Mga Pakiana Tikang ha mga Magbarasa
May-ada pa ba iba nga ginkaon an mga Israelita ha kamingawan labot la han manna ngan pugo?
An manna an agsob nga ginkakaon han mga Israelita ha ira 40 ka tuig ha kamingawan. (Ex. 16:35) Makaduha ka beses nga nagtagana liwat hi Jehova ha ira hin mga pugo. (Ex. 16:12, 13; Num. 11:31) Pero may-ada pa iba nga pagkaon nga puydi kaunon han mga Israelita.
Pananglitan, usahay gin-gigiyahan ni Jehova an iya katawohan ngadto ha ‘lugar nga pahuwayan’ diin may-ada hira makakaon ngan maiinom. (Num. 10:33) Usa hito nga mga lugar an Elim, “diin may 12 nga burabod han tubig ngan 70 nga kahoy nga palma”—nga posible gud nga amo an mga datiles nga palma. (Ex. 15:27) An libro nga Plants of the Bible nasiring nga an datiles nga palma, nga “natubo ha magkadurodilain nga lugar, . . . amo an nangunguna nga tanom nga ginkukuhaan hin pagkaon ha disyerto. Naghahatag ito hin pagkaon, lana, ngan urukyan ha minilyon nga tawo.”
An mga Israelita bangin naundang liwat ha dapit nga may haluag nga katubigan nga gintatawag yana nga Feiran, nga sakop han Walog han Feiran. Ini nga walog “130 ka kilometro an kahilaba ngan usa han pinakahilaba, pinakamahusay, ngan pinakakilala nga walog ha Sinai,” siring han libro nga Discovering the World of the Bible. An libro nagsiring liwat nga mga 45 ka kilometro tikang ha gintatapoan han salog ngan dagat makikita an Feiran Oasis. An kahitaas hito 610 ka metro tikang ha lebel han dagat ngan 4.8 ka kilometro an kahilaba. Puno ito hin kahoy han palma ngan mahusay ito hinduro, salit iginkompara ito ha garden han Eden. Tikang pa ha kadaan nga panahon, ginkakadto na ito han mga tawo tungod han yinukot-yukot nga datiles nga palma.
Pagbaya han mga Israelita ha Ehipto, may dara hira nga minasa nga harina, mga surudlan ha pagmasa, ngan posible nga pipira nga lugas ngan lana. Syempre, bangin naubos dayon ito nga ira mga dara. May dara liwat hira nga “damu hinduro nga karnero ngan baka, ngan iba pa nga mga hayop.” (Ex. 12:34-39) Pero tungod han makuri nga kahimtang ha kamingawan, damu nga hayop an posible nga namatay. An iba hito bangin ginkaon han mga Israelita. An iba naman bangin iginhalad, pati na ha buwa nga mga dios. a (Buh. 7:39-43) Pero an mga Israelita nagpadamu liwat hin mga hayop, sugad han iginpapakita ha ginsiring ni Jehova ha katawohan tungod han ira kawaray-pagtoo: “An iyo mga anak magigin mga paraataman hin panon ha kamingawan ha sulod hin 40 ka tuig.” (Num. 14:33) Salit posible nga nakakakuha liwat hira hin karne ngan gatas ha ira mga hayop, pero sigurado nga diri ito igo para makasustiner ha mga tulo ka milyon nga tawo ha sulod hin 40 ka tuig. b
Diin an mga hayop nakuha hin pagkaon ngan tubig? c Hadto nga panahon posible nga agsob mag-inuran, salit mas damu nga tanom an natubo ha kamingawan. An Kaunawaan sa Kasulatan, Tomo 1, nagsiring nga 3,500 ka tuig na an naglabay, “mas damu gud an tubig ha Arabia kon ikompara yana nga panahon. An pagkaada damu nga higlarom ngan mamara nga walog, nga mga salog han una, nagpapakita nga ha naglabay agsob mag-inuran nga nakakahimo hin mga sapa.” Bisan pa hito, an kamingawan makuri ukyan ngan makaharadlok nga lugar. (Deut. 8:14-16) Kon waray an tubig nga milagroso nga igintagana ni Jehova, an mga Israelita ngan an ira mga hayop sigurado nga magkakamatay.—Ex. 15:22-25; 17:1-6; Num. 20:2, 11.
Ginsidngan ni Moises an mga Israelita nga ginpakaon hira ni Jehova hin manna “basi mahibaro [hira] nga diri la pinaagi ha tinapay nabubuhi an tawo, kondi an tawo nabubuhi pinaagi ha tagsa nga pulong tikang ha baba ni Jehova.”—Deut. 8:3.
a An Biblia nag-uunabi hin duha nga panhitabo diin an mga hayop iginhalad kan Jehova ha kamingawan. An siyahan, ha panahon han pag-ordina han mga saserdote; an ikaduha, ha panahon han Paskua. Pariho ito nahitabo han 1512 B.C.E., ha ikaduha ka tuig tikang han binaya an mga Israelita ha Ehipto.—Lev. 8:14–9:24; Num. 9:1-5.
b Ha ikatarapos han 40 ka tuig han mga Israelita ha kamingawan, nanguha hira hin ginatos ka yukot nga mga hayop sugad nga dinag-an ha girra. (Num. 31:32-34) Bisan pa hito, nagpadayon hira ha pagkaon han manna tubtob nga nakasulod hira ha Tuna nga Iginsaad.—Jos. 5:10-12.
c Waray rekord nga nagpapakita nga an mga hayop kinaon hin manna, kay igintagana la ito ni Jehova para ha mga tawo uyon ha kaya kaunon han kada tagsa.—Ex. 16:15, 16.