kombinsihon ako nga bayaan an akon pagtoo, sugad han akon gin-unabi ha tinikangan. Tungod kay waray maglampos an ira panarhog ngan pangumbinse ha akon, ginsentensyahan ako hin pito ka tuig nga makuri nga pagtrabaho ha usa nga prisohan hirani ha syudad han Saransk. Han tikadto ako hito nga prisohan, hinbaroan ko nga natawo an amon ikaduha nga anak nga hi Olga. Bisan kon hirayo hinduro an akon asawa ngan mga anak, naliaw ako tungod kay maaram ako nga nagpabilin kami ni Maria nga maunungon kan Jehova.

Makausa ha kada tuig, ginbibisita ako ni Maria ha Saransk, bisan kon 12 ka adlaw an balikan nga biyahe tikang ha Tulun sakay hin tren. Kada tuig gindadad-an niya ako hin bag-o nga botas. Gintatago niya ha botas an bag-o nga mga kopya han An Barantayan. Makausa, espesyal an pagbisita ni Maria kay igin-upod niya an amon duha nga anak. Nalipay gud ako nga makita ngan makaupod hira!

Han 1966, nakagawas ako ha prisohan ngan binalhin kami nga upat ha syudad han Armavir, hirani ha Dagat  nga Itom. Didto, natawo an amon mga anak nga hira Yaroslav ngan Pavel.

Waray pag-iha, gin-inspeksyon han mga membro han KGB an amon balay basi mamiling hin mga literatura nga basado ha Biblia. Gin-inspeksyon nira an bug-os nga balay, bisan an mga tubong han baka. Makausa, duro an balhas han mga membro han KGB tungod han kapaso, ngan tapotapuhon na an ira mga bado. Nalooy hi Maria ha ira kay maaram hiya nga ginsusunod la hini nga mga membro han KGB an sugo ha ira. Gintagan niya hira hin juice ngan brush nga pantanggal hin tapotapo, usa ka balde nga tubig, ngan tuwalya. Ha urhi, pag-abot han hepe han KGB, ginsumatan hiya han iya mga membro mahitungod han amon buotan nga pagtratar ha ira. Pagbaya nira, hiniyom an hepe ngan nagsinyas ha amon nga malakat na hira. Nalipay kami nga makita an posible nga maopay nga resulta kon nangangalimbasog kita nga ‘daugon pirme an maraot pinaagi han maopay.’—Roma 12:21.

Bisan pa hito nga mga panginspeksyon ha amon balay, nagpadayon kami pagsangyaw ha Armavir. Binulig liwat kami ha pagparig-on han gutiay nga grupo hin magwarali ha kahirani nga bungto han Kurganinsk. Nalipay gud ako han hinbaroan ko nga may unom na nga kongregasyon yana ha Armavir ngan upat ha Kurganinsk.

Paglabay han katuigan, may mga panahon nga nagluya an amon espirituwalidad. Pero mapasalamaton kami kan Jehova nga ginagamit niya an magtinumanon nga kabugtoan basi tadungon kami ngan parig-unon ha espirituwal. (Sal. 130:3) Daku liwat nga pagsari ha amon an pag-alagad kaupod an mga nagtatrabaho ha KGB nga nagin membro han kongregasyon. Nagpakunokuno hira nga madasigon ngan aktibo ha ministeryo. Nakakarawat pa ngani an pipira ha ira hin responsabilidad ha organisasyon. Pero ha urhi, hinbaroan namon kon hin-o gud hira.

Han 1978, han 45 anyos hi Maria, nagburod hiya utro. Tungod kay may sakit hiya ha kasingkasing, nabaraka an mga doktor nga bangin mamatay hiya salit ginkombinse nira hiya nga magpapunit. Nagdumiri hi Maria. Salit ginsinundan hiya han pipira nga doktor nga may dara nga pan-indyeksyon basi manganak hiya bisan kon diri eksakto ha bulan. Basi mapanalipdan an iya iginbuburod, pinalagiw hi Maria tikang ha hospital.

Ginsugo kami han KGB nga bumaya ha syudad. Binalhin kami ha usa nga baryo nga hirani ha syudad han Tallinn ha Estonia, nga sakop hadto han USSR. Ha Tallinn, igin-anak ni Maria an amon mahimsog nga anak nga lalaki nga hi Vitaly, kabaliktaran gud han ginkakabarak-an han mga doktor.

Ha urhi, binalhin kami tikang ha Estonia ngadto ha Nezlobnaya, ha sur han Rusya. Mataktika kami nga nagsasangyaw ha mga resort ha kahigrani nga bungto, nga gindadayo hin mga bisita tikang ha iba-iba nga lugar han bug-os nga nasud. Damu hadton nabisita hini nga mga resort may problema ha kahimsog, pero an pipira ha ira nauli nga may paglaom nga kinabuhi nga waray kataposan!

Nangalimbasog kami nga ipasilsil ha amon mga anak an gugma kan Jehova ngan an hingyap nga mag-alagad ha iya. Agsob namon imbitaron ha amon balay an kabugtoan nga may maopay nga impluwensya ha amon mga anak. Usa han pirme nabisita ha amon amo an akon manghod nga hi Grigory, nga nag-alagad sugad nga nagbibiyahe nga paramangno tikang han 1970 tubtob 1995. Nalilipay gud an bug-os nga pamilya han iya pagbisita tungod kay malipayon hiya ngan mahilig magpatawa. Kon may mga bisita kami, kasagaran na nga nag-uuyag kami hin mga Bible game,  salit naruyagan han amon mga anak an mga asoy ha Biblia.

Han 1987, binalhin an amon anak nga hi Yaroslav ha syudad han Riga ha Latvia, diin nakakagsangyaw hiya nga may kagawasan. Pero han nagdumiri hiya nga magsundalo, ginsentensyahan hiya hin usa ngan tunga ka tuig nga kaprisohan ngan ginburobalhin ha siyam nga prisohan. An akon igin-istorya ha iya nga akon mga eksperyensya ha prisohan nakabulig ha iya nga makapailob. Ha urhi, nag-alagad hiya sugad nga payunir. Han 1990, an amon anak nga hi Pavel, nga 19 anyos hito nga panahon, nagplano nga magpayunir ha Sakhalin, usa nga isla ha norte han Japan. Ha siyahan, waray namon hiya tuguti. Bainte la an magwarali ha bug-os nga isla, ngan sobra 9,000 ka kilometro an kahirayo hito ha amon inuukyan. Pero ha urhi gintugotan namon hiya, ngan husto gud adto nga desisyon. Damu didto an kinarawat han mensahe han Ginhadian. Ha sulod hin pipira la ka tuig, walo na an kongregasyon didto. Nag-alagad hi Pavel ha Sakhalin tubtob han 1995. Hito nga panahon, an amon na la puto nga hi Vitaly an kaupod namon. Tikang ha kabata, nalilipay gud hiya ha pagbasa han Biblia. Han 14 anyos hiya, nagtikang hiya pagpayunir, ngan nagpayunir ako kaupod niya ha sulod hin duha ka tuig. Makalilipay gud ito nga panahon. Han 19 anyos hiya, binaya hiya ha amon basi mag-alagad sugad nga espesyal payunir.

Han 1952, usa nga opisyal han KGB an nagsiring hadto kan Maria: “Babayaan mo an imo pagtoo o sisentensyahan ka hin napulo ka tuig nga kaprisohan? Paggawas mo, lagas ka na ngan nag-uusahan.” Pero kabaliktaran gud an nahitabo. Inabat namon an gugma han amon maunungon nga Dios, hi Jehova, han amon mga anak, ngan han amon damu nga nabuligan nga mahibaro han kamatuoran. Nalipay kami ni Maria nga makabisita ha mga lugar diin nag-aalagad an amon mga anak. Nakita namon an kalipay hadton nabuligan han amon mga anak nga mahibaro mahitungod kan Jehova.

Han 1991, legal nga ginkilala an buruhaton han mga Saksi ni Jehova. Tungod hito nga desisyon, nagin mas madasigon pa ha pagsangyaw an kabugtoan. Pinalit pa ngani an amon kongregasyon hin bus basi makagbiyahe kami ha kahirani nga mga bungto ngan mga baryo ha kada kataposan han semana.

Nalilipay ako nga hi Yaroslav ngan an iya asawa nga hi Alyona, hi Pavel ngan an iya asawa nga hi Raya, nag-aalagad ha Bethel samtang hi Vitaly ngan an iya asawa nga hi Svetlana, nag-aalagad ha sirkito nga buruhaton. An amon suhag nga hi Irina ngan an iya pamilya naukoy ha Alemanya. An iya bana nga hi Vladimir ngan an iya tulo nga anak mga tigurang ha kongregasyon. An amon anak nga hi Olga naukoy ha Estonia ngan pirme hiya nakikigkomunikar ha akon. Makasurubo, han 2014, namatay an akon hinigugma nga asawa nga hi Maria. Ginpapamulat ko gud nga makita hiya utro ha pagkabanhaw! Yana, naukoy ako ha syudad han Belgorod, ngan daku gud nga bulig ha akon an kabugtoan didi.

An akon damu nga katuigan ha pag-alagad kan Jehova nagtutdo ha akon nga an pagtipig hin integridad nagkikinahanglan hin pagsakripisyo pero an kamurayawan ha hunahuna nga iginhahatag ni Jehova birilhon gud nga bahandi. An mga bendisyon nga amon nakarawat ni Maria tungod han amon pagpabilin nga marig-on mas damu gud kay ha amon ginlalaoman. Antes mabungkag an USSR han 1991, sobra 40,000 la an magwarali. Pero yana, sobra 400,000 na an magwarali ha mga nasud nga sakop hadto han Unyon Sobyet! Yana, 83 anyos na ako ngan padayon nga nag-aalagad sugad nga tigurang. An bulig ni Jehova pirme naghahatag ha akon hin kusog nga makapailob. Oo, hura nga ginbibendisyonan ako ni Jehova.—Sal. 13:5, 6.