1. Kay ano nga an mga taga-Babilonya bilib kan propeta Daniel?

 HI PROPETA Daniel batan-on pa han gindara hiya nga bihag ngadto ha Babilonya nga hirayo tikang ha iya tuna nga natawhan. Bisan pa hito, bilib ha iya an mga opisyal ha Babilonya. Nakita nira an iya “panggawas nga hitsura”—nga hi Daniel “waray bisan ano nga depekto, maopay an hitsura,” ngan prominente an pamilya. (1 Sam. 16:7) Tungod hito, ginbansay hiya han mga taga-Babilonya basi magserbi ha palasyo.—Dan. 1:3, 4, 6.

2. Ano an inabat ni Jehova mahitungod kan Daniel? (Ezekiel 14:14)

² Hinigugma ni Jehova hi Daniel, diri tungod han iya pisikal nga hitsura o han iya estado ha sosiedad, pero tungod han klase han pagkatawo hini nga batan-on. Ngani, hi Daniel bangin mga 20 anyos pa la han ginkonsiderar hiya ni Jehova nga matadong sugad kanda Noe ngan Job, nga nag-alagad nga matinumanon ha sulod hin damu nga katuigan. (Gen. 5:32; 6:9, 10; Job 42:16, 17; basaha an Ezekiel 14:14.) Ngan ha bug-os nga kinabuhi ni Daniel, nga hilawig ngan eksayting, padayon nga ginhigugma hiya ni Jehova.—Dan. 10:11, 19.

3. Ano an aton hihisgotan hini nga artikulo?

³ Hini nga artikulo, uusisahon naton an duha han mga kalidad ni Daniel nga nakahimo ha iya nga presyoso kan Jehova. Siyahan, hihisgotan naton an tagsa nga kalidad ngan rirepasuhon an mga sitwasyon han iginpakita niya ito. Sunod, makikita naton kon ano an nakabulig kan Daniel nga makultibar ini nga mga kalidad. Katapos, hihisgotan ta kon paonan-o naton hiya masusubad. Bisan kon ini nga artikulo ginsurat para ha mga batan-on, kita ngatanan mahimo mahibaro tikang ha ehemplo ni Daniel.

4. Paonan-o nagpakita hin kaisog hi Daniel? Paghatag hin ehemplo.

⁴ An maisugon nga mga tawo bangin mahadlok, pero diri nira ito gintutugotan nga makaulang han ira pagbuhat han tama. Hi Daniel maisugon gud nga batan-on. Pansina an duha nga sitwasyon  diin nagpakita hiya hin kaisog. An siyahan posible nga nahitabo mga duha ka tuig katapos bungkagon han mga taga-Babilonya an Jerusalem. Hi Hadi Nabucodonosor han Babilonya nagkaada makaharadlok nga inop mahitungod ha daku hinduro nga estatwa. Nagsiring hiya nga pamamatayon niya an ngatanan niya nga maaramon nga mga lalaki, upod na hi Daniel, kon diri nira maisusumat ha iya an iya inop ngan pati na an kahulogan hito. (Dan. 2:3-5) Kinahanglan gumios dayon hi Daniel; kay kon diri, damu an mamamatay. “Kinadto hi Daniel ha hadi ngan naghangyo nga tagan hiya hin panahon basi maisumat ha hadi an kahulogan han inop.” (Dan. 2:16) Nagkinahanglan ito hin kaisog ngan pagtoo. Waray rekord nga hi Daniel nakaghatag na hadto hin kahulogan han mga inop. Naghangyo hiya ha iya kasangkayan—nga an mga ngaran ha Babilonya amo hira Sadrac, Mesac, ngan Abednego—“nga mag-ampo ha Dios han langit nga kaloy-an hira may kalabotan hini nga sekreto.” (Dan. 2:18) Ginbaton ni Jehova ito nga mga pag-ampo. Ha bulig han Dios, iginsumat ni Daniel an kahulogan han inop ni Nabucodonosor. Natalwas an kinabuhi ni Daniel ngan han iya kasangkayan.

5. Ano pa nga sitwasyon an nagsari han kaisog ni Daniel?

⁵ Paglabay hin pipira ka panahon katapos isumat ni Daniel an kahulogan han inop mahitungod ha daku hinduro nga estatwa, nasarihan utro an iya kaisog. Hi Nabucodonosor nagkaada usa pa nga makaharadlok nga inop. Mahitungod ito ha daku gud nga kahoy. Maisugon nga iginsaysay ni Daniel ha hadi an kahulogan han inop, iginsumat pa ngani niya nga an hadi malulurong ngan diri magmamando hin pipira ka panahon. (Dan. 4:25) Salit puydi unta hunahunaon han hadi nga hi Daniel nagrirebelde ngan ipapatay hi Daniel. Pero nagin maisugon hi Daniel ngan iginsaysay la gihapon niya an inop.

6. Ano an bangin nakabulig kan Daniel nga magin maisugon?

⁶ Ano an bangin nakabulig kan Daniel nga magin maisugon ha bug-os niya nga kinabuhi? Han bata pa hi Daniel, sigurado nga nahibaro hiya tikang ha ehemplo han iya nanay ngan tatay. Waray ruhaduha, ginsunod nira an mga instruksyon nga iginhatag ni Jehova ha Israelita nga mga kag-anak, ngan igintutdo nira ha ira anak an Balaud han Dios. (Deut. 6:6-9) Maaram hi Daniel diri la han nangunguna nga Balaud, sugad han Napulo nga Sugo, pero pati liwat han mga detalye han kon ano an puydi ngan diri  puydi kaunon han usa nga Israelita. b (Lev. 11:4-8; Dan. 1:8, 11-13) Maaram liwat hi Daniel han kasaysayan han katawohan han Dios ngan kon ano an nahitabo han waray nira sunda an mga suruklan ni Jehova. (Dan. 9:10, 11) Tungod han mga naeksperyensyahan ni Daniel ha bug-os niya nga kinabuhi, kombinsido hiya nga hi Jehova ngan an Iya gamhanan nga mga anghel nabulig ha iya.—Dan. 2:19-24; 10:12, 18, 19.

7. Ano pa an nakabulig kan Daniel nga magkaada kaisog? (Kitaa liwat an piktyur.)

⁷ Gin-adman ni Daniel an mga sinurat han mga propeta han Dios, upod na an mga tagna ni Jeremias. Hito nga pag-aram, nasabtan niya ha urhi nga an maiha nga pagkabihag han mga Judio ha Babilonya hirani na matapos. (Dan. 9:2) Nakita ni Daniel nga an mga pulong ni Jehova natuman ngan nagparig-on ito han iya pagsarig kan Jehova, ngan adton may-ada marig-on nga pagsarig ha Dios mahimo magin maisugon gud. (Ikompara an Roma 8:31, 32, 37-39.) An pinakaimportante, hi Daniel pirme nag-aampo ha iya langitnon nga Amay. (Dan. 6:10) Iginsumat niya kan Jehova an iya mga sala ngan an iya mga inaabat. Ngan hi Daniel nangaro hin bulig. (Dan. 9:4, 5, 19) Tawo la liwat hiya pariho ha aton, salit waray hiya matawo nga may-ada kaisog. Lugod, ginkultibar niya ito nga kalidad pinaagi ha pag-aram ngan pag-ampo ngan pinaagi ha pagsarig kan Jehova.

8. Paonan-o naton makukultibar an kaisog?

⁸ Basi makultibar an kaisog, ano an dapat naton buhaton? An aton mga kag-anak bangin mag-aghat ha aton nga magin maisugon, pero ini nga kalidad diri nira maipapasa ha aton nga sugad hin panurundon. An pagkultibar hin kaisog maipapariho ha pag-aram hin bag-o nga skill. An usa nga paagi basi magin makarit ha usa nga skill amo an pagkita hin maopay ha mga ginbubuhat han magturutdo ngan pagsubad hito. Ha pariho nga paagi, nahibabaro kita ha pagin maisugon pinaagi ha pagkita hin maopay kon paonan-o iginpapakita han iba ini nga kalidad ngan subaron ito. Salit ano an aton nahibaroan kan Daniel? Pariho ha iya, kinahanglan mahibaroan naton hin maopay an Pulong han Dios. Kinahanglan magkaada kita duok nga relasyon kan Jehova pinaagi ha pirme pakiistorya ha iya ngan pagsumat ha iya kon ano gud an aton inaabat. Ngan kinahanglan sumarig kita kan Jehova, kay kombinsido kita nga pirme hiya mabulig ha aton. Katapos, kon an aton pagtoo nasasarihan, magigin maisugon kita.

9. Paonan-o kita nagpapahimulos ha pagin maisugon?

⁹ Nagpapahimulos kita ha damu nga paagi tikang ha pagin maisugon. Pansina an eksperyensya ni Ben. Nag-eskwela hiya ha usa nga eskwelahan ha Germany diin an ngatanan natoo ha ebolusyon ngan naghuhunahuna nga an rekord han Biblia parte ha paglarang susmatanon la. Usa ka adlaw, hi Ben gintagan hin oportunidad nga isaysay ha klase kon kay ano nga natoo hiya nga ginlarang an kinabuhi. Maisugon nga iginsaysay niya an iya gintotoohan. Ano an resulta? “An akon titser namati hin maopay,” siring ni Ben, “ngan gintagan niya an ngatanan ko nga klasmeyt han materyal nga akon gin-gamit basi suportaran an akon argumento.” Ano an reaksyon han mga klasmeyt ni Ben? “Damu ha ira an namati ha akon,” siring ni Ben, “ngan siring nira nga bilib hira ha akon.” Sugad han iginpapakita han eksperyensya ni Ben, an maisugon nga mga tawo agsob nga ginrirespeto han iba. Mahimo liwat nira mabuligan an mga tawo nga tangkod an kasingkasing nga makilala hi Jehova. Oo, may-ada kita mag-opay nga rason nga kultibaron an pagin maisugon.

10. Ano an pagkamaunungon?

¹⁰ Ha Biblia, an Hebreo nga pulong han “pagkamaunungon,” o “maunungon nga gugma,” naghahatag hin ideya han gugma nga agsob gamiton ha paghulagway han gugma han Dios ha iya mga surugoon. Ito nga pulong ginagamit liwat ha paghulagway han gugma nga iginpapakita han mga surugoon han Dios ha usa kag usa. (2 Sam. 9:6, 7) An aton pagkamaunungon mahimo magin mas marig-on samtang nalabay an panahon. Kitaon naton kon paonan-o an pagkamaunungon ni Daniel nagin mas marig-on.

11. Ano nga pagsari han pagkamaunungon an gin-atubang ni Daniel han lagas na hiya? (Kitaa an piktyur ha kobre.)

¹¹ Ha bug-os nga kinabuhi ni Daniel, nasarihan an iya pagkamaunungon kan Jehova. Pero an usa han pinakamakuri nga pagsari naeksperyensyahan niya han sobra 90 anyos hiya. Hito nga panahon, an Babilonya sakop na han mga Mediano ngan mga Persiano ngan ginmandoan ni Hadi Dario. An mga opisyal han palasyo nadiri kan Daniel ngan diri narespeto ha Dios nga iya ginsisingba. Salit nagplano hira basi patayon hi Daniel. Naghimo hira hin balaud nga pipirmahan han hadi nga magsasari kon magigin maunungon ba hi Daniel ha iya Dios o ha hadi. An kinahanglan la buhaton ni Daniel basi pamatud-an nga maunungon hiya ha hadi ngan basi makiangay ha iba amo an diri la anay pag-ampo kan Jehova ha sulod hin 30 ka adlaw. Hi Daniel waray magkompromiso. Salit ginlabog hiya ngadto ha lungib han mga leon. Pero ginbalosan ni Jehova an pagkamaunungon ni Daniel pinaagi ha pagtalwas ha iya tikang ha baba han mga leon. (Dan. 6:12-15, 20-22) Paonan-o naton makukultibar an diri nagkukompromiso nga pagkamaunungon kan Jehova nga iginpakita ni Daniel?

12. Paonan-o ginkultibar ni Daniel an iya diri nagkukompromiso nga pagkamaunungon kan Jehova?

¹² Sugad han gin-unabi na, basi magin maunungon kan Jehova kinahanglan may-ada kita hilarom nga gugma ha iya. Hi Daniel nagpabilin nga maunungon kan Jehova kay hinigugma gud niya an iya langitnon nga Amay. Waray ruhaduha nga nakultibar ni Daniel ito nga gugma pinaagi ha paghunahuna han mga kalidad ni Jehova ngan kon paonan-o niya ito iginpakita. (Dan. 9:4) Ginpamalandong liwat ni Daniel an ngatanan nga mag-opay nga ginbuhat ni Jehova para ha iya ngan ha Iya katawohan ngan mapasalamaton hiya hito.—Dan. 2:20-23; 9:15, 16.

13. (a) Ano nga mga pagsari han pagkamaunungon an gin-aatubang yana han mga batan-on? Paghatag hin ehemplo. (Kitaa liwat an piktyur.) (b) Sugad han iginpapakita ha video, ano an mahimo mo ibaton kon an iba nagpapakiana kon an mga Saksi ni Jehova ba nasuporta hadton may homoseksuwal nga pagkinabuhi?

 ¹³ Pariho kan Daniel, an aton mga batan-on napapalibotan hin mga tawo nga waray respeto kan Jehova ngan ha iya mga suruklan. An sugad nga mga tawo bangin nadiri ha bisan hin-o nga nasiring nahigugma hira ha Dios. Ginbu-bully pa ngani han iba an aton mga batan-on basi diri magin maunungon kan Jehova. Pananglitan, pansina an nahitabo ha batan-on nga lalaki nga hi Graeme, nga taga-Australia. Inatubang hiya hin makuri nga sitwasyon han hayskul hiya. An titser nagpakiana ha klase kon ano an ira magigin reaksyon kon may sangkay hira nga umamin nga homoseksuwal hiya. An titser nagsiring nga adton nasuporta ha sangkay nga may homoseksuwal nga pagkinabuhi dapat tumindog ha usa nga dapit ngan adton diri nasuporta didto ha luyo nga dapit. Hi Graeme nagsiring, “An bug-os nga klase tinindog ha dapit nga nasuporta ha homoseksuwal nga pagkinabuhi labot la ha akon ngan ha usa pa nga Saksi.” An sunod nga nahitabo mas nagsari ha pagkamaunungon ni Graeme kan Jehova. “Ha bug-os nga usa ka oras nga klase,” siring niya, “gintamay kami ngan gin-insulto han amon iba nga mga klasmeyt ngan bisan han amon titser. Ginbuhat ko an akon pinakamaopay basi depensahan an akon pagtoo ha kalmado ngan makatadunganon nga paagi, pero waray hira mamati ha akon.” Ano an epekto hini kan Graeme? Nagsiring hiya, “Diri ako naruruyag kon gin-iinsulto ako han akon mga klasmeyt, pero nalipay gud ako kay nadepensahan ko an akon gintotoohan nga waray magkompromiso.” c

14. Ano an usa nga paagi nga makukultibar ta an diri nagkukompromiso nga pagkamaunungon kan Jehova?

¹⁴ Makukultibar naton an diri nagkukompromiso nga pagkamaunungon kan Jehova kon magkakaada kita hilarom nga gugma ha iya, pariho kan Daniel. Makukultibar ta ito nga gugma pinaagi ha paghibaro han mga kalidad ni Jehova. Pananglitan, puydi naton adman an mga butang nga iya ginhimo. (Roma 1:20) Kon karuyag mo mas maghilarom pa an imo gugma ngan respeto kan Jehova, mahimo mo basahon an haglipot nga mga artikulo ha serye nga “May-ada ba Nagdisenyo Hito?” o kitaon an mga video. Puydi mo liwat basahon an mga brosyur nga Ginlarang ba an Kinabuhi? ngan The Origin of Life—Five Questions Worth Asking. Pansina an ginsiring han batan-on nga sister nga hi Esther nga taga-Denmark mahitungod hito nga mga publikasyon: “Maopay gud an pangatadongan hito. Ito nga mga brosyur diri nagsusumat ha imo kon an ano an imo totoohan; nagpipresenta la ito hin masasarigan nga mga impormasyon ngan ikaw na an magdidesisyon.” Hi Ben nga gin-unabi na, nagsiring: “Ini nga materyal makaparig-on gud han pagtoo. Ginpamatud-an hini ha akon nga ginlarang han Dios an kinabuhi.” Katapos pag-adman ini nga materyal, posible mauyon ka ha Biblia han nagsiring ito: “Takos ka, Jehova nga amon Dios, ha pagkarawat han himaya ngan han dungog ngan han gahum, kay ikaw an naglarang han ngatanan nga butang.”—Pah. 4:11. d

15. Ano an usa pa nga paagi nga makukultibar ta an duok nga relasyon kan Jehova?

¹⁵ An usa pa nga paagi nga makukultibar an hilarom nga gugma kan Jehova amo an pag-aram hin maopay ha kinabuhi han iya Anak nga hi Jesus. Ini an ginbuhat ni Samira nga  batan-on nga sister nga taga-Germany. Nagsiring hiya: “Mas nakilala ko hi Jehova pinaagi kan Jesus.” Han bata pa hi Samira, diri niya nasasabtan nga hi Jehova may mga pagbati. Pero nasasabtan niya an mga inaabat ni Jesus. “Naoopayan ako kan Jesus kay makisangkayon hiya ngan nahigugma ha kabataan,” siring niya. Samtang mas nakikilala niya hi Jesus, nagigin mas duok hiya kan Jehova. Kay ano? Siring niya: “Hinay-hinay nga nasasabtan ko nga hi Jesus perpekto nga nagsusubad ha iya Amay. Pariho hira. Nahibaroan ko nga usa ini han mga rason nga ginpakanhi ni Jehova hi Jesus ha tuna, basi magin posible nga mas makilala pa han mga tawo hi Jehova.” (Juan 14:9) Kon karuyag mo parig-unon an imo pakigsangkay kan Jehova, paggahin hin panahon nga mahibaro mahitungod kan Jesus tubtob ha imo mahihimo. Kon bubuhaton mo ito, magririg-on an imo gugma kan Jehova ngan an imo pagkamaunungon ha iya.

16. Paonan-o kita nakakapahimulos ha pagkamaunungon? (Salmo 18:25; Micas 6:8)

¹⁶ Adton mga maunungon agsob nga nagkakaada duok ngan nagpapadayon nga pagkasarangkay. (Ruth 1:14-17) Dugang pa, an mga tawo nga maunungon kan Jehova may maopay nga rason nga umabat hin kamurayawan ha hunahuna. Kay ano? Kay hi Jehova nagsasaad nga magigin maunungon hiya ha mga maunungon ha iya. (Basaha an Salmo 18:25; Micas 6:8.) Hunahunaa ini—an Maglalarang nga makagarahum ha ngatanan naruruyag nga magkaada duok nga relasyon ha aton! Ngan kon may-ada kita hito nga relasyon ha iya, an mga pagsari, an mga parakontra, ngan bisan an kamatayon diri makakabungkag hito nga relasyon. (Dan. 12:13; Luc. 20:37, 38; Roma 8:38, 39) Importante gud nga subaron naton hi Daniel ngan magpabilin nga maunungon kan Jehova!

17-18. Ano pa an aton mahibabaroan kan Daniel?

¹⁷ Hini nga artikulo, nahisgotan naton an duha la han mga kalidad ni Daniel. Pero damu pa an aton mahibabaroan ha iya. Pananglitan, ginpakita ni Jehova kan Daniel an sunod-sunod nga bisyon ngan mga inop, ngan gintagan niya hi Daniel hin abilidad nga tagan hin kahulogan an matagnaon nga mga mensahe. Damu hito nga tagna an natuman na. An iba hito naghahatag hin detalye mahitungod ha mga panhitabo ha tiarabot nga makakaapekto ha ngatanan nga tawo dinhi ha tuna.

¹⁸ Ha sunod nga artikulo, hihisgotan ta an duha nga tagna nga iginsurat ni Daniel. Kon nasasabtan ta an kahulogan hito, mabulig ito ha aton ngatanan, bata ngan lagas, nga makahimo hin maaramon nga mga desisyon yana. Mabulig liwat ito nga maparig-on an aton kaisog ngan pagkamaunungon basi magin andam kita ha pag-atubang ha mga pagsari ha tiarabot.