“Natindog ako hirani ha malaksi nga tren ha usa nga tanel. Tungod han eksaytment, baga hin nawawara an akon mga kabaraka.”—Leon. *

“Kon nadayb ako ha tubig tikang ha delikado ngan higtaas nga pangpang, naabat ako hin bug-os nga kagawasan ha sulod hin pipira ka segundo. Kasagaran nga nag-i-enjoy ako hito, pero usahay nahahadlok ako.”—Larissa.

Pariho kanda Leon ngan Larissa, damu nga batan-on an naieksayt ha pagtesting kon tubtob diin an ira limitasyon—usahay ha delikado hinduro nga paagi. Nasusulay ka ba liwat nga buhaton an pariho? Kon oo, para ha imo ini nga artikulo.

Mahimo makaadik an eksayting nga kaliawan. Bangin maghatag ito ha imo hin madaliay nga eksaytment pero mag-aaghat ito ha imo nga maghingyap hin dugang pa. Hi Marco, nga pariho kan Leon nagkadto liwat ha tanel han tren, nagsiring: “Waray ako makontento. Nalipay ako kadali. Pero naghingyap na liwat ako hin dugang nga eksaytment.”

Hi Justin mahilig ha high-speed skating ngan napadanas hiya ha nalabay nga mga awto. Hiya nagsiring: “Naieksayt gud ako salit pauroutro nga ginbuhat ko ito. Karuyag ko bumilib an mga tawo ha akon, pero nahospital la lugod ako.”

An pamirit han kasangkayan mahimo magwara han imo maopay nga panhunahuna. An batan-on nga hi Marvin nagsiring: “Ginpirit ako han akon kasangkayan nga sumaka ha hitaas nga bilding nga waray bisan ano nga proteksyon, nasiring hira: ‘Sige, kaya mo ito.’ Nahadlok ako. Nangurog ako samtang nasaka ha pader han bilding.” Hi Larissa nga gin-unabi kanina, nagsiring: “Ginbuhat ko an ginbubuhat han iba. Nagpadara la ako ha ira.”

Gin-gagamit liwat han iba an Internet basi impluwensyahan adton mahilig ha eksaytment pinaagi ha pagdayaw ha ira ngan pagminos han mga peligro. Ngani, an pipira han ira eksibisyon nga gin-post ha social media nagigin sikat, salit nagigin popular hira ngan gintatagan hin atensyon.

Pananglitan, an pipira nga popular nga video nagpapakita hin parkour—isport nga nag-uupod ha pagdalagan, pagsaka, o paglukso nga waray bisan ano nga proteksyon ha mga ulang sugad han pader, balay, ngan hagdan. Mahimo ini maghatag hin duha nga sayop nga konklusyon: (1) Diri ito sugad kadelikado. (2) Ginhihimo ito han ngatanan. An resulta: Bangin masulay ka  nga sarihan an mga kaliawan nga mahimo magbutang han imo kinabuhi ha peligro.

May mas maopay ngan talwas nga paagi ha pagtesting han imo limitasyon. “An pag-ehersisyo may gutiay nga kapulsanan,” siring han Biblia. (1 Timoteo 4:8) Pero nagpapahamangno liwat ito ha imo nga “magkinabuhi nga may maopay nga panhunahuna.” (Tito 2:12) Paonan-o?

Turotimbanga an posible nga mga peligro. An Biblia nasiring: “An tagsa nga tawo nga mainalam-agamon nagbubuhat dara an hibaro; kondi an lurong nagpaparayaw han iya kalurongan.” (Proberbios 13:16) Antes makigbahin ha usa nga kaliawan, hibaroi an mga peligro nga nahiuupod hito. Pakianhi an imo kalugaringon, ‘Ini ba nga buruhaton magbubutang han akon kinabuhi ha peligro?’—Prinsipyo ha Biblia: Proberbios 14:15.

Pagpili hin kasangkayan nga narespeto ha kinabuhi. An tinuod nga kasangkayan diri mag-aaghat ha imo ha paghimo hin delikado nga buruhaton o mamimirit ha imo ha pagbuhat hin bisan ano nga diri ka komportable. Hi Larissa nagsiring: “An mag-opay ngan makatadunganon nga kasangkayan nakabulig ha akon pagpili hin mas maopay nga kaliawan. Han ginsaliwnan ko an akon kasangkayan, nagbag-o an akon kinabuhi.”—Prinsipyo ha Biblia: Proberbios 13:20.

Gamita an imo abilidad nga diri iginbubutang ha peligro an imo kinabuhi. Bahin han pagtubo an “paghibaro kon paonan-o magkakaada kalugaringon nga mga prinsipyo ngan mga limitasyon,” siring han Adolescent Risk Behaviors. Mahimo mo hibaroan an imo limitasyon ha talwas nga paagi, nga nagamit hin angayan nga mga safety equipment ngan nasunod ha mga safety instruction.

Magkaada tinuod nga respeto ha kalugaringon. Rirespetuhon ka tungod han imo maaramon nga pag-atubang ha mga problema ha kinabuhi, diri tungod han imo kaisog ha pagbuhat hin delikado nga kaliawan. Hi Larissa nagsiring: “An pagdayb tikang ha hitaas nga pangpang tinikangan pa la han damu nga delikado nga kaliawan nga akon ginhimo. Nahibaro unta ako pagbaribad.”

Hinumdumi: Imbes nga ibutang ha peligro an imo kinabuhi pinaagi hin mga buruhaton nga eksayting pero delikado, magin maaramon ha pagpili hin kaliawan.—Prinsipyo ha Biblia: Proberbios 15:24.