1. Ano an igintapod ni Jehova ha mga kag-anak?

GINLARANG ni Jehova an siyahan nga mag-asawa nga may hingyap ha pagkaada mga anak. Ngani, an Biblia nasiring: “An mga anak panurundon tikang kan Jehova.” (Sal. 127:3) Ano an iginpapasabot hito? Imadyina nga an imo duok nga sangkay may igintapod ha imo nga daku nga kantidad hin kwarta basi tipigan mo. Ano an imo aabaton? Sigurado nga malilipay ka nga natapod hiya ha imo. Pero bangin mabaraka ka kon paonan-o mo ito matitipigan hin maopay. An aton pinakaduok nga Sangkay nga hi Jehova may igintapod ha mga kag-anak nga mas presyoso gud kay ha kwarta. Igintapod Niya ha ira an pagsiguro nga maaataman hin maopay ngan magigin malipayon an ira mga anak.

2. Ano nga mga pakiana an aton hihisgotan?

² Hin-o an angay magdesisyon kon mag-aanak ba an mag-asawa ngan kon san-o hira mag-aanak? Ngan ano an mahimo buhaton han mga kag-anak basi buligan an ira mga anak nga magkaada malipayon nga kinabuhi? Tagda an pipira han mga prinsipyo ha Pulong han Dios nga makakabulig ha Kristiano nga mag-asawa basi makahimo hin maaramon nga mga desisyon.

3. (a) Hin-o an angay magdesisyon kon magkakaada ba anak an mag-asawa? (b) Ano nga prinsipyo ha Biblia an angay hinumdoman han mga sangkay ngan pamilya han mag-asawa?

³ Ha pipira nga kultura, ginlalaoman nga an bag-o nga mga mag-asawa mag-aanak dayon. Bangin kombinsihon pa ngani hira han ira pamilya ngan han iba nga sundon ito nga kustomre. Hi Jethro, nga brother nga taga-Asia, nagsiring, “Ha kongregasyon, ginpipresyur han iba nga may anak an mga mag-asawa nga waray anak nga magkaada mga anak.” Hi Jeffrey, nga usa pa nga brother nga  taga-Asia, nagsiring, “Ginsisidngan han pipira an mga mag-asawa nga waray anak nga waray mag-aataman ha ira kon malagas na hira.” Pero, an tagsa nga mag-asawa an angay magdesisyon kon magkakaada ba hira mga anak. Hira an may responsabilidad nga magdesisyon. (Gal. 6:5, ftn.) Syempre, karuyag han mga sangkay ngan pamilya nga magin malipayon an bag-o nga mag-asawa. Pero kinahanglan hinumdoman han tanan nga an mag-asawa amo an magdidesisyon kon magkakaada ba hira anak o diri.​—1 Tes. 4:11.

4-5. Ano an duha nga topiko nga kinahanglan pag-istoryahan han mag-asawa, ngan san-o an pinakamaopay nga panahon ha pag-istorya hito? Isaysay.

⁴ Kinahanglan pag-istoryahan han mag-asawa nga naghihimo hin desisyon nga magkaada anak inin duha nga importante nga topiko: Siyahan, san-o nira karuyag magkaanak? Ikaduha, pira an karuyag nira magin anak? San-o an pinakamaopay nga panahon nga pag-istoryahan ini? Ngan kay ano nga ito nga duha nga topiko importante gud?

⁵ Ha damu nga kahimtang, antes magpakasal an duha, kinahanglan pag-istoryahan nira an topiko mahitungod han pagkaada anak. Kay ano nga antes han kasal? Usa nga maopay nga rason tungod kay importante an pagkaada pariho nga panhunahuna hini nga butang. Kinahanglan liwat nira hunahunaon kon andam ba hira hito nga responsabilidad. An pipira nagdidesisyon nga palabyon an usa o duha ka tuig katapos han ira kasal antes hira magkaada anak tungod kay an pagin kag-anak nagkikinahanglan hin mas daku nga panahon ngan kusog. An rason nga ginbubuhat nira ito kay basi may panahon hira nga maka-adjust ha ira kinabuhi sugad nga mag-asawa ngan magin mas duok ha kada tagsa.​—Efe. 5:33.

6. Paonan-o an panahon nga makuri pakiangayan nakakaapekto ha mga desisyon han iba nga mga mag-asawa?

⁶ An iba nga mga Kristiano nagdesisyon pagsubad han ehemplo han tulo nga anak ni Noe ngan han ira mga asawa. Ito nga tulo nga mag-aragsawa waray dayon magkaada mga anak. (Gen. 6:18; 9:18, 19; 10:1; 2 Ped. 2:5) Iginpariho ni Jesus an aton panahon ha “mga adlaw ni Noe,” ngan waray ruhaduha nga nagkikinabuhi na kita ha “peligroso nga mga panahon nga makuri pakiangayan.” (Mat. 24:37; 2 Tim. 3:1) Tungod hito, an iba nagdesisyon nga diri dayon magkaanak basi mas daku nga panahon an ira maigahin ha Kristiano nga ministeryo.

7. Paonan-o an mga prinsipyo ha Lucas 14:28, 29 ngan Proberbios 21:5 makakabulig ha mag-asawa?

⁷ Kon nagdidesisyon kon magkakaada ba mga anak ngan kon pira nga anak, an maaramon nga mga mag-asawa ‘nagkukwenta han magagasto.’ (Basaha an Lucas 14:28, 29.) An eksperyensyado nga mga kag-anak maaram nga an pagpadaku  hin anak diri la nagkikinahanglan hin kwarta kondi nagkikinahanglan liwat hin panahon ngan kusog. Salit, importante nga tagdon an mga pakiana sugad han: ‘Kinahanglan ba magtrabaho kami nga duha basi maitagana an importante nga panginahanglan han pamilya? Nagkakauyon ba kami kon ano nga mga butang an kinahanglan gud han pamilya? Kon duha kami nga magtatrabaho, hin-o an mag-aataman ha amon mga anak? Hin-o an makakaimpluwensya ha ira mga panhunahuna ngan buhat?’ An mga mag-asawa nga kalmado nga naghihisgot hito nga mga pakiana nag-aaplikar han mga pulong han Proberbios 21:5.​—Basaha.

8. Ano nga mga kakurian an kinahanglan laoman han Kristiano nga mga mag-asawa, ngan ano an bubuhaton han mahigugmaon nga bana?

⁸ An usa nga anak nagkikinahanglan hin daku nga panahon ngan kusog tikang ha tagsa nga kag-anak ngan angayan gud hiya hito. Salit kon damu ngan sunod-sunod an anak han mag-asawa, bangin makurian hira ha paghatag ha tagsa nga anak han ginkikinahanglan nga atensyon. An pipira nga mag-asawa nga damu an gudti nga anak hadto nagsiring nga nakurian gud hira. An usa nga nanay bangin umabat hin duro nga kakapoy ha pisikal ngan ha emosyon. Magkakaada ba ito epekto ha iya pag-aram, pag-ampo, ngan pakigbahin ha ministeryo hin regular? Bangin makurian liwat hiya ha pagpokus ha mga katirok ngan ha pagpahimulos tikang hito. Syempre, bubuhaton han mahigugmaon nga bana an iya mahihimo ha pagbulig ha iya asawa kon an ira mga anak nagkikinahanglan hin atensyon, ha katirok man o ha balay. Pananglitan, mahimo niya buligan an iya asawa ha mga buruhaton ha balay. Maniningkamot gud hiya basi masiguro nga an ngatanan makapahimulos ha regular nga programa han Pagsingba han Pamilya. Ngan regular nga uupdan han Kristiano nga mga tatay an ira pamilya ha pagsangyaw.

9-10. Ano an kinahanglan buhaton han mga kag-anak basi buligan an ira mga anak?

⁹ Ano an pipira nga butang nga mahimo buhaton han mga kag-anak basi mahibaro an ira mga anak ha paghigugma kan Jehova? Paonan-o nira mapuproteksyonan an ira mga anak ha mga peligro hinin maraot nga kalibotan? Tagda an pipira nga mahimo buhaton han mga kag-anak.

¹⁰ Pag-ampo kan Jehova para hin bulig. Tigamni an ehemplo nga iginpakita ni Manoa ngan han iya asawa, nga nagin mga kag-anak ni Samson. Han nahibaroan ni Manoa nga hira nga mag-asawa magkakaada anak, nanginyupo hiya kan Jehova nga giyahan hira ha pagpadaku han ira anak.

11. Paonan-o masusubad han mga kag-anak an ehemplo ni Manoa, sugad han mababasa ha Hukom 13:8?

¹¹ Hira Nihad ngan Alma, nga taga-Bosnia and Herzegovina, may nahibaroan ha ehemplo ni  Manoa. Hira nagsiring: “Pariho kan Manoa, nanginyupo kami kan Jehova nga tutdoan kami kon paonan-o magigin maopay nga mga kag-anak. Ngan ginbaton ni Jehova an amon mga pag-ampo ha iba-iba nga paagi​—pinaagi ha Kasuratan, literatura nga basado ha Biblia, mga katirok ha kongregasyon, ngan mga kombensyon.”​—Basaha an Hukom 13:8.

12. Ano nga ehemplo an iginpakita nira Jose ngan Maria ha ira mga anak?

¹² Pagtutdo pinaagi han ehemplo. Importante kon ano an imo ginsisiring; pero, an imo ginbubuhat posible gud nga magkaada mas daku nga epekto ha imo anak. Makakasiguro kita nga hira Jose ngan Maria nagpakita hin maopay gud nga ehemplo ha ira mga anak, pati na kan Jesus. Maduruto nga nagtrabaho hi Jose basi taganahan an iya pamilya. Gindasig liwat ni Jose an iya pamilya nga apresyaron an espirituwal nga mga butang. (Deut. 4:9, 10) Bisan kon hi Jose diri gin-oobligar han Balaud nga ig-upod an iya pamilya ngadto ha Jerusalem “kada tuig” basi magselebrar han Paskua, ginbuhat niya ito. (Luc. 2:41, 42) Bangin ginhunahuna han iba nga tatay ha iya panahon nga an sugad nga mga pagbiyahe upod han pamilya makuri, nagkikinahanglan hin daku nga panahon, ngan magasto. Pero, matin-aw nga gin-apresyar ni Jose an espirituwal nga mga butang ngan gintutdoan niya an iya mga anak nga ito liwat an buhaton. Hi Maria liwat maaram gud han Kasuratan. Pinaagi ha pulong ngan buhat, sigurado nga gintutdoan niya an iya mga anak nga higugmaon an Pulong han Dios.

13. Paonan-o ginsubad han usa nga mag-asawa an ehemplo nira Jose ngan Maria?

¹³ Hira Nihad ngan Alma, nga gin-unabi kanina, naningkamot nga subaron an ehemplo nira Jose ngan Maria. Paonan-o ito nakabulig ha ira nga mapadaku an ira anak nga nahigugma ngan nag-aalagad ha Dios? Hira nagsiring, “Pinaagi han amon pagkinabuhi, naningkamot kami nga ipakita ha amon anak nga maopay gud an pagkinabuhi uyon ha mga prinsipyo ni Jehova.” Nagsiring liwat hi Nihad, “Ipakita ha imo susbaranan kon ano nga klase hin pagkatawo an karuyag mo nga subaron han imo anak.”

14. Kay ano nga kinahanglan mahibaroan han mga kag-anak kon hin-o an mga kaupod-upod han ira mga anak?

¹⁴ Buligi an iyo mga anak ha pagpili hin maopay nga mga kaupod. An nanay ngan tatay kinahanglan mahibaro kon hin-o an mga kaupod-upod han ira mga anak ngan kon ano an ira ginbubuhat. Nagpapasabot ito nga kinahanglan mahibaroan han mga kag-anak kon kan kanay nakikigkomunikar an ira mga anak ha social media ngan ha celfon. Ito nga mga kaupod makakaimpluwensya ha ginhuhunahuna ngan ginbubuhat han mga anak.​—1 Cor. 15:33.

15. Ano an mahibabaroan han mga kag-anak ha ehemplo ni Jessie?

¹⁵ Ano an mahimo buhaton han mga kag-anak kon diri hira maaram gumamit han kompyuter o gadyet? Hi Jessie, usa nga tatay nga taga-Pilipinas, nagsiring: “Gutiay la an amon nahibabaroan ha mga gadyet. Pero waray ito makapugong ha amon ha pagtutdo ha amon mga anak han posible nga mga peligro ha paggamit han mga gadyet.” Waray did-i ni Jessie an iya mga anak ha paggamit hito nga mga gadyet tungod la kay diri hiya sugad kapamilyar hito. Nagsiring hiya: “Gin-aaghat ko an akon mga anak nga gamiton an ira gadyet para mahibaro hin bag-o nga linggwahe, mag-aram para ha mga katirok, ngan magbasa han Biblia kada adlaw.” Mga kag-anak, ginbasa ngan ginhisgotan na ba niyo upod han iyo mga anak an maaramon nga sagdon mahitungod han pagteks ngan pag-post hin mga piktyur ha Internet nga makikita ha “Tin-edyer” nga seksyon ha jw.org^®? Ginrepaso na ba niyo ha ira an mga video nga Hin-o an May Kontrol​—Ikaw o an Imo Gadyet? ngan Magin Maaramon ha Paggamit han Social-Network? * Daku an maibubulig hini  nga mga materyal samtang iyo gintututdoan an iyo mga anak kon paonan-o gagamiton hin maaramon an ira gadyet.​—Prob. 13:20.

16. Ano an ginhihimo han damu nga kag-anak, ngan ano an resulta?

¹⁶ Damu nga kag-anak an naniningkamot nga maghikay hin mga oportunidad nga makaupod han ira mga anak adton nagpapakita hin maopay nga ehemplo ha pag-alagad ha Dios. Pananglitan, hira N’Déni ngan Bomine, usa nga mag-asawa nga taga-Côte d’Ivoire, nagpapaukoy han paramangno han sirkito ha ira balay ha pana-panahon. Hi N’Déni nagsiring: “Nagkaada ini maopay gud nga epekto ha amon anak. Nagpayunir hiya ngan yana nag-aalagad na sugad nga kasaliwan nga paramangno han sirkito.” Mahimo ba kamo maghikay hin pariho hito para ha iyo mga anak?

17-18. San-o angay tikangan han mga kag-anak an pagbansay ha ira mga anak?

¹⁷ Tikangi hin temprano an pagbansay tubtob nga posible. Mas maopay kon mas temprano nga gintitikangan han mga kag-anak an pagbansay ha ira mga anak. (Prob. 22:6) Tagda hi Timoteo, nga ha urhi nagbiyahe kaupod ni apostol Pablo. Ginbansay hi Timoteo han iya nanay nga hi Eunice, ngan han iya lola nga hi Loida “tikang han minasus-an” pa hiya.​—2 Tim. 1:5; 3:15.

¹⁸ Usa pa nga mag-asawa nga taga-Côte d’Ivoire, nga hira Jean-Claude ngan Peace, an naglampos nga mapadaku an ngatanan nira nga unom nga anak nga nahigugma ngan nag-aalagad kan Jehova. Ano an nakabulig ha ira? Ginsunod nira an ehemplo nira Eunice ngan Loida. Nagsiring hira, “Iginpasilsil namon an Pulong han Dios ha amon mga anak tikang han minasus-an pa hira, waray pag-iha katapos nira matawo.”​—Deut. 6:6, 7.

19. Ano an iginpapasabot han pagpasilsil han Pulong han Dios ha mga anak?

¹⁹ Ano an iginpapasabot han ‘pagpasilsil’ han Pulong ni Jehova ha iyo mga anak? An ‘pagpasilsil’ nangangahulogan hin “pagtutdo ngan pagpatin-aw pinaagi han agsob nga mga pag-utro.” Basi mahimo ito, an mga kag-anak kinahanglan regular nga maggahin hin panahon upod han ira gudti pa nga anak. Usahay nakakapaaringit an paghatag hin pauroutro nga instruksyon ha mga anak. Pero mahimo maningkamot an mga kag-anak nga hunahunaon ini sugad nga oportunidad basi mabuligan an ira mga anak nga masabtan an Pulong han Dios ngan maiaplikar ito.

20. Isaysay kon paonan-o an Salmo 127:4 maiaaplikar ha pagpadaku hin mga anak.

 ²⁰ Magin masinabuton. Ha Salmo 127, an mga anak iginpariho ha mga pana. (Basaha an Salmo 127:4.) Sugad la nga an mga pana hinimo tikang ha iba-iba nga materyal ngan iba-iba an kadaku, an mga anak diri liwat parapriho. Salit kinahanglan mahibaroan han mga kag-anak kon paonan-o babansayon an tagsa nga anak. Usa nga mag-asawa nga taga-Israel yana nga panahon nga naglampos ha pagpadaku han ira duha nga anak ha pag-alagad kan Jehova an nagsumat kon ano an nakabulig ha ira, “Bulag nga gindumarahan namon hin pag-aram ha Biblia an amon mga anak.” Syempre, an tagsa nga ulo han pamilya an magdidesisyon kon kinahanglan o posible an sugad nga pag-aram.

21. Ano nga bulig tikang kan Jehova an malalaoman han mga kag-anak?

²¹ Usahay, bangin abaton han mga kag-anak nga makuri gud tutdoan an ira mga anak, pero regalo ni Jehova an mga anak. Pirme hiya andam bumulig. Namamati gud hiya ha mga pag-ampo han mga kag-anak. Ngan ginbabaton niya ito pinaagi han Biblia, han aton mga publikasyon, ngan han ehemplo ngan sagdon han iba nga hamtong nga mga kag-anak ha kongregasyon.

22. Ano an pipira han pinakamaopay nga maihahatag han mga kag-anak ha ira mga anak?

²² May mga nasiring nga an pagpadaku hin anak usa nga 20 ka tuig nga proyekto, pero ha pagkamatuod diri gud natatapos an pagin kag-anak. Upod han pinakamaopay nga maihahatag han mga kag-anak ha ira mga anak amo an gugma, panahon, ngan pagbansay nga iginbasar ha Biblia. Iba-iba an reaksyon han tagsa nga anak ha pagbansay. Kondi, damu ha ira nga ginpadaku hin mga kag-anak nga nahigugma kan Jehova an naabat pariho han kan Joanna Mae, usa nga sister nga taga-Asia: “Kon gindudumdom ko an pagbansay ha akon han akon mga kag-anak, nagpapasalamat gud ako nga gindisiplina nira ako ngan gintutdoan nga higugmaon hi Jehova. Gintagan nira ako diri la hin kinabuhi, kondi hin kinabuhi nga may katuyoan.” (Prob. 23:24, 25) Ito liwat an inaabat han minilyon nga mga Kristiano.