ISTORYA HAN KINABUHI
An Birilhon nga Kristiano nga Panurundon Nakabulig ha Akon nga Mag-uswag
HAN katutnga han gab-i, nakada kami ha Salog Niger—usa nga masulog nga salog nga mga 1.6 ka kilometro an kahilapad. Panahon ini han Girra Sibil ha Nigeria, salit delikado gud an pagtabok hini nga salog. Bisan pa hito, kinahanglan namon atubangon an peligro hin pipira ka beses. Paonan-o ako nahingada hito nga sitwasyon? Balik anay kita ha panahon antes ako natawo.
Han 1913, nabawtismohan an akon tatay nga hi John Mills ha New York City han 25 anyos hiya. Hi Bugto Russell an nagdumara han pahayag para ha bawtismo. Waray pag-iha katapos hito, kinadto hi Tatay ha Trinidad, diin nagin asawa niya hi Constance Farmer, nga usa nga madasigon nga Estudyante han Biblia. Binulig hi Tatay ha iya sangkay nga hi William R. Brown ha pagpasalida han “Photo-Drama of Creation.” Ginbuhat nira ito tubtob han igintoka an pamilya Brown ha Weste nga Aprika han 1923. Hira Tatay ngan Nanay nga pariho may langitnon nga paglaom, nagpabilin ha Trinidad.
MGA KAG-ANAK NGA NAHIGUGMA HA AMON
An akon mga kag-anak may siyam nga anak. Ginngaranan nira an suhag hin Rutherford, an apelyido han presidente hadto han Watch Tower Bible and Tract Society. Han natawo ako han Disyembre 30, 1922, ginngaranan nira ako hin Woodworth, an apelyido han editor han The Golden Age (yana Pagpamata!) nga hi Clayton J. Woodworth. Ginpaeskwela nira kami tubtob ha hayskul, pero labi nga ginpabug-atan nira ha amon an espirituwal nga mga tumong. Maopay gud hi Nanay mangatadongan tikang ha Kasuratan ha makakombinse nga paagi. Hi Tatay pirme nag-iistorya ha amon hin mga istorya ha Biblia, ngan igin-aaksyon niya ito gamit an iya bug-os nga lawas basi magin makapainteres an istorya.
Nagbunga gud an ira mga pangalimbasog. Ha lima nga lalaki, tulo kami nga nag-eskwela ha Gilead. Tulo han amon kabugtoan nga babaye an nagpayunir hin damu ka tuig ha Trinidad ngan Tobago. Tungod han pagtutdo ngan maopay nga susbaranan han amon mga kag-anak, igintanom kami nira “dida han balay ni Jehova.” An ira pagdasig nakabulig ha amon nga magpabilin dida hito ngan mag-uswag “ha mga bungsaran han aton Dios.”—Sal. 92:13.
An pagsangyaw gin-oorganisar ha amon balay. An mga payunir nagtitirirok didto ngan kasagaran nga nag-iistorya mahitungod kan Bugto George Young, usa nga misyonero nga tikang ha Canada
nga binisita ha Trinidad. Malipayon nga igin-istorya han akon mga kag-anak an mahitungod han ira nakapartner hadto, an mag-asawa nga Brown, nga hito nga panahon nakadto na ha Weste nga Aprika. Ini ngatanan nakaaghat ha akon nga magtikang ha pagsangyaw han dyes anyos ako.TINIKANGAN HAN AKON MINISTERYO
Prangka an aton mga magasin hadto; iginbubuhayhag hito an buwa nga relihiyon, hakugnon nga komersyo, ngan mahugaw nga politika. Tungod hito, han 1936, gin-aghat han kapadian an gobernador han Trinidad nga igdiri an ngatanan nga publikasyon han Watch Tower. Gintago namon an mga literatura pero padayon nga gin-gamit ito tubtob han naubos an ngatanan nga suplay. Nagsasangyaw kami pinaagi ha pagsul-ot hin mga plakard ngan pagpanaltag hin mga handbill samtang nagmamartsa ngan nagbibisikleta. Kaupod han grupo nga may sound car tikang ha bungto han Tunapuna, nagsangyaw kami bisan ha pinakahirayo nga mga bahin han Trinidad. Makalilipay gud ini! Ito nga mga hitabo nag-aghat ha akon nga magpabawtismo ha edad nga 16.
Tungod han espirituwal nga panurundon tikang ha amon pamilya ngan hini nga akon mga eksperyensya, nagkaada ako hingyap nga magin misyonero. Ito pa gihapon an akon hingyap han kinadto ako ha Aruba han 1944 basi umupod kan Bugto Edmund W. Cummings. Nalipay kami nga may napulo nga tinambong ha Memoryal han 1945. Pagkasunod nga tuig, naestablisar an siyahan nga kongregasyon ha isla.
Waray pag-iha, ginsangyawan ko ha diri-pormal nga paagi an akon katrabaho nga hi Oris Williams. Nangatadongan gud hi Oris basi depensahan an mga doktrina nga igintutdo ha iya. Pero pinaagi ha pag-aram ha Biblia, hinbaroan niya kon ano gud an ginsisiring han Pulong han Dios ngan nabawtismohan hiya han Enero 5, 1947. Ha urhi, nagkauyab kami ngan nagpakasal. Nagpayunir hiya han Nobyembre 1950. Kaupod hi Oris, nagtikang magin malipayon an akon kinabuhi ha iba nga paagi.
MAKALILIPAY NGA PAG-ALAGAD HA NIGERIA
Han 1955, gin-imbitar kami nga umiskwela ha Gilead. Sugad nga pagpangandam para hito nga pribilehiyo, inundang kami ni Oris ha amon trabaho, iginbaligya an amon balay ngan iba pa nga panag-iya, ngan binaya ha Aruba. Han Hulyo 29, 1956, naggradwar kami ha ika-27 nga klase han Gilead ngan igintoka ha Nigeria.
Ha paghinumdom han naglabay, hi Oris nagsiring: “An espiritu ni Jehova makakabulig ha usa nga magpahiuyon ha mga pagsari han pagin misyonero. Diri pariho ha akon bana, waray gud ako maghingyap nga magin misyonera. Mas karuyag ko magkaada panimalay ngan magpadaku hin mga anak. Ginbag-o ko an akon panhunahuna han nasantop ko nga apurado gud an pagsangyaw han maopay nga sumat. Paggradwar namon ha Gilead, determinado na ako nga magsangyaw sugad nga misyonera. Han tisakay na kami ha barko nga Queen Mary, hi Worth Thornton nga natrabaho ha opisina ni Bugto Knorr, nagsiring ha amon nga magin talwas unta an amon biyahe. Ginsumatan niya kami nga mag-aalagad kami ha Bethel. ‘Agidaw!’ siring ko. Pero madagmit ako nga nakapahiuyon ngan naruyagan ko an Bethel, diin nagkaada ako iba-iba nga toka. Usa han akon nalipayan gud amo an pagin receptionist. Hinigugma ko an mga tawo, ngan ini nga toka naghatag ha akon hin higayon nga makaistorya an kabugtoan ha Nigeria. Damu ha ira an naabot nga tapotapuhon, kapoy, uhaw, ngan gutom. Nalipay ako paghatag ha ira hin makakaon ngan bulig. Ito ngatanan sagrado nga pag-alagad kan Jehova, ngan ito an naghatag ha akon hin katagbaw ngan kalipay.” Oo, an tagsa nga toka nakabulig ha amon nga mag-uswag.
Ha usa nga katitirok han amon pamilya ha Trinidad han 1961, igin-istorya ha amon ni Bugto Brown an pipira han ira makalilipay nga eksperyensya ha Aprika. Katapos, iginsumat ko an amon pag-uswag ha Nigeria. Gin-agbayan ako ni Bugto Brown ngan ginsidngan hi Tatay: “Johnny, waray ka pa gud hingadto ha Aprika, pero hi Woodworth nahingadto na!” Binaton hi Tatay: “Ipadayon ito, Worth! Ipadayon!” Ito nga pagdasig tikang ha maiha na nga madasigon nga mga surugoon ni Jehova nagpakusog han akon hingyap nga bug-os nga tumanon an akon ministeryo.
Han 1962, nakapribilehiyo ako nga makakarawat hin dugang nga pagbansay ha ika-37 nga klase han Gilead, nga napulo ka bulan nga pag-eskwela. An * (bus nga abrido an mga ligid nga hinimo la dida hito nga lugar). Kasagaran na nga may makapainteres nga islogan ini nga mga bus. An usa amo ini: “An gudti nga mga turo hin tubig nakakahimo hin haluag nga dagat.”
paramangno han sanga nga opisina hadto han Nigeria nga hi Bugto Wilfred Gooch, umiskwela ha ika-38 nga klase ngan igintoka ha Inglatera. Salit, nagin responsabilidad ko an pagmangno han sanga nga opisina han Nigeria. Pariho kan Bugto Brown, nagbiyahe ako ha damu nga lugar, ngan nakilala ko an kabugtoan ha Nigeria ngan ginhigugma ko hira. Bisan kon waray hira han materyal nga mga butang nga napapahimulosan han mga tawo ha mainuswagon nga mga lugar, an ira kalipay ngan kakontento klaro nga nagpapakita nga an malipayon ngan mapulsanon nga pagkinabuhi diri nakadepende ha kwarta o materyal nga panag-iya. Bisan pa han ira kahimtang, makalilipay nga makita hira nga limpyo, mahapsay, ngan may dignidad an hitsura kon natambong ha mga katirok. Kon natambong hira ha mga kombensyon, damu an naabot sakay hin mga trak ngan bolekajaTinuod gud ito nga islogan! Importante gud an pangalimbasog han tagsa nga indibiduwal; ngan igindugang namon an amon. Han 1974, an Nigeria an siyahan nga nasud ha gawas han Estados Unidos nga nagkaada sobra 100,000 nga magwarali. Nag-uswag gud an buruhaton!
Durante hini nga pag-uswag, nahitatabo liwat an Girra Sibil ha Nigeria tikang han 1967 tubtob 1970. Ha sulod hin mga bulan, an kabugtoan ha Biafra ha tabok han Salog Niger waray komunikasyon ha sanga nga opisina. Kinahanglan gud namon hira dad-an hin espirituwal nga pagkaon. Sugad han gin-unabi ha tinikangan, pinaagi ha pag-ampo ngan pagsarig kan Jehova, gintabok namon an salog hin pipira ka beses.
Klaro pa ha akon hunahuna iton peligroso nga mga pagbiyahe ha Niger; nameligro an amon kinabuhi tungod ha namumusil dayon nga mga sundalo, mga sakit, ngan iba pa nga peligro. Makuri na nga daan an pakalusot ha kasundalohan, pero mas makuri an pakalusot ha gwardyado nga lugar han Biafra. Ha usa nga higayon, tumabok ako ha masulog nga Salog Niger han gab-i sakay hin pampasahero nga baluto tikang ha Asaba tubtob ha Onitsha ngan dumiretso ha Enugu basi dasigon an mga paramangno didto. An usa liwat nga biyahe nakadasig ha mga tigurang ha bungto han Aba, diin diri gintutugotan an mga balay ngan bilding nga magkaada suga kon gab-i. Ha Port Harcourt, malaksi nga gintapos namon an amon katirok pinaagi han pag-ampo han ginsulong han mga kasundalohan an kampo han Biafra ha gawas han bungto.
Importante an sugad nga mga katirok basi pasarigon an aton hinigugma nga kabugtoan han pagmangno ni Jehova ngan tagan han ginkikinahanglan nga sagdon may kalabotan ha neutralidad ngan pagkaurosa. Nalamposan han kabugtoan ha Nigeria ito nga makaharadlok nga girra. Iginpakita nira nga an ira gugma ha kada tagsa mas makusog kay ha kasina ha iba nga tribo, ngan gintipigan nira an Kristiano nga pagkaurosa. Pribilehiyo gud nga magin kaupod nira durante hito nga pagsari!
Han 1969, hi Bugto Milton G. Henschel an tsirman han “Peace on Earth” International Assembly ha Yankee Stadium, New York, ngan damu an akon nahibaroan sugad nga iya asistant. Napapanahon gud ito, kay han 1970, gindumara namon an “Men of Goodwill” International Assembly ha Lagos, Nigeria. Tungod kay ginhimo ito katapos gud la han girra sibil, naglampos la ito ha bulig ni Jehova. Makatirigamnan gud ito nga hitabo kay gindumara ito ha 17 nga linggwahe ngan 121,128 an tinambong hito. Nakita nira Bugto Knorr ngan Henschel ngan han mga bisita tikang ha Estados Unidos ngan Inglatera an usa han pinakadamu nga nabawtismohan tikang han Pentekostes—3,775 nga bag-o nga disipulo! An pagbulig ha pag-organisar hito nga okasyon bangin amo an pinakasagipo nga panahon han akon kinabuhi. Malaksi gud nga nagdamu an mga magwarali!
Durante han sobra 30 ka tuig ha Nigeria, nalipay ako ha pag-alagad ha panapanahon sugad nga nagbibiyahe nga paramangno ngan sugad nga paramangno han sona ha Weste nga Aprika. Gin-apresyar gud han mga misyonero an ira nakakarawat nga atensyon ngan pagdasig! Pribilehiyo gud para ha akon nga pasarigon hira nga diri hira ginpapabay-an. Ini nga buruhaton nagtutdo ha akon nga an pagpakita hin personal nga interes importante basi mabuligan hira nga mag-uswag ngan matipigan an karig-on ngan pagkaurosa han organisasyon ni Jehova.
Nalamposan namon an mga problema nga resulta han girra sibil ngan mga sakit tungod la han bulig ni Jehova. Pirme gud namon inaabat an bendisyon ni Jehova. Hi Oris nagsiring:
“Nagkamalarya kami hin pipira ka beses. Makausa, gindara hi Worth ha hospital ha Lagos nga haros patay na. Ginsidngan ako nga bangin diri na hiya mabuhi, pero maopay na la nga nakatalwas hiya! Han nakamata na hiya, ginsangyawan niya an nars nga nag-aataman ha iya. Ha urhi, inupod ako kan Worth ha pagbisita ha nars nga hi Mr. Nwambiwe, basi kultibaron an iya interes ha Biblia. Ginkarawat niya an kamatuoran ngan ha urhi nagin tigurang ha Aba. Damu liwat an akon nabuligan nga magin matinumanon nga surugoon ni Jehova, bisan an debotado nga mga Muslim. Nalipay gud kami nga makilala ngan higugmaon an mga taga-Nigeria, an ira kultura, kustomre, ngan linggwahe.”
Iini pa an usa nga leksyon: Basi mag-uswag ha amon toka ha iba nga nasud, kinahanglan mahibaro kami ha paghigugma ha aton kabugtoan bisan kon iba gud an ira kultura ha amon.
BAG-O NGA MGA TOKA
Katapos mag-alagad ha Bethel ha Nigeria, nakakarawat kami hin bag-o nga toka han 1987 sugad nga misyonero ha mahusay nga isla han St. Lucia ha Caribbean. Makalilipay gud ito nga toka, pero may-ada ito bag-o nga mga pagsari. Diri pariho ha Aprika nga an lalaki nag-aasawa hin damu nga babaye, an problema ha St. Lucia kay an magpadis naglulungon nga diri kasal. An gahum han Pulong han Dios nagpagios ha damu han amon gindudumarahan hin pag-aram ha Biblia nga maghimo han ginkikinahanglan nga mga pagbag-o.
Samtang nagtitikaluya kami tungod han pagtikalagas, mahigugmaon nga iginbalhin kami han Nagmamando nga Lawas ha Headquarters ha Brooklyn, New York, E.U.A., han 2005. Kada adlaw ginpapasalamatan ko pa gihapon hi Jehova tungod kan Oris. Namatay hiya han 2015, ngan masakit gud hinduro an mawad-an hin hinigugma. Maopay gud hiya nga kaupod ngan mahigugmaon nga asawa. Ginhigugma ko gud hiya ha amon 68 ka tuig nga pagkaupod. Hinbaroan namon nga basi magin malipayon, ha pag-asawa man o ha kongregasyon, importante an pagrespeto ha pagkaulo, kinasingkasing nga pagpasaylo, pagpaubos, ngan pagpakita han bunga han espiritu.
Ha mga panahon nga nasusubo ngan nanluluya kami, sinarig kami ha bulig ni Jehova basi padayon kami nga makag-alagad ha iya. Samtang padayon kami nga nagpapamolde, nakita namon nga mas nagtitikaopay an kahimtang—ngan maabot pa an pinakamaopay!—Isa. 60:17; 2 Cor. 13:11.
Ha Trinidad ngan Tobago, ginbendisyonan ni Jehova an buruhaton han akon mga kag-anak ngan han iba pa kay sumala ha pinakabag-o nga report, 9,892 na an dumapig ha tinuod nga pagsingba. Ha Aruba, damu an bumulig ha pagparig-on han orihinal nga kongregasyon diin membro ako hadto. Yana, ito nga isla may-ada 14 nga mainuswagon nga kongregasyon. May kalabotan ha Nigeria, nagtikadamu an magwarali ngan inabot na ha 381,398. Ngan ha isla han St. Lucia, 783 na an nasuporta ha Ginhadian ni Jehova.
Sobra 90 anyos na ako. An Salmos 92:14 nagsiring may kalabotan hadton mga igintanom ha balay ni Jehova: “Mamumunga la gihapon hira bisan ha ira pag katigurang; ngan hira magigin tagokon ngan hilaw.” Mapasalamaton gud ako han kinabuhi nga akon nagamit ha pag-alagad kan Jehova. An birilhon nga Kristiano nga panurundon nga akon nakarawat nag-aghat ha akon nga bug-os nga mag-alagad kan Jehova. Tungod han maunungon nga gugma ni Jehova, gintugotan niya ako nga ‘bumurak [o, mag-uswag] dida ha mga bungsaran han akon Dios.’—Sal. 92:13.
^ par. 18 Kitaa an Marso 8, 1972 nga gowa han Awake! p. 24-26.