Subara hi Jehova kon Nagbabansay ha Imo mga Anak

“Diri ba an ngatanan nga ginikanan nagtatadong ha ira mga anak?”—HEBREO 12:7, Contemporary English Version.

1, 2. Kay ano nga problema han mga ginikanan an pagpatubo ha ira mga anak yana?

 USA nga surbey nga ginhimo ha Japan pipira ka tuig na an naglabay nagsumat nga mga katunga han mga adulto nga gin-interbyu an inabat nga gutiay gud la an komunikasyon han mga ginikanan ngan han ira mga anak ngan duro nga ginpapabay-an han mga ginikanan an ira mga anak. Ha usa pa nga surbey dida hito nga nasud, haros ikaupat nga bahin hadton binaton an nagkarawat nga diri hira maaram kon paonan-o makikig-upod ha mga anak. Kaylap ini diri la ha Oriente. “Damu nga mga ginikanan ha Canada an nagkarawat nga diri hira sigurado kon paonan-o magigin maopay nga mga ginikanan,” nagsumat an The Toronto Star. Bisan diin, nakukurian an mga ginikanan ha pagpatubo ha ira mga anak.

² Kay ano nga problema han mga ginikanan an pagpatubo ha ira mga anak? An daku nga hinungdan amo nga nagkikinabuhi kita ha “kataposan nga mga adlaw,” ngan ini na an ‘magpakalilisang nga mga panahon nga makuri pakibagayan.’ (2 Timoteo 3:1) Dugang pa, ‘an hilig han kasingkasing han tawo maraot tikang ha iya kabata,’ siring han Biblia. (Genesis 8:21) Ngan mga batan-on an labi na nga masayon mabiktima han mga pag-atake ni Satanas, nga pariho han “maaringasa nga leon” binibiktima an waray eksperyensya. (1 Pedro 5:8) An Kristiano nga mga ginikanan sigurado nga naatubang hin damu nga mga kakurian kon nangangalimbasog hira ha pagpatubo ha ira mga anak ‘ha disiplina ngan panhunahuna-nga-giya ni Jehova.’ (Efeso 6:4) Paonan-o mabubuligan han mga ginikanan an ira mga anak ha pagtubo nga magin hamtong nga mga magsiringba ni Jehova, nga maaram han ‘maopay ngan han maraot’?—Hebreo 5:14.

 3. Kay ano nga importante an pagbansay ngan paggiya han mga ginikanan ha malampuson nga pagpatubo ha mga anak?

³ “An kalurongan iginsasangbod ha kasingkasing han usa nga bata,” naobserbahan han maaramon nga hi Hadi Salomon. (Proberbios 13:1; 22:15) Basi mawara ha ira mga kasingkasing an sugad nga kalurongan, ginkikinahanglan han mga batan-on an mahigugmaon nga pagtadong han ira mga ginikanan. Kondi, diri pirme kinakarawat han mga batan-on an sugad nga pagtadong. Ha pagkamatuod, agsob nga nasisina hira ha sagdon hin-o man an maghatag hito. Salit, kinahanglan hibaroan han mga ginikanan an ‘pagbansay ha bata ha dalan nga iya paglalaktan.’ (Proberbios 22:6) Kon susundon han mga anak iton nga disiplina, mahimo ito mangahulogan han ira kinabuhi. (Proberbios 4:13) Importante gud nga hibaroan han mga ginikanan kon ano an nahiuupod ha pagbansay ha ira mga batan-on!

Disiplina—Kon Ano an Iginpapasabot Hito

 4. Ano an siyahan nga kahulogan han “disiplina” sugad han paggamit ha Biblia?

⁴ Tungod ha kahadlok nga akusahan hin pag-abuso—ha pisikal, mga pulong, o emosyon—an iba nga mga ginikanan naglilikay ha pagtadong ha ira mga anak. Kinahanglan diri kita umabat han sugad nga kahadlok. An pulong nga “disiplina” sumala ha paggamit han Biblia diri nagpapasabot hin anoman nga klase hin pag-abuso o kabangis. An Griego nga pulong para han “disiplina” siyahan nga nagpapasabot hin instruksyon, edukasyon, pagtadong ngan, usahay, marig-on kondi mahigugmaon nga pagsirot.

 5. Kay ano nga mapulsanon an paghisgot han paagi ni Jehova ha pakig-upod ha iya katawohan?

⁵ Ha paghatag han sugad nga disiplina, hi Jehova nagpapakita hin hingpit nga susbaranan. Iginpapariho hi Jehova ha tawhanon nga amay, hi apostol Pablo nagsurat: “Diri ba an ngatanan nga ginikanan nagtatadong ha ira mga anak? . . . An aton tawhanon nga mga amay nagtatadong ha aton ha halipot nga panahon, ngan ginbubuhat nira ito sugad han ira  ginhuhunahuna nga gimaopayi. Kondi an Dios nagtatadong ha aton para ha aton kaopayan, tungod kay karuyag niya nga kita magin baraan.” (Hebreo 12:7-10, Contemporary English Version) Oo, gindidisiplina ni Jehova an iya katawohan basi hira magin baraan, o putli. Sigurado nga damu an aton mahibabaroan mahitungod han pagdisiplina ha mga anak pinaagi han paghisgot kon paonan-o ginbabansay ni Jehova an iya katawohan.—Deuteronomio 32:4; Mateo 7:11; Efeso 5:1.

Gugma—An Nagpapagios nga Puwersa

 6. Kay ano nga bangin makuri para ha mga ginikanan an pagsubad han gugma ni Jehova?

⁶ “An Dios amo an gugma,” siring ni apostol Juan. Salit, an pagbansay nga iginhahatag ni Jehova pirme nga ginpapagios han gugma. (1 Juan 4:8; Proberbios 3:11, 12) Nangangahulogan ba ini nga masayon para ha mga ginikanan nga may-ada kinaiya nga gugma ha ira mga anak an pagsubad kan Jehova hini nga bahin? Bangin diri. An gugma han Dios amo an gugma nga iginbabasar ha mga prinsipyo. Ngan an usa nga Griego nga eskolar nasiring nga an sugad nga gugma “diri pirme nauyon ha kinaiya nga mga hilig.” An Dios diri napaapekto han pagbati. Gintatagad niya pirme kon ano an gimaopayi para ha iya katawohan.—Isaias 30:20; 48:17.

7, 8. (a) Ano nga susbaranan han may prinsipyo nga gugma an ipinakita ni Jehova ha pakig-upod ha iya katawohan? (b) Paonan-o masusubad hi Jehova han mga ginikanan ha pagbulig ha ira mga anak nga magpatubo han abilidad ha pagsunod ha mga prinsipyo han Biblia?

⁷ Tagda an gugma nga ipinakita ni Jehova ha pakig-upod ha mga Israelita. Ginamit ni Moises an makapabantad nga pagtanding ha pagsaysay han gugma ni Jehova ha bag-o nga nasud han Israel. Aton mababasa: “Sugad hin usa nga agila nga nag-uukay han iya salag, nga nagsasalimpaparay ha igbaw han iya mga piso, binubuklad niya an iya mga pako, kinuha niya hira, gindara niya hira ha bawbaw han iya mga pako. Hi Jehova la an nag-agbay [kan Jakob].” (Deuteronomio 32:9, 11, 12) Basi tutdoan an iya piso ha paglupad, an iroy nga agila “nag-uukay han iya salag,” nagsasalimpaparay ngan nagbubuklad han iya mga pako basi aghaton an iya mga piso nga lumupad. Kon ha kataposan an usa nga piso nalukso tikang ha salag, nga agsob nahimumutang ha hitaas nga bato, an iroy “nagsasalimpaparay ha igbaw” han piso. Kon baga in mahuhulog ha tuna an piso, an iroy madagmit nga nalupad ha ubos hito, gindadara ito “ha bawbaw han iya mga pako.” Mahigugmaon nga ginmangnoan ni Jehova an bag-o la nga natawo nga nasud han Israel ha pariho nga paagi. Iya iginhatag ha katawohan an Mosaiko nga Balaud. (Salmo 78:5-7) Katapos, an Dios nagbantay hin maopay ha nasud, andam ha pagbulig kon an iya katawohan aada ha kakurian.

⁸ Paonan-o masusubad han Kristiano nga mga ginikanan an gugma ni Jehova? Siyahan, kinahanglan tutdoan nira an ira mga anak han mga prinsipyo ngan mga suruklan dida ha Pulong han Dios. (Deuteronomio 6:4-9) An tumong amo an pagbulig ha mga batan-on nga mahibaro ha paghimo hin mga desisyon uyon ha mga prinsipyo han Biblia. Ha pagbuhat hini, an mahigugmaon nga mga ginikanan nagsasalimpaparay ha igbaw han ira mga batan-on, ha simboliko nga paagi, nagbabantay kon paonan-o nira inaaplikar an mga prinsipyo nga ira nahibabaroan. Samtang nagtutubo an mga anak ngan hinayhinay nga gintatagan hin labaw nga kagawasan, an nagmamangno nga mga ginikanan andam ha ‘paglupad ha ubos’ ngan ‘pagdara ha ira mga anak ha igbaw han ira mga pako’ kon may-ada peligro. Ano nga klase hin peligro?

 9. Ha ano nga peligro labi na nga kinahanglan magin alerto an mahigugmaon nga mga ginikanan? Iilustrar.

 ⁹ Ginpahamangnoan ni Jehova nga Dios an mga Israelita han mga resulta han maraot nga mga kaupod. (Numeros 25:1-18; Esra 10:10-14) An pakig-upod ha diri-angayan nga mga tawo kaylap liwat nga peligro yana nga panahon. (1 Korinto 15:33) Sadang subaron han Kristiano nga mga ginikanan hi Jehova hini nga bahin. An 15-anyos nga daragita nga hi Lisa nagin interesado ha usa nga batan-on nga lalaki nga naiiba ha iya pamilya an moral ngan espirituwal nga mga prinsipyo. “Naobserbahan dayon han akon mga ginikanan an pagbag-o ha akon paggios ngan nabaraka,” siring ni Lisa. “Usahay ira ako ginsasaway, ngan ha iba nga mga panahon mahigugmaon nga gindadasig ako.” Liningkod hira upod hi Lisa ngan namati hin mapailubon, hini nga paagi binuligan hiya kon paonan-o malamposan an ginhunahuna nira nga hinungdan han problema—an hingyap nga karawaton han iya mga kaedad. a

Tipigi an Maopay nga Komunikasyon

10. Ha ano nga mga paagi ipinakita ni Jehova an maopay nga susbaranan ha pagkomunikar ha mga Israelita?

¹⁰ Basi maglampos ha pagbansay ha mga anak, an mga ginikanan kinahanglan mangalimbasog ha pagtipig han maopay nga komunikasyon ha ira mga batan-on. Hi Jehova, bisan kon bug-os nga maaram han aada ha aton kasingkasing, nagdadasig ha aton nga makiistorya ha iya. (1 Kronikas 28:9) Katapos ihatag ha mga Israelita an Balaud, igintoka ni Jehova an mga Lebihanon nga magtutdo ha ira, ngan iya sinugo an mga propeta basi mangatadongan ha ira ngan tadungon hira. Ipinakita liwat niya an pagkadisidido nga pamatian an ira mga pag-ampo.—2 Kronikas 17:7-9; Salmo 65:2; Isaias 1:1-3, 18-20; Jeremias 25:4; Galasia 3:22-24.

11. (a) Paonan-o madadasig han mga ginikanan an maopay nga komunikasyon ha ira mga anak? (b) Kay ano nga importante para han mga ginikanan nga magin maopay nga mga mamarati kon nagkukomunikar ha ira mga anak?

¹¹ Paonan-o masusubad han mga ginikanan hi Jehova kon nagkukomunikar hira ha ira mga anak? Siyahan ngan pinakaimportante, kinahanglan magkaada hira panahon para ha ira. Sadang likyan liwat han mga ginikanan an diri-ginhuhunahuna nga mga pulong nga nagtatamay, sugad han, “Ito la ba an nakakaguol ha imo? Kahuna ko nga importante ito”; “Waray kuwenta ito”; “Aw, may-ada ka pa ba iba nga ginlalaoman? Bata ka la.” (Proberbios 12:18) Basi madasig an mga anak nga mag-istorya, an maaramon nga mga ginikanan nangangalimbasog nga magin maopay nga mga mamarati. An mga ginikanan nga nagbabalewaray han ira mga anak kon gudtiay pa bangin igbalewaray liwat kon an mga anak dagku na. Hi Jehova andam pirme ha pamati ha iya katawohan. Namamati hiya pirme hadton mapainubsanon nga nadaop ha iya ha pag-ampo.—Salmo 91:15; Jeremias 29:12; Lukas 11:9-13.

12. Ano nga mga kalidad an ipapakita han mga ginikanan basi mas masayon para han mga anak an pagdaop ha ira?

 ¹² Tagda liwat kon paonan-o an pipira nga mga bahin han personalidad han Dios nakakahimo nga masayon para ha iya katawohan nga dumaop ha iya nga waray pag-alang. Pananglitan, hi Hadi David han kadaan nga Israel seryoso nga nakasala pinaagi han pagkaada adulteroso nga relasyon kan Batseba. Sugad nga diri-hingpit nga tawo, hi David nagbuhat hin iba pa seryoso nga mga sala ha iya kinabuhi. Kondi, waray gud hiya mapakyas ha pagdaop kan Jehova ngan pangaro han iya pagpasaylo ngan pagsaway. Sigurado, an gugma ngan kalooy han Dios nakahimo nga mas masayon para kan David an pagbalik kan Jehova. (Salmo 103:8) Pinaagi han pagpakita han sugad diosnon nga mga kalidad sugad han pagpaid ngan kalooy, makakabulig an mga ginikanan nga tipigan an maopay nga komunikasyon bisan kon nagsasayop an mga anak.—Salmo 103:13; Malakias 3:17.

Magin Makatadunganon

13. Nag-uupod han ano an pagin makatadunganon?

¹³ Kon namamati ha ira mga anak, an mga ginikanan kinahanglan magin makatadunganon ngan magpakita hin “kinaadman nga tikang ha kahitas-an.” (Jakobo 3:17) “Ipahayag niyo an iyo [pagkamakatadunganon] ha ngatanan nga mga tawo,” nagsurat hi apostol Pablo. (Filipos 4:5) Ano an kahulogan han pagin makatadunganon? Usa nga kahulogan han Griego nga pulong nga iginhubad nga “makatadunganon” amo an “diri nagpipirit nga sundon an eksakto nga mga pulong han balaud.” Samtang marig-on nga ginsusunod an mga suruklan ha moral ngan espirituwal, paonan-o magigin makatadunganon an mga ginikanan?

14. Paonan-o ipinakita ni Jehova an pagkamakatadunganon ha pakig-upod kan Lot?

¹⁴ Hi Jehova nagpapakita han gimaopayi nga susbaranan han pagkamakatadunganon. (Salmo 10:17) Han ginsagda niya hi Lot ngan an iya pamilya nga bumaya ha hinukman nga siyudad han Sodoma, hi Lot “naglangan.” Ha urhi, han an anghel ni Jehova naghangyo ha iya nga pumalagiw ngadto ha kabukiran, hi Lot nagsiring: “Ako diri makakapalagiw [ngadto] ha bukid . . . Kitaa, nga iton nga bungto [Soar] hirani pamalagiwan, ngan gutiay. O papalagiwa ako ngadto (diri ba ito gutiay?).” Paonan-o hi Jehova binaton hini? Hiya nagsiring: “Ako nagkarawat ha imo mahitungod hini nga bagay man, nga ako diri magruruba han bungto nga imo iginpamulong.” (Genesis 19:16-21, 30) Disidido hi Jehova ha pagtugot han hangyo ni Lot. Oo, kinahanglan sundon han mga ginikanan an mga suruklan nga iginbutang ni Jehova nga Dios ha iya Pulong, an Biblia. Kondi, bangin posible nga ihatag an mga hangyo han mga batan-on kon diri natatalapas an mga prinsipyo han Biblia.

15, 16. Ano nga leksyon an mahibabaroan han mga ginikanan tikang ha ilustrasyon ha Isaias 28:24, 25?

¹⁵ An pagin makatadunganon nag-uupod han pag-andam han kasingkasing han kabataan basi magin andam hira ha pagkarawat han sagdon. Sugad nga ilustrasyon, iginpariho ni Isaias hi Jehova ha usa nga parauma ngan nagsiring: “Nag-aarado ba ha dayoday hiya nga nag-aarado ha pagsabwag? Nag-aabri ba hiya ha dayoday ngan nagpapakaras han iya tuna? Han pakapatag na niya han nawong hini, waray ba niya isaburak an mga ahenus ngan isabrag an kuminos, ngan tanman an trigo dida ha mga tudling, ngan an sebada dida ha lugar nga itinanda, ngan an abena dida ha ligid hini?”—Isaias 28:24, 25.

¹⁶ Hi Jehova ‘nag-aarado basi magsabwag hin liso’ ngan ‘naghahabok ngan nagkakagkag han iya tuna.’ Salit iya igin-aandam an kasingkasing han iya katawohan antes disiplinahon hira. Ha pagtadong ha ira mga anak, paonan-o ‘makakag-arado’ an mga ginikanan ha kasingkasing han ira mga anak? Usa nga amay an nagsubad kan Jehova han gintatadong an iya kuwatro-anyos nga anak nga lalaki. Han ginsuntok han iya anak an amyaw nga bata nga lalaki, an amay mapailubon nga namati anay ha mga rason han iya anak. Katapos, sugad hin ‘gin-aarado’ an kasingkasing han iya anak, an amay nag-istorya mahitungod han usa nga bata nga nag-antos hin duro nga kakurian nga ginbuhat han usa nga sutil. Ha pakabati han istorya, an bata napagios ha pagsiring nga an sutil kinahanglan sirotan. An sugad nga ‘pag-arado’ nag-andam ha kasingkasing han bata ngan masayon nga hinsabtan niya nga an pagsuntok ha amyaw nga bata amo an buhat han usa nga sutil ngan sayop ito.—2 Samuel 12:1-14.

17. Ano nga leksyon ha pagtadong nga iginpapadapat han mga ginikanan an iginhahatag ha Isaias 28:26-29?

¹⁷ Iginpariho liwat ni Isaias an pagtadong ni Jehova ha usa pa nga proseso han pag-uma—paggiok. Ginagamit han usa nga parauma an magkalainlain nga mga garamiton ha paggiok sumala ha katig-a han upa han lugas. An pudlos ginagamit para ha mahumok itom nga kuminos ngan an tungkod  para ha kuminos, kondi an kariton nga may-ada ruyda an ginagamit para ha mga lugas nga may-ada mas matig-a nga mga upa. Kondi, diri niya tatamakan an mas matig-a nga mga lugas tubtob nga marumok ito. Sugad man, kon karuyag ni Jehova nga kuhaon an bisan ano nga diri-makaruruyag ha iya katawohan, ibaiba an iya pagtrato sumala ha mga panginahanglan ngan mga kahimtang. Diri gud hiya matig-a o mabangis. (Isaias 28:26-29) An iba nga kabataan nagios ha usa la nga siplat han ira mga ginikanan, ngan diri na nagkikinahanglan hin dugang nga pagsaway. An iba nagkikinahanglan hin pauroutro nga mga pahinumdom, ngan an iba pa bangin nagkikinahanglan hin mas mapuwersa nga pagkombinse. Ipapadapat han makatadunganon nga mga ginikanan an pagtadong sumala ha mga panginahanglan han tagsa nga bata.

Himoa an mga Paghisgot han Pamilya nga Makalilipay

18. Paonan-o magkakaada panahon an mga ginikanan para ha regular nga pag-aram han pamilya ha Biblia?

¹⁸ Usa han gimaopayi nga mga paagi han pagtutdo ha iyo mga anak amo an regular nga pag-aram ha Biblia ngan adlaw-adlaw nga paghisgot ha Kasuratan. Pinakaepektibo an pag-aram han pamilya kon regular ito. Kon ginbubuhat ito nga waray plano o gindidesisyonan hiton mismo nga takna, may-ada posibilidad nga talagsa la ito buhaton. Salit kinahanglan ‘salingabuton an panahon’ han mga ginikanan para ha pag-aram. (Efeso 5:15-17) Bangin makuri an pagpili hin permanente nga panahon nga kombinyente ha ngatanan. Naobserbahan han usa nga ulo han pamilya nga samtang nagtutubo an mga anak, an ira magkaiba nga mga eskedyol nakahimo han pamilya nga makuri na magkatarampo ngatanan. Kondi, an pamilya pirme nga tarampo ha mga gab-i han mga katirok ha kongregasyon. Salit ginhikay han amay nga himoon an pag-aram han pamilya ha usa hiton nga mga gab-i. Nagin epektibo ito. An ngatanan tulo nga anak bawtismado na yana nga mga surugoon ni Jehova.

19. Paonan-o masusubad han mga ginikanan hi Jehova kon nagdudumara han pag-aram han pamilya?

¹⁹ Kondi, diri igo an paghisgot han pipira Kasuratanhon nga materyal durante han pag-aram. Gintutdoan ni Jehova an binalik nga mga Israelita pinaagi han mga saserdote, nga ‘nagpatin-aw ngan naghatag han kahulogan’ han Balaud, ‘nga iginpapasabot an ginbabasa.’ (Nehemia 8:8) Usa nga amay nga malampuson nga nakabulig ha ngatanan pito nga iya mga anak ha paghigugma kan Jehova, pirme nga nasulod ha iya kuwarto antes han pag-aram han pamilya basi iandam, ipahiuyon an materyal ha mga panginahanglan han tagsa nga bata. Ginhimo  niya an pag-aram nga makalilipay para ha iya mga anak. “Makalilipay pirme an pag-aram,” nahinunumdom an usa han iya dagku na nga mga anak nga lalaki. “Kon aadto kami ha gawas nga nag-uuyag han bola ha libong ngan gintatawag kami para ha pag-aram han pamilya, ginhihipos dayon namon an bola ngan nasulod dayon para ha pag-aram. Usa ito han pinakamakalilipay nga mga gab-i han semana.”

20. Ano an posible nga problema ha pagmangno ha mga anak nga paghihisgotan pa?

²⁰ An salmista nagpahayag: “An mga kabataan panurundon tikang kan Jehova; Ngan an bunga han tiyan amo an balos niya.” (Salmo 127:3) An pagbansay ha aton mga anak nagkikinahanglan hin panahon ngan pangalimbasog, kondi an husto nga pagbuhat hito mahimo mangahulogan hin kinabuhi nga waray kataposan ha aton mga anak. Maopay gud ito nga balos! Salit, hinaot subaron naton hi Jehova kon nagbabansay ha aton mga anak. Kondi, bisan kon gintaporan an mga ginikanan han responsabilidad ha ‘pagmangno ha mga anak ha disiplina ngan panhunahuna-nga-giya ni Jehova,’ waray garantiya han kalamposan. (Efeso 6:4) Bisan ha gimaopayi gud nga pagmangno, an usa nga bata mahimo magin rebelyoso ngan umundang ha pag-alagad kan Jehova. Ano an sadang buhaton ha sugad nga kahimtang? Ito an tema han masunod nga artikulo.

[Footnote]

Ano an Imo Baton?

• Paonan-o masusubad han mga ginikanan an gugma ni Jehova nga iginsaysay ha Deuteronomio 32:11, 12?

• Ano an imo nahibaroan tikang ha paagi han pagkomunikar ni Jehova ha mga Israelita?

• Ano an igintututdo ha aton han pagpamati ni Jehova ha hangyo ni Lot?

• Ano nga leksyon ha pagtadong ha mga anak an nahibaroan mo tikang ha Isaias 28:24-29?

[Mga Pakiana]

[Retrato ha pahina 8, 9]

Iginpariho ni Moises an pagbansay ni Jehova ha iya katawohan ha mga paagi han agila ha mga piso hito

[Mga Retrato ha pahina 10]

Kinahanglan magkaada panahon an mga ginikanan para ha ira mga anak

[Retrato ha pahina 12]

“Usa ito han pinakamakalilipay nga mga gab-i han semana”