1-2. (a) Ano an sitwasyon ni Pablo han nagsurat hiya ha mga taga-Efeso, ngan kay ano nga iginsurat niya ito? (b) Ano nga mga pakiana an aton hihisgotan?

 SAMTANG priso hi apostol Pablo ha usa nga balay ha Roma, karuyag niya dasigon an iya mga igkasi-tumuroo. Diri hiya makakabisita ha ira hin personal, salit naghimo hiya hin mga surat. An usa han iya mga iginsurat han mga 60 o 61 C.E. para ha mga taga-Efeso.—Efe. 1:1; 4:1.

² Haros napulo ka tuig antes hito, hi Pablo nakadto ha Efeso hin pipira ka panahon, nga nagsasangyaw ngan nanunutdo han maopay nga sumat. (Buh. 19:​1, 8-10; 20:​20, 21) Hinigugma gud niya an iya kabugtoan ngan karuyag niya buligan hira nga magpabilin nga matinumanon kan Jehova. Pero kay ano nga nagsurat hiya para ha dinihogan nga mga Kristiano mahitungod ha kasisidman ngan kalamrag? Ngan ano nga mga leksyon an mahibabaroan han ngatanan nga Kristiano tikang hito nga surat? Hihisgotan naton an mga baton hini nga mga pakiana.

TIKANG HA KASISIDMAN NGADTO HA KALAMRAG

3. Ano nga mga metapora an gin-gamit ni Pablo ha iya surat ha mga taga-Efeso?

³ Hi Pablo nagsurat ha mga Kristiano ha Efeso: “Hadto kasisidman kamo, pero yana kalamrag na kamo.” (Efe. 5:8) Gin-gamit dinhi ni Pablo an kasisidman ngan kalamrag nga metapora basi isaysay an daku gud nga pagbag-o han mga taga-Efeso. Hihisgotan naton kon kay ano nga nakasiring hi Pablo nga an mga taga-Efeso “kasisidman” hadto.

4. Ha ano nga paagi an mga taga-Efeso aada ha kasisidman han buwa nga relihiyon?

⁴ Kasisidman han buwa nga relihiyon. Antes mahibaro han kamatuoran  ngan magin Kristiano, an mga taga-Efeso nga ginsuratan ni Pablo nagin uripon han buwa nga mga katutdoan han relihiyon ngan natoo ha madyik. Aadto ha syudad han Efeso an sikat nga templo ni Artemis, nga ginkilala hadto sugad nga usa han pito nga pinakaurusahon nga gintukod han tawo. An mga tawo napakadto hito nga templo basi magsingba ha mga idolo. An panhimo ngan pamaligya han surosantuaryo han diosa nga hi Artemis daku gud nga negosyo. (Buh. 19:​23-27) Dugang pa, an syudad kilala gud nga nagbubuhat hin madyik.—Buh. 19:19.

5. Ha ano nga paagi an mga taga-Efeso aada ha kasisidman han hamubo nga moral?

⁵ Kasisidman han hamubo nga moral. An mga taga-Efeso kilala nga imoral gud ngan may mapasiparahon nga panggawi. Komon nga nababatian an malaw-ay nga mga istorya ha mga teatro ha syudad ngan bisan pa ngani ha relihiyoso nga mga piyesta. (Efe. 5:3) Damu nga taga-Efeso an “diri na . . . maaram han mga suruklan ha moral,” ito nga mga pulong literal nga nangangahulogan hin “diri na nasasakitan.” (Efe. 4:​17-19) Antes mahibaro kon ano gud an tama o sayop, an mga taga-Efeso diri na gud naabat hin kakonsensya o naghuhunahuna nga may-ada hira bisan ano nga baratunon kan Jehova. Salit iginhulagway hira ni Pablo sugad nga “madulom an . . . panhunahuna ngan nahibulag ha kinabuhi nga tikang ha Dios.”

6. Kay ano nga nakasiring hi Pablo nga an mga taga-Efeso “kalamrag” na yana?

⁶ Pero an pipira han taga-Efeso waray magpabilin ha kasisidman. Hi Pablo nagsurat nga ‘yana kalamrag na hira may kalabotan han Ginoo.’ (Efe. 5:8) Nagkinabuhi hira uyon ha Pulong ni Jehova, nga pariho hin lamrag nga naggiya ha ira. (Sal. 119:105) Ginbayaan hini nga mga taga-Efeso an ira mga buruhaton ha buwa nga relihiyon ngan imoral nga panggawi. ‘Ginsubad nira an Dios’ ngan ginbuhat an ira pinakamaopay ha pagsingba ngan pagpalipay kan Jehova.—Efe. 5:1.

7. Ha ano nga paagi pariho an aton sitwasyon ha damu nga Kristiano ha Efeso?

⁷ Sugad man, antes kita mahibaro han kamatuoran, nakadto kita ha kasisidman han buwa nga relihiyon ngan han hamubo nga moral. An iba ha aton nagselebrar han mga holiday han  buwa nga relihiyon; an iba naman nagkinabuhi hin imoral. Pero han nahibaroan naton an mahitungod ha mga suruklan ni Jehova han tama ngan sayop, naghimo kita hin mga pagbag-o. Nagtikang kita pagkinabuhi ha paagi nga iya naruruyagan. Ngan sugad nga resulta, damu an aton napahimulosan. (Isa. 48:17) Pero diri pirme masayon an pagpabilin nga bulag ha kasisidman nga aton ginbayaan ngan an ‘padayon nga paglakat sugad nga mga anak han kalamrag.’ Paonan-o naton ito mahihimo?

LIKAYI AN KASISIDMAN

8. Sumala ha Efeso 5:​3-5, ano an kinahanglan likayan han mga taga-Efeso?

⁸ Basaha an Efeso 5:​3-5. Basi makapabilin nga hirayo tikang ha kasisidman han hamubo nga moral, kinahanglan padayon nga isalikway han mga Kristiano ha Efeso an mga buruhaton nga nakakapasubo kan Jehova. Nag-uupod ito diri la han seksuwal nga imoralidad kondi pati liwat han malaw-ay nga istorya. Ginpahinumdoman ni Pablo an mga taga-Efeso nga kinahanglan nira likayan an sugad nga mga buhat kon karuyag nira magkaada hin “bisan ano nga panurundon ha Ginhadian han Kristo ngan han Dios.”

9. Kay ano nga kinahanglan naton isalikway an bisan ano nga butang nga mahimo magresulta ha pakabuhat hin imoralidad?

⁹ Dapat padayon liwat naton nga atohan nga magin bahin “ha waray pulos nga mga buhat nga kanan kasisidman.” (Efe. 5:11) Pauroutro nga iginpapakita han mga eksperyensya nga kon an usa mas nagkikinita, nagpipinamati, o nag-iinistorya hin mahugaw ngan imoral nga mga butang, mas masayon para ha iya nga makabuhat hin sayop. (Gen. 3:6; San. 1:​14, 15) Ha usa nga nasud, damu nga kabugtoan an nagin “mag-friend” ha usa nga online chat group. Damu ha ira an nagtikang makig-chat mahitungod ha espirituwal nga mga butang. Pero hinay-hinay nga nagtikang hira makig-chat hin mga butang nga diri nakakapalipay kan Jehova. An ira mga uruistorya haros mahitungod ha sex. An pipira hini nga indibiduwal ha urhi nagsiring nga inin mahugaw nga uruistorya nagresulta nga makabuhat hira hin seksuwal nga imoralidad.

10. Paonan-o nangangalimbasog hi Satanas nga limbongan kita? (Efeso 5:6)

¹⁰ Nangangalimbasog an kalibotan ni Satanas nga limbongan kita, basi patoohon kita nga diri gud sayop an ginhuhunahuna ni Jehova nga imoral ngan mahugaw. (2 Ped. 2:19) Diri kita hini nahipapausa! An Yawa pirme nangangalimbasog nga mawurok an mga tawo basi diri nira masabtan kon ano an tama ngan sayop. (Isa. 5:20; 2 Cor. 4:4) Salit damu nga salida, programa ha TV, ngan website an nag-aaghat hin mga ideya nga nakontra ha magtadong nga suruklan ni Jehova! Nangangalimbasog hi Satanas nga limbongan kita nga hunahunaon nga an maghugaw nga buhat ngan pagkinabuhi diri la kay ginkakarawat kondi makalilipay liwat ngan diri nakakadaot.—Basaha an Efeso 5:6.

11. Paonan-o an eksperyensya ni Angela nagpapakita nga dapat naton iaplikar an maaramon nga sagdon nga mababasa ha Efeso 5:7? (Kitaa liwat an piktyur.)

¹¹ Karuyag ni Satanas nga makig-upod kita ha mga tawo nga makakaimpluwensya ha aton basi makurian kita ha pagsunod han mga suruklan ni Jehova. Salit gin-aghat ni Pablo an mga taga-Efeso: “Ayaw kamo pakig-upod ha ira,” hadton nagbubuhat hin sayop ha pagkita han Dios. (Efe. 5:7) Pero dapat kita magin mas maikmat pa ngani kay ha mga taga-Efeso hadto, kay yana puydi kita makig-upod ha mga tawo diri la ha personal kondi pati liwat ha social media. Nahibaroan ni Angela, a nga taga-Asia kon ano ka delikado an social media. Hiya nagsiring: “Puydi ito magin lit-ag, hinay-hinay nga ginpapaluya  an imo maopay nga panhunahuna. Inabot ako ha punto nga diri na ako nakukonsensya nga magkaada hin mga ‘friend’ nga diri narespeto han mga prinsipyo han Biblia. Ha urhi, nagtikang ako maghunahuna nga okey la nga magkaada pagkinabuhi nga diri nakakapalipay kan Jehova.” Maopay na la, binulig kan Angela an mahigugmaon nga mga tigurang nga makahimo hiya hin ginkikinahanglan nga mga pagbag-o. Hiya nagsiring: “Yana, maopay na la nga nakapokus na ako ha espirituwal imbes nga ha social media.”

12. Ano an mabulig ha aton nga sundon gud an mga suruklan ni Jehova han tama ngan sayop?

¹² Dapat naton atohan an panhunahuna han kalibotan nga okey la an imoral nga panggawi. Maaram kita nga sayop ito. (Efe. 4:​19, 20) Bisan pa hito, maopay nga pakianhan ta an aton kalugaringon: ‘Ginlilikyan ko ba an ngatanan nga diri ginkikinahanglan nga pakig-upod ha mga katrabaho, klasmeyt, o ha iba pa nga diri narespeto ha magtadong nga suruklan ni Jehova? Maisugon ba ako nga nagsusunod ha mga suruklan ni Jehova bisan pa kon an iba magsiring nga panatiko ako tungod hito?’ Sugad han makikita ha 2 Timoteo 2:​20-22, bangin kinahanglan liwat naton magin maikmat kon nagpipili hin kasangkayan ha sulod han Kristiano nga kongregasyon. Hinumdoman naton nga an iba bangin diri makabulig ha aton ha pagpabilin nga matinumanon ha aton pag-alagad kan Jehova.

MAGLAKAT “SUGAD NGA MGA ANAK HAN KALAMRAG”

13. Ano an karuyag sidngon han ‘padayon nga maglakat sugad nga mga anak han kalamrag’? (Efeso 5:​7-9)

¹³ Hi Pablo nagsiring ha mga Kristiano ha Efeso nga diri la basta padayon nga isalikway an kasisidman kondi “padayon [liwat] nga maglakat sugad nga mga anak han kalamrag.” (Basaha an Efeso 5:​7-9.) Ano an karuyag sidngon hito? An karuyag sidngon la hito nga gumawi kita sugad nga tinuod nga mga Kristiano ha ngatanan nga panahon. An usa nga paagi ha pagbuhat hito amo an maduruto nga pagbasa ngan pag-aram han Biblia pati han aton mga publikasyon nga basado ha Biblia. Labi na gud nga importante nga tagan hin atensyon an ehemplo ngan mga katutdoan ni Jesu-Kristo, “an kalamrag han kalibotan.”—Juan 8:12; Prob. 6:23.

14. Paonan-o makakabulig ha aton an baraan nga espiritu?

 ¹⁴ Kinahanglan ta liwat an bulig han baraan nga espiritu han Dios basi makapadayon kita ha paggawi “sugad nga mga anak han kalamrag.” Kay ano? Kay diri masayon an pagpabilin nga limpyo hinin imoral nga kalibotan. (1 Tes. 4:​3-5, 7, 8) An baraan nga espiritu makakabulig ha aton nga maatohan an panhunahuna han kalibotan, pati na an mga pilosopiya ngan mga ideya hito nga nakontra ha panhunahuna han Dios. Makakabulig liwat ha aton an baraan nga espiritu nga makahimo kita han “ngatanan nga klase han pagkamaopay ngan pagkamatadong.”—Efe. 5:9.

15. Ha ano nga mga paagi makakarawat naton an baraan nga espiritu? (Efeso 5:​19, 20)

¹⁵ An usa nga paagi nga makakarawat naton an baraan nga espiritu amo an pag-ampo nga magkaada hito. Hi Jesus nagsiring nga hi Jehova “mahatag hin baraan nga espiritu ha mga nangangaro ha iya.” (Luc. 11:13) Ngan kon urosa kita nga nagdadayaw kan Jehova ha Kristiano nga mga katirok, nakakarawat liwat naton an baraan nga espiritu. (Basaha an Efeso 5:​19, 20.) An maopay nga impluwensya han baraan nga espiritu han Dios mabulig ha aton nga magkinabuhi ha paagi nga nakakapalipay ha Dios.

16. Ano an mabulig ha aton nga makahimo hin mag-opay nga desisyon? (Efeso 5:​10, 17)

¹⁶ Kon maghihimo kita hin importante nga mga desisyon, kinahanglan naton masabtan “kon ano an kaburut-on ni Jehova” ngan katapos, gios uyon hito. (Basaha an Efeso 5:​10, 17.) Pinaagi ha pag-usisa han mga prinsipyo ha Biblia nga naaplikar ha aton kahimtang, iginpapakita naton nga ginbibiling ta an panhunahuna han Dios mahitungod hito. Katapos, samtang aton gin-aaplikar an iya mga prinsipyo, mas makakahimo kita hin mag-opay nga desisyon.

17. Paonan-o naton magagamit ha pinakamaopay nga paagi an aton panahon? (Efeso 5:​15, 16) (Kitaa liwat an piktyur.)

¹⁷ Ginsagdonan liwat ni Pablo an mga Kristiano ha Efeso nga gamiton hin maopay an ira panahon.  (Basaha an Efeso 5:​15, 16.) Karuyag han aton kaaway nga hi Satanas, an “usa nga maraot,” nga magin busy gud kita ha mga buruhaton hini nga kalibotan basi waray na kita panahon ha pag-alagad ha Dios. (1 Juan 5:19) Magigin masayon gud la para ha usa nga Kristiano nga magpokus ha kwarta, sekular nga edukasyon, o trabaho imbes ha mga oportunidad ha pag-alagad kan Jehova. Kon ito an iya buhaton, iginpapakita niya nga naimpluwensyahan na hiya han panhunahuna han kalibotan. Syempre, diri man sayop ini nga mga butang, pero dapat diri gud ini an prayoridad ha aton kinabuhi. Basi makalakat “sugad nga mga anak han kalamrag,” dapat naton ‘gamiton ha pinakamaopay nga paagi an aton panahon,’ nga nakapokus ha kon ano gud an importante.

18. Ano an mga ginbuhat ni Donald basi magamit hin mas maopay an iya panahon?

¹⁸ Magin alerto ha bisan ano nga mga oportunidad basi mas damu an mahimo ha pag-alagad kan Jehova. Ini an ginbuhat ni Donald, nga taga-South Africa. Siring niya: “Gin-usisa ko an akon sitwasyon ngan nangamuyo kan Jehova nga buligan ako basi magin mas produktibo ha ministeryo. Nag-ampo ako nga magkaada hin trabaho nga makakahatag ha akon hin mas damu nga panahon ha pagsangyaw. Ha bulig ni Jehova, nakabiling ako hin angayan nga trabaho. Katapos, kami han akon asawa nag-alagad hin bug-os-panahon.”

19. Paonan-o kita makakapadayon ha paglakat “sugad nga mga anak han kalamrag”?

¹⁹ An surat ni Pablo ha mga taga-Efeso sigurado gud nga nakabulig ha ira nga magpabilin nga matinumanon kan Jehova. Ngan ito nga giniyahan nga sagdon makakabulig liwat ha aton. Sugad han aton nahibaroan, makakabulig ito ha aton nga magin maaramon ha pagpili han aton kaliawan ngan mga kaupod. Makakapagios ito ha aton nga regular nga pag-adman an Biblia basi an kalamrag han kamatuoran padayon nga maggiya ha aton ha ngatanan naton nga ginbubuhat. Ngan ginpapabug-atan hito an pagkaimportante han baraan nga espiritu, nga nakakabulig ha aton nga magkaada mag-opay nga kalidad. An pag-aplikar ha ginsurat ni Pablo makakabulig ha aton ha paghimo hin mag-opay nga desisyon, nga uyon ha panhunahuna ni Jehova. Pinaagi ha pagbuhat hini, malilikyan naton an kasisidman hini nga kalibotan ngan makakapabilin ha kalamrag!