1, 2. (a) Ano an ginhangyo ni Jesus durante han iya ultimo nga pag-ampo kaupod an iya mga apostol? (b) Kay ano nga bangin nabaraka hi Jesus mahitungod ha pagkaurosa?

NABARAKA gud hi Jesus mahitungod ha pagkaurosa durante han iya ultimo nga panihapon kaupod an iya mga apostol. Han nag-ampo hiya kaupod nira, nagsiring hiya nga hingyap niya nga magin usa, o magkaurosa, an ngatanan niya nga disipulo, sugad la nga hiya ngan an iya Amay magkahiusa. (Basaha an Juan 17:20, 21.) An ira pagkaurosa magigin marig-on gud nga ebidensya nga ginsugo ni Jehova hi Jesus nganhi ha tuna basi magbuhat han Iya kaburut-on. An gugma amo an magigin pangirilal-an han tinuod nga mga disipulo ni Jesus, ngan ini nga gugma mas magpaparig-on han ira pagkaurosa.​—Juan 13:34, 35.

² Masasabtan naton kon kay ano nga ginpabug-atan ni Jesus an mahitungod ha pagkaurosa. Naobserbaran niya nga diri bug-os nga nagkakaurosa an iya mga apostol, pananglitan durante han iya ultimo nga panihapon kaupod nira. Sugad han nahitabo hadto, nagdiskusyon hira “kon hin-o ha ira an may gidadakui nga awtoridad.” (Luc. 22:24-27; Mar. 9:33, 34) Ha usa liwat nga higayon, naghangyo hira Santiago ngan Juan kan  Jesus nga tagan hira hin prominente nga posisyon ha iya Ginhadian, ha iya mismo sapit.​—Mar. 10:35-40.

3. Ano an posible nga nagin mga hinungdan nga diri nagkakaurosa an mga disipulo han Kristo, ngan ano nga mga pakiana an aton hihisgotan?

³ Kondi diri la an hingyap nga magin prominente an posible nga nagin hinungdan han diri pagkaurosa han mga disipulo han Kristo. An mga tawo ha panahon ni Jesus nagkakabahinbahin tungod han kasina ngan diskriminasyon. Kinahanglan wad-on han mga disipulo ni Jesus ha ira kasingkasing ito nga mga pagbati. Hini nga artikulo, hihisgotan naton ini nga mga pakiana: Ano an ginbuhat ni Jesus may kalabotan ha diskriminasyon? Paonan-o niya gintutdoan an iya mga sumurunod nga magin patas ha ira pagtratar ha iba ngan bug-os nga magkaurosa? Ngan paonan-o an iya katutdoan mabulig ha aton nga magpabilin nga nagkakaurosa?

4. Paghatag hin mga ehemplo han diskriminasyon nga naeksperyensyahan ni Jesus.

⁴ Hi Jesus mismo nakaeksperyensya hin diskriminasyon. Han ginsumatan ni Felipe hi Natanael nga nabilngan na niya an Mesias, hi Natanael nagsiring: “May maopay ba nga magtitikang ha Nazaret?” (Juan 1:46) Posible nga maaram hi Natanael han tagna ha Mika 5:2, ngan bangin ginhunahuna niya nga gutiay nga bungto an Nazaret salit diri ito angayan magin urukyan han Mesias. Sugad man, ginminos hi Jesus han prominente nga mga tawo ha Judea tungod kay taga-Galilea hiya. (Juan 7:52) Ginmiminos han damu nga taga-Judea an mga taga-Galilea. Gin-insulto liwat han iba nga Judio hi Jesus pinaagi ha pagtawag ha iya nga Samaritano. (Juan 8:48) An mga Samaritano iba an kultura ngan relihiyon ha mga Judio. Diri hira ginrirespeto han mga taga-Judea ngan mga taga-Galilea ngan ginlilikyan hira.​—Juan 4:9.

5. Ano nga klase hin diskriminasyon an naeksperyensyahan han mga sumurunod ni Jesus?

⁵ Ginmiminos liwat han Judio nga mga lider an mga sumurunod ni Jesus. Gintawag hira han mga Pariseo sugad nga mga tawo nga “ginpanhimaraot.” (Juan 7:47-49) Para ha mga Pariseo, taramayon ngan ordinaryo la an mga tawo nga waray makaeskwela ha eskwelahan han mga Rabbi o adton diri nasunod ha ira mga tradisyon. (Buh. 4:13) Hi Jesus ngan an iya mga disipulo nakaeksperyensya hin diskriminasyon tungod kay iginpapasigarbo han mga tawo hito nga panahon an ira relihiyon, posisyon ha sosiedad, ngan lahi. An mga disipulo naimpluwensyahan liwat hito nga disposisyon han mga tawo. Basi magpabilin nga nagkakaurosa, kinahanglan nira bag-uhon an ira panhunahuna.

6. Paghatag hin ehemplo kon ano an mahimo magin epekto ha aton kon biktima kita hin diskriminasyon o kon kita an nagpapakita hito ha iba.

⁶ Yana komon gud ha bisan diin an diskriminasyon. Mahimo kita magin biktima hito, o bangin kita mismo an magpakita hito. “Nagtikaduro an akon kasina ha busag nga mga tawo han nagpokus ako ha kawaray-hustisya nga gin-antos han mga nitibo ha Australia​—tikang hadto tubtob yana,” siring han usa nga sister nga taga-Australia nga payunir na yana. “Nagtikaduro liwat an akon kasina tungod han maraot nga pagtratar nga akon mismo naeksperyensyahan.” Usa nga bugto nga taga-Canada an nagsiring nga nagkaada hiya hadto diskriminasyon ha mga tawo nga iba an linggwahe. “Naghunahuna ako nga mas labaw an mga tawo nga nagyayakan hin Franses,” siring niya. “Salit nasina ako ha mga tawo nga nagyayakan hin Ingles.”

7. Ano an ginbuhat ni Jesus may kalabotan ha diskriminasyon?

⁷ Yana, komon gud an diskriminasyon ngan kasagaran nga makuri ito wad-on, pariho ha panahon ni Jesus. Ano an ginbuhat ni Jesus may kalabotan hito? Siyahan, waray gud hiya magpakita hin diskriminasyon, patas an iya pagtratar ha ngatanan. Nagsangyaw hiya ha mga riko ngan pobre, mga Pariseo ngan Samaritano, ngan bisan ha mga parasukot hin buhis ngan mga makasasala. Ikaduha, pinaagi han iya katutdoan ngan ehemplo, iginpakita ni Jesus ha iya mga disipulo nga kinahanglan nira likyan an pagsuspetsa o an pagpakita hin diskriminasyon ha iba.

8. Ano nga importante nga prinsipyo an basihan han pagkaurosa han mga Kristiano? Isaysay.

⁸ Gintutdoan ni Jesus an iya mga sumurunod hin importante nga prinsipyo nga basihan han aton pagkaurosa. Hiya nagsiring: “Kamo ngatanan magburugto.” (Basaha an Mateo 23:8, 9.) Masisiring nga “magburugto” kita kay kita ngatanan tulin ni Adan. (Buh. 17:26) Pero diri la ito. Iginsaysay liwat ni Jesus nga magburugto an iya mga disipulo tungod kay ginkikilala nira hi Jehova sugad nga ira langitnon nga Amay. (Mat. 12:50) Dugang pa, membro hira han usa nga daku nga espirituwal nga pamilya, ngan nagkakaurosa hira tungod han gugma ngan pagtoo. Salit ha mga surat han mga apostol, kasagaran nga gintatawag nira an ira mga igkasi-disipulo sugad nga “kabugtoan.”​—Roma 1:13; 1 Ped. 2:17; 1 Juan 3:13.

9, 10. (a) Kay ano nga waray rason an mga Judio nga magpahitaas tungod han ira lahi? (b) Paonan-o igintutdo ni Jesus nga sayop an pagpakita hin diskriminasyon tungod han lahi? (Kitaa an retrato ha tinikangan hini nga artikulo.)

⁹ Katapos ipatin-aw ni Jesus nga sadang naton trataron an kada tagsa sugad nga kabugtoan, iya ginpabug-atan an pagkaimportante han pagpaubos. (Basaha an Mateo 23:11, 12.) Sugad han aton hinbaroan, may mga higayon nga nagpahitaas an mga apostol salit nagkabahinbahin hira. Ngan posible nga nagin problema liwat an pagpahitaas tungod han lahi. May rason ba an mga Judio nga magpahitaas tungod kay tulin hira ni Abraham? Damu nga Judio an natoo nga mas maopay an ira lahi. Pero ginsidngan hira ni Juan nga Parabaptis: “May gahum an Dios ha paghimo hin mga anak para kan Abraham tikang hini nga mga bato.”​—Luc. 3:8.

¹⁰ Igintutdo ni Jesus nga sayop an pagpahitaas tungod han lahi. Iginpatin-aw niya ito han nagpakiana ha iya an usa nga eskriba: “Hin-o gud ba an akon igkasi-tawo?” Basi mabaton ito, naghatag hi Jesus hin ilustrasyon mahitungod han usa nga Samaritano nga may pagkabuotan nga bumulig ha usa nga biyahero​—usa nga Judio—​nga ginkastigo hin mga tulisan. Ginbalewaray la han mga Judio nga nalabay inin makalolooy nga tawo, pero nalooy ha iya an Samaritano. Gintapos ni Jesus an iya istorya pinaagi ha pag-aghat ha eskriba nga magin pariho hito nga Samaritano. (Luc. 10:25-37) Iginpakita ni Jesus nga an usa nga Samaritano mahimo magtutdo ha mga Judio kon ano an kahulogan han tinuod nga gugma ha igkasi-tawo.

11. Kay ano nga an mga disipulo han Kristo sadang magpakita hin patas nga pagtratar ha mga tawo nga iba an lahi, ngan paonan-o hira ginbuligan ni Jesus nga masabtan an pagkaimportante hito?

¹¹ Basi matuman han mga disipulo ni Jesus an ira toka, kinahanglan nira wad-on ha ira kalugaringon an pagpahitaas ngan diskriminasyon. Antes sumaka ha langit, gintokahan niya hira nga magsangyaw ha “bug-os nga Judea ngan Samaria, ngan tubtob ha pinakahirayo nga lugar ha tuna.” (Buh. 1:8) Antes hito, igin-andam hira ni Jesus para hinin daku nga buruhaton pinaagi ha pagtutdo ha ira nga magpokus ha mag-opay nga kalidad han mga tawo nga iba an lahi. Iya gindayaw an usa nga opisyal han kasundalohan nga iba an lahi tungod han daku nga pagtoo han opisyal. (Mat. 8:5-10) Ha iya lugar ha Nazaret, igin-istorya ni Jesus kon paonan-o ginbuligan ni Jehova adton iba an lahi, sugad han taga-Fenicia nga balo ha Sarepat ngan han taga-Sirya nga may liprosi nga hi Naaman. (Luc. 4:25-27) Ngan labot la ha pagsangyaw ha usa nga Samaritana, nagpabilin liwat hi Jesus ha bungto han mga Samaritano hin duha ka adlaw tungod kay interesado an mga tawo han iya mensahe.​—Juan 4:21-24, 40.

12, 13. (a) Ano an reaksyon han mga apostol han nagsangyaw hi Jesus ha usa nga Samaritana? (Kitaa an retrato ha tinikangan hini nga artikulo.) (b) Ano an nagpapakita nga waray masabti nira Santiago ngan Juan an leksyon nga igintututdo ni Jesus?

¹² Diri masayon para ha mga apostol nga kuhaon ha ira kasingkasing an diskriminasyon. Nahipausa hira han nakita nira nga andam hi Jesus magtutdo ha usa nga Samaritana. (Juan 4:9, 27) An mga lider han relihiyon han mga Judio diri nakikiistorya ha mga babaye ha publiko, labi na ha Samaritana  nga maraot an reputasyon. Gin-aghat han mga apostol hi Jesus nga kumaon. Pero makikita ha iya baton nga pokus gud hiya ha pag-inistorya hin espirituwal nga mga butang nga tungod hito ginbalewaray la anay niya an iya kagutom. An pagsangyaw​—bisan ha usa nga Samaritana—​kaburut-on han iya Amay, ngan sugad ito hin pagkaon para ha iya.​—Juan 4:31-34.

¹³ Waray masabti nira Santiago ngan Juan ito nga leksyon. Han nagbibiyahe hira ha Samaria kaupod hi Jesus, namiling an mga disipulo hin makakaturogan ha usa nga baryo han mga Samaritano. Pero waray nagpahuron ha ira, salit nasina gud hira Santiago ngan Juan ngan nagpakiana kan Jesus kon karuyag ba niya nga magpalusad hira hin kalayo tikang ha langit basi bungkagon an bug-os nga baryo. Mapwersa nga ginsaway hira ni Jesus. (Luc. 9:51-56) Bangin maghunahuna kita kon sugad ba liwat an magigin reaksyon nira Santiago ngan Juan kon iton diri maabiabihon nga baryo sakop han ira lugar nga Galilea. Posible nga nasina hira tungod han ira minos nga pagkita ha mga Samaritano. Ha urhi, han nagsangyaw hi apostol Juan ha mga Samaritano ngan damu an namati ha iya, posible nga naawod gud hiya ha iya iginpakita nga patigdatigda nga kasina.​—Buh. 8:14, 25.

14. Paonan-o ginsulbad an usa nga problema nga posible diskriminasyon ha linggwahe an hinungdan?

¹⁴ Waray pag-iha katapos han Pentekostes 33 C.E., nagkaada problema mahitungod ha diskriminasyon. Han nanhahatag hin pagkaon ha pobre nga mga balo, napabay-an an mga balo nga nagyayakan hin Griego. (Buh. 6:1) Posible nga diskriminasyon ha linggwahe an hinungdan hini nga problema. Gin-asikaso dayon han mga apostol an problema pinaagi ha pagpili hin kwalipikado nga kalalakin-an nga manginginano ha panhatag hin pagkaon. Ini nga mga kalalakin-an may Griego nga ngaran, salit posible nga nakabulig ito nga maliaw an nasakitan nga mga balo.

15. Paonan-o nahibaro hi Pedro ha pagpakita hin kawaray-pinaurog? (Kitaa an retrato ha tinikangan hini nga artikulo.)

¹⁵ Han 36 C.E., an mga disipulo ni Jesus nagtikang pagsangyaw ha mga tawo ha ngatanan nga nasud. Antes hito, ha mga Judio la nakikiupod hi apostol Pedro. Pero katapos ipatin-aw han Dios nga an mga Kristiano diri sadang magpakita hin pagpaurog, ginsangyawan ni Pedro hi Cornelio, nga usa nga Romano nga sundalo. (Basaha an Buhat 10:28, 34, 35.) Katapos hito, nakig-upod hi Pedro ha Hentil nga mga tumuroo ngan kumaon kaupod nira. Pero paglabay hin pipira ka tuig, waray na hiya makig-upod ha diri Judio nga mga Kristiano ha syudad han Antiokia. (Gal. 2:11-14) Hito nga higayon, ginsaway hiya ni Pablo, ngan matin-aw nga iya ito ginkarawat. Han ginhimo ni Pedro an iya siyahan nga surat para ha Judio ngan Hentil nga mga Kristiano ha Asia Minor, ginhisgotan niya kon mationan-o kaimportante an pagpakita hin gugma ha ngatanan nga kabugtoan.​—1 Ped. 1:1; 2:17.

16. Ha ano nagin kilala an mga Kristiano han siyahan nga siglo?

¹⁶ Matin-aw nga tungod han susbaranan ni Jesus, nahibaro an mga apostol ha paghigugma ha “ngatanan nga klase hin tawo.” (Juan 12:32; 1 Tim. 4:10) Bisan kon nagkinahanglan ito hin panahon, nabag-o nira an ira paagi han pagtratar ha mga tawo. Ngani nagin kilala an mga Kristiano han siyahan nga siglo tungod han ira gugma ha usa kag usa. Hi Tertullian, usa nga parasurat han ikaduha nga siglo, nagkotar han ginsiring han diri mga Kristiano mahitungod ha mga Kristiano: “Hinigugma nira an kada tagsa . . . Andam pa ngani hira mamatay para ha usa kag usa.” Tungod han pagsul-ot han “bag-o nga personalidad,” nahibaro an siyahan-siglo nga mga Kristiano ha pagpakita hin patas nga pagtratar ha ngatanan nga tawo, sugad han pagtratar han Dios ha ira.​—Col. 3:10, 11.

17. Ano an mahimo naton buhaton basi mawara ha aton kasingkasing an anoman nga klase hin diskriminasyon? Paghatag hin mga ehemplo.

¹⁷ Yana, bangin ginkikinahanglan liwat naton an panahon basi kuhaon ha aton kasingkasing an anoman nga klase hin diskriminasyon. Ginhulagway han usa nga sister nga taga-Fransia kon mationan-o kakuri para ha iya an pagbuhat hito: “Gintutdoan ako ni Jehova kon ano an kahulogan han  gugma, paghatag ha iba, ngan paghigugma ha ngatanan nga klase han tawo. Pero naniningkamot pa gihapon ako nga wad-on an akon diri patas nga pagtratar ha iba, ngan diri ito pirme masayon. Salit padayon ko ito nga igin-aampo.” Sugad liwat hito an naieksperyensyahan han usa nga sister nga taga-Espanya: “Usahay nakikig-away ako ha akon inaabat nga kasina ha usa nga partikular nga lahi, ngan kasagaran nga nagdadaog ako. Pero maaram ako nga kinahanglan ko nga padayon nga makig-away hito. Nagpapasalamat ako kan Jehova nga nagin kaapi ako ha usa nga nagkakaurosa nga pamilya, ngan nalilipay ako hito.” Kinahanglan tangkod nga usisahon han kada tagsa ha aton an aton kalugaringon. Bangin kinahanglan liwat naton wad-on ha aton kasingkasing an anoman nga klase hin diskriminasyon, pariho han ginbuhat hinin duha nga sister.

18, 19. (a) Kay ano nga kinahanglan naton karawaton an ngatanan? (b) Paonan-o naton ito mahihimo ha praktikal nga mga paagi?

¹⁸ Maopay nga hinumdoman naton nga kita ngatanan bulag hadto ha Dios. (Efe. 2:12) Pero iginpahirani kita ni Jehova ha iya “pinaagi hin mga butok nga gugma.” (Hos. 11:4; Juan 6:44) Ngan ginkarawat kita han Kristo. Sugad hin gin-abrihan niya an purtahan, basi magin bahin kita han pamilya han Dios. (Basaha an Roma 15:7.) May pagkabuotan nga ginkarawat kita ni Jesus bisan kon diri kita perpekto, salit diri gud naton sadang isalikway an bisan hin-o!

¹⁹ An pagkabahin-bahin, diskriminasyon, ngan kapungot sigurado nga magtitikaduro samtang nagtitikahirani an kataposan hinin maraot nga sistema. (Gal. 5:19-21; 2 Tim. 3:13) Pero sugad nga mga surugoon ni Jehova, nangangalimbasog kita nga magkaada “kinaadman nga tikang ha langit,” nga nabulig ha aton nga maipakita nga waray kita pinaurog ngan matipigan an kamurayawan. (San. 3:17, 18) Nalilipay kita pakigsangkay ha mga tawo nga taga-iba nga nasud, ginkakarawat nga iba an ira kultura ngan posible nga gin-aadman pa ngani an ira linggwahe. Kon ginbubuhat naton ito, nagkakaada kita kamurayawan pariho hin salog, ngan hin hustisya pariho han balud ha kadagatan.​—Isa. 48:17, 18.

20. Ano an resulta kon gugma an nagmumolde han aton hunahuna ngan kasingkasing?

²⁰ “Gin-abrihan ha akon an tamboanan han husto nga kahibaro,” siring han sister nga taga-Australia nga gin-unabi kanina. Iginsaysay niya kon ano an epekto ha iya han iya pag-aram ha Biblia: “Nabag-o an akon kasingkasing ngan hunahuna. Salit hinay-hinay nga nawara ha akon an nakagamot na nga kasina ngan diri patas nga pagtratar ha iba.” Ngan an brother nga taga-Canada nagsiring nga nasabtan niya nga an “kakulang hin kahibaro amo an kasagaran nga hinungdan han rasismo ngan an mga kalidad han mga tawo diri nakadepende ha ira lugar nga natawhan.” Usa nga sister nga nagyayakan hin Ingles an iya nagin asawa! Ito nga mga eksperyensya nagpapamatuod nga kaya wad-on han Kristiano nga gugma an diskriminasyon. Ito nga gugma nagpaparig-on gud han aton pagkaurosa.​—Col. 3:14.