1, 2. (a) Ano an baton ni Jesus ha ginsiring ha iya ni Pedro nga “ayaw pagyakan hin sugad hito”? (Kitaa an retrato hini nga pahina.) (b) Kay ano nga ito an baton ni Jesus?

DIRI makatoo an mga disipulo ni Jesus ha ira nabatian. Hi Jesus, an ira ginlalaoman nga magpapahiuli han ginhadian han Israel, nagsiring nga diri mag-iiha mag-aantos hiya ngan mamamatay. Hi apostol Pedro nagsiring ha iya: “Ayaw pagyakan hin sugad hito, Ginoo; diri gud ito mahitatabo ha imo.” Pero ginbaton hiya ni Jesus: “Ayaw ako pag-ulanga, Satanas! Hiparakdolan ka ha akon kay imo gintatagad an panhunahuna han mga tawo, diri an panhunahuna han Dios.”​—Mat. 16:21-23; Buh. 1:6.

² Pinaagi hini nga mga pulong, iginpakita ni Jesus an kaibahan han panhunahuna nga tikang ha Dios ngan han panhunahuna nga tikang hini nga kalibotan nga kontrolado ni Satanas. (1 Juan 5:19) Iginpapakita han ginyakan ni Pedro an makikalugaringon nga disposisyon han kalibotan. Pero maaram hi Jesus nga iba gud hito an panhunahuna han iya Amay. Maaram hiya nga karuyag han Dios nga iandam niya an iya kalugaringon ha pag-antos ngan kamatayon nga hirani na niya maeksperyensyahan. An baton ni Jesus kan Pedro klaro nga nagpapakita nga iginsalikway niya an  kalibotanon nga panhunahuna ngan ginkarawat an panhunahuna ni Jehova.

3. Kay ano nga makuri an pagsubad han panhunahuna ni Jehova kondi masayon la an pagsubad han panhunahuna han kalibotan?

³ Kumusta man kita? An aton ba panhunahuna pariho han panhunahuna ni Jehova o pariho han kanan kalibotan? Sugad nga mga Kristiano, posible nga iginpapahiuyon naton an aton panggawi ha mga suruklan han Dios? Pero kumusta man an aton panhunahuna? Iginpapahiuyon ba naton ito ha panhunahuna ni Jehova? An pagbuhat hini nagkikinahanglan hin duro nga pangalimbasog. Ha luyo nga bahin, gutiay la o diri ngani nagkikinahanglan hin pangalimbasog basi masubad an panhunahuna han kalibotan. Tungod ito kay kalyap gud an espiritu han kalibotan. (Efe. 2:2) Dugang pa, mahimo magin nakakadani an panhunahuna han kalibotan kay kasagaran nga nag-aaghat ito ha aton nga buhaton an aton kalugaringon nga mga karuyag. Oo, makuri an pagsubad han panhunahuna ni Jehova pero masayon gud la an pagsubad han panhunahuna han kalibotan.

4. (a) Ano an mahitatabo kon tutugotan naton an kalibotan nga magmolde han aton panhunahuna? (b) Paonan-o kita mabubuligan hini nga artikulo?

⁴ Kondi kon tutugotan naton an kalibotan nga magmolde han aton panhunahuna, magigin makikalugaringon kita ngan mahimo pa ngani maghingyap nga magdesisyon para ha aton kalugaringon kon ano an husto ngan sayop. (Mar. 7:21, 22) Salit importante gud nga subaron naton an “panhunahuna han Dios,” diri an “panhunahuna han mga tawo.” Ini nga artikulo mabulig ha aton ha pagbuhat hito. Hihisgotan hini an mga rason kon kay ano nga an pagpahiuyon han aton panhunahuna ha panhunahuna ni Jehova diri sobra nga naglilimita ha aton, lugod mapulsanon ito. Hihisgotan liwat naton kon paonan-o naton malilikyan nga mamolde, o maimpluwensyahan han panhunahuna han kalibotan. Ha sunod nga artikulo, aton uusisahon kon paonan-o naton mahibabaroan an panhunahuna ni Jehova ha mga butang ngan kon paonan-o naton ito masusubad.

5. Kay ano nga an pipira nadiri nga moldehon hira han bisan hin-o?

⁵ An pipira nadiri nga moldehon o impluwensyahan an ira panhunahuna han bisan hin-o. Nasiring hira, “Ako an maghuhunahuna para ha akon kalugaringon.” Posible nga karuyag nira sidngon nga hira an magdidesisyon para ha ira kalugaringon ngan may-ada hira katungod nga buhaton ito. Diri nira karuyag nga may nagkukontrol ha ira, o piriton hira nga magin pariho han iba. *

6. (a) Ano nga kagawasan an iginhahatag ha aton ni Jehova? (b) Waray ba limitasyon ini nga kagawasan?

⁶ Pero makakasiguro kita nga an pagpahiuyon han aton panhunahuna ha panhunahuna ni Jehova diri nagpapasabot nga waray na kita kagawasan nga magkaada kalugaringon nga mga panhunahuna o opinyon. An 2 Corinto 3:17 nasiring: “Kon hain an espiritu ni Jehova, may-ada kagawasan.” May kagawasan kita nga magin an klase hin tawo nga karuyag naton. Mahimo kita pumili ha mga butang nga aton naruruyagan o ha mga buruhaton nga interesado kita. Ngani, ito an pagkadisenyo ha aton ni Jehova. Pero diri ito nagpapasabot nga waray limitasyon an aton kagawasan. (Basaha an 1 Pedro 2:16.) Kon kinahanglan naton magdesisyon kon ano an husto ngan sayop, karuyag ni Jehova nga magpagiya kita ha iya panhunahuna nga iya iginpapahayag pinaagi han iya Pulong. Sobra ba ini nga naglilimita ha aton, o mapulsanon ini?

7, 8. Kay ano nga an pagsubad han panhunahuna ni Jehova ha mga butang diri sobra nga naglilimita ha aton? Iilustrar.

⁷ Hunahunaa ini nga ilustrasyon. An mga kag-anak nangangalimbasog nga tutdoan an ira mga anak hin mag-opay nga kalidad. Bangin tutdoan nira hira nga magin tangkod, maduruto, ngan  makonsiderasyon ha iba. Diri ini sobra nga naglilimita ha mga anak. Lugod, igin-aandam hira han ira mga kag-anak nga magin malampuson kon magin adulto na hira. Kon adulto na an mga anak ngan bumaya na hira ha ira balay, may kagawasan hira nga maghimo hin kalugaringon nga mga desisyon. Kon pilion nira nga magkinabuhi uyon ha mga kalidad nga igintutdo ha ira han ira mga kag-anak, posible gud nga makahimo hira hin mga desisyon nga diri nira pagbabasolan ha urhi. Sugad nga resulta, malilikyan nira an damu nga problema ngan kabaraka.

⁸ Pariho hin maopay nga kag-anak, karuyag ni Jehova nga an iya mga anak magkaada han pinakamakapatagbaw nga pagkinabuhi tubtob nga posible. (Isa. 48:17, 18) Salit nagtatagana hiya hin importante nga mga prinsipyo may kalabotan ha husto nga panggawi ngan pagtratar ha iba. May kalabotan hito nga mga butang, ginhahangyo kita niya nga subaron an iya panhunahuna ngan magkinabuhi uyon ha iya mga prinsipyo. Diri ini sobra nga naglilimita ha aton, lugod nagpapahilarom ngan nagpapauswag ini han aton abilidad ha paghunahuna. (Sal. 92:5; Prob. 2:1-5; Isa. 55:9) Nabulig ito ha aton nga makahimo hin desisyon nga nagriresulta ha kalipay samtang gintutugotan pa gihapon kita nga mag-uswag sugad nga indibiduwal. (Sal. 1:2, 3) Oo, mapulsanon ngan sadang gud subaron an panhunahuna ni Jehova!

9, 10. Ano an nagpapamatuod nga an panhunahuna ni Jehova labaw gud ha panhunahuna han kalibotan?

⁹ Karuyag liwat ipahiuyon han mga magsiringba ni Jehova an ira panhunahuna ha iya panhunahuna tungod kay labaw gud ito ha panhunahuna han kalibotan. An kalibotan naghahatag hin mga sagdon may kalabotan ha kon ano an husto nga paggawi, kon paonan-o magigin malipayon an pamilya, kon paonan-o magkakaada malampuson nga karera, ngan ha iba pa nga bahin han kinabuhi. Pero kadam-an hini nga mga sagdon diri gud uyon ha panhunahuna ni Jehova. Pananglitan, an kalibotan agsob nga nag-aaghat ha mga tawo nga unahon an ira kalugaringon nga karuyag. Gin-aaghat liwat hito an mga tawo nga karawaton nga diri sayop an seksuwal nga imoralidad. Usahay nagsasagdon ito nga magbulag an mag-asawa bisan kon waray makatadunganon nga rason kon para ha ira makakabulig ini nga magin mas malipayon hira. Ini nga sagdon kabaliktaran gud ha igintututdo han Kasuratan. Pero mas praktikal ba yana an sagdon han kalibotan kay ha sagdon han Biblia?

¹⁰ “An kinaadman napapamatud-an nga matadong pinaagi han mga buhat hito,” siring ni Jesus. (Mat. 11:19) Bisan kon an kalibotan nag-uuswag may kalabotan ha teknolohiya, diri gud hito nasusulbad an dagku nga problema nga nakakagwara han aton kalipay, sugad han girra, rasismo, ngan krimen. Dugang pa, ginkukonsinter hito an seksuwal nga imoralidad. Aminado an damu nga tawo nga diri ini nakakabulig, lugod nagigin hinungdan ini han kabungkag han pamilya, han pagkaada sakit, ngan han iba pa nga problema. Ha luyo nga bahin, an mga Kristiano nga nagsusubad han panhunahuna ni Jehova nagkakaada malipayon nga pamilya, mahimsog nga panlawas tungod han pagin limpyo ha moral, ngan mamurayawon nga relasyon ha mga igkasi-tumuroo ha bug-os nga kalibotan. (Isa. 2:4; Buh. 10:34, 35; 1 Cor. 6:9-11) Diri ba ini nagpapakita nga an panhunahuna ni Jehova labaw gud ha panhunahuna han kalibotan?

11. Kan kanay panhunahuna an naggiya kan Moises, ngan ano an resulta?

¹¹ An matinumanon nga mga surugoon ni Jehova hadto maaram nga labaw gud an panhunahuna ni Jehova. Pananglitan, bisan kon hi Moises gintutdoan han “ngatanan nga kinaadman han mga Ehiptohanon,” nangaro hiya ha Dios hin ‘makinaadmananon nga kasingkasing.’ (Buh. 7:22; Sal. 90:12) Naghangyo liwat hiya kan Jehova: “Ipakita ha akon an imo mga dalan.” (Eks. 33:13) Tungod kay nagpagiya hiya ha panhunahuna ni Jehova, nagkaada hiya importante nga bahin ha pagtuman han katuyoan ni Jehova ngan ginpasidunggan hiya pinaagi ha pag-unabi ha iya han Kasuratan sugad nga tawo nga may daku nga pagtoo.​—Heb. 11:24-27.

12. Ha ano iginbasar ni apostol Pablo an iya pangatadongan?

¹² Hi apostol Pablo baltok ngan edukado nga tawo, ngan maaram hiya hin diri maminos duha nga  linggwahe. (Buh. 5:34; 21:37, 39; 22:2, 3) Pero ha mga higayon nga kinahanglan niya magdesisyon kon husto o sayop an usa nga butang, iya iginsasalikway an kalibotanon nga kinaadman ngan iginbabasar niya ha Kasuratan an iya pangatadongan. (Basaha an Buhat 17:2; 1 Corinto 2:6, 7, 13.) Sugad nga resulta, nagin malampuson an iya ministeryo ngan ginpamulat niya an balos nga magpapadayon ha waray kataposan.​—2 Tim. 4:8.

13. Hin-o an may responsabilidad ha pagpahiuyon han aton panhunahuna ha panhunahuna ni Jehova?

¹³ Matin-aw, an panhunahuna han Dios labaw gud ha panhunahuna han kalibotan yana. An pagkinabuhi uyon ha iya panhunahuna maghahatag ha aton hin tinuod nga kalipay ngan kalamposan. Pero diri kita pipiriton ni Jehova nga subaron an iya panhunahuna. Diri ginkukontrol han “matinumanon ngan maaramon nga uripon” an panhunahuna han mga indibiduwal, ngan diri liwat ito ginbubuhat han mga tigurang. (Mat. 24:45; 2 Cor. 1:24) Lugod, an tagsa nga Kristiano an may responsabilidad nga ipahiuyon an iya panhunahuna ha panhunahuna han Dios. Paonan-o naton ito mahihimo?

14, 15. (a) Basi masubad naton an panhunahuna ni Jehova, ano an sadang naton pamalandungon? (b) Uyon ha Roma 12:2, kay ano nga diri naton sadang sudlan an aton hunahuna hin kalibotanon nga mga ideya? Iilustrar.

¹⁴ Ha Roma 12:2, ginsasagdonan kita: “Ayaw na kamo pagsubad han mga paagi hini nga sistema, kondi magbag-o kamo pinaagi ha pagbag-o han iyo panhunahuna, basi mapamatud-an niyo ha iyo kalugaringon an kaburut-on han Dios nga maopay, hingpit, ngan nakakalipay ha iya.” Inin giniyahan nga mga pulong nagpapakita nga anoman an nagmolde han aton panhunahuna antes kita mahibaro han kamatuoran, mahimo naton ito mabag-o basi maipahiuyon ito ha panhunahuna han Dios. Oo, an aton genes ngan naglabay nga mga eksperyensya nakakaimpluwensya han aton panhunahuna ha pipira nga sukol. Kondi may kapas an aton hunahuna nga magpahiuyon ngan puydi ito padayon nga mabag-o. Pero ito nga mga pagbag-o kasagaran nga nakadepende ha kon ano an aton iginsusulod ha aton hunahuna ngan padayon nga ginhihinunahuna. Pinaagi ha pagpamalandong ha panhunahuna ni Jehova, mapapamatud-an naton ha aton kalugaringon nga pirme husto an iya panhunahuna. Sugad nga resulta, hihingyapon naton nga ipahiuyon an aton panhunahuna ha iya panhunahuna.

¹⁵ Pero tigamni nga basi mabag-o an aton panhunahuna ngan maipahiuyon ito ha panhunahuna ni Jehova, kinahanglan ‘diri na kita magsubad han mga paagi hini nga sistema.’ Kinahanglan diri na naton sudlan an aton hunahuna hin mga ideya nga diri uyon ha panhunahuna han Dios. Basi masabtan naton kon mationan-o ini kaimportante, tagdon naton an ilustrasyon may kalabotan ha pagkaon. An usa nga karuyag magin mas mahimsog bangin magdesisyon nga kumaon hin masustansya nga pagkaon. Pero ano an magigin kapulsanan hito kon makaon liwat hiya hin mahugaw nga pagkaon? Sugad man, magigin waray kapulsanan an aton pangalimbasog nga mahibaro han panhunahuna ni Jehova kon padayon naton nga ginhuhugawan an aton hunahuna hin kalibotanon nga mga ideya.

16. Kinahanglan naton protektaran an aton kalugaringon tikang ha ano?

¹⁶ Bug-os ba kita nga makakalikay ha kalibotanon nga panhunahuna? Diri, tungod kay diri kita literal nga makakagawas ha kalibotan. Diri naton malilikyan nga makabati hin kalibotanon nga mga ideya. (1 Cor. 5:9, 10) Bisan ha aton pagsangyaw, makakabati kita hin sayop nga mga gintotoohan. Pero kon may mga higayon o sitwasyon nga diri gud naton malilikyan nga makabati hin sayop nga panhunahuna, diri gud naton ito sadang paghinunahunaon o karawaton. Pariho kan Jesus, kinahanglan isalikway dayon naton an panhunahuna nga nasuporta ha katuyoan ni Satanas. Dugang pa, mapuprotektaran naton an aton kalugaringon pinaagi ha paglikay ha mga sitwasyon diin mahimo kita makabati hin kalibotanon nga panhunahuna.​—Basaha an Proberbios 4:23.

17. Ano an pipira nga paagi nga mahimo naton malikyan an mga sitwasyon diin mahimo kita makabati hin kalibotanon nga panhunahuna?

¹⁷ Pananglitan, kinahanglan magin maaramon  kita ha pagpili hin duok nga kasangkayan. An Biblia nagpapahamangno nga kon duok kita nga makikigsangkay ha mga tawo nga diri nagsisingba kan Jehova, maiimpluwensyahan kita han ira panhunahuna. (Prob. 13:20; 1 Cor. 15:12, 32, 33) Sadang liwat kita magin maaramon ha pagpili hin kaliawan. Pinaagi ha pagsalikway han mga kaliawan nga nasuporta ha teoriya han ebolusyon, kamadarahog, o imoralidad, ginlilikyan naton nga mahugawan an aton panhunahuna hin mga ideya nga “kontra ha kahibaro han Dios.”​—2 Cor. 10:5.

18, 19. (a) Kay ano nga kinahanglan kita magbantay kontra ha kalibotanon nga panhunahuna nga iginpipresentar ha diri abat nga paagi? (b) Ano an sadang naton igpakiana ha aton kalugaringon, ngan kay ano?

¹⁸ Kinahanglan liwat naton makilala ngan isalikway an kalibotanon nga panhunahuna kon iginpipresentar ito ha diri abat nga paagi. Pananglitan, an usa nga balita bangin iginpapahayag ha paagi nga pabor ha partikular nga politikal nga opinyon. An pipira nga balita bangin nasuporta ha panhunahuna han kalibotan may kalabotan ha mga tumong ngan kalamposan han mga tawo. An pipira nga salida ngan libro nag-aaghat han panhunahuna nga kinahanglan unahon an kalugaringon ngan an pamilya, ngan iginpapakita hito nga sugad hin makatadunganon, makaruruyag, ngan husto pa ngani ini nga panhunahuna. An sugad nga panhunahuna nagbabalewaray han ginsisiring han Kasuratan nga magigin tinuod la kita nga malipayon pati an aton pamilya kon hinigugma naton hi Jehova labaw ha ngatanan. (Mat. 22:36-39) Dugang pa, an pipira nga pambata nga mga istorya, bisan kon diri kwestyonable, bangin diri abat nga nagtututdo ha kabataan nga karawaton an maraot nga panggawi.

¹⁹ Diri ini nagpapasabot nga sayop an pagpahimulos hin angayan nga kaliawan. Pero, maopay nga pakianhan naton an aton kalugaringon: ‘Nakikilala ba naton an kalibotanon nga mga katutdoan bisan kon iginpipresentar ito ha diri abat nga paagi? Aton ba ginpapanalipdan an aton mga anak ngan bisan an aton kalugaringon tikang ha partikular nga mga programa ha telebisyon ngan mga barasahon? Ginbubuligan ba naton an aton mga anak nga masubad an panhunahuna ni Jehova basi diri hira maimpluwensyahan han kalibotanon nga panhunahuna nga ira nababatian ngan nakikita?’ Kon nasasabtan naton an kaibahan han panhunahuna han Dios ngan han kanan kalibotan, malilikyan naton nga ‘masubad an mga paagi hini nga sistema.’

20. Paonan-o naton hibabaroan kon an panhunahuna han Dios o an panhunahuna han kalibotan an nag-iimpluwensya ha aton?

²⁰ Tigamni nga duha la an surok han impormasyon​—hi Jehova ngan an kalibotan nga kontrolado ni Satanas. Kan kanay kita nagpapamolde? An baton nadepende kon hain kita nakuha hin impormasyon. Kon aton kakarawaton an panhunahuna han kalibotan, mumoldehon hito an aton panhunahuna ngan sugad nga resulta, magigin unudnon an aton panhunahuna ngan panggawi. Salit importante nga bantayan naton kon ano an aton ginhihinunahuna.

21. Ano an aton hihisgotan ha sunod nga artikulo?

²¹ Sugad han gin-unabi na, basi masubad naton an panhunahuna ni Jehova, labaw pa an kinahanglan naton buhaton kay ha paglikay la ha nakakadaot nga mga impluwensya. Kinahanglan liwat naton pamalandungon an panhunahuna han Dios basi masubad gud naton an iya panhunahuna. Hihisgotan han sunod nga artikulo kon paonan-o naton ito mabubuhat.