1. Ano an igintututdo ha aton han Eclesiastes 3:7?

AN IBA ha aton naruruyag pagyinakan. An iba nadiri pagyinakan. Sugad han ginpapabug-atan han tema nga teksto hini nga artikulo, pariho may panahon para ha pagyakan ngan para ha paghilom. (Basaha an Eclesiastes 3:7.) Pero, bangin karuyag naton nga an iba nga kabugtoan magin mas maistoryahon. Ngan bangin karuyag naton nga an iba diri sobra nga magyinakan.

2. Hin-o an may katungod ha paghatag hin mga suruklan kon san-o ngan kon paonan-o kita angay magyakan?

² An pagyakan regalo tikang kan Jehova. (Ex. 4:10, 11; Pah. 4:11) Pinaagi han iya Pulong, ginbubuligan kita niya nga masabtan kon paonan-o naton gagamiton ito nga regalo ha husto nga paagi. Hini nga artikulo, hihisgotan naton an mga ehemplo ha Biblia nga mabulig ha aton nga mahibaroan kon san-o magyayakan ngan kon san-o diri magyayakan. Mahibabaroan liwat naton kon ano an inaabat ni Jehova ha aton ginyayakan ha iba. Siyahan, aton hisgotan kon san-o kita angay magyakan.

3. Sumala ha Roma 10:14, san-o kita angay magyakan?

³ Kinahanglan andam kita pirme ha pagyakan parte kan Jehova ngan han Ginhadian. (Mat. 24:14; basaha an Roma 10:14.) Kon ginbubuhat naton ito, ginsusubad naton hi Jesus. Usa han nangunguna nga rason han pagkanhi ni Jesus ha tuna amo an pagsumat ha iba han kamatuoran mahitungod han iya Amay. (Juan 18:37) Pero kinahanglan naton hinumdoman nga importante liwat an paagi han aton pagyakan. Salit kon nakikiistorya kita ha iba parte kan Jehova, kinahanglan himoon naton ito “nga may pagkamalumo ngan daku nga respeto,” ngan kinahanglan kita magpakita hin konsiderasyon ha inaabat ngan gintotoohan han iba. (1 Ped. 3:15) Hito nga paagi, diri la kay makikiistorya kita ha iba kondi tututdoan liwat naton hira ngan posible maabot naton an ira kasingkasing.

4. Sumala ha Proberbios 9:9, paonan-o makakabulig ha iba an aton pagyakan?

 ⁴ An mga tigurang diri angay mag-alang ha pagyakan kon nakikita nira nga nagkikinahanglan hin sagdon an usa nga bugto. Syempre, mapili hira hin husto nga panahon ha pagyakan basi diri maalohan an bugto. Bangin maghulat hira tubtob nga waray na iba nga tawo. Pirme ginpapaningkamotan han mga tigurang nga magyakan ha paagi nga diri nakakawara han dignidad han ginsasagdonan. Pero diri hira nag-aalang ha pagpakita hin mga prinsipyo ha Biblia nga makakabulig ha iba nga buhaton an husto. (Basaha an Proberbios 9:9.) Kay ano nga importante gud nga may kaisog kita nga magyakan kon ginkikinahanglan? Hunahunaa an duha nga magkaiba nga ehemplo: An usa, amay nga kinahanglan tadungon an iya mga anak, ngan an usa naman, babaye nga kinahanglan makiistorya ha usa nga magigin hadi.

5. Kakan-o unta kinahanglan magyakan an hitaas nga saserdote nga hi Eli pero waray niya buhata?

⁵ An hitaas nga saserdote nga hi Eli may duha nga anak nga lalaki nga iya gud hinigugma. Pero an iya mga anak waray respeto kan Jehova. May importante hira nga responsabilidad; mga saserdote hira ha tabernakulo. Pero gin-abuso nira an ira awtoridad, nagpakita hin sobra nga kawaray-respeto ha mga halad para kan Jehova, ngan waray awod nga nagbuhat hin seksuwal nga imoralidad. (1 Sam. 2:12-17, 22) Sumala ha Mosaiko nga Balaud, an mga anak ni Eli angay mamatay, pero medyo ginsaway la hira han konsintidor nga hi Eli ngan gintugotan hira nga magpadayon ha pag-alagad ha tabernakulo. (Deut. 21:18-21) Ano an nagin panhunahuna ni Jehova ha ginbuhat ni Eli hito nga sitwasyon? Ginsidngan niya hi Eli: “Kay ano nga padayon nga mas ginpapasidunggan mo an imo mga anak kay ha akon?” Katapos, nagdesisyon hi Jehova nga patayon iton duha nga magraot nga tawo.​—1 Sam. 2:29, 34.

6. Ano an aton mahibabaroan kan Eli?

⁶ May mahibabaroan kita nga importante nga leksyon kan Eli. Kon may nahibaroan kita nga sangkay o paryente nga nakatalapas han balaud han Dios, kinahanglan kita magyakan, nga iginpapahinumdom ha iya an mga suruklan ni Jehova. Katapos kinahanglan siguruhon naton nga makarawat niya an iya ginkikinahanglan nga bulig tikang ha mga representante ni Jehova. (San. 5:14) Diri gud naton karuyag subaron hi Eli, nga mas ginpapasidunggan an usa nga sangkay o paryente kay ha kan Jehova. Kinahanglan an kaisog basi komprontahon an usa nga kinahanglan tadungon, pero daku gud an pulos han aton pangalimbasog. Kitaa an kaibahan han ehemplo ni Eli ngan han Israelita nga babaye nga hi Abigail.

7. Kay ano nga nakiistorya hi Abigail kan David?

 ⁷ Hi Abigail asawa han riko nga nagtatag-iya hin mga tuna nga hi Nabal. Han hi David ngan an iya mga tawo napalagiw tikang kan Hadi Saul, nag-ukoy hira hin pipira ka panahon kaupod han mga paraataman han mga hayop ni Nabal ngan ira ginprotektahan an iya mga panon tikang ha mga tulisan. Gin-apresyar ba ni Nabal an ira bulig? Waray. Han nangaro hi David hin gutiay nga pagkaon ngan tubig para ha iya mga tawo, nasina hi Nabal ngan nagsinggit hin mga pan-insulto ha ira. (1 Sam. 25:5-8, 10-12, 14) Tungod hito, nagdesisyon hi David nga patayon an ngatanan nga lalaki ha panimalay ni Nabal. (1 Sam. 25:13, 22) Paonan-o malilikayan an sugad nga trahedya? Nakita ni Abigail nga panahon ito ha pagyakan, salit maisugon nga linakat hiya basi tapoon an 400 nga ginugutom ngan nasisina nga armado nga kalalakin-an ngan nakiistorya hiya kan David.

8. Ano an aton nahibaroan ha ehemplo ni Abigail?

⁸ Han hi Abigail nakigkita kan David, nakiistorya hiya nga may kaisog, respeto, ngan ha makakombinse nga paagi. Bisan kon diri hi Abigail an angay basulon hito nga problema, nangaro hiya hin pasaylo kan David. Nagsiring hiya nga maaram hiya nga maopay nga tawo hi David ngan bubuhaton niya an tama, ngan sinarig hi Abigail han bulig ni Jehova. (1 Sam. 25:24, 26, 28, 33, 34) Pariho kan Abigail, kinahanglan may kaisog kita ha pagyakan kon nakikita naton nga may ginbubuhat an usa nga mahimo magresulta hin seryoso nga sala. (Sal. 141:5) Kinahanglan may-ada kita pagrespeto, pero kinahanglan magin maisugon liwat. Kon mahigugmaon nga nahatag kita hin ginkikinahanglan nga sagdon, ginpapakita naton nga tinuod kita nga sangkay.​—Prob. 27:17.

9-10. Ano an kinahanglan hinumdoman han mga tigurang kon nagsasagdon ha iba?

⁹ Labi nga importante nga an mga tigurang magkaada kaisog ha pagyakan hadton aada ha kongregasyon nga nakakahimo hin sayop nga pitad. (Gal. 6:1) Mapainubsanon nga ginkakarawat han mga tigurang  nga hira liwat diri perpekto ngan bangin usa ka adlaw magkinahanglan liwat hira hin sagdon. Pero diri nira ito gintutugotan nga magpugong ha ira ha pagsaway hadton nagkikinahanglan hin disiplina. (2 Tim. 4:2; Tito 1:9) Kon nagsasagdon ha usa nga tawo, nangangalimbasog hira nga gamiton an regalo ha pagyakan basi tutdoan hiya ha epektibo nga paagi ngan may pagpailob. Hinigugma nira an ira bugto, ngan ito nga gugma nagpapagios ha ira nga buligan hiya. (Prob. 13:24) Kondi an pinakaimportante ha ira amo an pagpasidungog kan Jehova pinaagi ha pagsuporta han iya mga suruklan ngan pagproteksyon ha kongregasyon.​—Buh. 20:28.

¹⁰ Tubtob hini nga punto, aton ginhisgotan kon san-o magyayakan. Pero may mga panahon nga maopay gud nga diri kita magyakan. Ano nga mga pagsari an mahimo naton atubangon hito nga mga sitwasyon?

11. Ano nga ilustrasyon an gin-gamit ni Santiago, ngan kay ano nga angayan ito?

¹¹ Mahimo magin makuri an pagkontrol han aton ginyayakan. An parasurat han Biblia nga hi Santiago naggamit hin angayan nga ilustrasyon nga nagpapakita hito nga punto. Hiya nagsiring: “Kon may bisan hin-o nga diri nahipapakdol ha pulong, perpekto hiya nga tawo, nga nakakarenda liwat han iya bug-os nga lawas.” (San. 3:2, 3) An renda iginbubutang ha ulo han kabayo ngan an busal iginbubutang ha baba hito. Pinaagi ha pagbutong han higot han renda, magigiyahan han nangangabayo an hayop o mapapaundang ito. Kon diri marig-on an pagkapot ha higot han renda, an kabayo mahimo dumalagan nga diri na nakukontrol ngan delikado ito ha iya ngan ha nangangabayo. Sugad man, kon diri naton ginkukontrol an aton panyakan, magriresulta ito ha damu nga problema. Tagdon naton an pipira nga kahimtang diin kinahanglan naton “butungon an higot han renda” ngan diri na la magyakan.

12. San-o naton angay “butungon an higot han renda” ngan diri magyakan?

 ¹² Ano an imo ginbubuhat kon an usa nga bugto may impormasyon nga diri angay isumat ha iba? Pananglitan, kon may nakakaistorya ka nga naukoy ha lugar diin igindidiri an aton buruhaton, naiinteres ka ba nga magpakiana hin mga detalye ha kon paonan-o ginhihimo an aton buruhaton hito nga nasud? Sigurado nga maopay an imo motibo. Hinigugma naton an kabugtoan ngan interesado kita ha nahitatabo ha ira. Karuyag liwat naton magin espisipiko kon nag-aampo kita para ha ira. Pero, ini an panahon nga angay naton “butungon an higot han renda” siring pa, ngan diri magyakan. Kon pipiriton naton an usa nga magsumat hin impormasyon nga kompidensyal, diri kita nagpapakita hin gugma​—hito nga tawo ngan ha kabugtoan nga natapod ha iya nga diri niya isusumat an mahitungod han ira buruhaton. Sigurado, kita tanan diri naruruyag nga dugangan an mga problema han aton kabugtoan ha mga nasud diin igindidiri an aton buruhaton. Sugad man, waray bugto nga nag-aalagad ha sugad nga lugar an maruruyag magsumat hin mga detalye ha kon paonan-o ginhihimo han mga Saksi an ira ministeryo o espirituwal nga mga buruhaton.

13. Sumala ha Proberbios 11:13, ano an kinahanglan buhaton han mga tigurang, ngan kay ano?

¹³ An mga tigurang labi nga kinahanglan mag-aplikar han prinsipyo ha Biblia ha Proberbios 11:13 pinaagi ha diri pagsumat han kompidensyal nga impormasyon. (Basaha.) Posible ini magin makuri, labi na kon inasaw-an an tigurang. Ginmimintinar han mag-asawa an ira marig-on nga relasyon pinaagi han ira pag-istorya pirme ngan pagsumat han ira sekreto nga panhunahuna, inaabat, ngan mga kabaraka. Pero maaram an tigurang nga kinahanglan diri niya ipanumat an “sekreto” han mga kabugtoan ha kongregasyon. Kon hihimoon niya ito, mawawara an ira pagtapod ha iya ngan madadaot an iya reputasyon. Adton may mga responsabilidad ha kongregasyon kinahanglan diri “malimbong an panyakan,” o duha an dila. (1 Tim. 3:8; ftn.) Karuyag sidngon, diri hira angay manlimbong o mainteres ha pagtsismis. Kon hinigugma han tigurang an iya asawa, diri niya hiya pabubug-atan hin impormasyon nga diri niya angay hibaroan.

14. Paonan-o an asawa han usa nga tigurang makakabulig ha iya nga matipigan an maopay nga reputasyon?

¹⁴ Makakabulig an asawa nga matipigan han iya bana an maopay nga reputasyon pinaagi ha diri pagpresyur ha iya nga mag-istorya hin mga butang nga kompidensyal. Kon ginsusunod han asawa ini nga sagdon, diri la kay ginsusuportaran niya an iya bana kondi ginpapakitaan liwat niya hin dungog an mga nagsumat ha iya bana hin personal nga mga butang. An pinakaimportante, napapalipay niya hi Jehova kay nakakaamot hiya para ha kamurayawan ngan pagkaurosa han kongregasyon.​—Roma. 14:19.

15. Ano an inabat ni Jehova ha tulo nga kasangkayan ni Job, ngan kay ano?

¹⁵ Damu an aton mahibabaroan tikang ha libro han Biblia nga Job mahitungod ha kon paonan-o ngan san-o magyayakan. Han nag-aantos hi Job hin sunod-sunod nga makasurubo nga mga trahedya, may upat nga kalalakin-an nga kinadto ha iya basi liawon ngan sagdonan hiya. Ito nga kalalakin-an naggahin hin panahon nga diri magyakan. Pero an mga ginyakan ha urhi han tulo nga kalalakin-an​—hira Elipaz, Bildad, ngan Zopar—​klaro nga nagpapakita nga waray nira gamita ito nga panahon basi hunahunaon kon paonan-o nira bubuligan hi Job. Lugod, nagpinanhunahuna hira kon paonan-o nira mapapamatud-an nga hi Job may ginhimo nga sayop. May mga ginyakan hira nga husto, pero kadam-an han ira ginsiring mahitungod kan Job ngan kan Jehova diri maopay ngan diri tinuod. Gin-akusaran nira hi Job nga maraot hiya nga tawo. (Job 32:1-3) Ano an ginhimo ni Jehova? Nasina gud hiya ha tulo nga kalalakin-an. Gintawag niya hira nga mga lurong ngan ginsidngan  niya hira nga hangyoon hi Job nga mag-ampo para ha ira.​—Job 42:7-9.

16. Ano an aton mahibabaroan tikang ha maraot nga ehemplo nira Elipaz, Bildad, ngan Zopar?

¹⁶ May mahibabaroan kita nga mga leksyon tikang ha maraot nga ehemplo nira Elipaz, Bildad, ngan Zopar. Siyahan, diri kita angay maghukom ha aton kabugtoan. (Mat. 7:1-5) Lugod, kinahanglan mamati kita hin maopay ha ira antes kita magyakan. Hito la nga paagi naton masasabtan an ira sitwasyon. (1 Ped. 3:8) Ikaduha, kon nagyayakan kita, kinahanglan siguruhon naton nga an aton ginyayakan maopay ngan husto. (Efe. 4:25) Ngan ikatulo, interesado gud hi Jehova kon ano an aton iginyayakan ha kada tagsa.

17. Ano an aton mahibabaroan ha ehemplo ni Elihu?

¹⁷ An ikaupat nga binisita kan Job amo hi Elihu, nga paryente ni Abraham. Namati hiya samtang hi Job ngan an tulo nga kalalakin-an nagyayakan. Klaro nga namati hiya hin maopay kay nakahatag hiya hin mapinairon pero prangka nga sagdon nga nakabulig nga maitadong an panhunahuna ni Job. (Job 33:1, 6, 17) An pinakaimportante kan Elihu amo an pagpasidungog kan Jehova, diri ha iya kalugaringon o ha bisan hin-o nga tawo. (Job 32:21, 22; 37:23, 24) Nahibaroan naton ha ehemplo ni Elihu nga may panahon ha paghilom ngan ha pagpamati. (San. 1:19) Nahibaroan liwat naton nga kon nagsasagdon kita, an angay nga magin pinakaimportante ha aton amo an pagpasidungog kan Jehova, diri ha aton kalugaringon.

18. Paonan-o naton maipapakita nga gin-aapresyar naton an regalo ha pagyakan?

¹⁸ Maipapakita naton nga gin-aapresyar naton an regalo ha pagyakan pinaagi ha pagsunod han sagdon han Biblia ha kon san-o ngan kon paonan-o magyayakan. An makinaadmananon nga hi Hadi Solomon giniyahan ha pagsurat: “Pariho hin mga mansanas nga bulawan dida ha silber nga mga inukitan an pulong nga ginyakan ha husto nga panahon.” (Prob. 25:11) Kon mamamati kita hin maopay ha ginyayakan han iba ngan maghuhunahuna antes kita magyakan, an aton mga pulong magigin pariho hiton bulawan nga mga mansanas​—birilhon ngan makaruruyag. Katapos, gutiay o damu man an aton igyakan, an aton mga pulong magpaparig-on ha iba, ngan malilipay ha aton hi Jehova. (Prob. 23:15; Efe. 4:29) Ini gud an pinakamaopay nga paagi nga maipapakita naton an apresasyon hini nga regalo tikang ha Dios!