1-2. Ano an iginsusumat ha aton han Biblia mahitungod ha pipira nga hadi han Israel?

 AN Biblia nagsusumat nga may sobra 40 nga kalalakin-an nga nagmando sugad nga mga hadi han Israel. a Ito nga rekord prangka nga nagsusumat han mga detalye mahitungod han ginbuhat han pipira ha ira. Pananglitan, bisan an mag-opay nga hadi may ginbuhat nga magraot. Pansina an ehemplo han maopay nga hadi nga hi David. Hi Jehova nagsiring: “[An] akon surugoon nga hi David . . . nagsunod ha akon ha iya bug-os nga kasingkasing, nga nagbubuhat la han husto ha akon pagkita.” (1 Hadi 14:8) Pero ito nga tawo nagbuhat hin seksuwal nga imoralidad ha usa nga inasaw-an nga babaye ngan nagplano basi mamatay an iya bana ha girra.​—2 Sam. 11:​4, 14, 15.

² Ha luyo nga bahin, damu nga diri matinumanon nga hadi an may ginbuhat nga mag-opay. Pansina an ehemplo ni Rehoboam. Ha pagkita ni Jehova, “ginbuhat niya an maraot.” (2 Cron. 12:14) Pero ginsunod ni Rehoboam an sugo han Dios nga pabay-an nga bumulag an napulo nga tribo tikang ha iya ginhadian. Iya liwat ginparig-on an damu nga syudad ha iya ginhadian basi maproteksyonan an katawohan han Dios ha ira mga kaaway.​—1 Hadi 12:​21-24; 2 Cron. 11:​5-12.

3. Ano an importante nga pakiana nga nabangon, ngan ano an aton hihisgotan hini nga artikulo?

³ May importante nga pakiana nga nabangon. Kon an mga hadi  han Israel nagbuhat hin mag-opay ngan magraot, ano an basihan ni Jehova ha pagsiring nga matinumanon an usa nga hadi? An baton hito nga pakiana mabulig ha aton nga masabtan kon ano an ginkikita ni Jehova ha aton. Hihisgotan naton an tulo nga butang nga ginkukonsiderar ni Jehova basi mahibaroan kon an usa nga hadi maopay ba o maraot: an kahimtang han ira kasingkasing, an ira pagbasol, ngan an ira pagsunod ha tinuod nga pagsingba.

BUG-OS AN IRA KASINGKASING NGADTO KAN JEHOVA

4. Ano an usa nga kaibahan han matinumanon ngan diri matinumanon nga mga hadi?

⁴ An mga hadi nga nakapalipay kan Jehova nagsingba ha iya nga may bug-os nga kasingkasing. b An maopay nga hadi nga hi Jehosafat “bug-os-kasingkasing nga namiling kan Jehova.” (2 Cron. 22:9) Mahitungod kan Josias, an giniyahan nga rekord nasiring: “Waray hadi nga nauna ha iya an pariho ha iya, nga binalik kan Jehova ha bug-os niya nga kasingkasing.” (2 Hadi 23:25) Kumusta naman hi Solomon, nga nagbuhat hin maraot ha iya urhi nga mga tuig? “An iya kasingkasing diri bug-os.” (1 Hadi 11:4) Ngan mahitungod kan Abiam, usa pa nga diri matinumanon nga hadi, an Biblia nasiring: “An iya kasingkasing diri bug-os ngadto kan Jehova.”​—1 Hadi 15:3.

5. Isaysay kon ano an iginpapasabot han pag-alagad kan Jehova nga may bug-os nga kasingkasing.

⁵ Kon sugad, ano an iginpapasabot han pag-alagad kan Jehova nga may bug-os nga kasingkasing? An usa nga may bug-os nga kasingkasing nagsisingba ha Dios diri la tungod kay maaram hiya nga ito an dapat niya buhaton. Lugod, nag-aalagad hiya tungod han iya gugma ngan debosyon. Dugang pa, gintitipigan niya ito nga gugma ngan debosyon ha iya bug-os nga kinabuhi.

6. Paonan-o naton matitipigan an bug-os nga kasingkasing? (Proberbios 4:23; Mateo 5:​29, 30)

⁶ Paonan-o naton masusubad an magtinumanon nga hadi ngan matitipigan an bug-os nga kasingkasing? Pinaagi ha paglikay ha magraot nga impluwensya. Pananglitan, an maraot nga kaliawan makakabahin han aton kasingkasing. Sugad man an maraot nga kaupod ngan materyalistiko nga panhunahuna. Kon may mapansin kita nga nakakapaluya ha aton gugma kan Jehova, gios dayon nga tanggalon ito.​—Basaha an Proberbios 4:23; Mateo 5:​29, 30.

7. Kay ano nga importante nga likyan naton an magraot nga impluwensya?

⁷ Dapat diri naton tugotan nga mabahin an aton kasingkasing. Kon diri kita maghihirot, bangin hunahunaon naton nga tungod kay busy kita ha pag-alagad kan Jehova, an magraot nga impluwensya diri makakadaot ha aton. Ha pag-ilustrar, imadyina nga aada ka ha gawas ha panahon nga duro gud kahagkot ngan mahangin. Pag-uli mo ha balay, nag-jacket ka o nag-sweater. Pero ano man kon diri mo isasara an purtahan? Makakasulod ha imo bug-os nga balay an mahagkot nga hangin. Ano an leksyon? Dapat liwat naton isara an purtahan pinaagi ha pagsalikway han diri maopay nga mga impluwensya para diri makasulod ha aton kasingkasing an mahagkot nga “hangin” hini nga kalibotan, o an diri diosnon nga panhunahuna, kay makakabahin ito han aton kasingkasing.​—Efe. 2:2.

NAGBASOL HIRA HAN IRA MGA SALA

8-9. Ano an nagin reaksyon nira Hadi David ngan Hadi Hezekias han ginsaway hira? (Kitaa an piktyur.)

⁸ Sugad han ginhisgotan na, hi Hadi David nakasala hin seryoso. Pero han ginkaistorya hiya ni propeta Nathan mahitungod ha iya sala, hi David mapainubsanon nga nagbasol. (2 Sam. 12:13) An mga pulong ni David nga nakasurat ha  Salmo 51, nagpapakita nga sinsero gud an iya pagbasol. An inabat ni David nga kasubo diri kay pakunokuno la basi mauwat niya hi Nathan o malikyan an sirot.​—Sal. 51:​3, 4, 17, superskripsyon.

⁹ Hi Hadi Hezekias liwat nakasala kan Jehova. An Biblia nasiring: “An iya kasingkasing nagin mapahitas-on, salit an Dios nasina ha iya ngan ha Juda ngan ha Jerusalem.” (2 Cron. 32:25) Kay ano nga nagin hambog hi Hezekias? Posible inabat hiya hin pagin mas labaw tungod han iya karikohan, han iya kadaogan ha mga Asiryano, o han iya milagroso nga katambal. Bangin tungod han iya pagpahitaas naaghat hiya nga ipakita an iya karikohan ha mga taga-Babilonya, salit ginsaway hiya ni propeta Isaias. (2 Hadi 20:​12-18) Pero pariho kan David, mapainubsanon nga nagbasol hi Hezekias. (2 Cron. 32:26) Sugad nga resulta, paonan-o ginkita ni Jehova hi Hezekias? Gintratar hiya sugad nga matinumanon nga hadi nga “padayon nga ginbuhat . . . an husto.”​—2 Hadi 18:3.

10. Ano an nagin reaksyon ni Hadi Amazias ha pagtadong?

¹⁰ Ha kabaliktaran, hi Hadi Amazias han Juda nagbuhat han maopay “pero diri bug-os an iya kasingkasing.” (2 Cron. 25:2) Ha ano hiya nagsayop? Katapos hiya buligan ni Jehova nga pirdihon an mga Edomita, hi Amazias nagsingba ha ira mga dios. c Katapos, han ginkaistorya an hadi han propeta ni Jehova, waray hiya mamati ngan ginpabaya an propeta.​—2 Cron. 25:​14-16.

11. Sumala ha 2 Corinto 7:​9, 11, ano an dapat naton buhaton basi makarawat an kapasayloan? (Kitaa liwat an mga piktyur.)

¹¹ Ano nga leksyon an aton mahibabaroan hini nga mga ehemplo? Dapat magbasol kita han aton mga sala ngan buhaton an ngatanan nga aton mahihimo basi malikyan nga mabuhat ito utro. Ano man kon ginsagdonan kita han mga tigurang, bisan ha baga hin gutiay la nga butang? Diri kita dapat umabat nga ginsalikway kita ni Jehova o han mga tigurang. Bisan an mag-opay nga hadi han Israel kinahanglan sagdonan ngan sawayon. (Heb. 12:6) Kon gintatadong kita, dapat (1) mapainubsanon nga karawaton ito, (2) maghimo han ginkikinahanglan nga mga pagbag-o, ngan (3) padayon nga mag-alagad kan Jehova hin bug-os-kasingkasing. Kon magbasol kita ha aton mga sala, papasayloon kita ni Jehova.​—Basaha an 2 Corinto 7:​9, 11.

GINSUNOD NIRA AN TINUOD NGA PAGSINGBA

12. Ano an kaibahan gud han matinumanon nga mga hadi ha diri matinumanon?

¹² An mga hadi nga gintratar ni Jehova nga matinumanon nagsunod ha tinuod nga pagsingba. Ngan gindasig nira an ira mga sakop nga buhaton liwat ito. Syempre, may-ada hira mga kaluyahan, sugad han aton nahibaroan. Pero may-ada hira eksklusibo nga debosyon kan Jehova ngan naningkamot pa ngani nga bungkagon an mga idolo ha ira tuna. d

13. Kay ano nga ginhukman ni Jehova hi Hadi Ahab sugad nga diri matinumanon?

¹³ Kumusta naman an mga hadi nga ginhukman ni Jehova sugad nga diri matinumanon? Sigurado, diri ngatanan nga ira ginbuhat maraot. Bisan an maraot nga hi Hadi Ahab nagpakita hin pagpaubos ngan kasubo han nabatian niya nga ginpatay hi Nabot tungod ha iya. (1 Hadi 21:​27-29) Nagtukod liwat hiya hin mga syudad ngan naghatag hin mga kadaogan para ha Israel. (1 Hadi 20:​21, 29; 22:39) Pero hi Ahab nagin kilala gud ha pag-aghat han buwa nga pagsingba  tungod ha impluwensya han iya asawa. Waray gud niya ito pagbasuli.​—1 Hadi 21:​25, 26.

14. (a) Kay ano nga para kan Jehova hi Hadi Rehoboam diri matinumanon? (b) Ano an ginkakaparihoan han kadam-an nga diri magtinumanon nga hadi?

¹⁴ Pansina an usa pa nga diri matinumanon nga hadi—hi Rehoboam. Sugad han gin-unabi na, nagbuhat hiya hin mag-opay nga butang ha panahon han iya pagmando. Pero han marig-on na nga naestablisar an iya pagkahadi, ginbayaan niya an Balaud ni Jehova ngan nagtikang ha pagsingba ha buwa nga mga dios. (2 Cron. 12:1) Katapos hito, bisan kon nagsisingba hiya kan Jehova, nagsingba liwat hiya ha buwa nga mga dios. (1 Hadi 14:​21-24) Diri la hira Rehoboam ngan Ahab an mga hadi nga binaya ha tinuod nga pagsingba. Ngani, an kadam-an nga diri magtinumanon nga hadi nagsingba ha buwa nga mga dios ngan nag-aghat ha iba nga buhaton liwat ito. Klaro nga para kan Jehova, an pagsunod ha tinuod nga pagsingba usa han nangunguna nga basihan ha pagsiring kon an usa nga hadi maopay ba o maraot.

15. Kay ano nga importante kan Jehova an pagsunod ha tinuod nga pagsingba?

¹⁵ Kay ano nga an pagsingba importante gud kan Jehova? An usa nga rason, kay may responsabilidad an mga hadi ha paggiya ha katawohan han Dios ha tinuod nga pagsingba. An buwa nga pagsingba liwat nagtutugway ha iba nga seryoso nga mga sala ngan kawaray-hustisya. (Hos. 4:​1, 2) Dugang pa, an mga hadi ngan an ira mga sakop mga dedikado kan Jehova. Salit iginpapariho han Biblia an ira pakigbahin ha buwa nga pagsingba ha pag-adulteryo. (Jer. 3:​8, 9) An usa nga nagbubuhat hin literal nga pag-adulteryo nakakasala kontra ha iya padis ha personal gud nga paagi. Sugad man, an usa nga dedikado nga surugoon ni Jehova nga nakikigbahin ha buwa nga pagsingba nakakasala kontra ha Iya ha  personal ngan ha direkta nga paagi. e—Deut. 4:​23, 24.

16. Ha pagkita ni Jehova, ano an kaibahan gud han matadong ngan maraot?

¹⁶ Ano nga mga leksyon an aton mahibabaroan? Dapat gud kita magin determinado nga likyan an buwa nga pagsingba. Pero dapat liwat kita magsunod ha tinuod nga pagsingba ngan magpabilin nga aktibo. Klaro nga iginsaysay ni propeta Malakias an kaibahan han maopay ngan maraot nga tawo ha pagkita ni Jehova. Hiya nagsurat: “Makikita utro niyo an kaibahan butnga han matadong nga tawo ngan han maraot nga tawo, butnga han usa nga nag-aalagad ha Dios ngan han usa nga diri nag-aalagad ha iya.” (Mal. 3:18) Salit, dapat diri naton tugotan an bisan ano—bisan an aton pagin diri perpekto ngan mga sayop—nga magpaluya ha aton nga tungod hito maundang kita ha pag-alagad ha Dios. Seryoso gud nga sala an pag-undang ha pag-alagad kan Jehova.

17. Ha ano nga paagi posible makaapekto ha aton debosyon kan Jehova an aton pagpili hin maarasawa?

¹⁷ Kon solo ka ngan nagpaplano nga mag-asawa, nakikita mo ba kon paonan-o an mga pulong ni Malakias makakabulig ha imo ha pagpili hin maopay nga maarasawa? Bangin an usa may-ada mag-opay nga kalidad, pero kon ito nga tawo diri nag-aalagad ha tinuod nga Dios, masisiring ba nga matadong hiya ha pagkita ni Jehova? (2 Cor. 6:14) Kon magin asawa mo hiya, makakabulig ba hiya ha imo nga magin maunungon ka kan Jehova? Hunahunaa ini: An pagano nga mga asawa ni Hadi Solomon bangin may mag-opay nga kalidad. Pero diri hira mga magsiringba ni Jehova, ngan hinay-hinay nira nga iginpahirani an kasingkasing ni Solomon ha buwa nga pagsingba.​—1 Hadi 11:​1, 4.

18. Ano an dapat itutdo han mga kag-anak ha ira mga anak?

 ¹⁸ Mga kag-anak, mahimo niyo gamiton an mga rekord ha Biblia mahitungod ha mga hadi basi buligan an iyo mga anak nga magkaada hingyap ha pag-alagad kan Jehova. Buligi hira nga masabtan nga an pagkita ni Jehova ha usa nga hadi kon maopay ba hiya o maraot nakadepende gud kon ito nga hadi nag-aaghat han tinuod nga pagsingba. Tutdui an imo mga anak pinaagi ha pulong ngan ehemplo nga an espirituwal nga mga butang—sugad han pag-aram han Biblia, pag-atender ha mga katirok, ngan pakigbahin ha ministeryo—amo an pinakaimportante ha ngatanan nga buruhaton. (Mat. 6:33) Kon diri niyo ito bubuhaton, bangin hunahunaon han iyo mga anak nga kinahanglan hira magin usa han mga Saksi ni Jehova tungod la kay mga Saksi kamo. Sugad nga resulta, bangin diri nira abaton nga an pag-alagad kan Jehova importante gud o bangin pa ngani umundang hira ha pag-alagad ha iya.

19. Ano an paglaom hadton inundang ha pag-alagad kan Jehova? (Kitaa liwat an kahon nga “ Mahimo Ka Bumalik kan Jehova!”)

¹⁹ Kon an usa inundang ha pag-alagad kan Jehova, waray na ba hiya paglaom nga makag-alagad utro? Diri, kay mahimo hiya magbasol ngan makabalik ha tinuod nga pagsingba. Basi mabuhat ito, bangin kinahanglan niya tunlon an iya pride ngan karawaton an bulig han mga tigurang ha kongregasyon. (San. 5:14) Sulit gud an ngatanan niya nga paningkamot kon magriresulta ito nga magin sangkay hiya utro ni Jehova!

20. Kon susubaron naton an magtinumanon nga hadi, ano an magigin panhunahuna ha aton ni Jehova?

²⁰ Salit ano nga mga leksyon an aton nahibaroan tikang ha mga hadi han Israel? Mahimo kita magin pariho ha magtinumanon nga hadi kon titipigan naton nga bug-os an debosyon han aton kasingkasing kan Jehova. Mahibaro hin leksyon ha aton mga sayop, magbasol, ngan maghimo han ginkikinahanglan nga mga pagbag-o. Ngan hinaot hinumdoman naton nga importante an pagsunod ha pagsingba ha usa nga amo la nga tinuod nga Dios. Kon magpapabilin ka nga matinumanon kan Jehova, tatrataron ka niya nga usa nga nagbubuhat hin husto ha iya pagkita.