An uniberso ba waray tinikangan?

An Genesis 1:1 nasiring: “Ha tinikangan ginlarang han Dios an langit ngan an tuna.”

Antes han mga 1950, damu nga kilala nga mga syentista an natoo nga an uniberso waray tinikangan. Pero base ha bag-o nga mga nadiskobrehan, ginkakarawat na han kadam-an nga syentista yana nga an aton uniberso, ha pagkamatuod, may tinikangan.

Ano an orihinal nga hitsura han tuna?

An Genesis 1:2, 9 nasiring nga han siyahan nga ginlarang an tuna “waray [ito] sulod ngan waray umurukoy,” ngan natatabonan hin tubig.

Nauyon an mga syentista hito nga paghulagway. An biologist nga hi Patrick Shih nagsiring nga han nagtikang an aton planeta ‘waray ito oxygen nga mahihinggot ngan kakaiba ito pagkit-on.’ An magasin nga Astronomy nagreport: “Sumala ha bag-o nga research, an planeta nga Tuna hadto natatabonan hin tubig ngan waray haros mamara nga tuna.”

 Paonan-o nagbag-o an aton atmospera ha paglabay han panahon?

Iginpapakita han Genesis 1:3-5 nga ha siyahan an aton atmospera madakmol hinduro, salit diri klaro ha tuna kon diin tikang an lamrag. Ha urhi na la nagin klaro ha tuna an adlaw ngan an bulan.—Genesis 1:14-18.

An Smithsonian Environmental Research Center nasiring nga tungod han aton atmospera, ha siyahan gutiay la nga lamrag an nakakaabot ha tuna. Nasiring ito: ‘Natatabonan an bug-os nga Tuna hin madakmol nga alisngaw hin methane.’ Ha urhi, “nawara an alisngaw nga methane ngan nagin asul na pagkit-on an langit.”

Ha ano nga pagkasunod-sunod nagkaada kinabuhi ha tuna?

Iginsusumat han Genesis 1:20-27 nga ginlarang an mga isda, tamsi, hayop ha mamara nga tuna, ngan ha urhi an mga tawo. Natoo an mga syentista nga an siyahan nga mga isda maiha na nga inulpot antes pa an siyahan nga mga mammal ngan mas urhi na nga inulpot an mga tawo.

An pipira nga tawo nasiring nga an ginsusumat han Biblia diri nauyon ha mga nadiskobrehan han mga syentista. Pero ito nga panhunahuna kasagaran na nga iginbase ha sayop nga pagsabot ha kon ano gud an ginsisiring han Biblia.

An Biblia diri nasiring nga an uniberso o an tuna 6,000 ka tuig pa la. Lugod, nasiring la ito nga an tuna ngan an uniberso ginlarang “ha tinikangan.” (Genesis 1:1) Waray ginsisiring an Biblia kon kakan-o gud ito nahitabo.

An Biblia diri nasiring nga an ngatanan nga kinabuhi ha tuna ginlarang ha sulod hin unom ka literal nga adlaw. Lugod, nagamit ito han pulong nga “adlaw” basi magtudlok ha mga peryodo han panahon. Pananglitan, nasiring ito nga an paglarang han aton planeta ngan han kinabuhi dida hito—durante han unom ka adlaw han paglarang nga gin-unabi ha Genesis kapitulo 1—nahitabo ha peryodo han panahon nga gintatawag nga “adlaw nga ginhimo ni Jehova * nga Dios an tuna ngan langit.” (Genesis 2:4) Salit an tagsa han unom nga “adlaw” han paglarang diin gin-andam han Dios an tuna para ha kinabuhi ngan ginlarang an kinabuhi dida hito, mahimo magpasabot hin hilawig hinduro nga mga peryodo han panahon.

An Biblia diri nasiring nga an pagkahimo han buhi nga mga butang diri mahimo magbag-o ha paglabay han panahon. An libro han Genesis nasiring nga an mga hayop ginlarang “uyon ha mga klase hito.” (Genesis 1:24, 25) An mga pulong nga “mga klase” ha Biblia diri syentipiko nga termino, pero baga hin nagtutudlok ito ha damu nga klase hin buhi nga linarang. Salit, an usa nga “klase” mahimo mag-upod hin damu nga magkadurodilain nga species. Base hini nga mga pulong, aada an posibilidad nga ha sulod han usa nga “klase,” mahimo magkaada pagbag-o ha pagkahimo han iba-iba nga species nga naukoy ha uusa la nga lugar ha paglabay han panahon.

 Ano ha imo paghunahuna?

Sugad han ginhisgotan pa la, simple ngan husto nga iginsasaysay han Biblia kon paonan-o nagtikang an uniberso, kon ano an orihinal nga hitsura han tuna, ngan kon paonan-o nagkaada kinabuhi ha tuna. Kon sugad, posible ba nga husto liwat nga iginpakilala han Biblia an Usa nga naglarang hito nga mga butang? An Encyclopædia Britannica nasiring nga ‘an ideya nga labaw gud ha tawo an gintikangan han kinabuhi nauyon ha mga nadiskobrehan han moderno nga syensya.’ *