Pakadto ha sulod

Pakadto ha mga sulod

Georgette Douwma/Stone via Getty Images

MASASALBAR BA AN ATON PLANETA?

Kadagatan

Kadagatan

MAKUKUHA ha kadagatan an kadam-an han pagkaon nga aton ginkakaon, pati liwat an damu nga sangkap nga aton ginkikinahanglan basi makahimo hin medisina. An kadagatan nakakahimo hin sobra katunga han oxygen han kalibotan, ngan nag-a-absorb ito han nakakadaot nga igin-gagawas nga carbon tikang ha mga ginbubuhat han tawo. Dugang pa, an kadagatan nabulig basi magin balanse an aton klima.

Kon Kay Ano nga Kinahanglan Naton Protektaran an Kadagatan

Tungod han climate change, nadadaot an mga coral reef, shellfish, ngan iba pa nga may kinabuhi ha dagat. An mga syentista nasiring nga haros tanan nga coral reef—nga nasuporta han diri maminos ikaupat nga bahin han may kinabuhi ha dagat—namimeligro mamatay ha masunod nga 30 ka tuig.

Ginbabanabana han mga eksperto nga maabot hin 90 porsyento han katamsihan ha dagat an bangin nakakakaon hin plastik nga posible nga amo an hinungdan han kamatay han minilyon nga hayop ha dagat kada tuig.

“Waray ta atamana an kadagatan,” siring han UN Secretary-General nga hi António Guterres han 2022, “ngan yana naieksperyensyahan ta an tatawagon ko nga ‘Nakakaalarma nga Kahimtang han Kadagatan.’”

An Aton Planeta—Gindisenyo nga Magpabilin ha Kadayonan

An kadagatan ngan an mga may kinabuhi nga nag-uukoy dida hito, gindisenyo nga magpabilin nga limpyo ngan mahimsog kon diri dadauton han polusyon nga ginhimo han tawo. An libro nga Regeneration: Ending the Climate Crisis in One Generation nagsaysay nga kon diri huhugawan han mga tawo an kadagatan, “kaya hito makapabilin nga limpyo kay may abilidad ito nga makaglugaring paglimpyo.” Pansina an pipira nga ehemplo:

  • An gudtiay hinduro nga mga organismo nga gintatawag nga phytoplankton nagamit ngan nagtitirok hin carbon dioxide—an nangunguna nga gas nga gintotoohan nga amo an hinungdan han global warming. An phytoplankton pa la nakakagtirok na hin haros pariho nga kadamu hin carbon dioxide nga natitirok han ngatanan nga kakahoyan, kabanwaan, ngan iba pa nga mga tanom nga nabubuhi ha tuna.

  • Ginkakaon han mga mikrobyo an panit ngan mga bukog han patay nga isda, nga mahimo unta makahugaw ha kadagatan. Katapos, ito mismo nga mga mikrobyo nagigin pagkaon han iba pa nga mga linarang ha dagat. Tungod hito, “nagpapabilin nga limpyo ngan matin-aw an kadagatan,” siring han Smithsonian Institution Ocean Portal.

  • Ginagamit han damu nga linarang ha kadagatan an ira digestive system basi an acidic nga tubig han kadagatan—nga nakakadaot ha mga korales, shellfish, ngan ha iba nga mga linarang—magin masustansya nga alkaline nga tubig.

Kon Ano Na an Ginhihimo nga Solusyon

An paggamit hin reusable nga mga bag ngan mga surudlan hin tubig makakabulig nga maibanan an mga basura nga plastik ha kadagatan

Kon waray basura nga nahingangadto ha kadagatan, waray na unta dapat limpyuhon didto nga mga basura. Salit gindadasig han mga eksperto an mga tawo nga gumamit hin reusable nga mga bag, garamiton, ngan mga surudlan imbes nga gumamit hin plastik nga tag-usa la ka gamit katapos iginlalabog dayon.

Pero labaw pa hito an ginkikinahanglan. Hinin bag-o la, ha sulod hin usa ka tuig, an usa nga organisasyon nga nagpuprotektar han natural nga palibot nakakolekta hin 9,200 ka tonilada nga basura ha baybayon nga gindara han mga balud ha 112 nga nasud. Pero gutiay gud la ito hinduro nga bahin han mga basura nga nahingangadto ha kadagatan kada tuig.

An National Geographic nagreport nga “an pagin acidic [han kadagatan] nga maiha na nga nahitatabo posible nga diri na mawara. . . . An mga tawo nagsusunog hin damu hinduro nga fossil fuel nga tungod hito an dagat diri na kaya limpyohan [han mga hayop ha kadagatan] sugad han pagkadisenyo ha ira.”

Mga Rason Para Maglaom—Kon Ano an Ginsisiring han Biblia

“An tuna puno han imo mga hinimo. Aada an dagat, nga daku ngan haluag hinduro, puno han diri maihap nga buhi nga mga linarang, gudti ngan dagku.”—Salmo 104:​24, 25.

Ginhimo han aton Maglalarang an kadagatan nga may abilidad nga makaglugaring paglimpyo. Hunahunaa ini: Kon damu hinduro an iya nahibabaroan mahitungod ha kadagatan ngan ha tanan nga may kinabuhi dida hito, diri ba makatadunganon la tumoo nga kaya niya wad-on an tanan nga kadaot nga ginhimo ha aton kadagatan? Kitaa an artikulo nga “An Dios Nagsasaad nga Masasalbar an Aton Planeta,” ha pahina 15.