1-2. Ano an aton maopay nga mga rason kon kay ano nga kinahanglan magpakita kita hin maunungon nga gugma ha usa kag usa?

MAY maopay kita nga mga rason nga magpakita hin maunungon nga gugma ha usa kag usa. Ano an pipira hito? Tagda kon paonan-o ito ginbabaton hinin giniyahan nga mga proberbio: “Ayaw pagtugot nga bumaya ha imo an maunungon nga gugma ngan an pagkamatinumanon. . . . Ha pagbuhat hito, makakakarawat ka hin pag-uyon ngan makikilala ka nga may hilarom nga pagsabot ha pagkita han Dios ngan han mga tawo.” “An tawo nga may maunungon nga gugma nagbubuhat hin maopay ha iya kalugaringon.” “An bisan hin-o nga nangangalimbasog nga magin matadong ngan magpakita hin maunungon nga gugma makakaagi hin kinabuhi.”—Prob. 3:3, 4; 11:17, ftn.; 21:21.

² Ini nga mga proberbio nag-uunabi hin tulo nga rason kon kay ano nga kinahanglan kita magpakita hin maunungon nga gugma. Siyahan, kon nagpapakita kita hin maunungon nga gugma, nagigin presyoso kita ha Dios. Ikaduha, kon nagpapakita kita hin maunungon nga gugma, nagpapahimulos kita. Pananglitan, nagkakaada kita marig-on nga pakigsangkay ha iba. Ikatulo, kon nagpapakita kita hin maunungon nga gugma, makakakarawat kita hin mga bendisyon ha tiarabot, upod na an kinabuhi nga waray kataposan. Oo, may maopay gud kita nga mga rason nga sundon inin pahinumdom ni Jehova: “Tratara an usa kag usa nga may maunungon nga gugma ngan kalooy.”—Zac. 7:9.

3. Ano nga mga pakiana an aton hihisgotan hini nga artikulo?

³ Hini nga artikulo, hihisgotan naton an baton hinin upat nga pakiana. Hin-o an angay naton pakitaan hin maunungon nga gugma? Ano an aton mahibabaroan tikang ha libro han Ruth mahitungod  ha pagpakita hin maunungon nga gugma? Paonan-o naton yana maipapakita an maunungon nga gugma? Ano an napapahimulosan hadton nagpapakita hin maunungon nga gugma?

4. Paonan-o naton masusubad hi Jehova ha pagpakita hin maunungon nga gugma? (Marcos 10:29, 30)

⁴ Sugad han aton nahibaroan ha nauna nga artikulo, iginpapakita la ni Jehova an iya maunungon nga gugma—an iya diri napapas nga gugma—hadton nahigugma ngan nag-aalagad ha iya. (Dan. 9:4) Karuyag naton ‘subaron an Dios, sugad nga hinigugma nga mga anak.’ (Efe. 5:1) Salit, karuyag naton magkaada maunungon nga gugma—usa nga gugma nga hilarom ngan diri napapas—ha aton kabugtoan ha kongregasyon.—Basaha an Marcos 10:29, 30.

5-6. An pulong nga “pagin maunungon” mahimo magtudlok ha ano nga klase hin relasyon?

⁵ Sigurado nga mauyon ka nga kon mas nasasabtan naton an kahulogan han maunungon nga gugma, mas maipapakita naton ito ha aton mga igkasi-magsiringba. Basi mas mapahilarom an aton pagsabot ha maunungon nga gugma, kitaon naton kon ano an kaibahan hito ha pagin maunungon, sugad han kasagaran nga pagkaintindi hito han mga tawo. Tagda an usa nga ehemplo.

 ⁶ Yana, mahimo naton ihulagway sugad nga maunungon nga empleyado an usa nga tawo nga damu ka tuig na nga nagtatrabaho ha usa nga kompanya. Pero tikang han nagtrabaho hiya ha kompanya, bangin waray pa niya makita an bisan usa han mga tag-iya hito. Bangin may mga panahon nga diri hiya nauyon ha mga palisiya hito nga kompanya. Diri niya hinigugma an kompanya, pero nalilipay hiya nga magtrabaho dida hito tungod han sweldo. Padayon nga magtatrabaho hiya dida hito tubtob nga magretiro hiya, labot la kon may magtanyag ha iya hin mas maopay nga trabaho.

7-8. (a) Ano an nagpapagios ha usa ha pagpakita hin maunungon nga gugma? (b) Kay ano nga hihisgotan naton an pipira nga bersikulo han libro han Ruth?

⁷ Sugad han ginhisgotan ha  parapo 6, an kaibahan han pagin maunungon ngan han maunungon nga gugma amo an motibo han usa nga tawo. Ha panahon han Biblia, ano an motibo han mga surugoon han Dios ha pagpakita hin maunungon nga gugma? Adton nagpakita hin maunungon nga gugma, ginbuhat nira ito diri tungod kay kinahanglan nira ito buhaton, kondi tungod kay ginpagios hira han ira kasingkasing nga buhaton ito. Tagda an ehemplo ni David. An iya kasingkasing nagpagios ha iya nga magpakita hin maunungon nga gugma ha iya hinigugma nga sangkay nga hi Jonathan bisan kon karuyag hiya patayon han tatay ni Jonathan. Paglabay hin mga tuig tikang han namatay hi Jonathan, nagpakita la gihapon hi David hin maunungon nga gugma ha anak ni Jonathan nga hi Mefiboset.—1 Sam. 20:9, 14, 15; 2 Sam. 4:4; 8:15; 9:1, 6, 7.

⁸ Damu an aton mahibabaroan mahitungod ha maunungon nga gugma pinaagi ha pagkonsiderar han pipira nga bersikulo han libro han Biblia nga Ruth. Ano nga mga leksyon mahitungod ha maunungon nga gugma an aton mahibabaroan tikang ha mga indibiduwal nga gin-unabi hito nga libro? Paonan-o naton maiaaplikar ito nga mga leksyon ha aton kongregasyon? *

9. Kay ano nga naghunahuna hi Noemi nga nakontra ha iya hi Jehova?

⁹ Ha libro han Ruth, mababasa naton an istorya mahitungod kan Noemi, ha iya umagad nga hi Ruth, ngan ha mahadlukon ha Dios nga lalaki nga hi Boaz nga paryente han bana ni Noemi. Tungod han gutom ha Israel, hi Noemi, an iya bana, ngan duha nga anak binalhin ha Moab. Didto, namatay  an bana ni Noemi. An iya duha nga anak nag-asawa, pero makasurubo, namatay liwat hira. (Ruth 1:3-5; 2:1) Ito nga mga trahedya mas nakapasakit gud kan Noemi. Sobra gud nga nanluya hiya salit naghunahuna hiya nga nakontra ha iya hi Jehova. Tagda an iya ginsiring mahitungod han iya inaabat ha Dios: “An kamot ni Jehova kinontra ha akon.” “Ginpaantos gud ako han Makagarahum-ha-ngatanan.” Nagsiring liwat hiya: “Hi Jehova an nagkontra ha akon ngan an Makagarahum-ha-ngatanan an nagpahinabo hin karaotan ha akon.”—Ruth 1:13, 20, 21.

10. Ano an reaksyon ni Jehova ha diri maopay nga mga ginsiring ni Noemi?

¹⁰ Ano an reaksyon ni Jehova ha diri maopay nga mga ginsiring ni Noemi? Waray niya bayai an iya nasasakit nga surugoon. Lugod, ginpakitaan niya hiya hin empatiya. Maaram hi Jehova nga an “pagtalumpigos nakakapabuang ha maaramon nga tawo.” (Ecles. 7:7) Bisan pa hito, nagkikinahanglan hi Noemi hin bulig basi makita niya nga waray hiya bayai ni Jehova. Ano nga bulig an iginhatag han Dios? (1 Sam. 2:8) Ginpagios niya hi Ruth nga magpakita hin maunungon nga gugma kan Noemi. Kinaburut-on ngan may pagkabuotan nga ginbuligan ni Ruth an iya ugangan nga magkaada utro karig-on ha emosyonal ngan espirituwal. Ano an aton mahibabaroan ha ehemplo ni Ruth?

11. Kay ano nga an buotan nga kabugtoan nangangalimbasog pagbulig ha mga nasusubo o nanluluya?

¹¹ An maunungon nga gugma nagpapagios ha aton nga buligan an mga nasusubo o nanluluya. Sugad la nga waray bayai ni Ruth hi Noemi, kinaburut-on nga gin-uunongan liwat han buotan nga kabugtoan yana an mga kabugtoan ha kongregasyon nga nasusubo gud o nanluluya. Hinigugma nira an ira kabugtoan ngan karuyag gud nira buhaton an bisan ano nga ira makakaya basi buligan hira. (Prob. 12:25, ftn.; 24:10) Ito an igin-aghat ni apostol Pablo nga buhaton naton han nagsiring hiya: ‘Liawa an mga nasusubo, buligi an magluya, magin pasensyoso ha ngatanan.’—1 Tes. 5:14.

12. Ano an kaurogan na nga pinakaepektibo nga paagi basi mabuligan an usa nga bugto nga nanluluya?

¹² Kaurogan na nga an pinakaepektibo nga paagi nga mabubuligan mo an usa nga bugto nga nanluluya amo an pagpamati ngan pagpasarig ha iya nga hinigugma mo hiya. Gin-aapresyar gud han aton Dios nga hi Jehova an mahigugmaon nga atensyon nga imo iginhahatag ha usa han iya presyoso nga mga karnero. (Sal. 41:1) An Proberbios 19:17 nasiring: “An nagpapakita hin pagkabuotan ha ubos nga tawo nagpapautang kan Jehova, ngan Iya hiya babaydan tungod han iya ginbubuhat.”

13. Ano an kaibahan ni Ruth kan Orpa, ngan kay ano nga an desisyon ni Ruth kapahayagan han maunungon nga gugma? (Kitaa an retrato ha kobre.)

¹³ Mas masasabtan naton hin maopay kon ano an maunungon nga gugma pinaagi ha pagkonsiderar han nahitabo kan Noemi kamatay han iya bana ngan duha nga anak. Han nahibaroan ni Noemi nga “gintagan ni Jehova hin atensyon an iya katawohan pinaagi ha paghatag ha ira hin pagkaon,” nagdesisyon hiya nga umuli ha iya natawhan nga lugar. (Ruth 1:6) Ha tinikangan, an  iya duha nga umagad inupod ha iya tipauli. Pero samtang nakada hira ha dalan, tulo ka beses nga gin-aghat ni Noemi an iya mga umagad nga bumalik ha Moab. Ano an nahitabo? Aton mababasa: “Ginharokan ni Orpa an iya ugangan ngan binaya. Kondi hi Ruth nagpabilin kaupod ni Noemi.” (Ruth 1:7-14) Ginbuhat ni Orpa an ginsiring ha iya ni Noemi, ngan binalik hiya ha Moab. Pero labaw pa kay ha ginsiring ni Noemi an ginbuhat ni Ruth. May kagawasan liwat hiya nga bumalik, pero tungod han maunungon nga gugma, nagdesisyon hiya nga magpabilin basi buligan an iya nanginginahanglan nga ugangan. (Ruth 1:16, 17) Ginpili ni Ruth nga unongan hi Noemi, diri tungod kay kinahanglan niya ito buhaton, kondi tungod kay ito an iya karuyag. An desisyon ni Ruth kapahayagan han tinuod nga maunungon nga gugma. Ano an aton mahibabaroan ha ginbuhat ni Ruth?

14. (a) Yana, ano an kinaburut-on nga ginbubuhat han mahigugmaon nga kabugtoan? (b) Sumala ha Hebreo 13:16, paonan-o naton mapapalipay an Dios?

¹⁴ Kon may-ada kita maunungon nga gugma, maghihimo kita hin dugang nga mga pangalimbasog basi buligan an iba. Pariho ha naglabay, damu liwat yana nga kabugtoan an kinaburut-on nga nagpapakita hin maunungon nga gugma ha ira mga igkasi-tumuroo, bisan hadton diri nira personal nga kakilala. Pananglitan, kon nahibabaroan nira nga may nahitabo nga kalamidad, karuyag dayon nira mahibaro kon paonan-o hira makakabulig. Kon an usa nga bugto ha kongregasyon nagkukuri, diri hira nag-aalang ha paghatag ha iya hin praktikal nga bulig. Pariho han siyahan-siglo nga mga taga-Macedonia, naghihimo hira hin dugang nga mga pangalimbasog basi makabulig. Nagsasakripisyo hira, naghahatag hira “lahos pa ngani han ira maaakos” basi mabuligan an ira nanginginahanglan nga kabugtoan. (2 Cor. 8:3) Sigurado nga nalilipay gud hi Jehova kon nagpapakita hira hin sugad nga maunungon nga gugma!—Basaha an Hebreo 13:16.

15-16. Paonan-o iginpakita ni Ruth nga diri hiya maundang ha pagbulig?

¹⁵ Damu nga mag-opay nga leksyon an aton mahibabaroan pinaagi ha pag-usisa kon paonan-o ginbuligan ni Ruth hi Noemi. Tagdon naton an pipira hito.

¹⁶ Ayaw pag-undang ha pagbulig. Han nagsiring hi Ruth ha iya ugangan nga hi Noemi nga maupod hiya ha iya ngadto ha Juda, ha siyahan diniri hi Noemi. Pero waray umundang hi Ruth. Ano an resulta? “Han nakita ni Noemi nga nagpipirit hi Ruth pag-upod ha iya, inundang hiya ha pagkinombinse ha iya.”—Ruth 1:15-18.

17. Ano an makakabulig ha aton nga diri dayon umundang?

¹⁷ Leksyon: Ginkikinahanglan an pagpailob basi mabuligan an mga nadidepres. Pero dapat diri kita umundang ha pagbulig ha ira. An usa nga sister nga nanginginahanglan bangin ha siyahan diri kumarawat han aton bulig. * Pero an maunungon nga gugma magpapagios ha aton nga buhaton an aton gimaopayi basi unongan hiya. (Gal. 6:2) Naglalaom kita nga ha urhi kakarawaton niya an aton bulig sugad nga sangkay pati an pagliaw nga aton iginhahatag basi makaya niya an iya sitwasyon.

18. Ano an posible nga nakapasakit kan Ruth?

¹⁸ Ayaw dayon kasina. Han inabot hira Noemi ngan Ruth ha Bethlehem, iginkita ni Noemi an iya mga amyaw hadto. Nagsiring hiya ha ira: “Puno ako han linarga dinhi, kondi ginpabalik ako ni Jehova nga waray dara.” (Ruth 1:21) Hunahunaa la an posible nga inabat ni Ruth han nabatian niya ito nga ginsiring ni Noemi! Ginbuhat ni Ruth an ngatanan nga iya makakaya basi buligan hi Noemi. Nagtangis hi Ruth kaupod niya, ginliaw hiya, ngan nagbaktas kaupod niya hin damu ka adlaw. Bisan pa hito ngatanan, hi Noemi  nagsiring: “Ginpabalik ako ni Jehova nga waray dara.” Ito nga mga pulong baga hin nagpapakita nga waray man la apresyara ni Noemi an bulig ni Ruth, nga nakada ha iya sapit. Posible gud nga masakit ito para kan Ruth! Bisan pa hito, waray niya bayai hi Noemi.

19. Ano an makakabulig ha aton nga padayon nga unongan an usa nga nasusubo gud?

¹⁹ Leksyon: Yana, an usa nga sister nga nasusubo gud, ha siyahan, bangin magyakan ha aton hin masakit nga mga pulong—bisan pa han ngatanan nga ginbuhat naton basi buligan hiya. Pero nangangalimbasog kita nga diri masina. Padayon nga gin-uunongan naton an aton bugto nga nanginginahanglan, ngan naghahangyo kita kan Jehova nga buligan kita nga makabiling hin paagi basi maliaw hiya.—Prob. 17:17.

20. Ano an nakahatag kan Ruth hin kusog nga iya ginkikinahanglan basi makapadayon?

²⁰ Paghatag hin napapanahon nga pagparig-on. Hi Ruth nagpakita kan Noemi hin maunungon nga gugma, pero hi Ruth mismo nagkinahanglan hin pagparig-on. Ngan ginpagios ni Jehova hi Boaz basi parig-unon hiya. Hi Boaz nagsiring kan Ruth: “Hinaot balosan ka ni Jehova tungod han imo ginbuhat, ngan hinaot magkaada ka hingpit nga bayad tikang kan Jehova nga Dios han Israel, kay inayop ka ha ilarom han iya mga pako.” Ito nga mag-opay nga mga pulong nakabantad gud kan Ruth. Nagsiring hiya kan Boaz: “Naliaw mo ako ngan nagyakan ka hin makapasarig ha imo surugoon.” (Ruth 2:12, 13) An napapanahon nga pagparig-on ni Boaz naghatag kan Ruth hin kusog nga iya ginkikinahanglan basi makapadayon.

21. Sugad han iginhuhulagway ha Isaias 32:1, 2, ano an hihimoon han mahigugmaon nga mga tigurang para ha kabugtoan?

²¹ Leksyon: An mga nagpapakita hin maunungon nga gugma ha iba nagkikinahanglan liwat usahay hin pagparig-on. Sugad la nga ginpasarig ni Boaz hi Ruth nga gin-aapresyar an iya pagin buotan, gin-aapresyar liwat han maobserbaron nga mga tigurang an bulig nga iginhahatag ha iba han mahigugmaon nga kabugtoan. An sugad nga napapanahon ngan mahigugmaon nga kumendasyon  maghahatag ha kabugtoan hin kusog basi makapadayon.—Basaha an Isaias 32:1, 2.

22-23. Paonan-o nagbag-o an inaabat ni Noemi, ngan kay ano? (Salmo 136:23, 26)

²² Paglabay hin pipira ka panahon, naghatag hi Boaz hin damu nga pagkaon para kanda Ruth ngan Noemi. (Ruth 2:14-18) Ano an reaksyon ni Noemi ha pagin mahinatagon ni Boaz? Hiya nagsiring: “Hinaot bendisyonan hiya ni Jehova, nga diri napapakyas ha iya maunungon nga gugma ha mga buhi ngan ha mga patay.” (Ruth 2:20a) Nagbag-o gud an inaabat ni Noemi! Hadto, nasasakit nga nagsiring hiya: “Hi Jehova . . . nagkontra ha akon,” pero yana malipayon nga nagsiring hiya: “[Hi] Jehova . . . diri napapakyas ha iya maunungon nga gugma.” Ano an nakagbag-o han inaabat ni Noemi?

²³ Ha urhi, nakita ni Noemi nga waray gud hiya bayai ni Jehova. Gin-gamit ni Jehova hi Ruth basi ihatag an iya ginkikinahanglan nga bulig ha iya biyahe tipauli ha Juda. (Ruth 1:16) Nakita liwat ni Noemi an kamot ni Jehova han mahigugmaon nga ginbuligan hira ni Boaz, nga usa han ira “mga paratubos.” * (Ruth 2:19, 20b) Posible gud nga naghunahuna hi Noemi, ‘Yana, nasasabtan ko na nga waray gud ako bayai ni Jehova. Tikang hadto tubtob yana, ginbubuligan niya ako!’ (Basaha an Salmo 136:23, 26.) Sigurado gud nga mapasalamaton hi Noemi nga waray umundang hira Ruth ngan Boaz ha pagbulig ha iya. Maiimadyin naton nga hira nga tulo nalipay gud nga naibalik an kadasig ni Noemi ha pag-alagad kan Jehova.

24. Kay ano nga karuyag naton nga padayon nga magpakita hin maunungon nga gugma ha aton mga igkasi-tumuroo?

²⁴ Ano an aton nahibaroan ha libro han Ruth mahitungod han maunungon nga gugma? An maunungon nga gugma nagpapagios ha aton nga diri umundang dayon ha pagbulig ha kabugtoan nga duro nga nasasakit. Nagpapagios liwat ito ha aton nga maghimo hin mga sakripisyo basi buligan hira. An mga tigurang kinahanglan maghatag hin napapanahon ngan mahigugmaon nga pagdasig ha mga nagpapakita hin maunungon nga gugma ha iba. Kon nakikita naton nga nagigin marig-on utro an espirituwalidad hadton nanluluya, nalilipay gud kita. (Buh. 20:35) Pero ano an nangunguna nga rason kon kay ano nga padayon kita nga nagpapakita hin maunungon nga gugma? Tungod kay karuyag naton subaron ngan mapalipay hi Jehova nga “hura hin maunungon nga gugma.”—Ex. 34:6; Sal. 33:22.