Kapitulo Kinse

An Katuyoan ni Jehova Kontra han mga Nasud

Isaias 14:24–19:25

 1. Ano nga kapahayagan han paghukom kontra han Asirya an iginsurat ni Isaias?

 MAHIMO gamiton ni Jehova an mga nasud ha pagdisiplina ha iya katawohan tungod han ira karaotan. Bisan pa, diri niya pasasayloon iton nga mga nasud tungod han ira sobra nga kamadarahog, han ira paghambog, ngan han ira kapungot ha totoo nga pagsingba. Salit, maiha na nga panahon antes pa, iya gin-aghat hi Isaias nga isurat ‘an kapahayagan kontra han Babilonya.’ (Isaias 13:1) Kondi, an Babilonya magigin tarhog ha tidaraon. Ha panahon ni Isaias, gintatalumpigos han Asirya an may kauyonan nga katawohan han Dios. Ginbungkag han Asirya an norte nga ginhadian han Israel ngan ginlaglag an kadak-an han Juda. Kondi limitado an pagdaog han Asirya. Hi Isaias nagsurat: “Hi Jehova han mga kasundalohan nagsumpa, ha pagsiring: Ha waray ruhaduha, sugad han akon nahunahuna, amo man an mahinanabo . . . nga akon lalaglagon an Asiryahanon dida ha akon tuna, ngan dida ha akon kabukiran tatamakan hiya han tiil: dida hito an iya yugo mabaya tikang ha ira, ngan an iya luran makukuha tikang ha ira sugbong.” (Isaias 14:24, 25) Waray pag-iha katapos igyakan ni Isaias ini nga tagna, an Asiryahanon nga tarhog ginkuha tikang ha Juda.

2, 3. (a) Ha kadaan nga mga panahon, kontra kan kanay inunat ni Jehova an iya kamot? (b) Ano an kahulogan han pag-unat ni Jehova han iya kamot kontra han “ngatanan nga nasud”?

² Kondi, kumusta man an iba nga mga nasud nga mga kaaway han may kauyonan nga katawohan han Dios? Hira liwat kinahanglan hukman. Hi Isaias nagpapahayag: “Amo ini an tuyo nga gintutuyo dida ha bug-os nga tuna; ngan amo ini an kamot nga inuunat ngada ha ngatanan nga nasud. Kay hi Jehova han mga kasundalohan may tuyo, ngan hin-o an magbabadbad hini? Ngan an iya kamot inuunat, ngan hin-o an magpapabalik hini?” (Isaias 14:26, 27) An ‘katuyoan’ ni Jehova labaw pa kay ha sagdon la. Ito an iya marig-on nga determinasyon, an iya balaud. (Jeremias 49:20, 30) An “kamot” han Dios amo an iya aktibo nga gahum. Ha kataposan nga mga bersikulo han Isaias kapitulo 14 vss 29-32 ngan ha Isa kapitulo 15 tubtob 19, an katuyoan ni Jehova kontra han Pilistia, Moab, Damasko, Etiopia, ngan Ehipto.

³ Kondi, hi Isaias nasiring nga an kamot ni Jehova inuunat kontra han “ngatanan nga nasud.” Salit, bisan kon ini nga mga tagna ni Isaias siyahan nga natuman ha kadaan nga mga panahon, naaplikar liwat ito ha prinsipyo durante han “panahon han kataposan” kon iunat na ni Jehova an iya kamot kontra ha ngatanan nga mga ginhadian han tuna. (Daniel 2:44; 12:9; Roma 15:4; Pahayag 19:11, 19-21) Maiha na nga panahon antes pa, an makagarahum-ha-ngatanan nga Dios, hi Jehova, marig-on nga nagpahayag na han iya katuyoan. Waray makakapugong han iya inunat nga kamot.—Salmo 33:11; Isaias 46:10.

‘An Sugad-Kalayo nga Nalupad nga Halas’ Kontra han Pilistia

 4. Ano an pipira nga mga detalye han kapahayagan ni Jehova kontra han Pilistia?

⁴ An mga Pilisteohanon an siyahan nga kinarawat  hin pagtagad. “Ha tuig nga ikinamatay ni Hadi Ahas amo ini an pinas-an: Ayaw pagmalipay, O Pilistia, ngatanan ikaw, tungod kay an pudlos nga naghampak ha imo nabari; kay tikang ha gamot han halas magawas an kolebra, ngan an iya bunga maaamo an [sugad-kalayo] nga nalupad nga halas.”—Isaias 14:28, 29.

5, 6. (a) Ha ano nga paagi nga hi Usiya pariho han usa nga halas ha mga Pilisteohanon? (b) Napamatud-an hi Hesekia nga ano kontra han Pilistia?

⁵ Hi Hadi Usiya nagmakusog gud salit napugngan an tarhog han Pilistia. (2 Kronikas 26:6-8) Para ha ira, sugad hiya hin usa nga halas, ngan an iya tungkod padayon nga naghahampak hiton kaaway nga amyaw. Han mamatay hi Usiya—‘an iya tungkod nautod’—nagmando an matinumanon nga hi Jotam, kondi ‘an katawohan nagbubuhat pa hin nakakadaot.’ Sunod, hi Ahas an nagin hadi. Nagbag-o an mga kahimtang, ngan an mga Pilisteohanon nagbuhat hin madaugon nga mga pag-atake-militar ha Juda. (2 Kronikas 27:2; 28:17, 18) Kondi, yana, nagbabag-o na liwat an mga kahimtang. Han 746 A.K.P., namatay hi Hadi Ahas ngan an batan-on nga hi Hesekia an liningkod ha trono. Kon inaabat han mga Pilisteohanon nga magpapadayon an mga kahimtang nga pabor ha ira, bug-os nga nagsasayop hira. Napamatud-an nga hi Hesekia usa nga makamaratay nga kaaway. Usa nga tulin ni Usiya (an “bunga” tikang ha iya “gamot”), hi Hesekia pariho han ‘sugad-kalayo nga nalupad nga halas’—malaksi nga nasulong ha pag-atake, sugad kalaksi han kidlat, ngan naghihimo hin nakakapaso nga epekto, nga baga in nagtuturok hin lara ha iya mga biktima.

⁶ Angayan ini nga paghulagway ha bag-o nga hadi. ‘Hinampak ni Hesekia an mga Pilisteohanon ngadto ha Gasa ngan ha mga teritoryo hito.’ (2 Hadi 18:8) Sumala ha mga rekord ni Hadi Senakerib han Asirya, an mga Pilisteohanon nagin mga sakop ni Hesekia. ‘An mga kablas’—an nagluya nga ginhadian han Juda—nagpahimulos hin seguridad ngan materyal nga kaabunda, samtang an Pilistia nag-antos hin gutom.—Basaha an Isaias 14:30, 31.

 7. Ano nga kapahayagan han pagtoo an kinahanglan isumat ni Hesekia ha mga embahador nga aadto ha Jerusalem?

⁷ Baga in may-ada mga embahador nga aadto ha Juda—bangin naghahangyo hin pakig-alyansa kontra han Asirya. Ano an sadang isumat ha ira? “Ano man an ibabaton han usa ha mga surugoon han nasud?” Sadang ba magbiling hi Hesekia hin seguridad ha langyaw nga mga kaalyado? Diri! Sadang niya sumatan an mga mensahero: “Hi Jehova nagtindog han Sion, ngan ha iya madangop an mga sinakit han iya katawohan.” (Isaias 14:32) An hadi kinahanglan bug-os nga sumarig kan Jehova. Marig-on an pundasyon han Sion. An siyudad maluluwas sugad nga talwas nga darangpanan tikang ha tarhog han Asirya.—Salmo 46:1-7.

 8. (a) Paonan-o an iba nga mga nasud yana nga panahon nagin pariho han Pilistia? (b) Sugad han iya ginbuhat ha kadaan nga mga panahon, ano an ginbubuhat ni Jehova ha pagsuporta ha iya katawohan yana?

⁸ Pariho han Pilistia, an iba nga mga nasud yana nga panahon mabangis nga nakontra ha mga magsiringba han Dios. An Kristiano nga mga Saksi ni Jehova ginpriso ha mga prisohan ngan mga kampo nga prisohan. Igindiri hira. Damu an ginpatay. An mga kaaway nagpapadayon ha ‘paghimo hin duro nga mga pag-atake ha kalag han matadong.’ (Salmo 94:21) Ha ira mga kaaway, inin Kristiano nga grupo baga in “kablas” ngan ‘pobre.’ Kondi, pinaagi han bulig ni Jehova, nagpapahimulos hira han espirituwal nga kaabunda, samtang an ira mga kaaway nag-aantos hin gutom. (Isaias 65:13, 14; Amos 8:11) Kon iunat na ni Jehova an iya kamot kontra han moderno nga mga Pilisteohanon, inin ‘mga kablas’ magkakaada seguridad. Diin? Ha pakig-upod ha “panimalay han Dios,” nga hi Jesus amo an marig-on nga pundasyon. (Efeso 2:19, 20) Ngan hira magigin ilarom han panalipod han “langitnon nga Jerusalem,” an langitnon nga Ginhadian ni Jehova, nga hi Jesu-Kristo amo an Hadi.—Hebreo 12:22; Pahayag 14:1.

 Ginpahilom an Moab

 9. Kontra kan kanay ginhimo an sunod nga kapahayagan, ngan paonan-o napamatud-an nga ini nga katawohan kaaway han katawohan han Dios?

⁹ Ha este han Dagat nga Patay may-ada usa pa nga amyaw han Israel—an Moab. Diri pariho ha mga Pilisteohanon, an mga Moabitanhon may relasyon ha Israel, sugad nga mga tulin han umangkon ni Abraham nga hi Lot. (Genesis 19:37) Bisan pa hiton nga relasyon, an Moab may-ada na rekord han pakig-away ha Israel hadto. Pananglitan, ha mga panahon ni Moises, ginsuholan han hadi han Moab hi propeta Balaam, naglalaom nga iya panhihimarauton an mga Israelita. Han napakyas ito, ginamit han Moab an imoralidad ngan pagsingba kan Baal basi masulay an Israel. (Numeros 22:4-6; 25:1-5) Diri urusahon, kon sugad, nga gindadasig ni Jehova yana hi Isaias nga isurat ‘an kapahayagan kontra han Moab’!—Isaias 15:1a.

10, 11. Ano an mahitatabo ha Moab?

¹⁰ An tagna ni Isaias iginpahayag kontra han damu nga siyudad ngan mga lugar ha Moab, upod na an Ar, Kir (o Kir-hareset), ngan Dibon. (Isaias 15:1b, 2a) An mga Moabitanhon masusubo tungod ha mga tinapay nga may-pasas han Kir-hareset, nga bangin amo an nangunguna nga produkto han siyudad. (Isaias 16:6, 7) An Sibma ngan Jaser, nga bantogan tungod ha mga urubasan, hahampakon. (Isaias 16:8-10) An Eglat-selisiya, nga an ngaran bangin nangangahulogan hin “Usa ka Tres Anyos nga Nati nga Baka,” magigin pariho han makusog nga nati nga baka nga nauwang tungod ha kasakit. (Isaias 15:5) An banwa han tuna malalaya samtang an “mga tubig han Dimon” mapupuno hin dugo tungod han pamatay ha mga Moabitanhon. An “mga tubig han Nimrim” “manhuhubas,” ha simboliko man o ha literal nga kahulogan—bangin tungod kay sinadhan han mga puwersa han mga kaaway an mga inaawasan hito.—Isaias 15:6-9.

¹¹ An mga Moabitanhon magsusul-ot hin sako, an panapton ha pagkabidoan. Ira kakalbuhon an ira mga ulo basi mawaray-buhok sugad nga simbolo han ira kaalohan ngan kasub-anan. An ira mga bungot ‘uutdon,’ nga nagpapakita hin duro nga kasubo ngan kaalohan. (Isaias 15:2b-4) Hi Isaias mismo, nga sigurado han katumanan hini nga mga paghukom, inabat hin duro nga mga pagbati. Pariho han nangungurog nga mga kuwerdas han arpa, an iya sulod nga mga bahin han lawas nalooy tungod han mensahe han kasakitan kontra han Moab.—Isaias 16:11, 12.

12. Paonan-o natuman an mga pulong ni Isaias kontra han Moab?

¹² San-o matutuman ini nga tagna? Hirani na. “Amo ini an pulong nga kan Jehova iginyakan mahitungod kan Moab ha nag-agi nga panahon. Kondi yana hi Jehova nagyakan, ha pagsiring: Ha sulod hin tulo ka tuig, sugad han mga tuig han panuhol, an himaya han Moab, lakip an ngatanan niya nga kadam-an, pagtatamayon; ngan an mahisasalin magugutiay la hinduro ngan mawawaray kapulsanan.” (Isaias 16:13, 14) Uyon hini, may-ada ebidensya an arkeolohiya nga durante han ikawalo ka siglo A.K.P., an Moab nag-antos hin duro nga kasakitan ngan damu han mga lugar hito an ginbayaan han mga umurukoy. Gin-unabi ni Tiglat-pileser III hi Salamanu han Moab sugad nga usa han mga magmarando nga nagbayad ha iya hin tributo. Ginkarawat ni Senakerib an tributo tikang kan Kamunsunadbi, nga hadi han Moab. Gin-unabi han Asiryahanon nga mga hadi nga hi Esar-hadon ngan Ashurbanipal an Moabitanhon nga hi Hadi Musuri ngan Kamashaltu sugad nga ira mga sakop. Ha mga siglo nga naglabay, an mga Moabitanhon waray na umiksister sugad nga katawohan. Hin-agian an mga siyudad nga mga guba nga ginhunahuna nga kanan mga Moabitanhon, kondi gutiay la an naukab nga pisikal nga ebidensya hinin gamhanan nga kaaway hadto han Israel.

Mabubungkag an Moderno nga “Moab”

13. Ano nga organisasyon yana an maipapariho ha Moab?

¹³ Yana nga panahon may-ada bug-os-kalibotan  nga organisasyon nga pariho han kadaan nga Moab. Ito an Kakristianohan, an nangunguna nga bahin han ‘Babilonya nga Daku.’ (Pahayag 17:5) An Moab ngan Israel pariho nagtikang ha amay ni Abraham, hi Tera. Sugad man, an Kakristianohan, pariho han kongregasyon han dinihogan nga mga Kristiano yana, nag-aangkon nga nagtikang ha siyahan-siglo Kristiano nga kongregasyon. (Galasia 6:16) Kondi, an Kakristianohan—pariho han Moab—maraot, nagdadasig han espirituwal nga imoralidad ngan han pagsingba ha iba nga mga dios imbes nga ha usa nga matuod nga Dios, hi Jehova. (Jakobo 4:4; 1 Juan 5:21) Sugad nga grupo, an mga lider han Kakristianohan nakontra hadton nagsasangyaw han maopay nga sumat han Ginhadian.—Mateo 24:9, 14.

14. Bisan pa han desisyon ni Jehova kontra han moderno nga “Moab,” ano an paglaom han indibiduwal nga mga membro hiton nga organisasyon?

¹⁴ An Moab ha kataposan ginpahilom. Pariho an mahitatabo ha Kakristianohan. Hi Jehova, pinaagi han paggamit han moderno nga katugbang han Asirya, magbubungkag ha iya. (Pahayag 17:16, 17) Kondi, may-ada paglaom para han katawohan nga aada hinin moderno nga “Moab.” Ha kabutngaan han panagna kontra han Moab, hi Isaias nasiring: “An trono pagtutukuron ha mahigugmaon nga pagpaid; ngan an usa malingkod dida ha pagkamatuod, ha salapdag ni David, nga maghuhukom, ngan mangingita han kasubayan, ngan madagmit ha pagbuhat han pagkamatadong.” (Isaias 16:5) Han 1914, marig-on nga gintukod ni Jehova an trono ni Jesus, usa nga Magmarando nga tulin ni Hadi David. An pagkahadi ni Jesus usa nga kapahayagan han mahigugmaon-nga-kalooy ni Jehova ngan, sugad nga katumanan han kauyonan han Dios kan Hadi David, magpapabilin ha kadayonan. (Salmo 72:2; 85:10, 11; 89:3, 4; Lukas 1:32) Damu nga mga maaghop an binaya na ha moderno nga “Moab” ngan nagpapasakop kan Jesus basi magkaada kinabuhi. (Pahayag 18:4) Daku gud nga pagliaw para ha ira an paghibaro nga ‘ipapatin-aw ni Jesus ha mga nasud kon ano an hustisya’!—Mateo 12:18; Jeremias 33:15.

An Damasko Magigin Dunot nga Kagubaan

15, 16. (a) Ano an madarahog nga mga ginhimo han Damasko ngan Israel kontra han Juda, ngan ano an resulta hito ha Damasko? (b) Hin-o an kaupod ha kapahayagan kontra han Damasko? (c) Ano an mahibabaroan han mga Kristiano yana tikang ha ehemplo han Israel?

¹⁵ Sunod, iginsurat ni Isaias ‘an kapahayagan kontra han Damasko.’ (Basaha an Isaias 17:1-6.) An Damasko, ha norte han Israel, amo “an ulo han Sirya.” (Isaias 7:8) Durante han pagmando ni Hadi Ahas han Juda, hi Resin han Damasko nga kaalyado ni Peka han Israel nag-atake ha Juda. Kondi, ha hangyo ni Ahas, nakig-away hi Tiglat-pileser III han Asirya kontra han Damasko, ginsakop ito ngan ginbihag an damu han mga umurukoy hito. Katapos hito, an Damasko diri na tarhog ha Juda.—2 Hadi 16:5-9; 2 Kronikas 28:5, 16.

¹⁶ Posible nga tungod han pakig-alyansa han Israel ha Damasko, an kapahayagan ni Jehova kontra han Damasko nag-uupod liwat han mga pulong han paghukom kontra han diri-matinumanon nga ginhadian ha norte. (Isaias 17:3-6) An Israel magigin pariho han usa nga uma ha panahon han pag-ani nga gutiay hinduro an lugas o pariho han kahoy nga olibo nga tikang hito an kadam-an han mga olibo ginbay-og tikang ha mga sanga. (Isaias 17:4-6) Nakakapukaw gud ito nga ehemplo para hadton dedikado kan Jehova! Naglalaom hiya hin esklusibo nga debosyon ngan kinakarawat an kinasingkasing la nga sagrado nga pag-alagad. Ngan napupungot hiya hadton napupungot ha ira kabugtoan.—Eksodo 20:5; Isaias 17:10, 11; Mateo 24:48-50.

Bug-os nga Pagsarig kan Jehova

17, 18. (a) Paonan-o ginios an iba ha Israel ha mga kapahayagan ni Jehova, kondi ano an kabug-osan nga baton? (b) Paonan-o an mga hitabo yana pariho hadton ha panahon ni Hesekia?

¹⁷ Hi Isaias yana nasiring: “Hadto nga adlaw an mga tawo mananan-aw ha ira Magburuhat,  ngan an ira mga mata mamamay-ada pagtahod ha Baraan nga Usa han Israel. Ngan diri hira matan-aw ngadto ha mga halaran, an buhat han ira mga kamot; diri man hira magtatahod hadton [sagrado nga mga poste o ha mga burutangan hin insenso].” (Isaias 17:7, 8) Oo, an iba ha Israel sinugot ha nagpapahamangno nga kapahayagan ni Jehova. Pananglitan, han magpadara hi Hesekia hin imbitasyon ha mga umurukoy han Israel nga umupod ha Juda ha pagsaurog han Paskua, binaton an iba nga mga Israelita ngan nagbiyahe pakadto ha sur basi umupod ha ira kabugtoan ha putli nga pagsingba. (2 Kronikas 30:1-12) Kondi, an kadam-an han mga umurukoy han Israel nagtamay ha mga mensahero nga nagdara han imbitasyon. An nasud nagin apostata nga diri na mababag-o. Salit, natuman an desisyon ni Jehova kontra ha iya. Ginbungkag han Asirya an mga siyudad han Israel, an tuna nagin binayaan, an mga sabsaban diri na abunda.—Basaha an Isaias 17:9-11.

¹⁸ Kumusta man yana? An Israel usa nga apostata nga nasud. Salit, an pangalimbasog ni Hesekia nga buligan an mga indibiduwal hiton nga nasud nga bumalik ha totoo nga pagsingba nagpapahinumdom ha aton kon paonan-o an totoo nga mga Kristiano yana nangangalimbasog ha pagbulig ha mga indibiduwal ha apostata nga organisasyon han Kakristianohan. Tikang han 1919, an mga mensahero tikang ha ‘Israel han Dios’ naglilibot ha bug-os nga Kakristianohan, gindadapit an mga tawo nga umupod ha putli nga pagsingba. (Galasia 6:16) Kadam-an an nagdumiri. Damu an nagtamay ha mga mensahero. Kondi, an iba binaton. Minilyon na an ira kadamu yana, ngan nalilipay hira ha ‘pagkita ha Baraan nga Usa han Israel,’ nga nagtututdo ha ira. (Isaias 54:13) Binayaan nira an pagsingba ha diri-baraan nga mga altar—ha debosyon ngan pagsarig ha hinimo-han-tawo nga mga dios—ngan may kadasig nga nadaop kan Jehova. (Salmo 146:3, 4) Pariho han kadungandungan ni Isaias nga hi Mika, an kada usa ha ira nasiring: “Mahitungod ha akon, ako matan-aw ngadto kan Jehova; ako maghuhulat para han Dios han akon kaluwasan: an akon Dios mamamati ha akon.”—Mika 7:7.

19. Hin-o an sasawayon ni Jehova, ngan ano an magigin kahulogan hini para ha ira?

¹⁹ Daku gud nga kaibahan ito ha mga nasarig ha mamaratyon nga tawo! An mga balod han kamadarahog ngan kasakitan nahampak ha katawohan hinin kataposan nga mga adlaw. An “dagat” han masamok, rebelyoso nga katawohan nag-aaghat hin kawaray-kakontento ngan rebolusyon. (Isaias 57:20; Pahayag 8:8, 9; 13:1) “Sasawayon” ni Jehova inin maaringasa nga katawohan. An iya langitnon nga Ginhadian magbubungkag han ngatanan nga naghihimo-hin-kasamok nga organisasyon ngan indibiduwal, ngan hira “mapalagiw ha hirayo . . . pariho han nagliliro nga tapotapo ha atubangan han bagyo.”—Isaias 17:12, 13; Pahayag 16:14, 16.

20. Bisan kon hira ‘gintitikasan’ han mga nasud, ano an pagsarig han totoo nga mga Kristiano?

²⁰ Ano an resulta? Hi Isaias nasiring: “Ha [gab-i], kitaa, makaharadlok; ngan diri pa maaaga ini waray na. Amo ini an bahin nira han nagtitikas ha aton, ngan an [dadangatan] nira han nag-aagaw ha aton.” (Isaias 17:14) Damu an naninikas ha katawohan ni Jehova, mabangis ngan waray-pagtahod an pagtrato ha ira. Tungod kay hira diri—ngan diri karuyag nga magin—bahin han nangunguna nga mga relihiyon ha kalibotan, gintatagad han may dinadapigan nga mga kritiko ngan panatiko nga mga parakontra an totoo nga mga Kristiano sugad nga mga biktima nga waray mahihimo. Kondi an katawohan han Dios nasarig nga an ‘aga’ han kataposan han ira mga kagol-anan madagmit nga nagtitiarabot.—2 Tesalonika 1:6-9; 1 Pedro 5:6-11.

An Etiopia Nagdadara hin Regalo Ngadto kan Jehova

21, 22. Ano nga nasud an sunod nga kinarawat hin kapahayagan han paghukom, ngan paonan-o natuman an inspirado nga mga pulong ni Isaias?

²¹ Ha diri maminos duha nga okasyon, an Etiopia,  ha sur han Ehipto, nahiupod ha militar nga pakig-away kontra han Juda. (2 Kronikas 12:2, 3; 14:1, 9-15; 16:8) Yana hi Isaias nagtatagna hin paghukom ngada hiton nga nasud: “Ah, an tuna han nahinaganas nga mga pako [han mga insekto], nga aadto ha tabok han mga salog han Etiopia.” (Basaha an Isaias 18:1-6.) a Hi Jehova nagsusugo nga an Etiopia ‘uutdon, kukuhaon, ngan pupudlon.’

²² An sekular nga kasaysayan nagsusumat ha aton nga ha urhi nga bahin han ikawalo ka siglo A.K.P., ginsakop han Etiopia an Ehipto ngan ginmandoan ito ha sulod hin mga 60 ka tuig. Magkasunod nga inatake an mga emperador han Asirya nga hi Esar-hadon ngan Ashurbanipal. Ha kabungkag han Tebes pinaagi kan Ashurbanipal, ginsakop han Asirya an Ehipto, salit natapos an kagamhanan han Etiopia ha Walog han Nilo. (Kitaa liwat an Isaias 20:3-6.) Kumusta man ha moderno nga mga panahon?

23. Ano nga bahin an bubuhaton han moderno nga “Etiopia,” ngan kay ano nga mabubungkag ito?

²³ Ha tagna ni Daniel mahitungod han “panahon han kataposan,” an agresibo nga “hadi ha amihanan” iginhuhulagway nga an Etiopia ngan Libya nasunod “ha iya mga pitad,” nagpapasabot nga nasunod ha iya direksyon. (Daniel 11:40-43) Gin-uunabi liwat an Etiopia sugad nga kaupod ha mga puwersa ha girra ni “Gog, ha tuna ha Magog.” (Esekiel 38:2-5, 8) An mga puwersa ni Gog, upod na an hadi ha amihanan, mabubungkag kon atakehon nira an baraan nga nasud ni Jehova. Salit, an kamot ni Jehova uunaton liwat kontra han moderno nga “Etiopia” tungod han pagkontra hito ha pagkasoberano ni Jehova.—Esekiel 38:21-23; Daniel 11:45.

24. Ha ano nga mga paagi nakakarawat ni Jehova an ‘mga regalo’ tikang ha mga nasud?

²⁴ Kondi, an tagna nasiring liwat: “Hadto nga panahon pagdadad-on an usa nga pahalipay ngadto kan Jehova han mga kasundalohan tikang ha katawohan nga higtaas ngan maghamis, bisan tikang ha katawohan nga magpakalilisang . . . ngadto ha lugar han ngaran ni Jehova han mga kasundalohan, an bukid ha Sion.” (Isaias 18:7) Bisan kon diri kinikilala han mga nasud an pagkasoberano ni Jehova, hira usahay nagios ha paagi nga mapulsanon ha katawohan ni Jehova. Ha pipira nga mga nasud an mga awtoridad nagpasa hin mga balaud ngan naghimo hin mga desisyon ha mga hukmanan nga naghahatag hin legal nga mga katungod ha matinumanon nga mga magsiringba ni Jehova. (Buhat 5:29; Pahayag 12:15, 16) Ngan may-ada iba nga mga regalo. ‘An mga hadi magdadara nganhi ha imo hin mga hatag. Mga butang nga bronse an magtitikang ha Ehipto; an Kus [Etiopia] magdadagmit ha pag-unat han iya mga kamot nga may mga regalo para ha Dios.’ (Salmo 68:29-31) Yana, minilyon han moderno nga “mga Etiopiahanon” nga nahahadlok kan Jehova an nagdadara hin ‘regalo’ ha porma han pagsingba. (Malakias 1:11) Nakikigbahin hira ha daku hinduro nga buruhaton nga pagsangyaw han maopay nga sumat han Ginhadian ha bug-os nga tuna. (Mateo 24:14; Pahayag 14:6, 7) Pagkamaopay gud nga regalo nga maihahatag kan Jehova!—Hebreo 13:15.

[Footnote]

[Mga Pakiana]