1. Kay ano nga bangin an pipira waray na gana ha pag-aram?

YANA, kinahanglan gud maniguro basi magkaada han panginahanglan ha adlaw-adlaw. Damu han aton kabugtoan an nagtatrabaho hin damu ka oras basi la maitagana an panginahanglan han ira pamilya. Damu liwat an naggasto hin pipira ka oras kada adlaw ha pagbiyahe ngadto ha gintatrabahoan. An iba nagpapakabuhi pinaagi hin magbug-at nga trabaho. Katatapos han adlaw, kapoy na gud ini nga maduruto nga kabugtoan! Tungod hini, damu an waray na gana ha pag-aram.

2. San-o ka nag-aaram?

² Pero bisan pa hito, kinahanglan kita maggahin hin panahon ha pag-aram​—maopay gud nga pag-aram—​han Pulong han Dios ngan han aton mga publikasyon. An aton relasyon kan Jehova ngan an aton kinabuhi nga waray kataposan nakadepende dida hito! (1 Tim. 4:15) May pipira nga temprano nga nabuhat kada aga ngan nag-aaram samtang mamingaw pa ngan presko pa an ira hunahuna tungod han maopay nga katurog. An iba naggagahin hin pipira ka minutos ha gab-i kon waray na nakakadisturbo, basi mag-aram ngan mamalandong.

3-4. Ano an ginhimo nga mga pagbag-o ha kadamu han materyal nga igintatagana, ngan kay ano?

³ Sigurado nga mauyon ka nga importante an paggahin hin panahon ha pag-aram. Kondi ano an sadang naton pag-adman? Bangin magsiring ka, ‘Damu hinduro an kinahanglan basahon. Nakukurian ako nga mabasa ito ngatanan.’ May pipira nga kaya nira pahimulosan an ngatanan nga espirituwal nga tagana, pero damu han aton kabugtoan an nakukurian paggahin hin panahon ha pagbuhat hito. Maaram hini an Nagmamando nga Lawas. Tungod hito, hinin bag-o la, may iginhatag nga instruksyon nga ibanan an kadamu han materyal nga igintatagana, inimprinta man o ha elektroniko nga pormat.

⁴ Pananglitan, diri na kita nagpupublikar han Taunang Aklat ng  mga Saksi ni Jehova, tungod kay damu na nga makaparig-on nga eksperyensya an makikita ha jw.org^® pati ha binulan nga mga programa ha JW Broadcasting^®. An panpubliko nga edisyon han Barantayan ngan Pagpamata! nga mga magasin iginpupublikar yana hin makatulo na la ka beses ha usa ka tuig. Ini nga mga pagbag-o waray himoa basi magkaada kita dugang nga panahon para ha iba nga buruhaton. Ginhimo ini basi magkaada kita panahon nga magpokus ha “mas importante nga mga butang.” (Fil. 1:10) Hisgotan naton kon paonan-o ka makakadesisyon kon ano an imo ipaprayoridad ngan kon paonan-o ka bug-os nga makakapahimulos ha imo pag-aram ha Biblia.

5-6. Ano nga mga publikasyon an sadang naton siguruhon nga maadman hin maopay?

⁵ Ano an sadang naton iprayoridad? Sadang kita maggahin hin panahon kada adlaw ha pag-aram han Pulong han Dios. An kadamu han bersikulo nga nakaeskedyol para ha sinemana nga pagbasa han Biblia han kongregasyon gin-ibanan basi magkaada kita mas daku nga panahon ha pagpamalandong ha aton ginbabasa ngan ha dugang nga pagsaliksik. An aton tumong diri kay basta mabasa la an nakaeskedyol nga mga bersikulo kondi mabantad an aton kasingkasing han mensahe han Biblia ngan magin mas duok kan Jehova.​—Sal. 19:14.

⁶ Ano pa an sadang naton pag-adman hin maopay? Syempre, karuyag naton mangandam para ha Pag-aram ha Barantayan ngan Pag-aram ha Biblia han Kongregasyon pati ha iba pa nga materyal para ha midweek nga katirok. Sadang liwat naton basahon an kada isyu han An Barantayan ngan Pagpamata!

7. Sadang ba kita masubo kon diri naton napapahimulosan an tagsa nga materyal nga aada ha aton website ngan ha JW Broadcasting?

⁷ Bangin sumiring ka, ‘Okey, pero diri ko ada kaya kon iuupod pa an ngatanan nga artikulo ngan video ha jw.org ngan an mga materyal nga aada ha JW Broadcasting. Damu gud ito!’ Hunahunaa ini nga ilustrasyon: Damu gud nga putahe hin magrasa nga pagkaon an aada ha usa nga buffet nga restawran. Diri gud matitilawan han mga kustomer an ngatanan nga pagkaon nga aada hito. Salit pipira la nga putahe an ira kakaunon. Ha pariho nga paagi, kon diri mo kaya pahimulsan an tagsa nga materyal nga igintatagana ha aton website ngan ha JW Broadcasting, ayaw kasubo. Basaha o kitaa kon ano la an imo kaya. Paghisgotan naton yana kon ano an nahiuupod ha pag-aram ngan kon paonan-o kita bug-os nga makakapahimulos ha aton pag-aram.

8. Ano nga mga pitad an mahimo naton buhaton kon nag-aaram han Barantayan, ngan paonan-o ka magpapahimulos hito?

⁸ An pag-aram amo an pagpokus ha imo ginbabasa basi may mahibaroan ka. Diri ito kay basta pahapyaw la nga pagbasa ngan pagbagis han mga baton. Pananglitan, kon nag-aandam para ha Pag-aram ha Barantayan, basaha anay an mahitungod han artikulo nga makikita ha tinikangan han artikulo. Sunod, hunahunaa an ulohan han artikulo pati na an mga sub-ulohan ngan an repaso nga mga pakiana. Katapos, basaha hin maopay an artikulo nga diri nagdadagmit. Tigamni an sentence nga nagsusumat han ginhihisgotan han parapo, nga kasagaran amo an siyahan nga sentence han tagsa nga parapo. Ini nga sentence kasagaran na nga mabulig ha imo nga mahibaroan kon ano an iginsasaysay han parapo. Samtang ginbabasa mo an bug-os nga artikulo, hunahunaa kon paonan-o an tagsa nga parapo nasuporta ha sub-ulohan ngan kon ano an koneksyon hito ha kabug-osan nga tema han artikulo. Isurat an diri pamilyar nga mga pulong ngan an mga punto nga karuyag mo klaruhon pinaagi han dugang nga pagsaliksik.

9. (a) Kay ano nga sadang naton tagan hin atensyon an mga teksto kon nag-aaram kita han Barantayan, ngan paonan-o naton ito bubuhaton? (b) Sumala ha Josue 1:8, ano pa an sadang naton buhaton labot han pagbasa han mga teksto?

 ⁹ An Pag-aram ha Barantayan usa nga pag-aram ha Biblia. Salit, tagi hin atensyon an mga teksto, labi na adton babasahon kon pag-adman na han kongregasyon an artikulo. Tagi liwat hin atensyon kon paonan-o an importante nga mga pulong ha mga teksto nasuporta ha punto nga ginpapabug-atan han parapo. Dugang pa, paggahin hin panahon ha pagpamalandong han mga teksto nga imo ginbabasa ngan kon paonan-o mo ito iaaplikar ha imo kinabuhi.​—Basaha an Josue 1:8.

10. Sumala ha Hebreo 5:14, kay ano nga sadang maggahin hin panahon an mga kag-anak nga tutdoan an ira mga anak ha pag-aram ngan pagsaliksik durante han pagsingba han pamilya?

¹⁰ Natural la nga karuyag han mga kag-anak nga an ira sinemana nga Pagsingba han Pamilya magin makalilipay para ha ira mga anak. Pero, bisan kon an mga kag-anak kinahanglan nga pirme magplano para ha pagsingba han pamilya, diri nira sadang hunahunaon nga kinahanglan nira mag-organisar hin espesyal nga mga buruhaton o eksayting nga mga proyekto kada semana. Bisan kon an ginhihimo ha Pagsingba han Pamilya bangin pagkita han binulan nga programa ha JW Broadcasting o usahay paghimo hin espesyal nga proyekto, sugad han pag-asembol hin modelo nga arka ni Noe, importante liwat nga tutdoan an mga anak kon paonan-o mag-aaram. Pananglitan, kinahanglan nira mahibaro kon paonan-o mag-aandam para ha mga katirok han kongregasyon o kon paonan-o magsasaliksik para ha usa nga pakiana nga iginbangon ha eskwelahan. (Basaha an Hebreo 5:14.) Kon naggagahin hira hin panahon ha pag-aram hin mga topiko ha Biblia ha balay, magigin mas masayon ha ira an pagpokus ha materyal nga ginhihisgotan ha mga katirok ha kongregasyon, asembleya, ngan kombensyon, nga bangin waray video nga iginpapakita. Syempre, an kaihaon han kada pag-aram madepende ha edad ngan personalidad han mga bata.

11. Kay ano nga importante nga tutdoan naton an aton mga estudyante ha Biblia kon paonan-o hira mag-aaram hin maopay?

¹¹ An aton mga estudyante ha Biblia kinahanglan mahibaro liwat kon paonan-o mag-aaram. Kon nagtitikang pa la hira pag-aram, nalilipay kita kon nakikita naton nga ginbabagisan nira an mga baton sugad nga pag-andam para ha pag-aram ha Biblia o ha mga katirok han kongregasyon. Pero kinahanglan tutdoan gud naton an aton mga estudyante ha Biblia kon paonan-o hira magsasaliksik ngan mag-aaram hin maopay. Hito nga paagi, kon may bumangon nga mga problema, maaram na hira kon paonan-o  makakakuha hin praktikal nga sagdon pinaagi ha pagsaliksik ha aton mga publikasyon, imbes nga magpabulig dayon ha iba ha kongregasyon.

12. Ano an aton mahimo magin mga tumong kon nag-aaram kita?

¹² Kon diri ka mahilig mag-aram, bangin maghunahuna ka nga diri mo gud maruruyagan an pag-aram. Pero mahimo mo maruyagan ito. Pagtikang pinaagi hin halipot nga mga pag-aram, ngan hinay-hinay nga dugangi an panahon nga imo igin-gagahin. Magkaada tumong. Syempre, an aton pinakaimportante nga tumong amo an magin duok gud kan Jehova. Usa han bangin masayon makab-ot nga tumong amo an pagbaton ha usa nga pakiana nga iginbangon o pagsaliksik mahitungod han usa nga problema nga aton gin-aatubang.

13. (a) Isaysay an mahimo buhaton han usa nga batan-on nga estudyante basi madepensahan ha eskwelahan an iya mga gintotoohan. (b) Paonan-o mo maiaaplikar an sagdon ha Colosas 4:6?

¹³ Pananglitan, usa ka ba nga batan-on nga estudyante? Bangin an ngatanan mo nga kaklase natoo ha teoriya han ebolusyon. Karuyag mo depensahan an katutdoan han Biblia, pero bangin inaabat mo nga diri mo ito kaya. Nagkikinahanglan ito hin pag-aram! Mahimo ka magkaada duha nga tumong: (1) parig-unon an imo pagtoo nga an Dios an naglarang han ngatanan nga butang ngan (2) pauswagon an imo abilidad ha pagdepensa han kamatuoran. (Roma 1:20; 1 Ped. 3:15) Mahimo mo anay pakianhan an imo kalugaringon, ‘Ano an mga basihan han akon mga kaklase kon kay ano nga natoo hira ha ebolusyon?’ Katapos, pagsaliksik hin maopay gamit an aton mga publikasyon. An pagdepensa han imo mga gintotoohan bangin diri sugad kakuri kay han imo ginhuhunahuna. Kadam-an han mga tawo natoo ha ebolusyon tungod la kay ginsumatan hira han ira ginrirespeto nga tawo nga tinuod ito. Kon makabiling ka hin usa o duha nga punto nga imo maipapakita, bangin makahatag ka hin makapatagbaw nga baton ha usa nga sinsero nga nagpapakiana.​—Basaha an Colosas 4:6.

14-16. (a) Paonan-o ka magigin mas pamilyar ha usa nga libro han Biblia? (b) Gamit an gin-unabi nga mga teksto, isaysay kon paonan-o mo mas masasabtan an libro han Amos. (Kitaa liwat an kahon nga “ Himoa nga Buhi an Biblia!”)

¹⁴ Pananglitan, sidngon ta nga ha tiarabot nga katirok ha kongregasyon hihisgotan naton an usa han haglipot nga mga libro han tagna ha Biblia nga bangin diri ka pamilyar. An siyahan nga mahimo mo buhaton amo an pagpauswag han imo interes ha iginsurat han propeta. Paonan-o mo ito mahihimo?

¹⁵ Siyahan, pakianhi an imo kalugaringon: ‘Ano an akon nahibabaroan mahitungod han nagsurat han libro? Hin-o hiya, diin hiya naukoy, ano an iya trabaho?’ Kon maaram kita han gintikangan han parasurat mas masasabtan naton kon kay ano nga sugad hito nga mga pulong o ilustrasyon an iya ginamit. Samtang ginbabasa mo an Biblia, kitaa an mga pulong nga nagpapakita han personalidad han parasurat.

¹⁶ Sunod, makikita mo nga nakakabulig an paghibaro kon kakan-o iginsurat an libro. Mahihimo mo ito pinaagi ha pagkita han “Table of the Books of the Bible” ha likod han New World Translation of the Holy Scriptures. Dugang pa, mahimo mo kitaon an tsart han mga propeta ngan mga hadi ha Appendix A6. Kon an imo gin-aadman ha Biblia usa nga libro han tagna, maopay kon mahibabaroan mo kon ano an kahimtang han mga tawo ha panahon nga iginsusurat ito. Ano an magraot nga panggawi o mga buhat nga ginlalaoman han propeta nga matatadong? Hin-o an iya mga kadungan-dungan? Basi masabtan hin maopay an kahimtang, bangin kinahanglan mo kitaon an iba pa nga libro han Biblia. Pananglitan, basi mas masabtan mo kon ano an  kahimtang ha panahon nga nabubuhi hi propeta Amos, mabubuligan ka kon babasahon mo an mga bersikulo han 2 Hadi ngan 2 Kronikas, nga nakalista ha marginal reference han Amos 1:1. Ito nga mga bersikulo mabulig basi mahibaroan an kahimtang ha panahon ni Amos.​—2 Hadi 14:25-28; 2 Kron. 26:1-15; Hos. 1:1-11; Amos 1:1.

17-18. Gamit an mga ehemplo ha mga parapo o an usa nga ehemplo nga imo nakita ha imo pag-aram, iilustrar kon paonan-o an paghatag hin atensyon ha gudtiay nga detalye makakapalipay ha imo pag-aram ha Biblia.

¹⁷ Kon ginbabasa naton an Biblia, maopay kon may-ada kita daku nga hingyap nga mahibaro hin dugang pa. Pananglitan, ginbabasa mo an ika-12 nga kapitulo han tagna ni Sakarias, nga nagtatagna han kamatayon han Mesias. (Sak. 12:10) Pag-abot mo ha bersikulo 12, nabasa mo nga “an panimalay han balay ni Natan” masusubo gud tungod han kamatay han Mesias. Imbes nga balewarayon ito nga detalye, undang ngan pakianhi an imo kalugaringon: ‘Ano an koneksyon han panimalay ni Natan ngan han Mesias? May iba pa ba nga paagi para makakuha hin dugang nga impormasyon?’ Paghimo hin dugang nga pagsaliksik. Gigiyahan kan han usa nga marginal reference ngadto ha 2 Samuel 5:13, 14, diin mahibabaroan mo nga hi Natan usa han mga anak ni Hadi David. An ikaduha nga marginal reference, an Lucas 3:23, 31, nagpapakita nga hi Jesus tulin ni Natan, nga kaapoy-apoyan ni Maria. (Kitaa an “Joseph, son of Heli,” study note han Lucas 3:23.) Katapos, tigda ka nga nainteres! Maaram ka nga igintagna nga hi Jesus magtitikang ha tulin ni David. (Mat. 22:42) Pero hi David may-ada sobra 20 nga anak nga lalaki. Diri ba makapainteres nga espisipiko nga gin-unabi ni Sakarias nga an panimalay ni Natan may rason nga masubo gud tungod ha kamatay ni Jesus?

¹⁸ Ini an usa pa nga ehemplo. Ha siyahan nga kapitulo han Lucas, mababasa naton nga an anghel nga hi Gabriel binisita kan Maria ngan iginsumat  an mahitungod ha anak nga lalaki nga iya igbuburod: “Magigin harangdon hiya ngan tatawagon nga Anak han Gihitaasi, ngan ihahatag ha iya ni Jehova nga Dios an trono ni David nga iya amay, ngan magmamando hiya ha kadayonan sugad nga Hadi ha panimalay ni Jacob.” (Luc. 1:32, 33) Bangin magpokus la kita ha siyahan nga ginsiring ni Gabriel nga hi Jesus tatawagon nga “Anak han Gihitaasi.” Pero igintagna liwat ni Gabriel nga hi Jesus ‘magmamando sugad nga Hadi.’ Salit bangin makagpakiana kita kon ano daw la an ginhunahuna ni Maria mahitungod ha ginsiring ni Gabriel. Ginhunahuna ba niya nga an ginsiring ni Gabriel nagpapasabot nga liliwanan ni Jesus hi Hadi Herodes​—o an usa han iya mga manurunod nga magmarando ha Israel? Kon hi Jesus magigin hadi, hi Maria magigin rayna nga nanay, ngan an iya pamilya maukoy ha palasyo. Pero, waray kita mababasa nga hi Maria nag-unabi kan Gabriel han sugad nga mga posibilidad; waray liwat kita mababasa nga hi Maria nangaro hin pabor nga tagan hiya hin posisyon ha Ginhadian, sugad han ginbuhat han duha nga disipulo ni Jesus. (Mat. 20:20-23) Ini nga detalye dugang nga nagpapamatuod nga hi Maria mapainubsanon gud!

19-20. Sugad han iginpapakita han Santiago 1:22-25 ngan 4:8, ano an aton mga tumong kon nag-aaram kita?

¹⁹ Hinumdoman naton nga an aton pinakaimportante nga tumong ha pag-aram han Pulong han Dios ngan ha aton mga publikasyon amo an pagin duok gud kan Jehova. Karuyag liwat naton makita hin mas matin-aw “kon ano nga klase [kita] hin tawo” ngan kon ano nga mga pagbag-o an kinahanglan naton himoon basi mapalipay an Dios. (Basaha an Santiago 1:22-25; 4:8.) Salit antes han aton tagsa nga pag-aram, sadang naton pangaroon an espiritu ni Jehova. Sadang kita mangamuyo ha iya nga buligan kita nga bug-os nga makapahimulos ha aton gin-aadman ngan makita an aton kalugaringon pariho han pagkita niya ha aton.

²⁰ Hinaot kita ngatanan magin pariho ha matinumanon nga surugoon han Dios nga ginhuhulagway han salmista: “Ha balaud ni Jehova aada an iya kalipay; ngan adlaw ug gab-i hiya namamalandong ha iya balaud. . . . An ngatanan nga iya paghihimoon madukwag,” o mag-uuswag.​—Sal. 1:2, 3.