Kapitulo Dyes

An Iginsaad nga Prinsipe han Kamurayawan

Isaias 8:19–9:7

 1. Ano an naieksperyensyahan han katawohan tikang pa ha panahon ni Kain?

 MGA unom ka yukot ka tuig na an naglabay, natawo an siyahan nga bata. Kain an iya ngaran, ngan espesyal gud an iya katawo. Waray pa makakita hin tawo nga bata an iya mga ginikanan, bisan an mga anghel, bisan an Maglalarang mismo. Inin bag-o la nga natawo nga bata mahimo unta magdara hin paglaom ha hinukman nga tulin han katawohan. Makasurubo gud nga han pagdaku na niya, nagin usa hiya nga parapamatay! (1 Juan 3:12) Tikang hadto nakita han katawohan an diri-maihap nga iba pa nga mga pamatay. An mga tawo, tungod kay nakahilig na ha pagbuhat hin maraot, waray pakigmurayaw ha usa kag usa o ha Dios.—Genesis 6:5; Isaias 48:22.

2, 3. Ano nga mga paglaom an inabrihan ni Jesu-Kristo, ngan ano an kinahanglan pagbuhaton naton basi makarawat an sugad nga mga bendisyon?

² Mga upat ka milenyo katapos matawo hi Kain, usa pa nga bata an natawo. Jesus an iya ngaran, ngan an iya katawo espesyal gud liwat. Igin-anak hiya han usa nga birhen, pinaagi han gahum han baraan nga espiritu—an usa la han sugad nga katawo ha kasaysayan. Ha panahon han iya katawo, damu nga mga anghel nga maglipayon an nagkanta hin mga pagdayaw ha Dios, nasiring: “Maghimaya han Dios ha mga kahitaasan, ngan ha tuna an kamurayaw ha mga tawo nga iya nalilipayan!” (Lukas 2:13, 14) Diri pariho ha usa nga parapamatay, inabrihan ni Jesus an dalan para han mga tawo basi makigmurayaw ha Dios ngan magkaada kinabuhi nga waray kataposan.—Juan 3:16; 1 Korinto 15:55.

³ Hi Isaias nagtagna nga hi Jesus tatawagon nga ‘Prinsipe han Kamurayawan.’ (Isaias 9:6) Iya ighahalad an iya kalugaringon nga kinabuhi para ha katawohan, salit hihimoon nga posible an pagpasaylo ha mga sala. (Isaias 53:11) Yana, an pakigmurayaw ha Dios ngan kapasayloan han mga sala mahimo makarawat pinaagi han pagtoo kan Jesu-Kristo. Kondi an sugad nga  mga bendisyon diri awtomatiko. (Kolosas 1:21-23) Adton naruruyag hito kinahanglan mahibaro ha pagsugot kan Jehova nga Dios. (1 Pedro 3:11; itanding an Hebreo 5:8, 9.) Ha panahon ni Isaias, kabaliktaran gud an ginbuhat han Israel ngan Juda.

Pag-ayop ha mga Demonyo

4, 5. Ano an kahimtang han mga buruhaton ha panahon ni Isaias, ngan kan kanay naayop an iba?

⁴ Tungod han ira pagtalapas, an mga kadungandungan ni Isaias aada ha ubos nga kahimtang ha moral, baga in aada ha hilarom nga buho han espirituwal nga kasisidman. Bisan an sur nga ginhadian han Juda, an hinmumutangan han templo han Dios, waray kamurayawan. Sugad nga resulta han ira pagkadiri-matinumanon, an katawohan han Juda gintatarhog nga aatakehon han mga Asiryahanon, ngan maabot an makuri nga mga panahon. Kan kanay hira maayop para han bulig? Makasurubo, damu an inayop kan Satanas, diri kan Jehova. Diri, diri hira natawag kan Satanas ha ngaran. Lugod, pariho kan Hadi Saul ha kadaan nga panahon, nagbuhat hira han espiritismo, namiling hin mga baton ha ira mga problema pinaagi han pangalimbasog ha pagkomunikar ha mga patay.—1 Samuel 28:1-20.

⁵ An iba nag-aaghat pa ngani hini nga buhat. Gin-uunabi ni Isaias an sugad nga apostasya han hiya nasiring: “Kon hira magsiring ha iyo: Pangita ha ira nga may mga tamyaw ngan ha mga mahiko, nga nahuni ngan nga naagumod; Diri ba an katawohan mangingita han ira Dios? Ha ngaran han mga buhi, mangingita ba hira han mga patay?” (Isaias 8:19) Mahimo limbongan han mga espiritista an mga tawo, nga “nahuni ngan nga naagumod.” An sugad nga tingog, nga ginhuhunahuna nga tikang ha mga espiritu han mga patay, mahihimo han espiritista pinaagi han bentrilokismo (pagyakan nga an tingog baga hin diri tikang ha nagyayakan). Kondi, usahay, an mga demonyo mahimo nga direkta nga mahiupod ngan gumios nga sugad hin amo an mga patay, sugad han matin-aw nga nahitabo han nagpakiana hi Saul ha usa nga tamyawan ha Endor.—1 Samuel 28:8-19.

 6. Kay ano nga an mga Israelita nga inayop ha espiritismo labi na nga angay basulon?

⁶ Ini ngatanan nahitatabo ha Juda bisan kon igindidiri ni Jehova an pagbuhat han espiritismo. Ha Mosaiko nga Balaud, kamatayon an sirot hito. (Lebitiko 19:31; 20:6, 27; Deuteronomio 18:9-12) Kay ano nga an katawohan nga espesyal nga panag-iya ni Jehova nagbubuhat hiton daku nga sala? Tungod kay ira iginsalikway an Balaud ngan sagdon ni Jehova ngan nagin ‘matig-a tungod ha malimbungon nga gahum han sala.’ (Hebreo 3:13) “An ira kasingkasing matambok sugad hin mantika,” ngan binulag hira ha ira Dios.—Salmo 119:70. a

 7. Paonan-o ginsusubad han damu yana an mga Israelita ha panahon ni Isaias, ngan ano an magigin tidaraon han sugad nga mga tawo kon diri hira magbasol?

⁷ Posible nga hira nangatadongan, ‘Ano an kapulsanan han Balaud ni Jehova kon naatubang kita ha tiarabot nga pag-atake han mga Asiryahanon?’ Karuyag nira an madagmit ngan masayon nga kasulbaran ha ira peligroso nga kahimtang ngan diri disidido maghulat kan Jehova ha pagbuhat han iya kaburut-on. Ha aton panahon liwat, damu an nagbabalewaray han balaud ni Jehova ngan naayop ha mga espiritista, nakonsulta ha mga horoscope, ngan nagamit hin iba nga mga porma han okultismo ha pagsulbad han ira mga problema. Kondi, an pangaro han mga buhi hin mga baton tikang ha mga patay pataraw-an yana sugad la hadto. An tidaraon han bisan hin-o nga diri-mabinasulon nga nagbubuhat han sugad nga mga butang magigin sugad hadton mga “parapamatay, ngan mga magpakihihilawason, ngan . . . mga magpakisisingbahon ha mga diosdios, ngan [han] ngatanan nga mga buwaon.” Waray hira tidaraon nga mga paglaom han kinabuhi.—Pahayag 21:8.

‘Balaud Ngan Pagpamatuod’ han Dios

 8. Ano an “balaud” ngan an “pagpamatuod” nga sadang konsultahon naton yana para han giya?

⁸ An balaud ni Jehova nga nagdidiri han espiritismo, ngan han iba pa nga mga sugo niya, diri nakatago ha Juda. Gintitipigan ito nga nahisurat. Yana an iya Pulong makukuha ha kompleto nga pagkasurat hito. Amo ito an Biblia, nga nag-uupod diri la han tinirok nga mga balaud ngan mga regulasyon han Dios kondi liwat han asoy han mga pakig-upod han Dios ha iya katawohan. Ini nga asoy han Biblia mahitungod han mga pakig-upod ni Jehova amo an mga pagpamatuod, o asoy, nga nagtututdo ha aton mahitungod han personalidad ngan mga kalidad ni Jehova. Imbes nga konsultahon an mga patay, diin sadang komunsulta an mga Israelita para han giya? Hi Isaias nabaton: “Ha balaud ngan ha pagpamatuod!” (Isaias 8:20a) Oo, adton nagbibiling han totoo nga kahibaro sadang mamiling hito ha sinurat nga Pulong han Dios.

 9. May kapulsanan ba an panapanahon nga pagkotar han Biblia han bisan hin-o nga diri-mabinasulon nga mga makasasala?

⁹ An iba nga mga Israelita nga nagbubuhat han espiritismo bangin mag-angkon nga natahod hira ha sinurat nga Pulong han Dios. Kondi an sugad nga mga pag-angkon waray pulos ngan salingkapaw. Hi Isaias nasiring: “Kon hira diri magyakan sumala hini nga pulong, ha pagkamatuod waray aga para ha ira.” (Isaias 8:20b) Ano nga kapahayagan dinhi an gin-uunabi ni Isaias? Bangin an mga pulong: “Ha balaud ngan ha pagpamatuod!” Bangin ginagamit han iba nga apostata nga mga Israelita an Pulong han Dios, sugad la nga an mga apostata ngan an iba yana nagkukotar ha Kasuratan. Kondi mga pulong la ini. An pagkotar ha Kasuratan diri magtutugway ngadto ha bisan ano nga ‘kalamrag han kaagahon,’ o kahayag tikang kan Jehova, kon diri updan ito han pagbuhat han kaburut-on ni Jehova ngan paglikay ha mahugaw nga mga buhat. b

‘Kagutoman, Diri ha Tinapay’

10. Paonan-o an katawohan han Juda nag-aantos tungod ha pagsalikway kan Jehova?

¹⁰ An pagtalapas kan Jehova nagriresulta ha kasisidman han hunahuna. (Efeso 4:17, 18) Ha espirituwal nga kahulogan, an katawohan han Juda nagin buta, waray pagsabot. (1 Korinto 2:14) Iginsasaysay ni Isaias an ira kahimtang: “Hira maglalatas  hini, ha daku nga kagol-anan ngan kagutom.” (Isaias 8:21a) Tungod han pagkadiri-matinumanon han nasud—labi na durante han pagmando ni Hadi Ahas—namimeligro an kaluwasan han Juda sugad nga independente nga ginhadian. An nasud ginlilikosan han mga kaaway. Sunodsunod nga gin-aatake han Asiryahanon nga kasundalohan an mga siyudad han Judea. Ginhihimo han kaaway nga binayaan an mabungahon nga tuna, salit nagkakaada kakulangan ha pagkaon. Damu an aada ha “daku nga kagol-anan ngan kagutom.” Kondi usa pa nga klase hin kagutom an nagpapakuri liwat ha tuna. Mga dekada antes hito, hi Amos nagtagna: “Kitaa, an mga adlaw maabot, nasiring an Ginoo nga hi Jehova, nga ako magpapadara hin kagutoman ngada ha tuna, diri an kagutoman hin tinapay, o kauhaw hin tubig, kondi hin pamati han mga pulong ni Jehova.” (Amos 8:11) An Juda nag-aantos na yana han sugad espirituwal nga kagutoman!

11. Mahibabaro ba an Juda hin leksyon tikang ha disiplina nga kinakarawat hito?

¹¹ Mahibabaro ba an Juda hin leksyon hito ngan mabalik kan Jehova? Mabulag ba an iya katawohan tikang ha espiritismo ngan idolatriya ngan mabalik “ha balaud ngan ha pagpamatuod”? Nakikita nga daan ni Jehova an ira paggios: “Mahinanabo nga, kon hira gutumon, hira mabuburigo, ngan panhihimarauton an ira hadi ngan an ira Dios, ngan mahangad han ira mga nawong ha igbaw.” (Isaias 8:21b) Oo, babasulon han damu an ira tawhanon nga hadi tungod ha paggiya ha ira ngada hini nga kahimtang. May kalurongan nga babasulon pa ngani han iba hi Jehova tungod han mga kalamidad nga naabot ha ira! (Itanding an Jeremias 44:15-18.) Yana, damu an nagios ha pariho nga paagi, ginbabasol an Dios tungod han mga kakurian nga resulta han karaotan han tawo.

12. (a) An pagbulag ha Dios nagresulta hin ano para han Juda? (b) Ano nga importante nga mga pakiana an iginbabangon?

¹² Maghahatag ba hin kamurayawan ha mga umurukoy han Juda an panhimaraot ha Dios? Diri. Hi Isaias nagtatagna: “Hira matan-aw ngada ha tuna, ngan kitaa, kagol-anan ngan kangitngitan an dulom han kasakit; ngan ngadto ha madakmol nga kasisidman hira paghihiginon.” (Isaias 8:22) Katapos ihangad an ira mga mata ngadto ha langit basi basulon an Dios, ira ginkita utro an tuna, an ira kawaray paglaom. An ira pagbulag ha Dios nagresulta hin kalamidad. (Proberbios 19:3) Kondi, kumusta man an mga saad han Dios kan Abraham, Isaak, ngan Jakob? (Genesis 22:15-18; 28:14, 15) Mapapakyas ba hi Jehova ha pagtuman hito? Tatapuson ba han mga Asiryahanon o han iba pa nga militar nga gahum an hadianon nga katulinan nga iginsaad kan Juda ngan David? (Genesis 49:8-10; 2 Samuel 7:11-16) Ginhukman na ba an mga Israelita nga magpabilin ha kasisidman ha kadayonan?

“Ginpakaalohan” an Usa nga Tuna

13. Ano an “Galilea han mga nasud,” ngan paonan-o ito “ginpakaalohan”?

¹³ Gin-uunabi yana ni Isaias an usa han girarauti nga kalamidad nga inabot ha katulinan ni Abraham: “Mawawaray dulom ha iya nga aada ha kasakit. Ha una nga panahon iya ginpakaalohan an tuna ha Sebulon ngan an tuna ha Neptali, kondi ha urhi nga panahon iya ini paghihimoon nga mahimayaon, pinaagi han dalan ha dagat, ha tabok han Jordan, an Galilea han mga nasud.” (Isaias 9:1) An Galilea usa nga teritoryo ha norte nga ginhadian han Israel. Ha tagna ni Isaias nasasakopan hito an “tuna ha Sebulon ngan an tuna ha Neptali” ngan an “dalan ha dagat” liwat, an kadaan nga dalan ha ligid han Dagat han Galilea ngan tipakadto ha Dagat Mediteranyo. Ha panahon ni Isaias, an rehiyon tinatawag nga “Galilea han mga nasud,” posible nga tungod kay an damu han mga siyudad hito inuukyan han mga diri-Israelita. c Paonan-o “ginpakaalohan” ini nga tuna? Ginsakop ito han pagano nga mga Asiryahanon, gindara nga bihag an mga Israelita, ngan gin-ukyan an bug-os nga rehiyon han mga pagano, nga diri katulinan ni Abraham. Salit an napulo-ka-tribo nga norte nga ginhadian nawara ha kasaysayan sugad nga naiiba nga nasud!—2 Hadi 17:5, 6, 18, 23, 24.

14. Ha ano nga kahulogan nga an “dulom” han Juda diri magigin sugad kagrabe hadton han napulo-ka-tribo nga ginhadian?

¹⁴ An Juda liwat nag-aantos hin pag-ipit han mga Asiryahanon. Mahiuunlod ba ito ha permanente nga “dulom” sugad han napulo-ka-tribo nga ginhadian nga ginrepresentaran han Sebulon ngan Neptali? Diri. Ha “urhi nga panahon,” hi Jehova magdadara hin mga bendisyon ha rehiyon han sur nga ginhadian han Juda ngan bisan ha tuna nga ginmandoan hadto han norte nga ginhadian. Paonan-o?

15, 16. (a) Ha ano nga “urhi nga panahon” mababag-o an kahimtang para han “tuna ha Sebulon ngan [han] tuna ha Neptali”? (b) Paonan-o ginpasidunggan an tuna nga ginpakaalohan?

¹⁵ Binabaton ni apostol Mateo ini nga pakiana ha iya inspirado nga rekord han ministeryo ni Jesus ha tuna. Ha pagsaysay han siyahan nga mga adlaw hiton nga ministeryo, hi Mateo nasiring: “Han paggikan niya ha Nasaret, [hi Jesus] inabot, ngan inukoy ha Kapernaum, nga hirani han dagat ha muhon han Sebulon ngan han Neptali: Basi matuman an iginyakan ni Isaias nga manaragna, nga nasiring: An tuna ha Sebulon ngan an tuna ha Neptali tipakadto ha dagat, ngadto dapit han Jordan ha Galilea han mga Hentil; An katawohan nga nagkakalingkod ha kasisidman nakakita han daku nga kalamragan; ngan an mga nagkakalingkod ha ginsakopan ngan lambong han kamatayon nagkalalamragan.”—Mateo 4:13-16.

¹⁶ Oo, an “urhi nga panahon” nga igintagna ni Isaias amo an panahon han ministeryo ni Kristo ha tuna. An kadak-an han kinabuhi ni Jesus ha tuna ginamit ha Galilea. Ha distrito han Galilea nagtikang hiya ha iya ministeryo ngan nagtikang ha pagpasamwak: “An ginhadian han langit tikahirani na.” (Mateo 4:17) Ha Galilea, iginpahayag niya an iya bantogan nga Sermon ha Bukid, ginpili an iya mga apostol, ginbuhat an iya siyahan nga milagro, ngan nagpakita ha mga 500 nga sumurunod katapos han iya pagkabanhaw. (Mateo 5:1–7:27; 28:16-20; Markos 3:13, 14; Juan 2:8-11; 1 Korinto 15:6) Hini nga paagi gintuman ni Jesus an tagna ni Isaias pinaagi han pagpasidungog han “tuna ha Sebulon ngan han tuna ha Neptali.” Siyempre, diri la para ha katawohan han Galilea an ministeryo ni Jesus. Pinaagi han pagsangyaw han maopay nga sumat ha bug-os nga tuna, kan Jesus ‘ginpahinabo nga pasidunggan’ an bug-os nga nasud han Israel, upod na an Juda.

(Susumpayan)

[Mga footnote]

[Mga Pakiana]