1. Ano an mahimo makaimpluwensya ha paagi han pagtratar han usa nga lalaki ha iya asawa ngan mga anak?

PARA ha imo, ano an kahulogan han pulong nga “pagkaulo”? Gintutugotan han pipira nga kalalakin-an an tradisyon, kultura, o an pamilya nga ira gintikangan nga makaimpluwensya ha ira paagi han pagtratar ha ira asawa ngan mga anak. Tagda an siring han sister nga taga-Europa nga hi Yanita, “Ha amon lugar, ginhuhunahuna nga mas minos an kababayin-an kay ha kalalakin-an ngan angay hira trataron sugad nga mga surugoon.” Ngan an brother nga hi Luke nga taga-United States, nagsiring, “Gintututdoan han pipira nga tatay an ira anak nga kalalakin-an nga diri angay pamatian an kababayin-an kay diri importante an ira opinyon.” Pero diri karuyag ni Jehova nga magin sugad hito an pagtratar han kalalakin-an ha ira asawa. (Ikompara an Marcos 7:13.) Kon sugad, paonan-o an usa nga lalaki mahibabaro nga magin maopay nga ulo han pamilya?

2. Ano an kinahanglan mahibaroan han ulo han pamilya, ngan kay ano?

² Basi magin maopay nga ulo han pamilya, kinahanglan anay mahibaroan han usa nga lalaki kon ano an iginpapabuhat ha iya ni Jehova. Kinahanglan liwat niya mahibaroan kon kay ano nga ginhimo ni Jehova an kahikayan ha pagkaulo ngan kon paonan-o niya masusubad an susbaranan ni Jehova ngan ni Jesus. Kay ano nga importante nga mahibaroan han usa nga lalaki ito nga mga butang? Tungod kay gintagan ni Jehova an mga ulo han pamilya hin awtoridad, ngan naglalaom hiya nga gagamiton nira ito hin maopay.​—Luc. 12:48b.

3. Ano an aton mahibabaroan ha 1 Corinto 11:3 mahitungod ha pagkaulo?

³ Basaha an 1 Corinto 11:3. Gin-uunabi hini nga teksto kon paonan-o gin-oorganisar ni Jehova an iya pamilya ha bug-os nga uniberso. May duha nga importante nga butang nga nahiuupod ha pagkaulo​—an awtoridad ngan pagkaada baratunon. Hi Jehova amo “an ulo,” o an pinakalabaw nga awtoridad, ngan an ngatanan niya nga anak, mga anghel ngan tawo, may baratunon ha iya. (Roma  14:10; Efe. 3:14, 15) Gintagan ni Jehova hi Jesus hin awtoridad ha kongregasyon, pero may baratunon hi Jesus kan Jehova ha paagi han iya pagtratar ha aton. (1 Cor. 15:27) Gintagan liwat ni Jehova an bana hin awtoridad ha iya asawa ngan mga anak, pero may baratunon hiya kan Jehova ngan kan Jesus ha paagi han iya pagtratar ha iya pamilya.​—1 Ped. 3:7.

4. May-ada ano nga awtoridad hi Jehova ngan hi Jesus?

⁴ Sugad nga Ulo han iya pamilya ha bug-os nga uniberso, may awtoridad hi Jehova nga maghimo hin mga surundon kon paonan-o dapat gumawi an iya mga anak, ngan may katungod hiya nga ipatuman ito nga mga surundon. (Isa. 33:22) Sugad nga ulo han Kristiano nga kongregasyon, may katungod liwat hi Jesus nga maghimo ngan magpatuman hin mga surundon.​—Gal. 6:2; Col. 1:18-20.

5. May-ada ano nga awtoridad an ulo han usa nga Kristiano nga pamilya, ngan ano an mga limitasyon hito?

⁵ Pariho kan Jehova ngan kan Jesus, an ulo han usa nga Kristiano nga pamilya may awtoridad nga maghimo hin mga patakaran para ha iya pamilya. (Roma 7:2; Efe. 6:4) Pero may mga limitasyon an iya awtoridad. Pananglitan, an mga patakaran nga iya ginhihimo kinahanglan igbasar ha mga prinsipyo ha Pulong han Dios. (Prob. 3:5, 6) Ngan an ulo han pamilya waray awtoridad nga maghimo hin mga patakaran para hadton diri sakop han iya pamilya. (Roma 14:4) Dugang pa, kon dagku na an iya mga anak ngan waray na ha iya poder, diri na hira sakop han iya pagkaulo, pero padayon hira nga marespeto ha iya.​—Mat. 19:5.

6. Kay ano nga ginhimo ni Jehova an kahikayan ha pagkaulo?

⁶ Ginhimo ni Jehova an kahikayan ha pagkaulo tungod kay hinigugma niya an iya pamilya. Regalo ito tikang ha iya. Tungod han kahikayan ha pagkaulo, nagigin murayaw ngan organisado an pamilya ni Jehova. (1 Cor. 14:33, 40) Kon diri klaro kon hin-o an may awtoridad, magigin masamok ngan diri malipayon an pamilya ni Jehova. Pananglitan, diri hibabaroan kon hin-o an dapat maghimo han pinal nga mga desisyon ngan kon hin-o an dapat magpatuman hito.

7. Sumala ha Efeso 5:25, 28, karuyag ba ni Jehova nga dominaran han kalalakin-an an kababayin-an?

⁷ Kon maopay man ngay-an an kahikayan han Dios ha pagkaulo, kay ano nga damu gud nga kababayin-an yana an naabat nga ginraraugdaog ngan gindudominaran hira han ira bana? Tungod ito kay damu nga kalalakin-an an nagbabalewaray han mga balaud ni Jehova para ha pamilya ngan ginsusunod lugod nira an ira mga kustomre o tradisyon. Bangin abusuhon liwat nira an ira asawa basi matumanan an ira makikalugaringon nga mga hingyap. Pananglitan, bangin dominaran han usa nga bana an iya asawa basi madugangan an iya respeto ha kalugaringon o basi ipakita ha iba nga “tunay nga lalaki” hiya. Bangin maghunahuna hiya nga diri niya mapipirit an iya asawa nga higugmaon hiya, pero mahihimo niya nga mahadlok ha iya an iya asawa. Ngan mahimo niya gamiton ito nga kahadlok basi kontrolon an iya asawa. * Tungod hito nga panhunahuna ngan buhat, diri naihahatag ha kababayin-an an pasidungog ngan respeto nga angayan para ha ira, ngan kabaliktaran gud ito ha karuyag ni Jehova.​—Basaha an Efeso 5:25, 28.

8. Paonan-o mahibabaro an usa nga lalaki nga magin maopay nga ulo han pamilya?

⁸ Mahibabaro an usa nga lalaki nga magin maopay nga ulo han pamilya pinaagi ha pagsubad kon paonan-o iginpapakita ni Jehova ngan ni Jesus an ira pagkaulo. Pansina an duha nga kalidad nga iginpapakita ni Jehova ngan ni Jesus, ngan tagda kon paonan-o ito maipapakita han ulo han pamilya ha iya asawa ngan mga anak.

9. Paonan-o nagpapakita hi Jehova hin pagkamapainubsanon?

 ⁹ Pagkamapainubsanon. Hi Jehova an pinakamaaramon nga Persona; pero, namamati hiya ha opinyon han iya mga surugoon. (Gen. 18:23, 24, 32) Gintutugotan niya adton mga sakop han iya awtoridad nga maghatag hin mga suhestyon. (1 Hadi 22:19-22) Perpekto hi Jehova, pero ha pagkayana, diri hiya naglalaom hin kahingpitan ha aton. Lugod, ginbubuligan niya an diri perpekto nga mga tawo nga nag-aalagad ha iya nga magin malampuson. (Sal. 113:6, 7) Ngani, gin-uunabi han Biblia nga hi Jehova usa nga “parabulig.” (Sal. 27:9; Heb. 13:6) Hi Hadi David nagsiring nga mabubuhat la niya an daku nga buruhaton nga iginpapabuhat ha iya tungod han pagin mapainubsanon ni Jehova.​—2 Sam. 22:36.

10. Paonan-o nagpakita hi Jesus hin pagkamapainubsanon?

¹⁰ Tagda an ehemplo ni Jesus. Bisan kon Ginoo ngan Agaron hiya han iya mga disipulo, ginhimsawan niya hira. Ano an usa nga rason nga iginpasurat ini ni Jehova ha Biblia? Basi magin susbaranan para ha ngatanan, upod na ha mga ulo han pamilya. Hi Jesus mismo nagsiring: “Iginpakita ko an susbaranan para ha iyo, nga sugad la han akon ginbuhat ha iyo, ito liwat an kinahanglan niyo buhaton.” (Juan 13:12-17) Bisan kon may daku nga awtoridad hi Jesus, waray hiya maglaom nga siserbihan hiya. Lugod, hiya an nagserbi ha iba.​—Mat. 20:28.

11. Paonan-o masusubad han ulo han pamilya hi Jehova ngan hi Jesus ha pagpakita hin pagkamapainubsanon?

¹¹ Leksyon ha aton. Maipapakita han ulo han pamilya an pagkamapainubsanon ha damu nga paagi. Pananglitan, diri hiya naglalaom hin kahingpitan ha iya asawa ngan mga anak. Namamati hiya ha opinyon han mga membro han iya pamilya bisan kon diri ito uyon ha iya opinyon. Hi Marley nga taga-United States, nagsiring: “Usahay, magkaiba an opinyon namon nga mag-asawa. Pero inaabat ko nga gin-aapresyar ngan ginrirespeto niya ako kay gin-aaro niya an akon opinyon ngan ginkukonsiderar ito antes hiya maghimo hin desisyon.” An mapainubsanon nga bana andam liwat ha pagbuhat han mga trabahoon ha balay, bisan kon ginhuhunahuna han mga tawo ha ira lugar nga kanan babaye la ito trabaho. Puydi ito magin ayat. Kay ano? An sister nga hi Rachel, nagsiring: “Ha amon lugar, kon an bana nabulig ha iya asawa ha panhugas o ha paglimpyo han balay, an iya mga amyaw ngan mga paryente magruruhaduha kon ‘tunay nga lalaki’ ba hiya. Maghuhunahuna  hira nga under de saya hiya.” Kon komon ito nga panhunahuna ha iyo lugar, hinumdumi nga ginhimsawan ni Jesus an iya mga disipulo bisan kon trabaho ito han usa nga uripon. Mas importante ha usa nga maopay nga ulo han pamilya nga mapalipay an iya asawa ngan mga anak, diri an kon ano an huhunahunaon han iba mahitungod ha iya. Labot pa ha pagin mapainubsanon, ano pa nga kalidad an ginkikinahanglan han usa nga maopay nga ulo han pamilya?

12. Ano an ginbubuhat ni Jehova ngan ni Jesus tungod han gugma?

¹² Gugma. An ngatanan nga ginbubuhat ni Jehova ginbubuhat niya tungod han gugma. (1 Juan 4:7, 8) Mahigugmaon nga igintatagana niya an aton espirituwal nga panginahanglan pinaagi han iya sinurat nga Pulong​—an Biblia—​ngan han iya organisasyon. Iginhahatag niya an aton emosyonal nga panginahanglan pinaagi ha pagpasarig ha aton nga hinigugma kita. Ngan kumusta man an aton materyal nga panginahanglan? Hi Jehova “hura nga nagtatagana ha aton han ngatanan nga butang nga aton nalilipayan.” (1 Tim. 6:17) Kon nakakasayop kita, gintatadong kita niya, pero diri hiya naundang ha paghigugma ha aton. Tungod han gugma, igintagana ni Jehova an lukat para ha aton. Daku liwat an gugma ni Jesus ha aton kay iginhatag niya an iya kinabuhi para ha aton. (Juan 3:16; 15:13) Waray makakaulang kan Jehova ngan kan Jesus ha paghigugma hadton maunungon ha ira.​—Juan 13:1; Roma 8:35, 38, 39.

13. Kay ano nga importante nga an usa nga ulo han pamilya magpakita hin gugma ha iya pamilya? (Kitaa liwat an kahon nga “ Paonan-o Makukuha han Usa nga Bag-o La nga Inasaw-an nga Lalaki an Respeto han Iya Asawa?”)

¹³ Leksyon ha aton. An ngatanan nga ginbubuhat han usa nga ulo han pamilya kinahanglan buhaton niya tungod han gugma. Kay ano nga importante gud ito? Hi apostol Juan binaton: “Hiya nga diri nahigugma ha iya bugto [o pamilya] nga iya nakikita, diri makakahimo paghigugma ha Dios nga diri niya nakikita.” (1 Juan 4:11, 20) An usa nga lalaki nga nahigugma ha iya pamilya ngan karuyag magsubad kan Jehova ngan kan Jesus magtatagana han espirituwal, emosyonal, ngan materyal nga panginahanglan han iya pamilya. (1 Tim. 5:8) Tututdoan ngan didisiplinahon niya an iya mga anak. Padayon liwat hiya nga maghihimo hin mga desisyon nga nagpapasidungog kan Jehova ngan makakaopay ha iya pamilya. Hisgotan naton  yana an tagsa hito nga mga iginpapabuhat ha usa nga ulo han pamilya ngan kitaon naton kon paonan-o niya masusubad hi Jehova ngan hi Jesus.

14. Paonan-o igintatagana han usa nga ulo han pamilya an espirituwal nga panginahanglan han iya pamilya?

¹⁴ Itagana an espirituwal nga panginahanglan han imo pamilya. Pariho ha iya Amay, importante liwat kan Jesus nga mapakaon hin maopay ha espirituwal an iya mga sumurunod. (Mat. 5:3, 6; Mar. 6:34) Ha pariho nga paagi, an nangunguna nga prayoridad han usa nga ulo han pamilya amo an pagtagana han espirituwal nga panginahanglan han iya pamilya. (Deut. 6:6-9) Ginhihimo niya ito pinaagi ha pagsiguro nga hira nga pamilya nagbabasa ngan nag-aaram han Pulong han Dios, naatender ha mga katirok, nagsasangyaw han maopay nga sumat, ngan nagkukultibar hin pakigsangkay kan Jehova ngan gintitipigan ito nga marig-on.

15. Ano an usa nga paagi nga maitatagana han ulo han pamilya an emosyonal nga panginahanglan han iya pamilya?

¹⁵ Itagana an emosyonal nga panginahanglan han imo pamilya. Iginpahayag ni Jehova ha atubangan han mga tawo nga hinigugma niya hi Jesus. (Mat. 3:17) Damu ka beses nga iginpahayag ni Jesus an iya gugma ha iya mga sumurunod pinaagi ha iya mga ginbuhat ngan ginsiring. Sugad nga resulta, iginpahayag liwat nira ha iya an ira gugma. (Juan 15:9, 12, 13; 21:16) Maipapakita han ulo han pamilya nga hinigugma niya an iya asawa ngan mga anak pinaagi han iya mga ginbubuhat, sugad han pag-aram han Biblia kaupod nira. Kinahanglan liwat niya hira sumatan nga hinigugma ngan gin-aapresyar niya hira, ngan kon angayan, kumendasyonan hira ha atubangan han iba.​—Prob. 31:28, 29.

16. Ano pa an kinahanglan buhaton han ulo han pamilya, ngan paonan-o hiya makakapabilin nga balanse?

¹⁶ Itagana an materyal nga panginahanglan han imo pamilya. Igintagana ni Jehova ha mga Israelita an ira importante gud nga panginahanglan, bisan ha panahon nga ginsirotan hira tungod han ira pagin diri masinugtanon. (Deut. 2:7; 29:5) Igintatagana liwat niya yana an aton importante gud nga mga panginahanglan. (Mat. 6:31-33; 7:11) Sugad man, ginpakaon ni Jesus adton mga sinunod ha iya. (Mat. 14:17-20) Damu liwat an iya gintambal nga may sakit. (Mat. 4:24) Basi mapalipay hi Jehova, kinahanglan itagana han ulo han pamilya an materyal nga panginahanglan han iya pamilya. Pero kinahanglan magin balanse pirme hiya. Kinahanglan diri hiya sobra nga magtrinabaho para la suportaran an iya pamilya, nga tungod hito, diri na niya naihahatag an espirituwal ngan emosyonal nga panginahanglan han iya pamilya.

17. Ano nga ehemplo an iginpapakita ni Jehova ngan ni Jesus ha paagi han ira pagtutdo ngan pagdisiplina ha aton?

¹⁷ Tutdui an imo pamilya. Gintututdoan ngan gindidisiplina kita ni Jehova tungod kay importante ha iya an aton kaopayan. (Heb. 12:7-9) Pariho ha iya Amay, gintututdoan ni Jesus adton mga sakop han iya awtoridad ha mahigugmaon nga paagi. (Juan 15:14, 15) Naghahatag hiya hin mapwersa nga sagdon pero buotan liwat hiya. (Mat. 20:24-28) Naiintindihan niya nga diri kita perpekto ngan nakakasayop kita.​—Mat. 26:41.

18. Ha ano nagpapakita hin konsiderasyon an usa nga maopay nga ulo han pamilya?

 ¹⁸ An ulo han pamilya nga nagsusubad kan Jehova ngan kan Jesus nagpapakita hin konsiderasyon ha pagin diri perpekto han mga membro han iya pamilya. Diri hiya ‘nasisina hin sobra’ ha iya asawa o mga anak. (Col. 3:19) Lugod, gin-aaplikar niya an prinsipyo ha Galacia 6:1 ngan nangangalimbasog nga tadungon hira ha “espiritu han pagkamalumo,” nga ginhuhunahuna nga hiya liwat diri perpekto. Pariho kan Jesus, nasasabtan niya nga an pinakamaopay nga paagi ha pagtutdo amo an pagpakita hin susbaranan.​—1 Ped. 2:21.

19-20. Kon naghihimo hin mga desisyon an usa nga ulo han pamilya, paonan-o niya masusubad hi Jehova ngan hi Jesus?

¹⁹ Paghimo hin diri makikalugaringon nga mga desisyon. Hi Jehova naghihimo hin mga desisyon nga makakaopay ha iba. Pananglitan, nagdesisyon hiya nga himoon an kinabuhi, diri basi magpahimulos hiya, kondi basi maeksperyensyahan liwat naton an kalipay han pagkinabuhi. Waray gud nagpirit ha iya nga ihatag an iya Anak basi mapasaylo an aton mga sala. Kinaburut-on nga nagdesisyon hiya nga himoon ito nga halad para ha aton kapulsanan. Hi Jesus liwat naghimo hin mga desisyon nga nakabulig ha iba. (Roma 15:3) Pananglitan, han kapoy gud hiya, nagtutdo hiya ha damu nga tawo imbes nga pumahuway.​—Mar. 6:31-34.

²⁰ Maaram an usa nga maopay nga ulo han pamilya nga an paghimo hin maaramon nga mga desisyon para ha iya pamilya usa han pinakamakuri nga mga butang nga kinahanglan niya himoon, ngan ginsiseryoso gud niya ito nga responsabilidad. Nangangalimbasog hiya nga likyan an paghimo hin mga desisyon nga waray basihan o basado la ha emosyon. Lugod, nagpapatutdo hiya kan Jehova kon paonan-o maghihimo hin mag-opay nga desisyon. * (Prob. 2:6, 7) Hito nga paagi, huhunahunaon niya kon ano an makakaopay ha iba, imbes nga ha iya kalugaringon.​—Fil. 2:4.

21. Ano an hihisgotan ha sunod nga artikulo?

²¹ Gintagan ni Jehova an mga ulo han pamilya hin makuri nga toka, ngan naglalaom hiya nga hihimoon nira an ira pinakamaopay basi matuman ito. Pero kon mangangalimbasog an usa nga bana nga sundon an susbaranan ni Jehova ngan ni Jesus, magigin maopay hiya nga ulo han pamilya. Ngan kon tutumanon han asawa an iya papel, magigin malipayon an ira pag-asawa. Ano an dapat magin panhunahuna han usa nga asawa mahitungod ha pagkaulo, ngan ano nga mga problema an iya gin-aatubang? Ito nga mga pakiana babatunon ha sunod nga artikulo.