“SUGAD hiya hin surudlan nga akon ginpili nga magdara han akon ngaran ngadto ha mga nasud pati ha mga hadi.” (Buh. 9:15) Ito an ginsiring ni Jesus mahitungod ha usa nga Judio nga bag-o la nga nakombirte ha Kristianidad, nga nagin kilala nga hi apostol Pablo.

Usa hito nga “mga hadi” amo an Romano nga emperador nga hi Nero. Ano an imo aabaton kon umatubang ka ha sugad nga magmarando basi depensahan an imo pagtoo? An mga Kristiano gindadasig nga subaron hi Pablo. (1 Cor. 11:1) Usa nga paagi nga masusubad naton hiya amo an pag-usisa kon paonan-o niya gin-gamit an iya kahibaro ha sistema han balaud ha iya panahon.

An Mosaiko nga Balaud amo an balaud nga ginsusunod han nasud han Israel, ngan ito an suruklan ha moral han debotado nga mga Judio. Katapos han Pentekostes 33 C.E., an tinuod nga mga magsiringba diri na obligado nga sundon an Mosaiko nga Balaud. (Buh. 15:28, 29; Gal. 4:9-11) Pero gintahod ni Pablo ngan han iba pa nga Kristiano an Balaud salit may kagawasan hira nga nakagsangyaw ha mga Judio. (1 Cor. 9:20) Ngani, damu ka beses nga kinadto hi Pablo ha mga sinagoga basi masangyawan an mga tawo nga nakilala han Dios ni Abraham ngan mangatadongan ha ira uyon ha Hebreo nga Kasuratan.​—Buh. 9:19, 20; 13:5, 14-16; 14:1; 17:1, 2.

Ginpili han mga apostol an Jerusalem sugad nga sentro han pag-organisa han pagsangyaw nga buruhaton. Regular hira nga nagtututdo ha templo. (Buh. 1:4; 2:46; 5:20) Ha panapanahon, napakadto hi Pablo ha Jerusalem, pero ha urhi gin-aresto hiya didto. Ito an tinikangan han legal nga proseso nga nagin hinungdan nga nahingadto hiya ha Roma.

Ano an panhunahuna han Romano nga mga opisyal ha mga gintotoohan ni Pablo nga iya iginsasangyaw? Basi mabaton ito, makakabulig an pag-usisa kon ano an panhunahuna han mga Romano ha mga relihiyon ha kabug-osan. Diri nira gin-oobligar an mga tawo nga iba-iba an gintikangan nga bayaan an ira relihiyon, labot la kon nagigin tarhog ito ha gobyerno o nakakadaot ha moralidad.

Gintagan han Roma an mga Judio hin damu nga katungod. An libro nga Backgrounds of Early Christianity  nagsiring: “An Judaismo nagpahimulos hin pribilehiyo ha imperyo han Roma. . . . An mga Judio may kagawasan nga buhaton an ira mga gintotoohan ngan diri hira obligado nga magsingba ha mga dios-dios han mga Romano. Puydi hira magkinabuhi uyon ha mga balaud han ira komunidad.” Diri liwat hira obligado nga magsundalo. * Gin-gamit ni Pablo an katungod nga iginhatag han Romano nga balaud ha relihiyon han mga Judio han gindepensahan niya an Kristianidad ha atubangan han Romano nga mga opisyal.

An mga kaaway ni Pablo nangalimbasog nga aghaton an mga tawo ngan mga opisyal nga kontrahon an apostol. (Buh. 13:50; 14:2, 19; 18:12, 13) Tagda an usa nga ehemplo. An Kristiano nga mga tigurang ha kongregasyon han Jerusalem nakabati hin hurobhurob han mga Judio nga hi Pablo nagtututdo hin ‘apostasya ha Balaud ni Moises.’ Tungod hito nga mga istorya, mahimo hunahunaon han pipira nga Judio nga bag-o nga nakombirte ha Kristianidad nga diri gintatahod ni Pablo an mga kahikayan han Dios. Mahimo liwat ideklara han Sanhedrin nga an Kristianidad usa nga sekta nga nag-apostata tikang ha Judaismo. Kon mahitabo ito, mahimo sirotan an mga Judio nga nakikig-upod ha mga Kristiano. Isasalikway hira han mga tawo ngan diri tutugotan nga magsangyaw ha templo o ha mga sinagoga. Salit, ginsagdonan han mga tigurang hi Pablo nga pamatud-an nga sayop ini nga mga hurobhurob pinaagi ha pagkadto ha templo ngan pagbuhat hin butang nga bisan kon waray isugo ha iya han Dios, diri man liwat sayop.​—Buh. 21:18-27.

Ginbuhat ini ni Pablo, ngan nakabulig ini ha “pagdepensa han maopay nga sumat ngan ha pagkaada legal nga katungod ha pagsangyaw.” (Fil. 1:7) Ha templo, nagrayot an mga Judio ngan karuyag nira patayon hi Pablo. Salit gin-aresto hi Pablo han kumander han Romano nga mga sundalo. Han karuyag nira latiguhon hi Pablo, nagsiring hiya nga usa hiya nga tuminungnong han Roma. Tungod hito, gindara hiya ha Cesarea, an sentro han pagmando han Roma ha Judea. Dida hito nagkaada hiya talagsahon nga higayon nga masangyawan an higtaas nga opisyal. Posible nga nakabulig ito nga mas maipakilala an Kristianidad ha mga tawo nga gutiay la an nahibabaroan mahitungod hito.

An Buhat kapitulo 24 naghuhulagway han pagbista kan Pablo han Romano nga gobernador han Judea nga hi Felix, nga may hinbabaroan mahitungod han gintotoohan han mga Kristiano. Gin-akusaran hi Pablo han mga Judio nga gintalapas niya an balaud han Roma ha diri maminos tulo nga paagi. Nagsiring hira nga gin-aaghat niya an mga Judio ha bug-os nga imperyo nga magrebelde; nga lider hiya hin peligroso nga sekta; ngan diri niya ginrirespeto an templo, nga hito nga panahon protektado han Roma. (Buh. 24:5, 6) Ito nga mga akusasyon mahimo magresulta han iya kamatayon.

Makakabulig ha mga Kristiano yana an pag-usisa kon paonan-o gin-atubang ni Pablo ito nga mga akusasyon. Nagpabilin hiya nga kalmado ngan matinalahuron. Ginhisgotan niya an Balaud ngan an sinurat han mga Propeta, ngan nagsiring hiya nga may-ada hiya katungod nga magsingba ha ‘Dios han iya kaapoy-apoyan.’ Katungod ito nga ginpapahimulosan han mga Judio ilarom han balaud han Roma. (Buh. 24:14) Ha urhi, nadepensahan ngan naipahayag ni Pablo an iya pagtoo ha atubangan han sumunod nga gobernador nga hi Porcio Festo pati na kan Hadi Herodes Agripa.

Ha kataposan, basi magin patas an pagbista, hi Pablo nagsiring: “Naapelar ako ha Cesar!”​—an pinakagamhanan nga magmarando hito nga panahon.​—Buh. 25:11.

Ha urhi, ginsidngan hi Pablo han usa nga anghel: “Kinahanglan umatubang ka ha Cesar!” (Buh. 27:24) An Romano nga emperador nga hi Nero nagsiring ha tinikangan han iya pagmando nga diri ngatanan nga kaso hiya mismo an maghuhukom. Durante han siyahan nga walo ka tuig han iya pagmando, kasagaran nga iya igintutoka ha iba an paghukom. An libro nga The Life and Epistles of Saint Paul nagsiring nga kon nakarawat hi Nero hin kaso, iya ito ginbibista ha iya palasyo ha bulig han mga eksperyensyado ngan maimpluwensya nga mga magsaragdon.

 An Biblia waray magsiring kon hi Nero mismo an nagbista ngan naghukom kan Pablo o nagtoka hiya hin iba basi pamatian an apela ni Pablo ngan isumat ito kan Nero. Anoman an kahimtang, posible nga iginsaysay ni Pablo nga ginsisingba niya an Dios han mga Judio ngan gin-aaghat an ngatanan nga magpasakop ha gobyerno. (Roma 13:1-7; Tito 3:1, 2) Baga hin nagin malampuson an pagdepensa ni Pablo han maopay nga sumat​—gin-abswelto hiya han korte han Cesar.​—Fil. 2:24; Filem. 22.

Hi Jesus nagsiring ha iya mga disipulo: “Dadad-on kamo ha mga gobernador ngan mga hadi tungod ha akon, basi magpamatuod ha ira ngan ha mga nasud.” (Mat. 10:18) Pribilehiyo gud naton nga magrepresentar kan Jesus hini nga paagi. An aton pangalimbasog nga depensahan an maopay nga sumat mahimo magresulta hin kadaogan ha mga kaso ha korte. Syempre, anoman an desisyon han diri hingpit nga mga tawo, diri ito an bug-os nga naghahatag ha aton han “legal nga katungod” ha pagsangyaw han maopay nga sumat. An Ginhadian han Dios la an bug-os nga makakagwara han panalumpigos ngan kawaray-hustisya.​—Ekles. 8:9; Jer. 10:23.

Pero bisan yana, nadadayaw an ngaran ni Jehova kon gindidepensahan han mga Kristiano an ira pagtoo. Pariho kan Pablo, sadang kita magin kalmado, sinsero, ngan makakombinse. Ginsidngan ni Jesus an iya mga disipulo nga diri nira kinahanglan ‘mangandam kon paonan-o mangangatadongan, kay ihahatag niya ha ira an mga pulong nga yayaknon ngan an kinaadman nga diri mahimo kontrahon o supakon bisan pa han urosa nga pangalimbasog han mga nakontra ha ira.’​—Luc. 21:14, 15; 2 Tim. 3:12; 1 Ped. 3:15.

Kon gindidepensahan han mga Kristiano an ira pagtoo ha atubangan han mga hadi, gobernador, o iba pa nga opisyal, nasasangyawan nira an mga tawo nga bangin diri naaabot han maopay nga sumat. An pipira nga kadaogan han mga Kristiano ha korte nagin hinungdan nga magkaada pagbag-o ha mga balaud, salit padayon nga napapahimulosan an kagawasan ha pagyakan ngan pagsingba. Pero anoman an magin resulta hito nga mga kaso, an pagin maisugon han mga surugoon han Dios ha pag-atubang hito nakakapalipay kan Jehova.