Mga Pakiana Tikang ha mga Magbarasa
Ano kahitaas an beranda ha templo ni Solomon?
An beranda bahin han entrada tipakadto ha Baraan nga kwarto han templo. Sumala ha mga edisyon han Bag-o nga Kalibotan nga Hubad han Baraan nga Kasuratan nga iginpublikar antes han 2023, “an beranda ha prente 20 ka siko an kahilaba, pariho han kahilapad han balay, ngan an kahitaas hito 120.” (2 Cron. 3:4) An iba nga mga hubad nasiring liwat nga an beranda “120 ka siko” an kahitaas, karuyag sidngon 53 ka metro nga torre!
Pero an Bag-o nga Kalibotan nga Hubad nga igin-imprinta han 2023 nagsiring may kalabotan ha beranda han templo ni Solomon: “An kahitaas hito 20 ka siko,” o mga 9 ka metro an kahitaas. a Pansina an pipira nga rason hini nga pagbag-o.
An kahitaas han beranda waray unabiha ha 1 Hadi 6:3. Hito nga bersikulo, iginrekord han parasurat nga hi Jeremias an kahilaba ngan kahilarom han beranda, waray an kahitaas hito. Katapos, ha sumunod nga kapitulo, detalyado gud nga iginhulagway niya an iba pa nga mag-opay nga bahin han templo, upod na an Dagat nga hinimo ha hinurma nga metal, an napulo nga kariton, ngan an duha nga harigi nga tumbaga nga nakatindog ha gawas han beranda. (1 Hadi 7:15-37) Kon an beranda sobra 50 ka metro gud an kahitaas ngan mas hitaas kay ha bug-os nga templo, kay ano nga waray unabiha ni Jeremias an kahitaas hito? Bisan paglabay han mga siglo, an Judio nga mga parasurat nagsiring nga an beranda diri mas hitaas kay ha iba nga bahin han templo ni Solomon.
Ginruhaduhaan han mga eskolar kon kaya ba suportaran han mga pader han templo an beranda nga 120 ka siko an kahitaas. An hitaas gud nga mga istraktura ha kadaan nga panahon nga hinimo ha bato ngan briks, sugad han mga ganghaan ha templo ha Ehipto, hilapad gud ha ubos ngan nagtitikahaligot tipaigbaw. Pero iba an templo ni Solomon. Natoo an mga eskolar nga an mga pader hito diri malahos hin 6 ka siko, o 2.7 ka metro an kadakmulon. Salit an architectural historian nga hi Theodor Busink nagsiring: “Basado ha kadakmulon han pader han [entrada han templo], an beranda diri puydi nga magin 120 ka siko [an kahitaas].”
An teksto ha 2 Cronicas 3:4 posible nga sayop an pagkakopya. Bisan kon ha pipira nga kadaan nga manuskrito mababasa an “120” hini nga bersikulo, an iba nga masasarigan nga sinurat, sugad han Codex Alexandrinus ha ikalima nga siglo ngan han Codex Ambrosianus ha ikaunom nga siglo, mababasa an “20 ka siko.” Kay ano nga bangin nagsayop an eskriba nga an iya nahisurat “120”? An Hebreo nga mga pulong para ha “gatos” ngan “siko” nagkakapariho. Salit bangin nahisurat han eskriba an pulong nga “gatos” imbes nga “siko.”
Syempre, samtang naniningkamot kita nga masabtan ini nga mga detalye ngan maipakita hin tama an templo ni Solomon, an aton gud ginpupokusan kon ano an ginrirepresentaran han templo—an daku nga espirituwal nga templo. Mapasalamaton gud kita nga gin-imbitar ni Jehova an tanan niya nga surugoon nga magsingba ha iya dida hito nga templo!—Heb. 9:11-14; Pah. 3:12; 7:9-17.
a Ginkaklaro han footnote nga an “pipira nga kadaan nga manuskrito mababasa an ‘120,’ ha iba naman nga mga manuskrito ngan ha pipira nga mga hubad mababasa an ‘20 ka siko.’”