HAN 1970, an mga arkeologo nakaukab hin sunog nga linukot nga basahon ha Ein Gedi, Israel, hirani ha weste nga baybayon han Dagat nga Patay. Nahiagian nira ito nga linukot nga basahon samtang gin-uukab an usa nga sinagoga nga ginsunog han ginbungkag an baryo, nga posible nahitabo han ikaunom nga siglo C.E. Tungod han maraot nga kondisyon hito, diri na ito kaya mabasa; diri na ngani ito puydi abrihan kay madadaot ito. Kondi, maopay na la kay may 3-D scanner, salit an linukot nga basahon sugad hin naabrihan. Ngan ha bulig han bag-o nga digital imaging software, mababasa na an sulod hito.

Ano an nakita han gin-scan an linukot nga basahon? Usa ito nga Biblikal nga teksto. Makikita dida hito an pipira nga bersikulo han tinikangan nga bahin han libro han Levitico. Ini nga mga bersikulo may-ada han personal nga ngaran han Dios ha Hebreo, ha porma nga Tetragrammaton. Ini nga naukab nga basahon baga hin tikang pa han butnga han 50 C.E. ngan 400 C.E., salit ito an pinakadaan nga linukot nga basahon han Hebreo nga Biblia, katapos han Dead Sea Scrolls (Qumran). “Han waray pa kababasa an Ein Gedi nga linukot nga basahon nga bahin han Levitico,” siring ni Gil Zohar ha The Jerusalem Post, “mga usa ka yukot ka tuig an lat-ang butnga han 2,000 anyos nga Dead Sea Scrolls, nga tikang pa ha panahon han Ikaduha nga Templo, ngan han Aleppo Codex nga iginsurat han ika-10 nga siglo C.E.” Sumala ha mga eksperto, iginpapakita hini nga linukot nga basahon nga nabasa pinaagi han scanner nga an Masoretic nga teksto han Torah “natipigan gud ha sulod han yinukot nga katuigan, ngan an mga sayop han mga parakopya waray makagbag-o han teksto.”