1. Ano an igin-aaghat ni Jehova ha aton?

HI Jehova nalilipay gud ha maunungon nga gugma. (Hos. 6:6) May pagkabuotan nga gin-aaghat niya an iya mga surugoon nga malipay liwat hito. Pinaagi kan propeta Micas, gin-aaghat kita han aton Dios nga ‘higugmaon an maunungon nga gugma.’ (Mic. 6:8, ftn.) Pero antes naton ito mabuhat, kinahanglan anay naton mahibaroan kon ano an maunungon nga gugma.

2. Ano an maunungon nga gugma?

² Ano an maunungon nga gugma? An mga pulong nga “maunungon nga gugma” mababasa hin mga 230 ka beses ha Bag-o nga Kalibotan nga Hubad han Baraan nga Kasuratan. Ano ito? Sumala ha “Glossary han mga Termino han Biblia” nga makikita hito nga hubad, nagtutudlok ito ha “gugma nga ginpapagios tungod han saad, integridad, pagkamaunungon, ngan duok nga relasyon. Agsob ini gamiton may kalabotan ha gugma han Dios ha mga tawo, pero gugma liwat ini nga iginpapakita butnga han mga tawo.” Hi Jehova an pinakamaopay nga susbaranan ha pagpakita han maunungon nga gugma. Hini nga artikulo, hihisgotan naton kon paonan-o iginpapakita ni Jehova an maunungon nga gugma ha mga tawo. Ha masunod nga artikulo, hihisgotan naton kon paonan-o naton, sugad nga mga surugoon han Dios, masusubad hi Jehova pinaagi ha pagpakita han maunungon nga gugma ha kada tagsa.

3. Ano an iginsumat ni Jehova kan Moises mahitungod ha iya kalugaringon?

³ Waray pag-iha tikang han binaya an mga Israelita ha Ehipto, hi Jehova may iginsumat kan Moises mahitungod han Iya ngaran ngan mga kalidad. Hiya nagsiring: “Hi Jehova, hi Jehova, usa nga Dios nga maloloy-on ngan mapinairon, diri madagmit masina ngan hura hin maunungon nga gugma ngan kamatuoran, nagpapakita hin maunungon nga gugma ha yinukot, nagpapasaylo han sayop ngan pagtalapas  ngan sala.” (Ex. 34:6, 7) Pinaagi hini nga makaruruyag gud nga mga pulong mahitungod han iya mga kalidad, hi Jehova may ginsumat kan Moises nga espesyal gud mahitungod han iya maunungon nga gugma. Ano ito?

4-5. (a) Paonan-o iginhulagway ni Jehova an iya kalugaringon? (b) Ano nga mga pakiana an aton hihisgotan?

⁴ Iginhulagway ni Jehova an iya kalugaringon diri la sugad nga may-ada maunungon nga gugma kondi “hura hin maunungon nga gugma.” Ito nga diskripsyon gin-unabi hin unom pa ka beses ha Biblia. (Num. 14:18; Neh. 9:17; Sal. 86:15; 103:8; Joel 2:13; Jon. 4:2) Hini ngatanan nga teksto, ito nga diskripsyon nagtutudlok la kan Jehova, diri ha mga tawo. Diri ba makapainteres nga ginpapabug-atan gud mismo ni Jehova an iya kalidad nga maunungon nga gugma? Salit waray ruhaduha, importante ha iya an maunungon nga gugma. * Diri urusahon nga napagios hi Hadi David nga magsiring: “O Jehova, an imo maunungon nga gugma naabot tubtob ha langit . . . Presyoso gud an imo maunungon nga gugma, O Dios! Ha lambong han imo mga pako, naayop an mga anak han mga tawo.” (Sal. 36:5, 7) Pariho kan David, gin-aapresyar gud ba naton an maunungon nga gugma han Dios?

⁵ Basi mas masabtan pa naton kon ano an kahulogan han maunungon nga gugma, hisgotan naton an duha nga pakiana: Hin-o an ginpapakitaan ni Jehova han maunungon nga gugma? Ngan paonan-o kita nakakapahimulos han maunungon nga gugma nga iginpapakita ha aton ni Jehova?

6. Hin-o an ginpapakitaan ni Jehova han maunungon nga gugma?

⁶ Hin-o an ginpapakitaan ni Jehova han maunungon nga gugma? An Biblia nasiring nga mahimo kita magkaada hin gugma ha damu nga butang, sugad han “pag-uma,” “bino ngan lana,” “disiplina,” “kahibaro,” ngan “kinaadman.” (2 Cron. 26:10; Prob. 12:1; 21:17; 29:3) Kondi an maunungon nga gugma diri gud iginpapakita ha mga butang o mga ideya; iginpapakita la ito ha tawo. Pero an maunungon nga gugma diri iginpapakita ni Jehova ha bisan hin-o la. Iginpapakita niya ito hadton may duok nga relasyon ha iya. An aton Dios maunungon ha iya mga sangkay. May makaruruyag nga katuyoan hiya para ha ira, ngan diri hiya maundang ha paghigugma ha ira.

7. Paonan-o iginpapakita ni Jehova an iya gugma ha ngatanan nga tawo?

⁷ Hi Jehova nagpapakita hin gugma ha ngatanan nga tawo. Hi Jesus nagsiring ha usa nga lalaki nga hi Nicodemo: “Hinigugma gud han Dios an kalibotan [han katawohan] salit iginhatag niya an iya bugtong nga Anak, basi an bisan hin-o nga nagpapakita hin pagtoo ha iya diri mabungkag  kondi magkaada kinabuhi nga waray kataposan.”—Juan 3:1, 16; Mat. 5:44, 45.

8-9. (a) Kay ano nga nagpapakita hi Jehova hin maunungon nga gugma ha iya mga surugoon? (b) Ano an aton sunod nga hihisgotan?

⁸ Sugad han gin-unabi na, iginpapakita la ni Jehova an iya maunungon nga gugma hadton may duok nga relasyon ha iya—an iya mga surugoon. Klaro nga makikita ini ha ginsiring ni Hadi David ngan ni propeta Daniel. Pananglitan, hi David nagsiring: “Padayon nga ipakita an imo maunungon nga gugma ha mga nakilala ha imo.” “An maunungon nga gugma ni Jehova tubtob ha kadayonan para ha mga may kahadlok ha iya.” Ngan hi Daniel nagsiring: “O Jehova nga tinuod nga Dios, [nga] nagpapakita hin maunungon nga gugma ha mga nahigugma ha iya ngan nasugot ha iya mga sugo.” (Sal. 36:10; 103:17; Dan. 9:4) Sumala hini nga giniyahan nga mga pulong, hi Jehova nagpapakita hin maunungon nga gugma ha iya mga surugoon tungod kay nakilala hira ha iya, nahahadlok ha iya, nahigugma ha iya, ngan nagsusugot ha iya mga sugo. Iginpapakita ni Jehova an iya maunungon nga gugma ha iya la katawohan, an iya tinuod nga mga magsiringba.

⁹ Antes pa kita mag-alagad kan Jehova, nakarawat na naton an gugma nga iginpapakita han Dios ha ngatanan nga tawo. (Sal. 104:14) Pero sugad nga iya mga magsiringba, nagpapahimulos liwat kita han iya maunungon nga gugma. Ngani, ginpapasarig ni Jehova an iya mga surugoon: “An akon maunungon nga gugma diri makukuha tikang ha imo.” (Isa. 54:10) Oo, sugad han naeksperyensyahan mismo ni David, “tatrataron ni Jehova ha espesyal nga paagi an maunungon ha iya.” (Sal. 4:3) Ano an dapat naton magin reaksyon ha espesyal nga pagtratar ha aton ni Jehova? An salmista nagsiring: “Bisan hin-o nga maaramon makakakita hini nga mga butang ngan maghuhunahuna hin maopay han mga buhat ni Jehova tungod han iya maunungon nga gugma.” (Sal. 107:43) Samtang ginhuhunahuna ini nga sagdon ni Jehova, hisgotan naton an tulo nga paagi diin nagpapahimulos an mga surugoon ni Jehova han maunungon nga gugma nga iya iginpapakita ha ira.

10. Paonan-o kita nabubuligan han nagpapabilin ha kadayonan nga maunungon nga gugma han Dios? (Salmo 31:7)

¹⁰ An maunungon nga gugma han Dios nagpapabilin ha kadayonan. Gin-unabi ini hin 26 ka beses ha Salmo 136. Ha siyahan nga bersikulo, mababasa  naton: “Pagpasalamat kan Jehova kay hiya maopay; an iya maunungon nga gugma nagpapabilin ha kadayonan.” (Sal. 136:1) Tikang ha bersikulo 2 tubtob 26, mababasa naton an mga pulong nga “kay an iya maunungon nga gugma nagpapabilin ha kadayonan.” Samtang aton ginbabasa ini nga salmo, maiimpres gud kita han damu nga paagi diin padayon nga iginpapakita ni Jehova an iya maunungon nga gugma. An pauroutro nga pag-unabi hini nga mga pulong nga “kay an iya maunungon nga gugma nagpapabilin ha kadayonan” nagpapasarig ha aton nga an gugma han Dios para ha iya katawohan diri nagbabag-o. Makaparig-on gud hibaroan nga hi Jehova diri dayon naundang ha paghigugma ha iya mga surugoon! Lugod, naunong hiya ha mga nag-aalagad ha iya ngan diri gud niya hira ginbabayaan, labi na ha makuri nga mga panahon. Kon paonan-o kita nagpapahimulos: Tungod kay maaram kita nga diri kita ginbabayaan ni Jehova, nagkakaada kita hin kalipay ngan kusog nga ginkikinahanglan basi makaya an aton mga kakurian ngan padayon nga maglakat ha dalan ngadto ha kinabuhi.—Basaha an Salmo 31:7.

11. Sumala ha Salmo 86:5, ano an nagpapagios kan Jehova nga magin mapinasayloon?

¹¹ An maunungon nga gugma han Dios nagpapagios ha iya nga magin mapinasayloon. Kon naoobserbaran ni Jehova nga an usa nga makasasala nagbabasol ngan nagsasalikway han iya maraot nga binuhatan, an maunungon nga gugma nagpapagios ha Iya nga magin mapinasayloon. An salmista nga hi David nagsiring mahitungod kan Jehova: “Waray kita niya tratara uyon ha aton mga sala, waray liwat kita niya siruti han angay para ha aton mga sayop.” (Sal. 103:8-11) Nahibaroan mismo ni David tikang ha iya makasurubo nga eksperyensya kon ano kabug-at nga pinas-an an pag-abat hin kakonsensya. Pero nahibaroan liwat niya nga hi Jehova “andam magpasaylo.” Ano an nagpapagios kan Jehova nga magpasaylo? An baton mababasa ha Salmo 86:5. (Basaha.) Oo, sugad han ginsiring ni David ha iya pag-ampo, hi Jehova nagpapasaylo tungod kay hura hiya hin maunungon nga gugma para ha ngatanan nga natawag ha iya.

12-13. Kon duro kita nga nakukonsensya tungod han aton mga sayop ha naglabay, ano an makakabulig ha aton?

¹² Kon nakakasala kita, angayan la ngan nakakaopay pa ngani an pag-abat hin kasubo. Magpapagios ito ha aton nga magbasol ngan tadungon an aton mga sayop. Pero an pipira nga mga surugoon han Dios naabat la gihapon hin duro nga kakonsensya tungod han ira nabuhat nga mga sayop  ha naglabay. Naghuhunahuna la gihapon hira nga diri gud hira mapapasaylo ni Jehova—bisan kon nangaro na hira hin kapasayloan ngan waray na magbuhat hin sayop. Kon may sugad ka nga inaabat, mabubuligan ka ha paghibaro nga andam gud an Dios ha pagpakita hin maunungon nga gugma ha iya mga surugoon.

¹³ Kon paonan-o kita nagpapahimulos: Bisan pa han aton mga kaluyahan, mahimo la gihapon kita magin malipayon ha pag-alagad kan Jehova nga may limpyo nga konsensya. Posible ini kay “an dugo ni Jesus nga iya Anak naglilimpyo ha aton ha ngatanan nga sala.” (1 Juan 1:7) Kon nanluluya ka tungod han mga kasaypanan, hinumdumi nga karuyag gud ni Jehova pasayloon an usa nga mabinasulon nga nakasala. Pansina kon paonan-o iginpakita ni David an koneksyon han maunungon nga gugma ngan pagpasaylo. Hiya nagsurat: “Sugad nga an langit mas hitaas kay han tuna, daku hinduro an iya maunungon nga gugma ha mga may kahadlok ha iya. Pariho han kahirayo han ginsisirangan han adlaw ha gintutunoran hito, sugad kahirayo niya iginbubulag tikang ha aton an aton mga pagtalapas.” (Sal. 103:11, 12) Oo, hi Jehova andam magpasaylo hin hura.—Isa. 55:7.

14. Sumala han ginsiring ni David, paonan-o nagpuprotektar ha aton an maunungon nga gugma han Dios?

¹⁴ An maunungon nga gugma han Dios naghahatag hin espirituwal nga proteksyon. Ha pag-ampo ni David kan Jehova, hiya nagsiring: “Ikaw an akon lugar nga gintatagoan; papanalipdan mo ako tikang ha kasakitan. Imo ako papalibotan hin malipayon nga mga pagsinggit tungod han katalwasan. . . . An nasarig kan Jehova ginpapalibotan han iya maunungon nga gugma.” (Sal. 32:7, 10) Sugad la nga an mga pader nga nakapalibot ha usa nga kadaan nga syudad nagpuprotektar ha mga tawo tikang ha mga kaaway, an maunungon nga gugma ni Jehova nagpuprotektar liwat ha aton ha bisan ano nga makakadaot han aton relasyon ha iya. Dugang pa, an maunungon nga gugma ni Jehova nagpapagios ha iya nga ipahirani kita ha iya.—Jer. 31:3.

15. Kay ano nga an maunungon nga gugma ni Jehova maipapariho ha usa nga arayopan ngan balwarte?

¹⁵ Naggamit hi David hin usa pa nga paghulagway mahitungod han proteksyon nga napapahimulosan han katawohan han Dios. Hiya nagsurat: “An Dios an akon talwas nga arayopan, an Dios nga nagpapakita ha akon hin maunungon nga gugma.” Nagsiring liwat hi David mahitungod kan Jehova: “Hiya an nagpapakita ha akon hin maunungon nga gugma ngan an akon balwarte, an akon talwas nga arayopan ngan akon paratalwas, an akon taming ngan an Dios nga akon ginsisirongan.” (Sal. 59:17; 144:2) Kay ano nga an maunungon nga gugma ni Jehova iginpariho ni David ha usa nga arayopan ngan balwarte? Diin man kita naukoy, samtang mga surugoon kita ni Jehova, ihahatag niya ha aton an aton ginkikinahanglan nga proteksyon basi mapanalipdan an aton presyoso nga relasyon ha iya. Mababasa liwat ha Salmo 91 an pariho nga pasarig. An nagsurat hito nga salmo nagsiring: “Masiring ako kan Jehova: ‘Ikaw an akon arayopan ngan akon balwarte.’” (Sal. 91:1-3, 9, 14) Iginpariho liwat ni Moises ha usa nga arayopan an proteksyon nga iginhahatag ni Jehova. (Sal. 90:1, ftn.) Dugang pa, han hirani na mamatay hi Moises, may ginsiring hiya nga makapabantad nga detalye. Hiya nagsurat: “An Dios usa nga arayopan tikang ha kadaan nga mga panahon, an iya waray kataposan nga mga butkon aada ha imo ilarom.” (Deut. 33:27) Ano an igintututdo mahitungod kan Jehova han mga pulong nga “an iya waray kataposan nga mga butkon aada ha imo ilarom”?

16. Paonan-o kita ginbubuligan ni Jehova? (Salmo 136:23)

¹⁶ Kon hi Jehova an aton Arayopan, inaabat naton nga talwas kita. Pero usahay bangin nadidepres gud kita ngan nakukurian nga makabangon tikang hito. Ha sugad nga mga panahon, ano an bubuhaton ni Jehova para ha aton? (Basaha an Salmo 136:23.) Ibubutang niya ha ilarom naton an iya mga butkon, hinay-hinay nga ibabangon kita niya, ngan bubuligan kita nga makatindog  utro. (Sal. 28:9; 94:18) Kon paonan-o kita nagpapahimulos: Tungod kay maaram kita nga makakasarig kita pirme ha suporta han Dios, nabulig ini ha aton ha duha nga paagi. Siyahan, may-ada kita talwas nga arayopan diin man kita naukoy. Ikaduha, gin-aataman gud kita han aton mahigugmaon nga langitnon nga Amay.

17. Tungod han maunungon nga gugma han Dios, ha ano kita makakasarig? (Salmo 33:18-22)

¹⁷ Sugad han aton ginhisgotan, kon naatubang kita hin problema, makakasiguro kita nga bubuligan kita ni Jehova basi makapabilin nga matinumanon ha iya. (2 Cor. 4:7-9) Hi propeta Jeremias nagsiring: “Tungod han maunungon nga gugma ni Jehova waray kita umabot ha aton kataposan, kay an iya kalooy diri gud natatapos.” (Pag. 3:22) Makakasarig kita nga padayon nga magpapakita ha aton hi Jehova han iya maunungon nga gugma, kay sugad la han ginpasarig han salmista, “an mata ni Jehova nagkikita ha mga may kahadlok ha iya, ha mga naghuhulat han iya maunungon nga gugma.”—Basaha an Salmo 33:18-22.

18-19. (a) Ano an karuyag naton pirme hinumdoman? (b) Ano an aton hihisgotan ha sunod nga artikulo?

¹⁸ Ano an karuyag naton pirme hinumdoman? Antes kita mag-alagad kan Jehova, nakarawat na naton an gugma nga iginpapakita han Dios ha ngatanan nga tawo. Pero sugad nga iya mga magsiringba, nakakapahimulos liwat kita han iya maunungon nga gugma. Tungod kay napapagios hito nga gugma, ginhahangkopan kita ni Jehova pinaagi han iya nagpapanalipod nga mga butkon. Pirme kita niya bubuligan nga magpabilin nga duok ha iya, ngan tutumanon niya an iya katuyoan para ha aton. Karuyag niya nga maglampos kita! (Sal. 46:1, 2, 7) Salit anoman nga problema an aton atubangon, tatagan kita ni Jehova hin kusog nga aton ginkikinahanglan basi makapabilin kita nga matinumanon.

¹⁹ Nahibaroan naton kon paonan-o iginpapakita ni Jehova an iya maunungon nga gugma ha iya mga surugoon. Salit ginlalaoman liwat niya nga ipapakita naton ha usa kag usa an maunungon nga gugma. Paonan-o naton ito mahihimo? An sunod nga artikulo maghihisgot hinin importante nga topiko.