Han nalamposan ko an akon mga pagruhaduha ngan nagtikang ako pagpayunir, nagbag-o an akon kinabuhi ha paagi nga labaw pa han akon ginlalaoman. (Efe. 3:20) Pero bangin maghunahuna ka kon paonan-o ito nahitabo. Ig-iistorya ko an akon kinabuhi.

Natawo ako ha Berlin, Germany, pipira pa la ka bulan nga nagtikang an Girra ha Kalibotan II han 1939. Han ikatarapos han girra han 1945, gin-atake an Berlin pinaagi ha pagbombahi hin makadamu. Ha usa nga pag-atake, naigo an amon kalye, salit pinalagiw ako ngan an akon pamilya ngadto ha paksol. Basi matalwas kami, ha urhi kinadto kami ha Erfurt, an natawohan nga lugar ni Nanay.

Ginpinamiling gud ni Nanay an kamatuoran. Ginbasa niya an mga libro han mga pilosopo ngan gin-usisa an iba-iba nga relihiyon pero waray hiya makontento. Han mga 1948, may duha nga Saksi ni Jehova nga binisita ha amon balay. Ginpasulod hira ni Nanay ngan ginpinakianhan hira. Waray pa mag-usa ka oras an naglabay, ginsidngan niya ako ngan an akon manghod nga babaye, “Nabilngan ko na an kamatuoran!” Waray pag-iha katapos hito, hi Nanay, an akon manghod, ngan ako nagtikang pagtambong ha mga katirok ha Erfurt.

Han 1950, binalik kami ha Berlin, diin nakig-upod kami ha Berlin-Kreuzberg Congregation. Katapos, binalhin kami ha iba nga lugar han Berlin, ngan nagtinambong kami ha Berlin-Tempelhof Congregation. Paglabay han panahon, nabawtismohan hi Nanay, pero ako nagruruhaduha pa. Kay ano?

Mahinay an akon pag-uswag tungod han akon duro nga pagin awdanon. Bisan kon naupod na ako ha ministeryo, waray gud ako makig-istorya ha mga tawo ha sulod hin duha ka tuig. Pero nabag-o ako han nakaupod ko an kabugtoan nga maisugon ngan may debosyon kan Jehova. An pipira ha ira ginpriso ha mga kampo konsentrasyon han Nazi o ha mga prisohan ha East Germany. An iba naman patago nga nagdara hin mga literatura ngadto ha East Germany bisan kon mahimo mawara an ira kagawasan.  Daku gud an epekto ha akon han ira ehemplo. Naghunahuna ako nga kon andam hira nga isakripisyo an ira kagawasan para kan Jehova ngan para ha ira kabugtoan, kinahanglan ko liwat talinguhaon bisan man la maibanan an akon pagin awdanon.

Naibanan an akon pagin awdanon han inupod ako ha espesyal nga kampanya ha pagsangyaw han 1955. Ha usa nga surat nga iginpublikar ha Informant, * iginpahibaro ni Brother Nathan Knorr nga an kampanya usa han pinakadaku nga gin-organisar han organisasyon. Nagsiring hiya nga kon an ngatanan nga magwarali makikigbahin, “ini an magigin pinakamaopay nga bulan han pagsangyaw nga aton maieksperyensyahan dinhi ha tuna.” Ito gud an nahitabo! Waray pag-iha, nagdedikar ako kan Jehova, ngan han 1956, nabawtismohan ako pati hi Tatay ngan an akon manghod. Pero waray pag-iha, kinahanglan ko na liwat maghimo hin importante nga desisyon.

Maiha na ako nga maaram nga an pagpayunir amo an husto nga karera nga angay ko buhaton, pero pirme ko ito ginlalangan. Siyahan, nag-aram ako kon paonan-o an pag-eksport ngan pag-import hin mga produkto ha Berlin. Katapos hito, karuyag ko anay magtrabaho basi magkaada eksperyensya ha akon propesyon. Salit han 1961, nagtrabaho ako ha Hamburg, an pinakadaku nga pantalan ha Germany. Naruyagan ko gud an akon trabaho, salit ginlangan ko an pagsulod ha bug-os-panahon nga pag-alagad. Ano an akon bubuhaton?

Nagpapasalamat gud ako kan Jehova nga gin-gamit niya an mahigugmaon nga kabugtoan basi buligan ako nga iprayoridad an pag-alagad ha iya. An pipira han akon kasangkayan nagpayunir ngan nagin susbaranan hira para ha akon. Dugang pa, hi Brother Erich Mundt, nga nakatalwas ha kampo konsentrasyon, nag-aghat ha akon nga sumarig kan Jehova. Nagsiring hiya nga an kabugtoan ha kampo konsentrasyon nga sinarig ha ira kalugaringon nanluya ha espirituwal. Pero adton bug-os nga sinarig kan Jehova nagpabilin nga matinumanon ngan nagin mga harigi han kongregasyon.

Hi Brother Martin Poetzinger, nga ha urhi nagin membro han Nagmamando nga Lawas, pirme liwat nagpaparig-on ha kabugtoan, nga nasiring, “An kaisog amo an imo pinakaimportante nga panag-iya!” Katapos pamalandungon ini nga mga pulong, ginbayaan ko an akon trabaho ngan nagpayunir han Hunyo 1963. Ito an pinakamaopay nga desisyon nga akon ginhimo! Paglabay hin duha ka bulan, antes pa ako magbiling hin bag-o nga trabaho, gintawag ako basi mag-alagad sugad nga espesyal payunir. Paglabay hin pipira ka tuig, ginbendisyonan ako ni Jehova labaw pa han akon ginlalaoman. Nakaeskwela ako ha ika-44 nga klase han Gilead.

“Ayaw dayon pag-undang ha imo toka,” ini an usa han pinakaimportante nga leksyon nga akon hinbaroan, labi na tikang kanda Brother Nathan Knorr ngan Lyman Swingle. Gindasig kami nira nga magpabilin ha amon toka bisan kon makuri ito. Hi Brother Knorr nagsiring: “Ano an iyo pupokusan? An hugaw, an mga insekto, an kapobrehan? O kikitaon niyo an mga kahoy, mga bukad, ngan an malipayon nga mga nawong? Higugmaa an mga tawo!” Usa ka adlaw, han iginsasaysay ni Brother Swingle kon kay ano nga inundang dayon an pipira nga kabugtoan ha ira toka, nagin emosyonal hiya ngan nagtangis. Inundang anay hiya pagpahayag tubtob nga nagin kalmado utro hiya. Nabantad gud ako ngan nagin determinado nga diri mapasubo an Kristo o an iya matinumanon nga kabugtoan.​—Mat. 25:40.

Han nakarawat namon an amon toka, may mga Bethelite nga nagpakiana ha pipira ha amon kon diin kami makadto. Positibo an ira komento ha tagsa nga toka labot la han nagsiring ako: “Ha Congo (Kinshasa).” Nagmingaw hira hin madaliay ngan nagsiring: “Oh, Congo! Hinaot updan ka ni Jehova!” Hito nga panahon, damu an balita nga ha Congo (Kinshasa) may mga araway ngan paraptayay. Pero pirme ko gindudumdom an mga leksyon nga akon hinbaroan. Waray pag-iha katapos han amon gradwasyon han Septyembre 1967, nagbiyahe ako kaupod hira Heinrich Dehnbostel ngan Claude Lindsay pakadto ha Kinshasa, an kapital han Congo.

Pag-abot namon ha Kinshasa, nag-aram kami hin French ha sulod hin tulo ka bulan. Katapos, kinadto  kami ha Lubumbashi, nga gintatawag hadto nga Elisabethville, nga hirani ha giutan han Zambia ha sur han Congo. Nag-ukoy kami ha usa nga missionary home ha sentro han syudad.

Tungod kay kadak-an han Lubumbashi waray pa masangyawi, nalipay kami nga kami an siyahan nga nakagsumat han kamatuoran ha damu nga umurukoy didto. Waray pag-iha, damu na an karuyag magpa-Bible study, pero kulang na an amon panahon. Nagsangyaw liwat kami ha mga opisyal han gobyerno o ha mga pulis. Damu an nagpakita hin daku nga respeto ha Pulong han Dios ngan ha amon pagsangyaw nga buruhaton. An nangunguna nga yinaknan didto amo an Swahili, salit nag-aram liwat kami ni Claude Lindsay hito nga linggwahe. Waray pag-iha, igintoka kami ha usa nga kongregasyon nga nagyayakan hin Swahili.

Bisan kon damu an amon makalilipay nga eksperyensya, inatubang liwat kami hin mga pagsari. Agsob nga kinahanglan namon ilubon an buwa nga mga akusasyon han hubog ngan armado nga mga sundalo o abusado nga mga pulis. Makausa, may grupo hin armado nga mga pulis nga sinulod samtang nagkakatirok an kongregasyon ha missionary home ngan gindara kami ha sentro nga estasyon han pulis, diin ginpinalingkod kami ha salog tubtob han mga alas-10 han gab-i antes nira kami buhian.

Han 1969, igintoka ako ha pagbiyahe nga buruhaton. Hito nga sirkito, naeksperyensyahan ko an pagbaktas hin higrayo diin naagi ako ha higtaas nga kabanwaan ngan malapok nga aragian, nga komon gud ha Aprika. Ha usa nga baryo, an balay nga akon gin-uukyan may ugang nga naluob kaupod han iya mga piso ha gab-i ha ilarom han akon higdaan. Diri ko hingangalimtan an iya pagpukaw ha akon ha kaagahon pinaagi han iya pagputak-putak. Nalilipay  ako kon gindudumdom ko an amon pag-uroistorya kaupod an kabugtoan mahitungod ha mga kamatuoran ha Biblia samtang nangangalingkod hirani ha tap-ong kon gab-i.

An usa han pinakamakuri nga pagsari amo an mahitungod ha nagpapakunokuno nga kabugtoan, pero membro ngay-an han Kitawala. * An pipira ha ira nakasulod ha mga kongregasyon ngan nagkaada mga pribilehiyo. Damu hini nga “mga bato nga nakatago” an naibuhayhag han tinuod nga kabugtoan. (Jud. 12) Ha urhi, ginlimpyohan ni Jehova an mga kongregasyon ngan nagkaada daku nga pag-uswag.

Han 1971, igintoka ako ha sanga nga opisina ha Kinshasa, diin nagkaada ako iba-iba nga toka, sugad han pag-asikaso han mga surat, mga order han literatura, ngan mga buruhaton may kalabotan ha pag-alagad. Ha Bethel, nahibaro ako pag-organisar han buruhaton ha usa nga daku nga nasud nga limitado an imprastraktura. May mga panahon nga an amon mga surat naabot hin mga bulan antes makarawat han mga kongregasyon. An mga surat igdidiskarga tikang ha usa nga eruplano ngan isasakay ha mga baluto nga nadidelatar hin mga semana ha mga salog nga napuputos hin mga water hyacinth. Pero, nagin malampuson an buruhaton bisan pa hini ngan han iba pa nga problema.

Nahipausa ako kon paonan-o nakakag-organisar an kabugtoan hin dagku nga kombensyon bisan gutiay la an ira pundo. Naghihimo hira hin entablado tikang ha mga bungdo han anay, nagamit hin higlaba nga elephant grass sugad nga bungbong ngan ginbubutok an iba hito basi malingkoran. Nagamit hira hin kawayan sugad nga poste ngan tangbo para ha atop ngan mga lamesa. Ngan nagtatabas hira hin nga panit hin kahoy para gamiton sugad nga higot kasaliwan han raysang. Bilib gud ako ha pagin madiskarte hini nga kabugtoan ha paglampos han kakurian. Hinigugma ko gud hira. Namingaw gud ako ha ira han binalhin ako para ha bag-o nga toka!

Han 1974, iginbalhin ako ha sanga nga opisina ha Nairobi, Kenya. Damu an amon buruhaton, tungod kay an sanga nga opisina han Kenya nabulig ha pagsangyaw nga buruhaton ha napulo nga kahigrani nga nasud, nga an iba hito igindidiri an aton buruhaton. Pauroutro ako nga gintoka ha pagbisita hini nga mga nasud, labi na ha Ethiopia, diin an aton kabugtoan gintimaraot ngan inatubang hin magkuri nga pagsari. Damu ha ira an brutal nga ginmaltrato o ginpriso; an iba ginpamatay pa ngani. Pero nagpabilin hira nga matinumanon tungod han ira maopay nga relasyon kan Jehova ngan ha kada tagsa.

Han 1980, nagkaada makalilipay nga panhitabo ha akon kinabuhi​—ginkasal kami ni Gail Matheson, nga taga-Canada. Hi Gail kaklase ko ha Gilead. Nagsuratay kami. Hito nga panahon, nag-aalagad hi Gail sugad nga misyonera ha Bolivia. Paglabay hin 12 ka tuig, nagkita utro kami ha New York. Waray pag-iha katapos hito, nagpakasal kami ha Kenya. Mapasalamaton gud ako kan Gail tungod han iya pagin hamtong ha espirituwal ngan pagin kontento ha kon ano an may-ada hiya. Tubtob yana, padayon hiya nga akon presyoso nga kabulig ngan mahigugmaon nga kaupod.

Han 1986, igintoka kami ni Gail ha pagbiyahe nga buruhaton samtang nag-aalagad liwat ako ha Komite han Sanga. An amon pagbiyahe nga buruhaton nag-uupod han damu nga nasud nga ginpapanginano han sanga nga opisina han Kenya.

Nalilipay ako paghinumdom han nangangandam kami para ha kombensyon ha Asmara (ha Eritrea) han 1992, han waray pa igdidiri an aton buruhaton hito nga rehiyon. Makasurubo, kay an amon la magagamit usa nga kamalig nga mas maraksot pa an sulod kay ha gawas. Ha adlaw han kombensyon, nahipausa ako kon paonan-o ginpaopay han kabugtoan an sulod hito nga magin angayan para ha pagsingba kan Jehova. Damu nga pamilya an nagdara hin pandekorasyon nga tela ngan igintahob ito ha bisan ano nga diri maopay kitaon. Nagpahimulos kami hin makalilipay ngan eksayting nga kombensyon nga gintambongan hin 1,279.

 An pagbiyahe nga buruhaton usa nga daku nga pagbag-o para ha amon kay an amon akomodasyon iba-iba kada semana. May panahon nga naukoy kami ha daku ngan maopay nga balay ha ligid han dagat; may panahon naman nga naukoy kami ha urukyan han mga trabahador nga hinimo ha yero, nga an kasilyas 100 ka metro an kahirayo. Pero diin man kami mag-alagad, an pinakamakaruruyag namon nga mga hinumdoman amo an panahon nga okupado kami ha pag-alagad kaupod han maduruto nga mga payunir ngan mga magwarali. Han nakarawat namon an amon sunod nga toka, kinahanglan namon bayaan an damu nga hinigugma nga kasangkayan nga amon gud mamimingawan.

Ha ikatarapos han dekada han 1980 ngan temprano han dekada han 1990, an aton buruhaton nagin legal na ha pipira nga nasud nga ginpapanginano han sanga nga opisina han Kenya. Sugad nga resulta, nagkaada na mga sanga nga opisina ngan mga country office hito nga mga nasud. Han 1993, igintoka kami ha opisina ha Addis Ababa, Ethiopia, diin nagin legal na an buruhaton katapos han mga dekada han patago nga buruhaton.

Ginbendisyonan ni Jehova an buruhaton ha Ethiopia. Damu nga kabugtoan an nagpayunir. Sobra 20 porsyento han ngatanan nga magwarali an nagriregular payunir kada tuig tikang han 2012. Dugang pa, nagkaada teokratiko nga mga eskwelahan nga nagtatagana han ginkikinahanglan nga pagbansay, ngan sobra 120 nga Kingdom Hall an gintukod. Han 2004, an pamilya han Bethel binalhin ha bag-o nga pasilidad, ngan an Assembly Hall nga aada gihapon hito nga lote nagin bendisyon gud.

Ha paglabay han katuigan, kami ni Gail nagkaada duok nga mga sangkay ha aton kabugtoan ha Ethiopia. Hinigugma gud namon hira kay buotan ngan mahigugmaon hira. Hinin bag-o la, nagkaada kami mga problema ha kahimsog salit kinahanglan kami igbalhin ha sanga nga opisina han Central Europe. Gin-aataman kami hin maopay dinhi, pero namimingaw gud kami ha amon kasangkayan ha Ethiopia.

Nakita namon kon paonan-o ginpatubo ni Jehova an iya buruhaton. (1 Cor. 3:6, 9) Pananglitan, han nagtikang ako pagsangyaw ha mga minero nga taga-Rwanda ha Copperbelt han Congo, waray pa magwarali nga nagrireport ha Rwanda. Yana, may-ada na sobra 30,000 nga kabugtoan hito nga nasud. Han 1967, an Congo (Kinshasa) may mga 6,000 nga magwarali. Yana, may-ada na mga 230,000 nga magwarali, ngan sobra usa ka milyon an tinambong ha Memoryal han 2018. An ngatanan nga nasud nga ginpapanginano hadto han sanga nga opisina han Kenya nagtikadamu an mga magwarali ngan inabot hin sobra 100,000.

Sobra 50 ka tuig na an naglabay, gin-gamit ni Jehova an iba-iba nga kabugtoan basi buligan ako nga sumulod ha bug-os-panahon nga pag-alagad. Bisan kon awdanon la gihapon ako, nahibaro ako pagsarig hin bug-os kan Jehova. An akon naeksperyensyahan ha Aprika nakabulig ha akon nga makultibar an pagin mapailubon ngan pagin kontento. Gin-aapresyar gud namon ni Gail an hinigugma nga kabugtoan nga nagpapakita hin makatirigamnan nga pagin maabiabihon, pagin mapailubon, ngan pagsarig kan Jehova. Mapasalamaton gud ako han diri matupngan nga pagkabuotan ni Jehova. Oo, an mga bendisyon ni Jehova labaw pa han akon ginlalaoman.​—Sal. 37:4.