1-2. Ano nga importante nga desisyon an kinahanglan himoon han mga Judio nga naukoy ha Babilonya? (Ezra 1:2-4)

 MAY iginpahibaro an hadi! An mga Judio, nga bihag ha Babilonya hin mga 70 ka tuig, puydi na bumalik ha ira tuna, ha Israel. (Basaha an Ezra 1:2-4.) Hi Jehova gud la an makakahimo hini. Kay ano nga makakasiring kita hito? Kasagaran na nga diri ginbubuhian han mga taga-Babilonya an ira mga bihag. (Isa. 14:4, 17) Pero an Babilonya napirde na, ngan an bag-o nga magmarando nagsiring ha mga Judio nga puydi na hira bumaya hito nga nasud. Salit an tagsa nga Judio, labi na an mga ulo han pamilya, kinahanglan magdesisyon kon mabaya ba ha Babilonya o magpapabilin didto. Bangin diri masayon an paghimo hito nga desisyon. Kay ano?

² Damu an lagas na gud salit diri na nira kaya iton makuri nga biyahe. Ngan tungod kay an kadam-an han mga Judio ha Babilonya na natawo, ito na gud an ira nagin urukyan. Para ha ira, an Israel tuna la han ira mga kaapoy-apoyan. An iba nga mga Judio posible nga nagin riko na gud ha Babilonya, salit bangin nakurian hira nga bumaya ha ira komportable nga mga balay o ha ira mga negosyo ngan bumalhin ha tuna nga diri nira kabisado.

3. Ano nga bendisyon an naghuhulat ha nabibilin nga matinumanon nga mga Judio nga mabalik ha Israel?

³ Maaram an matinumanon nga mga Judio nga an mga kapulsanan han pagbalik ha Israel mas daku gud kay han anoman nga sakripisyo nga ira hihimoon. May kalabotan ha ira pagsingba an pinakadaku nga bendisyon. Bisan kon sobra 50 an pagano nga templo ha Babilonya, waray templo ni Jehova hito nga syudad. Waray halaran diin maihahatag han mga Israelita an mga halad nga igin-oobligar han Mosaiko nga Balaud, ngan waray organisado nga grupo han mga saserdote nga maghahatag hito nga mga halad. Dugang pa, mas gutiay gud an katawohan ni Jehova  kompara ha mga pagano, nga waray respeto kan Jehova o ha iya mga suruklan. Salit an yinukot nga Judio nga may kahadlok ha Dios naruruyag na gud bumalik ha ira tuna diin maipapahiuli nira an putli nga pagsingba.

4. Ano nga bulig an iginsaad ni Jehova nga ihahatag ha mga Judio nga mabalik ha Israel?

⁴ An makuri nga literal nga pagbiyahe tikang ha Babilonya ngadto ha Israel puydi umabot hin mga upat ka bulan, pero hi Jehova nagsaad nga kukuhaon an anoman nga ulang nga makakapugong ha ira pagbalik. Nagsurat hi Isaias: “Hawani niyo an dalan ni Jehova! Paghimo ha disyerto hin tadong nga kalsada para ha aton Dios. . . . An tuna nga may mga bungdo kinahanglan patagon, ngan an tuna nga lubak-lubak kinahanglan magin kapatagan.” (Isa. 40:3, 4) Imadyina la ini nga eksena: usa nga kalsada ha disyerto, usa nga patag nga lugar butnga han kabukiran. Bendisyon gud ito ha mga magbibiyahe! Magigin mas masayon gud ha ira an pagbiyahe ha tadong nga kalsada kay ha pagsagka ha kabukiran ngan kabungtoran o paglugsad ha kapatagan. Magigin mas malaksi liwat ito.

5. Ano an iginngaran ha simboliko nga kalsada butnga han Babilonya ngan Israel?

⁵ Yana, damu nga literal nga kalsada an may ngaran o numero. An simboliko nga kalsada nga gin-unabi ni Isaias may ngaran liwat. Aton mababasa: “Magkakaada usa nga kalsada dida hito, oo, usa nga dalan nga gintatawag nga Dalan han Pagkabaraan. An mahugaw nga tawo diri maagi dida hito.” (Isa. 35:8) Ano an kahulogan hini nga saad ha mga Israelita hadto? Ngan ano an kahulogan hini ha aton yana?

6. Kay ano nga gintawag nga baraan ito nga kalsada?

⁶ An “Dalan han Pagkabaraan”—kaopay hito nga ngaran han kalsada! Kay ano nga gintawag nga baraan ito nga kalsada? Waray lugar ha iginpahiuli nga nasud han Israel “an mahugaw nga tawo”—an bisan hin-o nga Judio nga determinado magbinuhat hin imoralidad, idolatriya, o iba pa nga seryoso nga sala. An nabalik nga mga Judio magigin “baraan nga katawohan” ha ira Dios. (Deut. 7:6) Pero diri ito nagpapasabot nga adton binaya ha Babilonya diri na kinahanglan maghimo hin mga pagbag-o basi lipayon hi Jehova.

7. Ano nga mga pagbag-o an kinahanglan himoon han iba nga mga Judio? Paghatag hin ehemplo.

⁷ Sugad han gin-unabi na, kadam-an han mga Judio an natawo ha Babilonya, ngan damu ha ira an posible gud nga nahiara na ha panhunahuna ngan mga suruklan han mga taga-Babilonya. Mga dekada tikang han pagbalik han siyahan nga mga Judio ha Israel, nahibaroan ni Ezra nga an iba nga mga Judio nag-asawa hin pagano nga kababayin-an. (Ex. 34:15, 16; Ezra 9:1, 2) Ha urhi, diri makatoo hi Gobernador Nehemias han iya nahibaroan nga an kabataan nga natawo ha Israel diri ngani maaram magyakan han linggwahe han mga Judio. (Deut. 6:6, 7; Neh. 13:23, 24) Paonan-o ito nga kabataan mahibabaro paghigugma ngan pagsingba kan Jehova kon diri hira nakakaintindi han Hebreo—an nangunguna nga linggwahe nga gin-gamit ha pagsurat han Pulong han Dios? (Ezra 10:3, 44) Salit ito nga mga Judio kinahanglan maghimo hin dagku nga pagbag-o, pero magigin mas masayon para ha ira an pagbuhat hito ha Israel, diin hinay-hinay nga iginpapahiuli an putli nga pagsingba.—Neh. 8:8, 9.

8. Kay ano nga dapat kita magin interesado yana ha mga nahitabo hadto? (Kitaa an piktyur ha kobre.)

⁸ Bangin maghunahuna an iba, ‘Makapainteres gud ito ngatanan, pero may kahulogan ba ha aton yana an nahitabo ha mga Judio hadto?’ Oo, kay an aton ginbubuhat maipapariho ha paglakat ha “Dalan han Pagkabaraan.” Kaapi man kita han mga dinihogan o han “iba nga mga karnero,” kinahanglan magpabilin kita ha  “Dalan han Pagkabaraan” kay mabulig ito ha aton nga padayon nga makagsingba kan Jehova yana ngan magdadara ha aton ha tiarabot nga mga bendisyon han Ginhadian. b (Juan 10:16) Tikang han 1919 C.E., minilyon nga kalalakin-an, kababayin-an, ngan kabataan an binaya na ha Babilonya nga Gamhanan, an imperyo han buwa nga relihiyon ha kalibotan, ngan nagtikang paglakat hito nga simboliko nga kalsada. Sigurado nga usa ka ha ira. Bisan kon ito nga kalsada gin-abrihan mga 100 ka tuig na an naglabay, gintikangan ito pag-andam damu ka tuig na antes pa.

9. Uyon ha Isaias 57:14, ha ano nga paagi igin-andam an “Dalan han Pagkabaraan”?

⁹ Para ha mga Judio nga nabaya ha Babilonya, ginsiguro ni Jehova nga matanggal an mga ulang. (Basaha an Isaias 57:14.) Kumusta man an “Dalan han Pagkabaraan” ha moderno nga panahon? Ha sulod hin ginatos ka tuig antes han 1919, gin-gamit ni Jehova an kalalakin-an nga may kahadlok ha iya basi bumulig paghawan han dalan tipagawas ha Babilonya nga Gamhanan. (Ikompara an Isaias 40:3.) Ginhimo nira an ginkikinahanglan nga pagpangandam—an espirituwal nga pag-ayad han kalsada—basi ha urhi magin posible para ha mga tawo nga tangkod an kasingkasing nga makabaya ha Babilonya nga Gamhanan ngan makasulod ha espirituwal nga paraiso, diin iginpahiuli na an putli nga pagsingba kan Jehova. Ano an nahiuupod hini nga “pag-ayad han kalsada”? Pansina an pipira nga pagpangandam nga ginhimo.

10-11. Paonan-o an pag-imprinta ngan paghubad han Biblia nakabulig ha pagpasamwak han kahibaro mahitungod ha Biblia? (Kitaa liwat an piktyur.)

¹⁰ Pag-imprinta. Tubtob ha kabutngaan han ika-15 ka siglo, mano-mano la nga ginkopya an Biblia. Maiha an pagtrabaho hito, ngan an mga kopya han Biblia talagsahon la ngan mahal hinduro. Pero han naimbento an makina nga pan-imprinta, mas masayon na an pagpublikar ngan pagpanaltag han Biblia.

¹¹ Paghubad. Ha sulod hin damu ka siglo, haros ha Latin la mababasa an Biblia, ngan an edukado la nga mga tawo an nakakaintindi hito. Pero han nagin mas komon na an pag-imprinta, an mga tawo nga may kahadlok ha Dios mas naniguro paghubad han Biblia ha mga linggwahe nga ginyayakan han ordinaryo nga mga tawo. Salit maikukompara na han mga magbarasa han Biblia an igintututdo ha ira han mga klero ha kon ano gud an igintututdo han Biblia.

12-13. Paghatag hin ehemplo kon paonan-o an sinsero nga mga estudyante han Biblia ha ika-19 ka siglo nagtikang pagbuhayhag han buwa nga mga katutdoan han mga relihiyon.

¹² Mga garamiton ha pag-aram han Biblia. Damu an nahibaroan han maduruto nga mga estudyante han Biblia ha ira nabasa ha Pulong han Dios. Ngan iginsumat nira ha iba an ira mga nahibaroan, salit nasina gud an damu nga klero. Pananglitan, han ika-19 ka siglo, damu nga sinsero nga kalalakin-an an nagtikang pagpublikar hin mga tract nga nagbuhayhag han buwa nga mga katutdoan han mga relihiyon.

¹³ Han mga 1835, an may kahadlok ha Dios nga hi Henry Grew nagpublikar hin tract nga naghihisgot han kahimtang han mga patay. Hito nga tract, iya ginpamatud-an tikang ha Kasuratan nga an imortalidad usa nga regalo tikang ha Dios, diri usa nga kahimtang nga may-ada kita ngatanan tikang ha katawo, sugad han igintutdo han kadam-an nga relihiyon. Han 1837, an ministro nga hi George Storrs nakaagi hin kopya hito nga tract samtang sakay hiya hin tren. Ginbasa niya ito ngan nakombinse hiya  nga may nadiskobrehan hiya nga importante nga kamatuoran. Nagdesisyon hiya nga isumat ha iba an iya nahibaroan. Han 1842, naghatag hiya hin sunod-sunod nga pahayag mahitungod ha makapainteres nga tema nga “Usa nga Pakiana—Imortal ba an mga Magraot?” An mga ginsurat ni George Storrs may positibo nga impluwensya ha batan-on nga hi Charles Taze Russell.

14. Ha ano nga mga paagi hi Brother Russell ngan an iya mga kaupod nagpahimulos ha espirituwal nga pag-ayad han kalsada ha naglabay? (Kitaa liwat an piktyur.)

¹⁴ Ha ano nga mga paagi nagpahimulos hi Brother Russell ngan an iya mga kaupod ha espirituwal nga pag-ayad han kalsada ha naglabay? Ha ira pag-aram, ginkonsulta nira an mga diksyonaryo, mga concordance, ngan iba-iba nga hubad han Biblia, nga andam na ngatanan antes pa han ira panahon. Nagpahimulos liwat hira ha pagsaliksik ha Biblia han kalalakin-an sugad kanda Henry Grew, George Storrs, ngan iba pa. Hi Brother Russell mismo ngan an iya mga kaupod nakabulig ha espirituwal nga pag-ayad han kalsada pinaagi han pagpublikar hin damu nga libro ngan tract nga naghihisgot hin mga topiko ha Biblia.

15. Ano an importante nga mga nahitabo han 1919?

¹⁵ Han 1919, an Babilonya nga Gamhanan, waray na makakontrol ha katawohan han Dios. Hito nga tuig, nagkaada “matinumanon ngan maaramon nga uripon,” igo la basi karawaton an mga tawo nga tangkod an kasingkasing ha gin-abrihan pa la nga “Dalan han Pagkabaraan.” (Mat. 24:45-47) Tungod ha bulig han matinumanon nga “mga trabahador han kalsada” han naglabay, an mga nagtitikang paglakat hito nga kalsada puydi na mahibaro hin dugang mahitungod han mga katuyoan ni Jehova. (Prob. 4:18) Maipapahiuyon liwat nira an ira kinabuhi ha mga sugo ni Jehova. Diri naglalaom hi Jehova nga mahihimo dayon han iya katawohan an ginkikinahanglan nga mga pagbag-o. Lugod, hinay-hinay nga ginpuputli niya an iya katawohan. (Kitaa an kahon nga “ Hinay-hinay nga Ginpuputli ni Jehova an Iya Katawohan.”) Magigin malipayon gud kita ngatanan  kon mapapalipay na naton an aton Dios ha tanan nga aton ginhihimo!—Col. 1:10.

16. Tikang han 1919, ano nga pagmintinar an ginhihimo ha “Dalan han Pagkabaraan”? (Isaias 48:17; 60:17)

¹⁶ An tagsa nga kalsada nagkikinahanglan hin regular nga pagmintinar. Tikang han 1919, nagpapadayon an pag-ayad ha “Dalan han Pagkabaraan,” basi mas damu nga tawo an makabaya ha Babilonya nga Gamhanan. An bag-o la nga gintuinan nga matinumanon ngan maaramon nga uripon nagtikang pagtrabaho, ngan han 1921, nagtikang hira pagpublikar hin mga garamiton ha pag-aram ha Biblia nga gindisenyo basi buligan an mga bag-ohan nga mahibaro han kamatuoran han Biblia. Ha urhi, ito nga publikasyon, an The Harp of God, nagkaada sirkulasyon nga haros unom ka milyon nga kopya ha 36 nga linggwahe, ngan damu an nabuligan hito nga mahibaro han kamatuoran. Hinin bag-o la, may-ada kita maopay nga bag-o nga publikasyon para ha pagdumara hin pag-aram ha Biblia, an Mabuhi hin Malipayon ha Waray Kataposan! Ha ngatanan nga panahon han kataposan nga mga adlaw, ginagamit ni Jehova an iya organisasyon basi padayon nga magtagana hin espirituwal nga pagkaon para mabuligan kita ngatanan nga makapadayon ha paglakat ha “Dalan han Pagkabaraan.”—Basaha an Isaias 48:17; 60:17.

17-18. Diin tipakadto an “Dalan han Pagkabaraan”?

¹⁷ Masisiring naton nga kon an usa nga tawo nakarawat hin pag-aram ha Biblia, may oportunidad hiya nga maglakat ha “Dalan han Pagkabaraan.” An pipira naglalakat hin hirani la ngan katapos nabaya na ha kalsada. An iba determinado nga magpadayon ha paglakat dida hito tubtob nga makaabot hira ha ira destinasyon. Ano ito nga destinasyon?

¹⁸ Para hadton may langitnon nga paglaom, an “Dalan han Pagkabaraan” tipakadto ha “paraiso han Dios” ha langit. (Pah. 2:7) Para hadton may tunan-on nga paglaom, ito nga kalsada tipakadto ha pagin perpekto ha kataposan han 1,000 ka tuig. Kon naglalakat ka hito nga kalsada yana, ayaw paglingi ha imo mga ginbayaan. Ngan ayaw pagbaya hito tubtob nga matapos mo an imo pagbiyahe tipakadto ha bag-o nga kalibotan! Hinaot magkaada ka talwas nga pagbiyahe.