1. Makakasiguro kita ha ano nga duha nga butang?

HINIGUGMA ni Jehova an iya mga magsiringba, ngan pirme niya hira hihigugmaon. Hinigugma liwat niya an hustisya. (Sal. 33:5) Salit makakasiguro kita hinin duha nga butang: (1) Nasasakitan hi Jehova kon an iya mga surugoon gintatratar hin diri patas. (2) Sisiguruhon niya nga maipadapat an hustisya. Ha siyahan nga artikulo hini nga serye, * nahibaroan naton nga an Balaud nga iginhatag han Dios ha Israel pinaagi kan Moises iginbasar ha gugma. Igin-aghat hito an hustisya​—hustisya para ha ngatanan, bisan hadton diri kaya magprotektar han ira kalugaringon. (Deut. 10:18) Iginpapakita hito nga Balaud kon ano kadaku an gugma ni Jehova ha iya mga magsiringba.

2. Ano nga mga pakiana an aton babatunon?

² An Mosaiko nga Balaud natapos han 33 C.E. han naestablisar an Kristiano nga kongregasyon. Waray na ba mapapahimulosan an mga Kristiano nga balaud nga iginbasar ha gugma ngan nag-aaghat hin hustisya? May-ada la gihapon! An mga Kristiano may bag-o nga balaud. Hini nga artikulo, hihisgotan anay naton kon ano ito nga balaud. Katapos, babatunon naton ini nga mga pakiana: Kay ano nga masisiring naton nga ini nga balaud iginbasar ha gugma? Kay ano nga masisiring naton nga nag-aaghat ito hin hustisya? Ilarom hini nga balaud, paonan-o sadang trataron han may awtoridad an iba?

3. Ano an nahiuupod ha “balaud han Kristo” nga gin-unabi ha Galacia 6:2?

³ Basaha an Galacia 6:2. An mga Kristiano sakop han “balaud han Kristo.” Hi Jesus waray maghatag hin lista han mga balaud ha iya mga sumurunod, lugod iya hira gintagan hin mga instruksyon,  sugo, ngan prinsipyo nga maggigiya ha ira. An “balaud han Kristo” nag-uupod han ngatanan nga igintutdo ni Jesus. Basi mas masabtan ini nga balaud, kitaon naton an masunod.

4-5. Paonan-o nagtutdo hi Jesus, ngan kakan-o hiya nagtutdo?

⁴ Paonan-o nagtutdo hi Jesus? Siyahan, gintutdoan niya an mga tawo pinaagi han iya mga ginsiring. An iya mga pulong may gahum tungod kay nagyakan hiya han kamatuoran mahitungod ha Dios, nagtutdo han tinuod nga kahulogan han kinabuhi, ngan nag-unabi nga an Ginhadian han Dios amo an solusyon han ngatanan nga pag-antos han tawo. (Luc. 24:19) Hi Jesus nagtutdo liwat pinaagi han iya ehemplo. Iginpakita han iya pagkinabuhi kon paonan-o sadang magkinabuhi an iya mga sumurunod.​—Juan 13:15.

⁵ Kakan-o nagtutdo hi Jesus? Nagtutdo hiya durante han iya ministeryo dinhi ha tuna. (Mat. 4:23) Nagtutdo liwat hiya ha iya mga sumurunod waray pag-iha katapos niya mabanhaw. Pananglitan, nagpakita hiya ha usa nga grupo han mga disipulo​—bangin sobra 500—​ngan ginsugo hira nga ‘tutdoan an mga tawo basi magin mga disipulo.’ (Mat. 28:19, 20; 1 Cor. 15:6) Sugad nga ulo han kongregasyon, nagpadayon hi Jesus ha paghatag hin instruksyon ha iya mga disipulo katapos niya bumalik ha langit. Pananglitan han mga 96 C.E., ginsugo han Kristo hi apostol Juan nga dasigon ngan sagdonan an dinihogan nga mga Kristiano.​—Col. 1:18; Pah. 1:1.

6-7. (a) Diin nakarekord an mga katutdoan ni Jesus? (b) Paonan-o naton ginsusunod an balaud han Kristo?

⁶ Diin nakarekord an mga katutdoan ni Jesus? Nakarekord ha upat nga Ebanghelyo an damu nga ginsiring ngan ginbuhat ni Jesus ha tuna. An iba pa nga bahin han Kristiano Griego nga Kasuratan​—nga iginsurat han kalalakin-an nga giniyahan han baraan nga espiritu ngan may-ada han “panhunahuna han Kristo”—​dugang nga nabulig ha aton nga masabtan an panhunahuna ni Jesus mahitungod han mga butang.​—1 Cor. 2:16.

⁷ Mga leksyon: An mga katutdoan ni Jesus nabulig ha ngatanan nga aspekto han kinabuhi. Salit an balaud han Kristo nakakaapekto ha ngatanan naton nga ginbubuhat ha balay, ha trabaho o ha eskwelahan, ngan ha kongregasyon. Nahibabaro kita hini nga balaud pinaagi ha pagbasa han Kristiano Griego nga Kasuratan ngan pagpamalandong hito. Ginsusunod naton ini nga balaud pinaagi ha pagkinabuhi uyon han mga instruksyon, sugo, ngan prinsipyo nga aada hiton giniyahan  nga sinurat. Kon ginsusunod naton an balaud han Kristo, aton ginsusunod an aton mahigugmaon nga Amay, hi Jehova, nga amo an gintikangan han ngatanan nga igintutdo ni Jesus.​—Juan 8:28.

8. Ano an pundasyon han balaud han Kristo?

⁸ An usa nga nag-uukoy ha balay nga gintukod ha marig-on nga pundasyon naabat nga talwas ngan may seguridad. Ha pariho nga paagi, an usa nga nagkikinabuhi uyon ha maopay nga balaud nga iginbasar ha marig-on nga pundasyon naabat nga talwas ngan may seguridad. An balaud han Kristo iginbasar ha pinakamaopay nga pundasyon​—an gugma. Kay ano nga masisiring naton ito?

9-10. Ano nga mga ehemplo an nagpapakita nga ginpagios hi Jesus han gugma, ngan paonan-o naton hiya masusubad?

⁹ Siyahan, gugma an nagpagios kan Jesus ha ngatanan niya nga ginbuhat. An kalooy, o malumo nga pagpaid, usa nga kapahayagan han gugma. Tungod han kalooy, gintutdoan ni Jesus an damu nga tawo, gintambal an mga may sakit, ginpakaon an mga nagugutom, ngan ginbanhaw an mga patay. (Mat. 14:14; 15:32-38; Mar. 6:34; Luc. 7:11-15) Bisan kon daku nga panahon ngan kusog an gin-gamit ni Jesus ha pagbuhat hini, kinaburut-on nga gin-una niya an panginahanglan han iba kay han iya kalugaringon. Labaw ha ngatanan, iginpakita niya an daku nga gugma pinaagi ha paghatagan han iya kinabuhi para ha iba.​—Juan 15:13.

¹⁰ Mga leksyon: Masusubad naton hi Jesus pinaagi ha pag-una han panginahanglan han iba kay han aton kalugaringon. Masusubad liwat naton hiya pinaagi ha pagkultibar hin malumo nga pagpaid ha mga tawo ha aton teritoryo. Kon ginpapagios kita han pagpaid nga magsangyaw ngan magtutdo han maopay nga sumat, ginsusunod naton an balaud han Kristo.

11-12. (a) Paonan-o iginpapakita ni Jehova nga daku an iya gugma ha aton? (b) Paonan-o naton masusubad an gugma ni Jehova?

¹¹ Ikaduha, iginpakita ni Jesus an gugma han iya Amay. Durante han ministeryo ni Jesus, iginpakita niya an daku nga gugma ni Jehova ha Iya mga magsiringba. Upod han iba pa nga butang, igintutdo ni Jesus an masunod: An tagsa ha aton importante ngan presyoso ha aton langitnon nga Amay. (Mat. 10:31) Nalilipay gud hi Jehova ha pagkarawat ha usa nga nawara nga karnero nga nagbabasol ngan nabalik ha kongregasyon. (Luc. 15:7, 10) Ginpamatud-an ni Jehova an iya gugma ha aton pinaagi ha paghatagan han iya Anak sugad nga lukat para ha aton.​—Juan 3:16.

¹² Mga leksyon: Paonan-o naton masusubad an gugma ni Jehova? (Efe. 5:1, 2) Gintatratar naton an tagsa han aton kabugtoan sugad nga importante ngan presyoso, ngan malipayon nga ginkakarawat naton an usa nga “nawara nga karnero” nga nabalik kan Jehova. (Sal. 119:176) Ginpapamatud-an naton nga hinigugma naton an aton kabugtoan pinaagi ha paghatag han aton panahon ngan kusog, sugad han pagbulig kon nanginginahanglan hira. (1 Juan 3:17) Kon mahigugmaon nga gintatratar naton an iba, ginsusunod naton an balaud han Kristo.

13-14. (a) Sumala ha Juan 13:34, 35, ano an iginsugo ni Jesus ha iya mga sumurunod, ngan kay ano nga bag-o ini nga sugo? (b) Paonan-o naton ginsusunod an bag-o nga sugo?

¹³ Ikatulo, ginsugo ni Jesus an iya mga sumurunod nga magpakita hin nagsasakripisyo nga gugma. (Basaha an Juan 13:34, 35.) Bag-o ini nga sugo ni Jesus kay nag-oobligar ini hin klase han gugma nga waray ig-obligar ha Balaud nga iginhatag han Dios ha Israel: Higugmaa an imo mga igkasi-tumuroo sugad han paghigugma ni Jesus ha imo. Nagkikinahanglan ito hin nagsasakripisyo nga gugma. * Kinahanglan naton higugmaon an aton kabugtoan hin mas labaw pa kay han aton paghigugma ha aton kalugaringon. Kinahanglan higugmaon naton hira tubtob ha punto nga andam kita nga ihatag an aton kinabuhi para ha ira, sugad han ginbuhat ni Jesus ha aton.

 ¹⁴ Mga leksyon: Paonan-o naton ginsusunod an bag-o nga sugo? Pinaagi ha pagsakripisyo para ha aton kabugtoan. Andam kita maghimo diri la han pinakamakuri nga sakripisyo​—an ihatag an aton kinabuhi—​pero pati hin gudti nga mga sakripisyo. Pananglitan, kon naniningkamot kita nga regular nga kadtoon an usa nga edaran nga bugto basi makatambong ha katirok, o kinaburut-on nga iginsasakripisyo naton an aton karuyag basi mapalipay an aton hinigugma, o kon nagbabakasyon kita ha aton sekular nga trabaho basi bumulig ha mga biktima hin kalamidad, hito nga paagi, ginsusunod naton an balaud han Kristo. Nabulig liwat kita nga an aton kongregasyon magin usa nga lugar diin an tagsa nga indibiduwal naabat hin pagin talwas ngan may seguridad.

15-17. (a) Paonan-o an mga buhat ni Jesus nagpapakita han iya panhunahuna ha hustisya? (b) Paonan-o naton masusubad hi Jesus?

¹⁵ An “hustisya,” sumala ha pagkagamit ha Biblia, nangangahulogan hin pagbuhat han ginsisiring han Dios nga husto ngan pagbuhat hito nga waray ginpapaurog. Kay ano nga masisiring naton nga an balaud han Kristo nag-aaghat hin hustisya?

¹⁶ Siyahan, tigamni kon paonan-o iginpakita han mga buhat ni Jesus an iya panhunahuna ha hustisya. Ha iya panahon, ginkakangalasan han Judio nga mga lider han relihiyon an mga diri Judio, ginmiminos an ordinaryo nga mga Judio, ngan diri ginrirespeto an kababayin-an. Kondi, patas an pagtratar ni Jesus ha ngatanan ngan waray hiya ginpapaurog. Iya ginkarawat an mga diri Judio nga dinaop ha iya nga may pagtoo. (Mat. 8:5-10, 13) Nagsangyaw hiya ha ngatanan, riko man o pobre. (Mat. 11:5; Luc. 19:2, 9) Waray gud niya tratara hin mapintas o abusoha an kababayin-an. Lugod, matinalahuron hiya ngan buotan ha kababayin-an, upod na hadton ginhuhunahuna han iba nga waray pulos.​—Luc. 7:37-39, 44-50.

¹⁷ Mga leksyon: Masusubad naton hi Jesus pinaagi ha diri pagpaurog ngan ha pagsangyaw ha ngatanan nga naruruyag mamati​—anoman an ira kahimtang ha kinabuhi o relihiyon. Ginsusubad han Kristiano nga kalalakin-an an iya ehemplo pinaagi ha pagpakita hin respeto ha kababayin-an. Kon ginbubuhat naton ito, ginsusunod naton an balaud han Kristo.

18-19. Ano an igintutdo ni Jesus mahitungod han hustisya, ngan ano nga mga leksyon an aton mahibabaroan tikang ha iya mga igintutdo?

¹⁸ Ikaduha, tigamni kon ano an igintutdo ni Jesus mahitungod han hustisya. Igintutdo niya an mga prinsipyo nga mabulig ha iya mga sumurunod nga trataron an iba hin patas. Pananglitan, hunahunaa an mahitungod han Bulawanon nga Surundon. (Mat. 7:12) Karuyag naton ngatanan nga trataron kita hin patas. Salit sadang naton trataron an iba hin patas. Kon bubuhaton naton ito, bangin mapagios hira nga trataron liwat kita hin patas. Pero ano man kon trataron kita hin diri patas? Gintutdoan liwat ni Jesus an iya mga sumurunod nga sumarig nga “sisiguruhon [ni Jehova] nga mahatagan hin hustisya an iya mga pinili nga nangangamuyo ha iya ha adlaw ngan gab-i.” (Luc. 18:6, 7) Ini nga mga pulong usa nga saad: An aton may hustisya nga Dios maaram han mga pagsari nga aton naieksperyensyahan hinin kataposan nga mga adlaw, ngan papahinaboon niya nga makarawat naton an hustisya ha husto nga panahon.​—2 Tes. 1:6.

¹⁹ Mga leksyon: Kon susundon naton an mga prinsipyo nga igintutdo ni Jesus, tatrataron naton an iba ha patas nga paagi. Ngan kon biktima kita han kawaray-hustisya ha kalibotan ni Satanas, maliliaw kita ha paghibaro nga papahinaboon ni Jehova nga makarawat naton an hustisya.

20-21. (a) Paonan-o sadang trataron han may awtoridad an iba? (b) Paonan-o maipapakita han bana an iya nagsasakripisyo nga gugma, ngan paonan-o sadang trataron han tatay an iya mga anak?

²⁰ Ilarom han balud han Kristo, paonan-o sadang trataron han may awtoridad an iba? Tungod kay gugma an pundasyon hito nga balaud,  sadang tagan hin dignidad hadton may awtoridad an ira mga ginmamangnoan ngan trataron hira hin mahigugmaon. Kinahanglan nira hinumdoman nga karuyag han Kristo nga ipakita nira an gugma ha ngatanan nira nga ginbubuhat.

²¹ Ha pamilya. Kinahanglan higugmaon han bana an iya asawa “sugad la han ginbubuhat han Kristo ha kongregasyon.” (Efe. 5:25, 28, 29) Kinahanglan subaron han bana an nagsasakripisyo nga gugma han Kristo pinaagi ha pag-una han panginahanglan ngan kaopayan han iya asawa kay han iya kalugaringon. Bangin nakukurian an pipira nga lalaki ha pagpakita hin gugma, posible tungod kay ha ira gindak-an diri gintatagan hin importansya an pagpakita hin patas ngan mahigugmaon nga pagtratar ha iba. Bangin nakukurian hira ha pagtadong han magraot nga buhat, pero kinahanglan nira himoon ini nga mga pagbag-o basi masunod an balaud han Kristo. An bana nga nagpapakita hin nagsasakripisyo nga gugma ginrirespeto han iya asawa. An tatay nga tinuod nga nahigugma ha iya mga anak diri gud mag-aabuso ha ira pinaagi ha iya ginsisiring o ginbubuhat. (Efe. 4:31) Lugod, iginpapahayag niya an iya gugma ngan pag-uyon ha paagi nga aabaton han iya mga anak nga talwas hira ngan may seguridad. An sugad nga klase hin tatay hihigugmaon ngan sasarigan han iya mga anak.

22. Sumala ha 1 Pedro 5:1-3, hin-o an tag-iya han “mga karnero,” ngan paonan-o hira sadang trataron?

²² Ha kongregasyon. Kinahanglan hinumdoman han mga tigurang nga diri nira panag-iya an “mga karnero.” (Juan 10:16; basaha an 1 Pedro 5:1-3.) An mga pulong nga “panon han Dios” ngan “panag-iya han Dios” nagpapahinumdom ha mga tigurang nga kan Jehova an mga karnero. Karuyag niya nga an iya mga karnero trataron ha mahigugmaon ngan malumo nga paagi. (1 Tes. 2:7, 8) An mga tigurang nga mahigugmaon nga nagtutuman han ira responsabilidad sugad nga mga paraataman han panon nakakakarawat han pag-uyon ni Jehova. An sugad nga mga tigurang ginhihigugma ngan ginrirespeto liwat han ira kabugtoan.

23-24. (a) Ano an papel han mga tigurang ha pag-asikaso han mga kaso may kalabotan ha seryoso nga sala? (b) Kon nag-aasikaso hin sugad nga mga kaso, ano an gindudumdom han mga tigurang?

 ²³ Ano an papel han mga tigurang ha pag-asikaso han mga kaso may kalabotan ha seryoso nga sala? An ira papel iba tikang ha mga hukom ngan katigurangan nga ilarom han Balaud nga iginhatag han Dios ha Israel. Ilarom han Balaud, gin-aasikaso han ginpili nga kalalakin-an diri la an may kalabotan ha espirituwal kondi pati an sibil ngan kriminal nga mga kaso. Pero ilarom han balaud han Kristo, an papel han mga tigurang amo an pag-asikaso ha mga sala nga konektado la ha espirituwal. Ginkikilala nira nga an sekular nga awtoridad gintagan han Dios hin responsabilidad ha pag-asikaso han sibil ngan kriminal nga mga kaso. Nag-uupod ito han pagpadapat hin sirot sugad han pagmulta o pagpriso.​—Roma 13:1-4.

²⁴ Ano an ginhihimo han mga tigurang kon an usa ha kongregasyon nakasala hin seryoso? Ginagamit nira an Kasuratan ha pag-analisar han nahitabo ngan paghimo hin desisyon. Pirme nira ginhihinumdom nga gugma an pundasyon han balaud han Kristo. An gugma nagpapagios ha mga tigurang nga tagdon ini: Ano an kinahanglan buhaton basi mabuligan an bisan hin-o ha kongregasyon nga biktima han sayop nga buhat? May kalabotan ha nakasala, an gugma nagpapagios ha mga tigurang nga tagdon ini: Nagbabasol ba hiya? Mabubuligan ba namon hiya nga maibalik an iya kahimsog ha espirituwal?

25. Ano an hihisgotan han sunod nga artikulo?

²⁵ Mapasalamaton gud kita nga sakop kita han balaud han Kristo! Kon kita ngatanan naniniguro nga sundon ito, nabulig kita nga an aton kongregasyon magin usa nga lugar diin an tagsa nga indibiduwal naabat nga hinigugma hira, presyoso, ngan talwas. Kondi, nagkikinabuhi kita ha kalibotan diin an ‘magraot nga tawo mas nagtitikaraot pa gud.’ (2 Tim. 3:13) Kinahanglan padayon kita nga magbantay. Paonan-o ipapakita han kongregasyon an hustisya han Dios kon may mahitabo nga seksuwal nga pag-abuso hin bata? Hihisgotan ini han sunod nga artikulo.