1-2. (a) Paonan-o ginlilimbongan ni Satanas an mga tawo? (b) Ano an aton hihisgotan hini nga artikulo?

GINLILIMBONGAN ni Satanas, nga “amay han kabuwaan,” an mga tawo tikang pa ha tinikangan han kasaysayan han tawo. (Juan 8:44) An pipira han iya kabuwaan nag-uupod han mga katutdoan mahitungod han kamatayon ngan han kinabuhi katapos han kamatayon. Ini nga mga katutdoan an nagin basihan han damu nga popular nga kustomre ngan patootoo. Tungod hito, may mga kabugtoan nga kinahanglan “makig-away para ha pagtoo” kon may namamatay ha ira pamilya o ha komunidad.​—Jud. 3.

² Kon naatubang ka hin sugad nga mga pagsari, ano an mabulig ha imo nga manindogan hin marig-on ha kon ano an igintututdo han Biblia mahitungod ha kamatayon? (Efe. 6:11) Paonan-o mo maliliaw ngan mapaparig-on an imo igkasi-Kristiano nga bangin ginpipirit nga makigbahin ha mga kustomre nga diri nakakapalipay ha Dios? Hihisgotan hini nga artikulo an giya nga iginhahatag ha aton ni Jehova. Hisgotan anay naton an ginsisiring han Biblia mahitungod ha kamatayon.

3. Ano an resulta han siyahan nga buwa?

³ Diri katuyoan han Dios nga mamatay an mga tawo. Pero basi mabuhi ha waray kataposan hira Adan ngan Eva, kinahanglan nira sugton hi Jehova nga naghatag ha ira hinin simple nga sugo: “Han kahoy han kinaadman han kaopayan ngan han karautan, diri ka makakakaon: kay ha adlaw nga ikaw kumaon hito, ikaw gud mamamatay.” (Gen. 2:16, 17) Katapos, sinulod ha eksena hi Satanas. Pinaagi hin halas, ginsidngan niya hi Eva: “Kamo diri gud mapatay.” Makasurubo, tinoo hi Eva hito nga buwa ngan kinaon han bunga. Ha urhi, an iya bana kinaon liwat han bunga. (Gen. 3:4, 6) Tungod  hini, an sala ngan kamatayon sinulod ha katawohan.​—Roma 5:12.

4-5. Ha ano nga paagi padayon nga ginlilimbongan ni Satanas an mga tawo?

⁴ Namatay hira Adan ngan Eva sugad la han ginsiring han Dios. Pero waray umundang hi Satanas ha pagbinuwa mahitungod ha kamatayon. Ha urhi, naghimo hiya hin iba pa nga mga buwa. Usa hito amo an katutdoan nga namamatay an pisikal nga lawas pero may bahin han tawo nga padayon nga nabubuhi, posible ha lugar han mga espiritu. An iba-iba nga klase hito nga buwa naglilimbong ha damu nga tawo tubtob yana.​—1 Tim. 4:1.

⁵ Kay ano nga damu hinduro an nalilimbongan? Maaram hi Satanas han natural nga inaabat han mga tawo mahitungod ha kamatayon ngan ginsasalingabot niya ito basi limbongan hira. Tungod kay ginlarang kita basi mabuhi ha waray kataposan, diri naton karuyag mamatay. (Ekles. 3:11) Gintatagad naton an kamatayon sugad nga kaaway.​—1 Cor. 15:26.

6-7. (a) Naglampos ba hi Satanas ha pagtago han kamatuoran mahitungod ha patay? Isaysay. (b) Paonan-o an kamatuoran ha Biblia nabulig ha aton nga diri mahadlok ha patay?

⁶ Bisan pa han pangalimbasog ni Satanas, an kamatuoran mahitungod ha kamatayon waray maitago. Ngani, nagtitikadamu yana an mga tawo nga nahibabaro ngan nagpapasamwak han katutdoan han Biblia mahitungod han kahimtang ngan paglaom han patay. (Ekles. 9:5, 10; Buh. 24:15) Ini nga mga kamatuoran nagliliaw ha aton ngan nabulig nga diri kita mahadlok ngan magruhaduha. Pananglitan, diri kita nahahadlok ha patay; diri liwat kita nahahadlok ha kon ano an mahitatabo ha ira. Maaram kita nga waray na hira kinabuhi ngan diri na hira makakadaot ha bisan hin-o. Sugad hin nakaturog hira hin hilarom. (Juan 11:11-14) Maaram liwat kita nga an patay waray na sarabotan ha nalabay nga panahon. Salit ha pamanhaw, bisan adton namatay hin mga siglo na maghuhunahuna nga an linabay nga panahon madaliay la, sugad hin usa la ka palagatik han mga tudlo.

⁷ Diri ba an kamatuoran mahitungod han kahimtang han patay matin-aw, simple, ngan lohikal? Kabaliktaran gud ito ha nakakawurok nga kabuwaan ni Satanas! Labot la nga nalilimbongan an mga tawo, ito nga kabuwaan nagpapakaraot liwat ha aton Maglalarang. Basi bug-os naton nga masabtan an kadaot nga ginpapahinabo ni Satanas, hihisgotan naton ini nga mga pakiana: Paonan-o an kabuwaan ni Satanas nagpapakaraot kan Jehova? Paonan-o hito ginpapaluya an katutdoan mahitungod han halad-lukat han Kristo? Paonan-o ito nakakadugang ha duro nga kasubo ngan pag-antos han mga tawo?

8. Sumala ha Jeremias 19:5, paonan-o an kabuwaan ni Satanas mahitungod ha patay nagpapakaraot kan Jehova?

⁸ An kabuwaan ni Satanas mahitungod ha patay nagpapakaraot kan Jehova. Ito nga kabuwaan nag-uupod han katutdoan nga an patay ginpapasakitan ha nagkakalayo nga lugar. Ito nga katutdoan nagpapakaraot gud ha Dios! Paonan-o? Ginpapagawas hito nga an Dios han gugma pariho an personalidad ha Yawa. (1 Juan 4:8) Ano an imo inaabat hito? Ngan labaw ha ngatanan, ano an inaabat ni Jehova mahitungod hito? Ngani, nangangalas hiya ha ngatanan nga klase han kamadarahog.​—Basaha an Jeremias 19:5.

9. Ano an epekto han kabuwaan ni Satanas ha katutdoan mahitungod han halad-lukat han Kristo nga gin-uunabi ha Juan 3:16 ngan 15:13?

⁹ An kabuwaan ni Satanas mahitungod ha kamatayon nagpapaluya han katutdoan mahitungod han halad-lukat han Kristo. (Mat. 20:28) An usa pa nga buwa ni Satanas nasiring nga an mga tawo may imortal nga kalag. Kon tinuod ito, an ngatanan nga tawo mabubuhi unta ha kadayonan. Diri na unta kinahanglan ihatag han Kristo an iya kinabuhi sugad nga lukat para ha aton basi mabuhi ha waray kataposan. Tigamni nga an halad-lukat han Kristo amo an pinakadaku nga kapahayagan han gugma para ha katawohan. (Basaha an Juan 3:16; 15:13.) Hunahunaa la an inaabat ni Jehova ngan han iya Anak ha katutdoan nga nagwawara han bili hiton presyoso nga regalo!

10. Paonan-o an kabuwaan ni Satanas mahitungod ha kamatayon nakadugang ha duro nga kasubo ngan pag-antos han mga tawo?

¹⁰ An kabuwaan ni Satanas nakakadugang ha duro nga kasubo ngan pag-antos han mga tawo. An nasusubo gud nga mga kag-anak tungod han kamatyi hin anak bangin sidngan nga ginkuha han Dios an bata para himoon nga anghel. Ini ba nga buwa ni Satanas nakakaiban o nakakadugang lugod han ira kasakit? An buwa nga katutdoan han naglalaga nga impyerno gin-gamit basi pakamatadungon an pagpasakit, upod na an pagsunog ha poste hadton nasupak ha katutdoan han singbahan. Sumala ha usa nga libro han Inkisisyon han Espanya, an pipira nga nagbuhat hini nga kamadarahog bangin natoo nga ira la “ginpapatilaw [an mga nakontra ha singbahan] ha kon ano an kahimtang ha naglalaga nga impyerno” basi magbasol hira antes mamatay ngan diri mahingadto ha naglalaga nga impyerno. Ha pipira nga lugar, inaabat han mga tawo nga obligado hira nga singbahon, pasidunggan, o mangaro hin bendisyon ha ira patay nga kaapoy-apoyan. An iba nangangalimbasog nga lukmayon an ira namatay nga kaapoy-apoyan basi diri hira sirotan. Makasurubo, an katutdoan nga basado ha kabuwaan ni Satanas diri naghahatag hin tinuod nga pagliaw. Lugod, nagriresulta ito ha kabaraka o kahadlok pa ngani.

11. Ha ano nga paagi bangin piriton kita han aton kapamilya o kasangkayan nga may maopay nga intensyon nga magbuhat hin butang nga supak ha Biblia?

¹¹ An gugma ha Dios ngan ha iya Pulong nagpaparig-on ha aton nga sugton hi Jehova bisan kon piriton kita han aton kapamilya o kasangkayan nga may maopay nga intensyon nga makigbahin ha mga kustomre may kalabotan ha patay nga supak ha Kasuratan. Bangin pakaalohan kita nira pinaagi ha pagsiring nga diri kita nahigugma o narespeto ha namatay. O bangin magsiring hira nga an aton ginbubuhat magigin hinungdan nga dauton han namatay an mga buhi. Paonan-o naton madidepensahan an kamatuoran ha Biblia? Tagda kon paonan-o mo maiaaplikar an masunod nga mga prinsipyo ha Biblia.

12. Ano nga mga kustomre may kalabotan ha patay an matin-aw nga diri uyon ha Kasuratan?

¹² Magin determinado nga magin “bulag” tikang ha katutdoan ngan kustomre nga diri uyon ha Kasuratan. (2 Cor. 6:17) Ha usa nga lugar ha Caribbean, damu an natoo nga kon mamatay an  usa nga tawo, an iya “kalag” mahimo maglinibot-libot ngan magdaot hadton nagmaltrato ha iya. An “kalag” mahimo pa ngani “magpahinabo hin kasamok ha komunidad,” siring han usa nga reperensya. Kustomre ha Aprika nga tabonan an mga espiho ha balay han namatay ngan paatubangon ha bungbong an naka-frame nga mga retrato. Kay ano? May mga nasiring nga diri sadang makita han mga patay an ira kalugaringon! Sugad nga mga surugoon ni Jehova, diri gud kita natoo ha mga susmatanon o nakikigbahin ha mga buhat nga nasuporta ha kabuwaan ni Satanas!​—1 Cor. 10:21, 22.

13. Sumala ha Santiago 1:5, ano an sadang mo buhaton kon diri ka sigurado ha usa nga kustomre?

¹³ Kon diri ka sigurado ha usa nga kustomre o buhat, pag-ampo kan Jehova ngan pangaro ha iya hin kinaadman. (Basaha an Santiago 1:5.) Katapos, pagsaliksik ha aton mga publikasyon. Kon kinahanglan, pangaro hin bulig ha mga tigurang ha iyo kongregasyon. Diri ka nira didiktahan han imo bubuhaton, lugod bubuligan ka nira nga mabilngan an mga prinsipyo ha Biblia, sugad han mga ginhihisgotan dinhi. Kon bubuhaton mo ini, mababansay mo an imo “abilidad ha pagsabot,” ngan mabulig ini ha imo nga “makakilala han husto ngan sayop.”​—Heb. 5:14.

14. Paonan-o naton malilikyan nga magin hiparakdolan?

¹⁴ “Buhata an ngatanan para ha kadayawan han Dios. Likyi nga magin hiparakdolan.” (1 Cor. 10:31, 32) Kon nagdidesisyon kon makikigbahin ba kita ha usa nga kustomre o tradisyon, sadang liwat naton hunahunaon kon ano an magigin epekto han aton desisyon ha konsensya han iba, labi na ha aton mga igkasi-Kristiano. Diri gud naton karuyag nga makapakdol kita! (Mar. 9:42) Ginlilikyan liwat naton nga makapasina ha mga diri Saksi. An gugma magpapagios ha aton nga matinalahuron nga makiistorya ha ira, nga pinaagi hito napapasidunggan hi Jehova. Diri gud kita makikigdebate o magtatamay han ira tradisyon. Hinumdumi, gamhanan an gugma! Kon ipapakita naton ito ha makonsiderasyon ngan matinalahuron nga paagi, mahimo pa ngani naton mapahumok an kasingkasing han mga nakontra.

15-16. (a) Kay ano nga maaramon nga sumatan an iba han imo gintotoohan? Paghatag hin ehemplo. (b) Paonan-o naaplikar ha aton an ginsiring ni Pablo ha Roma 1:16?

¹⁵ Pagpakilala ha iyo lugar nga Saksi ka ni Jehova. (Isa. 43:10) Posible nga makita mo nga mas masayon atubangon an tensyonado nga mga kahimtang kon an imo mga kapamilya ngan mga amyaw maaram nga nagsisingba ka kan Jehova  nga Dios. Hi Francisco nga taga-Mozambique, nagsurat: “Han ako ngan an akon asawa nga hi Carolina nahibaro han kamatuoran, ginsidngan namon an amon pamilya nga diri na kami magsisingba ha patay. Nasarihan an amon desisyon han namatay an bugto ni Carolina. Kustomre ha amon lugar nga karigoan an patay durante ha usa nga relihiyoso nga seremonya. Katapos, an pinakaduok nga kapamilya kinahanglan kumaturog hin tulo ka gab-i ha dapit diin iginhuwad an iginkarigo nga tubig. Pinaagi hini, ginhuhunahuna nira nga nalulukmay nira an espiritu han namatay. Naglalaom an pamilya ni Carolina nga bubuhaton niya ito.”

¹⁶ Ano an ginbuhat ni Francisco ngan han iya asawa? Hiya nagsiring: “Tungod kay hinigugma namon hi Jehova ngan karuyag namon lipayon hiya, nagdumiri kami nga makigbahin hito nga kustomre. Nasina gud an pamilya ni Carolina. Nagsiring hira nga diri namon ginrirespeto an namatay salit an pamilya diri na mabisita o mabulig ha amon. Tungod kay iginsaysay na namon ha ira hadto pa an amon gintotoohan, waray na namon hisguti ha ira an mahitungod hito samtang nasisina pa hira. Gindepensahan pa ngani kami han pipira namon nga paryente, nga nasiring nga iginsaysay na namon an amon gintotoohan. Ha urhi, kumalma an mga kapamilya ni Carolina, ngan nakahigayon kami nga makigmurayaw. An pipira ha ira kinadto pa ngani ha balay para mangaro hin mga literatura ha Biblia.” Hinaot diri gud kita maawod ha aton panindogan nga depensahan an kamatuoran mahitungod ha kamatayon.—Basaha an Roma 1:16.

17. Ano an mabulig ha aton nga magin tinuod nga sangkay ha igkasi-Kristiano nga namatyan?

¹⁷ Kon an usa han aton igkasi-Kristiano namatyan hin hinigugma, kinahanglan mangalimbasog kita nga magin tinuod nga ‘sangkay, ngan usa nga bugto nga natawo para ha kakuri-an.’ (Prob. 17:17) Paonan-o kita magigin tinuod nga sangkay, labi na kon an namatyan nga bugto ginpipirit nga magbuhat hin butang nga supak ha Kasuratan? Tagda an duha nga prinsipyo ha Biblia nga mabulig ha aton ha pagliaw ha namatyan.

18. Kay ano nga nagtangis hi Jesus, ngan ano an aton mahibabaroan tikang ha iya ehemplo?

¹⁸ “Pagtangis upod han mga nagtatangis.” (Roma 12:15) Bangin diri kita maaram kon ano an iyayakan ha usa nga nasusubo tungod ha kamatyi.  Usahay, an aton mga luha mas labaw an iginsusumat kay han aton mga pulong. Han namatay an sangkay ni Jesus nga hi Lasaro, hira Maria, Marta, ngan an iba pa nagtangis tungod han kamatay han ira hinigugma nga bugto ngan sangkay. Paglabay hin upat ka adlaw inabot hi Jesus, ngan hiya liwat “nagtangis” bisan kon maaram hiya nga babanhawon niya hi Lasaro. (Juan 11:17, 33-35) Iginpakita han pagtangis ni Jesus an inaabat han iya Amay. Iginpakita liwat hito an gugma ni Jesus ha pamilya, nga sigurado nga nakaliaw kanda Maria ngan Marta. Ha pariho nga paagi, kon inaabat han aton kabugtoan an aton gugma ngan pagpaid, nasasantop nira nga diri hira nag-uusahan lugod napapalibotan hira hin mahigugmaon nga kasangkayan nga andam bumulig ha ira.

19. Kon nagliliaw ha namatyan nga igkasi-Kristiano, paonan-o naton maiaaplikar an Eklesiastes 3:7?

¹⁹ “May panahon ha paghilum, ngan may panahon ha pagyakan.” (Ekles. 3:7) Usa pa nga paagi ha pagliaw ha namatyan nga igkasi-Kristiano amo an pagpamati hin maopay. Tuguti an imo bugto nga isumat an aada ha iya kasingkasing, ngan ayaw kasina kon makayakan hiya hin “pulong [nga] magpintas.” (Job 6:2, 3) Bangin dugang nga naiistres hiya tungod han pamirit han iya diri Saksi nga mga kapamilya. Salit pag-ampo kaupod niya. Hangyoa an Parapamati han pag-ampo nga tagan hiya hin kusog ngan malinaw nga panhunahuna. (Sal. 65:2) Kon igintutugot han kahimtang, basaha an Biblia kaupod niya. O pagbasa hin angayan nga artikulo tikang ha aton mga publikasyon, sugad han usa nga makapadasig nga eksperyensya.

20. Ano an aton hihisgotan ha sunod nga artikulo?

²⁰ Daku gud nga pribilehiyo nga nahibaro kita han kamatuoran mahitungod han patay ngan han makalilipay nga paglaom para hadton aada ha handumanan nga mga lubnganan! (Juan 5:28, 29) Salit, ha pulong ngan buhat, maisugon nga depensahan naton an kamatuoran ha Biblia ngan isumat ito ha iba ha tagsa nga angayan nga higayon. Hihisgotan han sunod nga artikulo an usa pa nga paagi nga ginagamit ni Satanas basi magpabilin an katawohan ha espirituwal nga kasisidman​—an espiritismo. Uusisahon naton kon kay ano nga kinahanglan naton likyan an mga buhat ngan kaliawan nga konektado hito nga lit-ag han Yawa.