ARADMAN NGA ARTIKULO 20
Pahayag—An Kahulogan Hito ha mga Kaaway han Dios
“Gintirok nira hira ngadto ha lugar nga gintatawag ha Hebreo nga Armagedon.”—PAH. 16:16.
KARANTAHON 150 Pamilnga an Dios Basi Ka Maluwas
MAHITUNGOD HAN ARTIKULO *
1. Ano an iginsusumat han libro han Pahayag mahitungod ha katawohan han Dios?
AN LIBRO han Pahayag nagsusumat nga an Ginhadian han Dios ha langit naestablisar na ngan hi Satanas ginpaiwas na ha langit. (Pah. 12:1-9) Ito nga pagpaiwas nagresulta hin kamurayawan ha langit, pero nakahimo ito hin mga problema para ha aton. Kay ano? Kay an kasina ni Satanas nakapokus hadton matinumanon nga nag-aalagad kan Jehova dinhi ha tuna.—Pah. 12:12, 15, 17.
2. Ano an mabulig ha aton nga makapabilin nga marig-on?
2 Paonan-o kita makakapabilin nga marig-on bisan pa han mga pag-atake ni Satanas? (Pah. 13:10) An usa nga mabulig ha aton amo an paghibaro han mahitatabo ha tiarabot. Pananglitan, ha Pahayag, iginhulagway ni apostol Juan an pipira han bendisyon nga hirani na naton makarawat. Upod hito an pagbungkag ha mga kaaway han Dios. Hisgotan naton yana kon paonan-o iginhuhulagway han Pahayag ini nga mga kaaway ngan an mahitatabo ha ira.
AN MGA KAAWAY HAN DIOS IGINHULAGWAY “PINAAGI HIN MGA TIGAMAN”
3. Ano an pipira nga tigaman nga ginagamit ha Pahayag?
3 Ha siyahan mismo nga bersikulo, iginsusumat ha aton han Pahayag nga an impormasyon nga aton mababasa iginpipresenta “pinaagi hin mga tigaman,” karuyag sidngon, ha simboliko nga mga pulong. (Pah. 1:1) An mga kaaway han Dios iginhuhulagway ha simboliko nga paagi. Makikita naton an pipira nga mapintas nga hayop. Pananglitan, may “usa nga mapintas nga hayop nga nahaw-as ha dagat.” May-ada ito “napulo nga sungay ngan pito nga ulo.” (Pah. 13:1) Ito nga hayop ginsusundan hin “usa pa nga mapintas nga hayop nga nagawas tikang ha tuna.” Nagyayakan ito pariho hin dragon ngan “nagpapahulog . . . hin kalayo tikang ha langit.” (Pah. 13:11-13) Katapos, may makikita kita nga iba nga hayop, “mapintas nga hayop nga an kolor malamrag an kapula,” nga ginsasakyan hin hostes. Inin tulo nga mapintas nga hayop nagsisimbolo ha maiha na nga mga kaaway ni Jehova nga Dios ngan han iya Ginhadian. Salit importante nga makilala naton hira.—Pah. 17:1, 3.
4-5. Paonan-o an ginsiring ha Daniel 7:15-17 nabulig ha aton nga masabtan an kahulogan hini nga mga tigaman?
4 Antes naton mahibaroan kon hin-o ini nga mga kaaway, kinahanglan naton masabtan an kahulogan hinin simboliko nga mga pulong. Basi masabtan ito, tugotan naton nga an Biblia liwat an magsaysay. Damu han mga simbolo nga mababasa ha Pahayag an iginsaysay na ha iba nga libro han Biblia. Pananglitan, hi propeta Daniel nagkaada inop diin may “upat nga dagku gud nga hayop nga nagkagawas tikang ha dagat.” (Dan. 7:1-3) Iginrekord ni Daniel kon ano an ira ginsisimbolohan. Inin dagku gud nga hayop nagsisimbolo ha upat nga “hadi,” o mga gobyerno. (Basaha an Daniel 7:15-17.) Iton klaro nga pagsaysay nabulig ha aton nga masabtan nga an mga hayop nga iginhuhulagway ha Pahayag sigurado nga nagtutudlok liwat ha mga gobyerno.
5 Aton yana usisahon an pipira nga tigaman nga iginhuhulagway ha Pahayag. Ha pagbuhat hito, makikita naton kon paonan-o an Biblia nabulig ha aton nga masabtan an kahulogan hini nga mga tigaman. Tikangan naton pinaagi ha pag-usisa han sunod-sunod nga mapintas nga mga hayop. Siyahan, masasabtan naton kon hin-o an ira ginsisimbolohan. Sunod, kikitaon naton kon ano an mahitatabo hini nga mga hayop. Katapos, hihisgotan naton kon ano an kahulogan ha aton hini nga mga panhitabo.
IGINSUMAT KON HIN-O AN MGA KAAWAY HAN DIOS
6. Ano an mapintas nga hayop nga may pito nga ulo nga gin-uunabi ha Pahayag 13:1-4?
6 Ano an mapintas nga hayop nga may pito nga ulo? (Basaha an Pahayag 13:1-4.) Mapapansin naton nga an hitsura hito pariho hin leopardo pero an mga tiil hito kanan oso ngan an baba kanan leon, ngan may-ada ito napulo nga sungay. Ini ngatanan mga kalidad liwat han upat nga hayop nga gin-unabi ha Daniel kapitulo 7. Pero ha Pahayag, ini nga mga kalidad makikita ha usa la nga hayop, diri ha upat nga iba-iba nga hayop. Inin mapintas nga hayop diri nagsisimbolo ha usa la nga gobyerno o imperyo ha kalibotan. Nagsiring hi Juan nga nagmamando ito “ha tagsa nga tribo ngan katawohan ngan pinulongan ngan nasud.” Salit sigurado nga diri ito gobyerno han usa la nga nasud. (Pah. 13:7) Kon sugad, ini nga mapintas nga hayop sigurado nga nagsisimbolo ha ngatanan nga gobyerno nga nagmamando ha katawohan tubtob yana. *—Ecles. 8:9.
7. Ano an ginsisimbolohan han tagsa han pito nga ulo han mapintas nga hayop?
7 Ano an ginsisimbolohan han tagsa han pito nga ulo? An Pahayag kapitulo 17 nabulig ha aton nga mahibaroan an baton. Iginhuhulagway hito an imahen han hayop nga gin-uunabi ha Pahayag kapitulo 13. Ha Pahayag 17:10, ini an aton mababasa: “May pito nga hadi: An lima napukan na, an usa nagmamando, ngan an usa waray pa umabot; pero kon umabot na hiya, kinahanglan magpabilin hiya hin madaliay.” Ha ngatanan nga gobyerno nga gin-gamit ni Satanas, pito an nagin prominente pariho hin mga ulo. Ini an mga imperyo ha kalibotan nga nagkaada daku nga epekto ha katawohan han Dios. Ha panahon ni apostol Juan, an lima hini tapos na magmando ha kalibotan: Ehipto, Asirya, Babilonya, Medo-Persia, ngan Gresya. An ikaunom nga gahum ha kalibotan, an Roma, nagmamando pa han nakarawat ni Juan an Pahayag. Ano nga gobyerno an magigin ikapito ngan ultimo nga gahum ha kalibotan, o ulo?
8. Hin-o an ginsisimbolohan han ikapito nga ulo han mapintas nga hayop?
8 Sugad han aton makikita, an mga tagna ha libro han Daniel nabulig ha aton nga makilala kon hin-o an ikapito ngan ultimo nga ulo han mapintas nga hayop. Ano nga gahum ha kalibotan an nagmamando hini nga panahon han kataposan, o ha “adlaw han Ginoo”? (Pah. 1:10) Ito an kombinasyon han United Kingdom ngan han United States of America, ha iba nga pagkayakan, an Anglo-Amerikano nga Gahum ha Kalibotan. Salit makakasiring kita nga ito an ikapito nga ulo han mapintas nga hayop nga gin-uunabi ha Pahayag 13:1-4.
9. Ano an ginsisimbolohan han mapintas nga hayop nga ‘may duha nga sungay pariho hin nati nga karnero’?
9 An Pahayag kapitulo 13 nagsusumat ha aton nga inin ikapito nga ulo, an Anglo-Amerikano nga Gahum ha Kalibotan, pariho liwat hin mapintas nga hayop nga ‘may duha nga sungay pariho hin nati nga karnero, pero nagtikang ito pagyakan pariho hin dragon.’ Ini nga hayop ‘nagbubuhat hin dagku nga tigaman, nagpapahulog pa ngani hin kalayo tikang ha langit ngadto ha tuna nga nakikita han katawohan.’ (Pah. 13:11-15) Ha Pahayag kapitulo 16 ngan 19, ini nga mapintas nga hayop gintatawag nga “buwa nga propeta.” (Pah. 16:13; 19:20) May puropariho hito nga gin-uunabi an Daniel, nga an Anglo-Amerikano nga Gahum ha Kalibotan ‘magpapahinabo hin duro nga kabungkagan.’ (Dan. 8:19, 23, 24, ftn.) Ito gud an nahitabo han Girra ha Kalibotan II. An duha nga bomba atomika nga may daku nga papel ha pagtapos hito nga girra ha Pasipiko resulta han pagburublig han mga syentista ha Britain ngan America. Pinaagi hini nga mga bomba, an Anglo-Amerikano nga Gahum ha Kalibotan sugad hin ‘nagpahulog hin kalayo tikang ha langit ngadto ha tuna.’
10. Ano an ginsisimbolohan han “imahen han mapintas nga hayop”? (Pahayag 13:14, 15; 17:3, 8, 11)
10 Sunod, may makikita kita nga usa pa nga mapintas nga hayop. An hitsura hini puropariho han mapintas nga hayop nga may pito nga ulo, pero an kolor hini malamrag an kapula. Ini nga hayop gintatawag nga “imahen han mapintas nga hayop” ngan gin-uunabi sugad nga “ikawalo nga hadi.” * (Basaha an Pahayag 13:14, 15; 17:3, 8, 11.) Ini nga “hadi” gin-uunabi nga inulpot, katapos nawara, ngan ha urhi inulpot utro. Angayan gud ini nga paghulagway ha United Nations nga organisasyon, nga nasuporta ha mga buruhaton han politikal nga sistema ha bug-os nga kalibotan. Ha siyahan, inulpot ito sugad nga League of Nations. Katapos, nawara ito ha panahon han Girra ha Kalibotan II. Ha urhi, inulpot ito utro sugad nga United Nations.
11. Ano an igin-aaghat han mapintas nga mga hayop, ngan kay ano nga diri kita angay mahadlok ha ira?
11 Pinaagi han ira propaganda, an mapintas nga mga hayop, o mga gobyerno, nag-aaghat ha mga tawo nga kontrahon hi Jehova ngan an iya katawohan. Simboliko nga gintitirok nira an “mga hadi ha bug-os nga inuukyan nga tuna” ngadto ha girra han Armagedon, nga amo an “daku nga adlaw han Dios nga Makagarahum-ha-ngatanan.” (Pah. 16:13, 14, 16) Pero waray kita angay kahadlokan. An aton harangdon nga Dios, hi Jehova, magios dayon basi talwason an ngatanan nga nasuporta ha iya pagmando.—Ezek. 38:21-23.
12. Ano an mahitatabo hito ngatanan nga hayop?
12 Ano an mahitatabo hito ngatanan nga hayop? Ini an baton han Pahayag 19:20: “Nadakop an mapintas nga hayop, ngan upod hito an buwa nga propeta nga nagbuhat ha atubangan hito han mga tigaman nga iya gin-gamit ha paglimbong ha mga nakakarawat han marka han mapintas nga hayop ngan ha mga nagsisingba ha imahen hito. Samtang buhi pa, iginlabog hira nga duha ha linaw nga kalayo nga naglalaga nga asupre.” Salit samtang nagmamando pa inin politikal nga mga kaaway han Dios, bubungkagon hira ha kadayonan.
13. Ano nga problema an gin-aatubang han mga Kristiano tungod han mga gobyerno ha kalibotan?
13 Ano an kahulogan hini ha aton? Sugad nga mga Kristiano, kinahanglan kita magin maunungon ha Dios ngan ha iya Ginhadian. (Juan 18:36) Basi mabuhat ito, kinahanglan kita magpabilin nga neutral may kalabotan ha politikal nga mga buruhaton hini nga kalibotan. Pero an sugad nga pagin neutral mahimo magin makuri gud, kay gin-aaro han mga gobyerno ha kalibotan an aton bug-os nga suporta, ha pulong ngan ha buhat. An mga nagpapadára ha ira pagpresyur nakakakarawat han marka han mapintas nga hayop. (Pah. 13:16, 17) Pero an bisan hin-o nga nakakakarawat hito nga marka diri magkakaada han pag-uyon ni Jehova ngan han kinabuhi nga waray kataposan. (Pah. 14:9, 10; 20:4) Salit importante hinduro nga an tagsa ha aton magpabilin gud nga neutral, bisan pa kita presyuron nga suportaran an mga gobyerno!
AN MAKAARAWOD NGA KATAPOSAN HAN GAMHANAN NGA HOSTES
14. Ano nga urusahon nga butang an sunod nga nakita ni apostol Juan, sugad han iginhuhulagway ha Pahayag 17:3-5?
14 Gin-unabi ni apostol Juan nga “nahipausa gud” hiya han lain nga iya nakita. Ano ito? Usa nga babaye nga nasakay ha usa hinin mapintas nga mga hayop. (Pah. 17:1, 2, 6) Iginhuhulagway hiya sugad nga “gamhanan nga hostes” ngan gintatawag nga “Babilonya nga Gamhanan.” Nagbubuhat hiya hin “seksuwal nga imoralidad” upod han “mga hadi ha tuna.”—Basaha an Pahayag 17:3-5.
15-16. Hin-o an “Babilonya nga Gamhanan,” ngan kay ano nga makakasiring kita hito?
15 Hin-o an “Babilonya nga Gamhanan”? Ini nga babaye diri mahimo magsimbolo hin politikal nga organisasyon kay gin-uunabi nga nagbubuhat hiya hin imoralidad upod han politikal nga mga lider ha kalibotan. (Pah. 18:9) Ngani, nangangalimbasog hiya pagkontrol hini nga mga magmarando, simboliko nga nasakay ha ira. Diri liwat hiya mahimo magsimbolo han hakog nga mga elemento han komersyo ha kalibotan ni Satanas. Ini hira iginhuhulagway ha iba nga mga teksto sugad nga “mga negosyante ha tuna.”—Pah. 18:11, 15, 16.
16 Ha Kasuratan, an pulong nga “hostes” mahimo magtudlok ha mga nasiring nga nag-aalagad hira ha Dios pero nagbubuhat hin idolatriya o nagigin mga sangkay han kalibotan ha iba nga paagi. (1 Cron. 5:25; San. 4:4) Ha kabaliktaran, adton matinumanon nga nagsisingba ha Dios gintatawag nga “putli” o “mga birhen.” (2 Cor. 11:2; Pah. 14:4) An kadaan nga Babilonya sentro han buwa nga pagsingba. Kon sugad, an Babilonya nga Gamhanan sigurado nga nagsisimbolo han ngatanan nga klase han buwa nga pagsingba. Ngani, hiya an imperyo han buwa nga relihiyon ha kalibotan.—Pah. 17:5, 18; kitaa an artikulo nga “Ano ang Babilonyang Dakila?” ha jw.org.
17. Ano an mahitatabo ha Babilonya nga Gamhanan?
17 Ano an mahitatabo ha Babilonya nga Gamhanan? Ini an baton han Pahayag 17:16, 17: “An napulo nga sungay nga imo nakita ngan an mapintas nga hayop, ini hira mangangalas ha hostes ngan kukuhaon an ngatanan niya nga panag-iya ngan paghuhuboan, ngan ira uubuson pagkaon an iya unod ngan uugtangon hiya ha kalayo. Kay iginbutang ito han Dios ha ira kasingkasing basi buhaton an iya panhunahuna.” Oo, pagigiuson ni Jehova an mga nasud nga gamiton an mapintas nga hayop nga an kolor malamrag an kapula, karuyag sidngon an United Nations, basi atakehon an imperyo han buwa nga relihiyon ha kalibotan ngan bug-os nga bungkagon ito.—Pah. 18:21-24.
18. Ano an aton mahihimo basi masiguro nga diri kita nasuporta ha Babilonya nga Gamhanan ha bisan ano nga paagi?
18 Ano an kahulogan hini ha aton? Kinahanglan tipigan naton an “paagi han pagsingba nga limpyo ngan waray hugaw ha pagkita han aton Dios.” (San. 1:27) Diri gud kita dapat magpaimpluwensya ha buwa nga mga katutdoan, pagano nga mga selebrasyon, hamubo nga mga suruklan ha moral, ngan espiritistiko nga mga buhat han Babilonya nga Gamhanan! Ngan padayon kita nga magpapahamangno ha mga tawo nga ‘gumawas ha iya,’ basi diri hira mahiapi ha iya sala ha atubangan han Dios.—Pah. 18:4.
AN PAGHUKOM HA PINAKADAKU NGA KAAWAY HAN DIOS
19. Hin-o an “daku nga dragon nga pula an kolor”?
19 Iginhuhulagway liwat han libro han Pahayag an “usa nga daku nga dragon nga pula an kolor.” (Pah. 12:3) Ini nga dragon nakikig-away kan Jesus ngan ha iya mga anghel. (Pah. 12:7-9) Gin-aatake hito an katawohan han Dios ngan gintatagan hin gahum an mapintas nga mga hayop, o mga gobyerno han tawo. (Pah. 12:17; 13:4) Hin-o ini nga dragon? Hiya “an orihinal nga halas, an gintatawag nga Yawa ngan Satanas.” (Pah. 12:9; 20:2) Hiya an nagkukontrol han ngatanan nga iba pa nga kaaway ni Jehova.
20. Ano an mahitatabo ha dragon?
20 Ano an mahitatabo ha dragon? Iginsasaysay han Pahayag 20:1-3 nga hi Satanas ilalabog han usa nga anghel ngadto ha kahiladman, nga magigin sugad hin prisohan para ha iya. Samtang aadto ha kahiladman hi Satanas, ‘diri na niya malilimbongan an mga nasud tubtob nga matapos an 1,000 ka tuig.’ Ha kataposan, hi Satanas ngan an iya mga demonyo bubungkagon ha kadayonan, nga ginsisimbolohan han paglaboga ha ira ngadto ha “linaw nga kalayo ngan asupre.” (Pah. 20:10) Imadyina la an kalibotan nga waray hi Satanas ngan an iya mga demonyo. Kamakalilipay hito nga panahon!
21. Kay ano nga mahimo kita magin malipayon ha aton nababasa ha libro han Pahayag?
21 Makapadasig gud masabtan an kahulogan hini nga mga tigaman nga nakarekord ha libro han Pahayag! Diri la kay nakilala naton an mga kaaway ni Jehova, kondi nahibaroan liwat naton an mahitatabo ha ira. Oo, “malipayon an nagbabasa ha daku nga tingog ngan an mga namamati han mga pulong hini nga tagna”! (Pah. 1:3) Pero katapos mabungkag an mga kaaway han Dios, ano nga mga bendisyon an makakarawat han matinumanon nga katawohan? Hihisgotan naton ito ha ultimo nga artikulo hini nga serye.
KARANTAHON 23 Nagtikang Na an Pagmando ni Jehova
^ An libro han Pahayag nagamit hin mga tigaman basi ipakilala an mga kaaway han Dios. An libro han Daniel nabulig ha aton nga masabtan an kahulogan hito nga mga tigaman. Hini nga artikulo, ikukompara naton an pipira nga tagna ha Daniel ha puropariho nga mga tagna ha Pahayag. Hini nga paagi, makikilala naton an mga kaaway ha Dios. Katapos, hihisgotan naton kon ano an mahitatabo ha ira.
^ An usa pa nga ebidensya nga an hayop nga may pito nga ulo nagsisimbolo ha ngatanan nga gobyerno kay may-ada ito napulo nga sungay. An numero nga napulo agsob gamiton ha Biblia basi magpasabot han pagin kompleto.
^ Diri pariho han siyahan nga mapintas nga hayop, an imahen waray mga “korona” ha mga sungay hito. (Pah. 13:1) Tungod ito kay ini nga hayop ‘nagtikang ha pito’ nga iba nga hadi ngan an awtoridad hito nakadepende ha ira.—Kitaa an artikulo nga “Ano ang Kulay-Iskarlatang Hayop sa Apocalipsis Kabanata 17?” ha jw.org.