‘Pamilnga an Kamurayawan Ngan Igpadayon Ito’
‘Pamilnga an Kamurayawan Ngan Igpadayon Ito’
“Kon sadang mahimo, sugad han nahitutungod ha iyo, makigmurayaw kamo ha ngatanan nga mga tawo.”—ROMA 12:18.
1, 2. Ano an pipira nga mga hinungdan nga an hinimo han tawo nga kamurayawan diri magpapadayon?
HUNAHUNAA an usa nga balay nga maluya an pundasyon, dumog an mga biga, ngan nayutyot an atop. Maruruyag ka ba bumalhin ngadto ngan himoon ito nga imo balay? Sigurado nga diri. Bisan an bag-o la nga pagpintura diri makakagbag-o han kamatuoran nga dumog na an balay. Diri mag-iiha, marurumpag na ito.
2 Bisan ano nga kamurayawan tikang hini nga kalibotan pariho hito nga balay. Gintukod ito ha maluya nga pundasyon—an mga saad ngan mga plano han tawo, ‘kan kanay waray kaluwasan.’ (Salmo 146:3) An kasaysayan amo an hilawig nga serye han mga araway han mga nasud, etniko nga mga grupo, ngan mga tribo. Totoo, may-ada halipot nga mga peryodo han kamurayawan, kondi ano nga klase hin kamurayawan? Kon an duha nga nasud naggigirra ngan katapos igindideklara an kamurayawan tungod kay napipirde an usa nga nasud o tungod kay an duha nga nasud waray nakikita nga dugang nga kaopayan ha pag-araway, ano nga klase ito hin kamurayawan? An mga kapungot, mga pagsuspetsa, ngan mga pangabugho nga gintikangan han girra aada pa gihapon. An kamurayawan nga ha gawas la, pariho han pintura nga nagtabon han araway, diri marig-on nga kamurayawan.—Esekiel 13:10.
3. Kay ano nga an kamurayawan han katawohan han Dios naiiba ha bisan ano nga hinimo han tawo nga kamurayawan?
3 Kondi, an totoo nga kamurayawan naeksister dida hinin nadaot han girra nga kalibotan. Diin? Ha butnga han mga sumurunod ni Jesu-Kristo, an totoo nga mga Kristiano nga nasugot ha mga pulong ni Jesus ngan nangangalimbasog ha pagsubad han iya pagkinabuhi. (1 Korinto 11:1; 1 Pedro 2:21) Totoo gud an kamurayawan nga naeksister ha totoo nga mga Kristiano han magkalainlain nga mga rasa, mga kahimtang ha sosiedad, ngan mga nasyonalidad, tungod kay nagtitikang ito ha ira mamurayawon nga relasyon ha Dios, nga iginbabasar ha ira pagtoo ha halad lukat ni Jesu-Kristo. An ira kamurayawan regalo tikang ha Dios, diri hinimo han mga tawo. (Roma 15:33; Efeso 6:23, 24) Resulta ito han pagpasakop ha ‘Prinsipe han Kamurayawan,’ hi Jesu-Kristo, ngan pagsingba kan Jehova, ‘an Dios han gugma ngan han kamurayawan.’—Isaias 9:6; 2 Korinto 13:11.
4. Paonan-o ‘iginpapadayon’ han usa nga Kristiano an kamurayawan?
4 An kamurayawan diri awtomatiko nga naabot ha diri-hingpit nga mga indibiduwal. Salit, hi Pedro nagsiring nga an tagsa nga Kristiano sadang ‘mamiling han kamurayawan ngan igpadayon ito.’ (1 Pedro 3:11) Paonan-o naton mahihimo ito? Usa nga kadaan nga tagna an naghahatag han baton. Nagyayakan pinaagi kan Isaias, hi Jehova nagsiring: “An ngatanan mo nga anak pagtututdoan ni Jehova; ngan madadaku an kamurayaw han imo mga anak.” (Isaias 54:13; Filipos 4:9) Oo, an totoo nga kamurayawan naabot ngada hadton nasugot ha mga katutdoan ni Jehova. Dugang pa, an kamurayawan, upod an ‘gugma, kalipay, pagkamainantuson, kalooy, pagkamaopay, pagtoo, pagkamaaghop, pagpugong ha kalugaringon,’ amo an mga bunga han baraan nga espiritu han Dios. (Galasia 5:22, 23) Diri ito mapapahimulsan han usa nga diri-mahigugmaon, waray-kalipay, diri-pasensyoso, diri-maloloy-on, maraot, diri-matinumanon, mabangis, o waray pagpugong ha kalugaringon.
“Makigmurayaw Kamo ha Ngatanan nga mga Tawo”
5, 6. (a) Ano an kaibahan han pagin mamurayawon ngan nakikigmurayaw? (b) Sadang mangalimbasog an mga Kristiano nga makigmurayaw kan kanay?
5 An kamurayawan ginhatagan kahulogan sugad nga “an kahimtang han kalinaw o kamingaw.” Ito nga kahulogan mag-uupod han damu nga mga kahimtang nga waray kasamokan. Aw, bisan an patay nga tawo aada ha sugad nga kahimtang! Kondi, basi magpahimulos han totoo nga kamurayawan, an usa kinahanglan magin labaw pa kay han pagin mamurayawon la. Ha iya Sermon ha Bukid, hi Jesus nagsiring: “Bulahan an mga [mamurayawon], kay hira pagngangaranan nga mga anak han Dios.” (Mateo 5:9) Hi Jesus nagyayakan ha mga indibiduwal nga ha urhi magkakaada higayon nga magin espirituwal nga mga anak han Dios ngan makarawat hin diri-mamaratyon nga kinabuhi ha langit. (Juan 1:12; Roma 8:14-17) Ngan ha kataposan, an ngatanan han matinumanon nga katawohan nga diri langitnon an paglaom magpapahimulos han ‘mahimayaon nga kagawasan han mga anak han Dios.’ (Roma 8:21) An mamurayawon la an magkakaada han sugad nga paglaom. An Griego nga pulong para han ‘mamurayawon’ literal nga nangangahulogan nga “nakikigmurayaw.” Salit, an pagin mamurayawon ha Kasuratanhon nga kahulogan nagpapasabot hin aktibo nga pagdasig han kamurayawan, usahay nakikigmurayaw kon waray hito ha naglabay.
6 Samtang ginhuhunahuna ini, tagda an sagdon ni apostol Pablo ha mga taga-Roma: “Kon sadang mahimo, sugad han nahitutungod ha iyo, makigmurayaw kamo ha ngatanan nga mga tawo.” (Roma 12:18) Diri nasiring hi Pablo ha mga taga-Roma nga magin kalmado la, bisan kon makakabulig ito. Iya gindadasig hira nga makigmurayaw. Kan kanay? Ha “ngatanan nga mga tawo”—ha mga membro han pamilya, mga igkasi-Kristiano, bisan hadton diri kapariho han ira gintotoohan. Iya gindasig an mga taga-Roma nga makigmurayaw ha iba ‘sugad han nahitutungod ha ira.’ Diri, diri niya karuyag nga ikompromiso nira an ira mga gintotoohan para ha kamurayawan. Imbes nga kontrahon an iba, kinahanglan dumaop hira ha ira nga mamurayawon an tuyo. Kinahanglan buhaton ito han mga Kristiano nakikig-upod man hira hadton ha sulod o ha gawas han kongregasyon. (Galasia 6:10) Uyon hini, hi Pablo nagsurat: “Magsunod kamo gihapon ha maopay, ha usa kag usa, ngan ha ngatanan.”—1 Tesalonika 5:15.
7, 8. Paonan-o ngan kay ano nga an mga Kristiano nakikigmurayaw hadton diri kapariho han ira pagtoo?
7 Paonan-o kita makikigmurayaw hadton diri kapariho han aton gintotoohan ngan bangin nakontra pa ngani hito? An usa nga paagi amo an paglikay naton ha pagpakita hin pagin labaw. Pananglitan, diri gud pakigmurayaw an pagyakan mahitungod han espisipiko nga mga indibiduwal pinaagi han paggamit hin nakakaminos nga mga termino. Iginpapahayag ni Jehova an iya mga paghukom kontra han mga organisasyon ngan mga klase, kondi waray kita katungod ha pagyakan mahitungod han bisan hin-o nga indibiduwal nga sugad hin ginhukman na hiya. Oo, diri naton ginhuhukman an iba, bisan an mga parakontra ha aton. Katapos sumatan hi Tito nga sagdonan an mga Kristiano ha Kreta mahitungod han ira pagtagad ha tawhanon nga mga awtoridad, ginpahinumdom hira ni Pablo nga ‘diri magyakan hin maraot kontra ha bisan hin-o, diri magin makiawayon, magin makatadunganon, nagpapakita hin bug-os nga kaaghop ha ngatanan nga mga tawo.’—Tito 3:1, 2.
8 An pakigmurayaw ha ira nga diri kapariho han aton pagtoo amo an maopay nga paagi ha pagrekomenda ha ira han kamatuoran. Siyempre, diri kita nakikisangkay hadton ‘nakakadaot han mag-opay nga mga batasan.’ (1 Korinto 15:33) Kondi, mahimo kita magin matinalahuron, ngan sadang tratuhon naton an ngatanan nga tawo nga may dignidad ngan kalooy. Hi Pedro nagsurat: “Manggawi kamo hin maopay ha butnga han mga Hentil, nga, bisan kon naglilibak hira ha iyo nga baga magburuhat kamo hin maraot, ha pagtan-aw ha iyo mga mag-opay nga mga binuhatan, ira unta paghimayaon an Dios ha adlaw han pagduaw.”—1 Pedro 2:12.
Nakikigmurayaw ha Ministeryo
9, 10. Ano nga susbaranan han pakigmurayaw ha mga diri-tumuroo an ipinakita ni apostol Pablo?
9 An siyahan-siglo nga mga Kristiano kilala tungod han ira kaisog. Ira iginsumat kon ano an totoo nga ira mensahe, ngan han inatubang ha pagkontra, determinado hira ha pagsugot ha Dios sugad nga magmarando imbes han mga tawo. (Buhat 4:29; 5:29) Kondi, an ira kaisog diri kay pagin waray-batasan. Tagda an ginbuhat ni Pablo han gindepensahan niya an iya pagtoo ha atubangan ni Hadi Herodes Agripa II. Hi Herodes Agripa may-ada sayop nga relasyon ha iya bugto nga babaye, hi Bernise. Kondi, hi Pablo waray magsermon kan Agripa mahitungod han moral. Lugod, pinabug-atan niya an mga punto nga ira ginkauyonan, ginpapasidunggan hi Agripa ha pagin eksperto ha Judio nga mga kustomre ngan pagin tumuroo ha mga propeta.—Buhat 26:2, 3, 27.
10 Nag-ulog-ulog ba hi Pablo ha tawo nga makakahatag ha iya hin kagawasan? Waray. Ginsunod ni Pablo an iya mismo sagdon ngan nagyakan han kamatuoran. Waray hiya ginsiring nga buwa kan Herodes Agripa. (Efeso 4:15) Kondi hi Pablo nakikigmurayaw ngan maaram kon paonan-o magin “ngatanan nga mga butang, tungod ha ngatanan nga mga tawo.” (1 Korinto 9:22) An iya tuyo amo an pagdepensa han iya katungod ha pagsangyaw mahitungod kan Jesus. Sugad nga maopay nga magturutdo, nagtikang hiya pinaagi han pag-unabi hin butang nga mahimo uyonan niya ngan ni Agripa. Hito nga paagi binuligan ni Pablo iton imoral nga hadi nga magkaada mas maopay nga impresyon ha Kristianidad.—Buhat 26:28-31.
11. Paonan-o kita makikigmurayaw ha aton ministeryo?
11 Paonan-o kita makikigmurayaw ha aton ministeryo? Pariho kan Pablo, sadang likyan naton an mga argumento. Oo, usahay kinahanglan kita ‘magyakan han pulong han Dios ha waray kahadlok,’ maisugon nga dinidepensahan an aton pagtoo. (Filipos 1:14) Kondi ha kadam-an nga mga kahimtang an aton siyahan nga tuyo amo an pagsangyaw han maopay nga sumat. (Mateo 24:14) Kon nasasabtan han tawo an kamatuoran mahitungod han mga katuyoan han Dios, magtitikang hiya ha pagsalikway han palso relihiyoso nga mga ideya ngan limpyohan an iya kalugaringon han mahugaw nga mga buhat. Salit, kon posible, maopay nga pabug-atan an mga butang nga makakadani han aton mga mamarati, gintitikangan ha mga butang nga uuyonan naton ha ira. Diri magigin mabungahon an pagkontra ha usa ka tawo nga, kon daupon hin mataktika, bangin mamati ha aton mensahe.—2 Korinto 6:3.
Nakikigmurayaw ha Pamilya
12. Ha ano nga mga paagi mahimo kita makigmurayaw ha pamilya?
12 Hi Pablo nagsiring nga adton nag-aasawa ‘magkakaada kagol-anan ha ira unod.’ (1 Korinto 7:28) Aatubangon an magkalainlain nga mga kakurian. Usa hito, diri magkakauyon usahay an mga mag-asawa. Paonan-o sadang sulbaron ini? Ha mamurayawon nga paagi. An usa nga nakikigmurayaw mangangalimbasog ha pagpaundang han away basi diri magdaku. Paonan-o? Siyahan, pinaagi han pagbantay ha dila. Kon gamiton ha pagyakan hin nakakatamay ngan nakakainsulto nga mga pulong, inin gutiay nga bahin mahimo magin tinuod nga ‘diri-mapugngan ngan nakakadaot nga butang, puno hin makamaratay nga hilo.’ (Jakobo 3:8) An nakikigmurayaw nagamit han iya dila ha pagparig-on ngan diri ha pagpaluya.—Proberbios 12:18.
13, 14. Paonan-o naton matitipigan an kamurayawan kon nagsasayop kita ha pulong o kon nagigin emosyonal kita hinduro?
13 Tungod kay diri-hingpit, kita ngatanan usahay nagyayakan hin mga butang nga ginbabasolan naton ha urhi. Kon mahitabo ini, tadonga dayon an mga sayop—makigmurayaw. (Proberbios 19:11; Kolosas 3:13) Likyi an kahilit-ag ha ‘pakiglantugi mahitungod han mga pulong’ ngan ‘madarahog nga mga argumento mahitungod han waray pulos nga mga butang.’ (1 Timoteo 6:4, 5) Lugod, kitaa an totoo nga pagbati han usa, ngan pangalimbasog nga masabtan an mga pagbati han imo padis. Kon ginyayaknan ka hin nakakasakit nga mga pulong, ayaw pagbulos hin pariho. Hinumdumi nga “an malumo nga baton nakakapaiwas han kapungot.”—Proberbios 15:1.
14 Usahay, bangin kinahanglan tagdon mo an sagdon han Proberbios 17:14: “Bayai an pakiglantugi nga waray pa an pagkabalingkot.” Likyi an nangangayat nga kahimtang. Ha urhi, kon kalmado na an mga emosyon, bangin masulbad mo an problema ha mamurayawon nga paagi. Ha pipira nga mga kahimtang, bangin maopay an pagtawag hin hamtong nga Kristiano nga paramangno para han bulig. An sugad nga eksperyensyado ngan mapinairon nga kalalakin-an mahimo magin nakakarepresko nga bulig kon namimeligro an kamurayawan han mag-asawa.—Isaias 32:1, 2.
Nakikigmurayaw ha Kongregasyon
15. Sumala kan Jakobo, ano nga maraot nga hilig an tinubo ha butnga han iba nga mga Kristiano, ngan kay ano nga ito nga hilig “tunan-on,” ‘hayupnon,’ ngan “yawan-on”?
15 Makasurubo, an pipira han siyahan-siglo nga mga Kristiano nagpakita hin hilig ha pangabugho ngan pagkabahinbahin—an kabaliktaran gud han kamurayawan. Hi Jakobo nagsiring: “Diri amo ini an kinaadman nga ginikan ha kahitas-an, kondi tunan-on, [hayupnon], yawan-on. Kay kon diin an kaawa ngan pagkabahin, didto an kasamokan ngan an ngatanan nga mangil-ad nga buhat.” (Jakobo 3:14-16) An iba natoo nga an Griego nga pulong nga iginhubad nga “pagkabahin” may kalabotan ha hakugnon nga ambisyon, pakig-away para ha katungdanan. May maopay nga hinungdan nga tinatawag ito ni Jakobo nga “tunan-on, [hayupnon], yawan-on.” Ha bug-os nga kasaysayan, an mga magmarando ha kalibotan nagios nga may pagkabahinbahin, pariho han ihalas nga mga hayop nga nag-aaraway kontra ha usa kag usa. An pagkabahinbahin tinuod nga “tunan-on” ngan ‘hayupnon.’ “Yawan-on” liwat ito. Inin maraot nga paggawi siyahan nga ipinakita han gutom-ha-gahum nga anghel nga kinontra kan Jehova nga Dios ngan nagin hi Satanas, an magmarando han mga demonyo.
16. Paonan-o ipinakita han iba han siyahan-siglo nga mga Kristiano an hilig nga pariho han kan Satanas?
16 Ginsagda ni Jakobo an mga Kristiano nga pugngan an pagpatubo han hilig ha pagkabahinbahin, kay diri ito nagdadara hin kamurayawan. Hiya nagsurat: “Diin tumikang an mga araway ngan mga kasamokan ha butnga niyo? Diri ba tikang ha iyo mga kairiphon nga nakikipag-araway ha mga bahin ha iyo lawas?” (Jakobo 4:1) Dinhi, an ‘kairiphon ha unudnon nga kalipayan’ mahimo magtudlok ha hakog nga kairiphon para ha materyal nga mga butang o ha hingyap ha pagkaprominente, gahum, o impluwensya. Pariho kan Satanas, an iba ha mga kongregasyon bangin karuyag magin prominente imbes nga ‘mga guroguti,’ sugad han ginsiring ni Jesus nga magin sugad hito an iya totoo nga mga sumurunod. (Lukas 9:48) An sugad nga hilig makakadaot han kamurayawan han kongregasyon.
17. Paonan-o an mga Kristiano yana mahimo makigmurayaw ha kongregasyon?
17 Yana, kinahanglan pugngan liwat naton an hilig ha materyalismo, pangabugho, o waray pulos nga ambisyon. Kon totoo kita nga nakikigmurayaw, diri kita mababaraka kon an iba ha kongregasyon mas maabtik kay ha aton ha pipira nga mga buruhaton, diri liwat naton pakakarauton hira ha iba pinaagi han pagruhaduha ha ira mga motibo. Kon may-ada kita maopay nga abilidad, diri naton gagamiton ito ha paghimo han aton kalugaringon nga baga in mas maopay kay ha iba, sugad hin iginpapasabot nga an kongregasyon mag-uuswag la tungod han aton kaabtik ngan abilidad. An sugad nga hilig makakahimo hin pagkabahinbahin; diri ito magdadara hin kamurayawan. An mga nakikigmurayaw diri naghahambog han ira mga abilidad, kondi mapainubsanon nga ginagamit nira ito ha pagbulig ha ira kabugtoan ngan pagpasidungog kan Jehova. Hinsasabtan nira nga ha kataposan, an gugma—diri abilidad—an pangirilal-an han totoo nga Kristiano.—Juan 13:35; 1 Korinto 13:1-3.
‘An Kamurayawan Sugad nga Iyo mga Paramangno’
18. Paonan-o an mga tigurang nagdadasig han kamurayawan ha butnga nira?
18 An mga tigurang ha kongregasyon nangunguna ha pakigmurayaw. Hi Jehova nagtagna mahitungod han iya katawohan: “Akon liwat papagdaiton an imo mga [paramangno], ngan papagmatadungon an imo mga [parahatag han toka].” (Isaias 60:17) Uyon hinin matagnaon nga mga pulong, adton nag-aalagad sugad nga Kristiano nga mga magbarantay nangangalimbasog ha pagdasig han kamurayawan ha butnga nira ngan ha butnga han panon. Mahimo tipigan han mga tigurang an kamurayawan ha butnga nira pinaagi han pagpakita hin mamurayawon ngan makatadunganon nga “kinaadman nga tikang ha kahitas-an.” (Jakobo 3:17) Tungod han ira magkalainlain nga mga gintikangan ngan mga eksperyensya ha kinabuhi, an mga tigurang ha kongregasyon usahay magkakaiba an mga punto-de-bista. Nangangahulogan ba ini nga waray hira kamurayawan? Diri kon an sugad nga kahimtang gindudumara hin husto. An mga nakikigmurayaw mapainubsanon nga nagpapahayag han ira mga ideya ngan katapos matinalahuron nga namamati ha iba. Imbes nga ipirit an iya kalugaringon nga paagi, mainampoon nga tatagdon han nakikigmurayaw an punto-de-bista han iya bugto. Kon waray prinsipyo ha Biblia nga natatalapas, kasagaran nga may-ada higayon para han magkalainlain nga mga punto-de-bista. Kon an iba diri nauyon ha iya, an nakikigmurayaw masunod ngan masuporta ha desisyon han kadam-an. Hito nga paagi ipapakita niya nga makatadunganon hiya. (1 Timoteo 3:2, 3) An eksperyensyado nga mga paramangno maaram nga an pagtipig han kamurayawan mas importante kay ha pagbuhat han karuyag han usa.
19. Paonan-o nakikigmurayaw an mga tigurang ha sulod han kongregasyon?
19 An mga tigurang nagdadasig han kamurayawan ha mga membro han panon pinaagi han pagbulig ha ira ngan diri pagin kritiko ha ira mga pangalimbasog. Oo, usahay, an iba bangin nagkikinahanglan hin pagtadong. (Galasia 6:1) Kondi an siyahan nga buruhaton han Kristiano nga paramangno diri kay pagpadapat han disiplina. Agsob nga naghahatag hiya hin kumendasyon. An mahigugmaon nga mga tigurang nangangalimbasog nga makita an maopay ha iba. Inaapresyar han mga paramangno an maduruto nga buhat han mga igkasi-Kristiano, ngan nasarig hira nga an ira mga igkasi-tumuroo nagbubuhat han ira gimaopayi.—2 Korinto 2:3, 4.
20. Ha ano nga paagi nagpapahimulos an kongregasyon kon nakikigmurayaw an ngatanan?
20 Salit, ha pamilya, ha kongregasyon, ngan ha pakig-upod ha iba nga diri kapariho han aton gintotoohan, nangangalimbasog kita nga makigmurayaw, magbuhat para han kamurayawan. Kon mauyatom nga patuboon naton an kamurayawan, makakaamot kita ha kalipayan han kongregasyon. Ha pariho nga panahon, mapapanalipdan ngan mapaparig-on kita ha damu nga mga paagi, sugad han makikita naton ha masunod nga artikulo.
Nahinunumdoman Mo Ba?
• Ano an kahulogan han pagin mamurayawon?
• Paonan-o kita magigin mamurayawon kon nakikig-upod ha mga diri-Saksi?
• Ano an pipira nga mga paagi han pagpatubo han kamurayawan ha pamilya?
• Paonan-o madadasig han mga tigurang an kamurayawan ha kongregasyon?
[Mga Pakiana]
[Retrato ha pahina 9]
An nakikigmurayaw naglilikay ha paggawi hin pagin labaw
[Mga Retrato ha pahina 10]
Nakikigmurayaw an mga Kristiano ha ministeryo, ha pamilya, ngan ha kongregasyon