Sarig kan Jehova Para han Giya Ngan Panalipod
Kapitulo Disesais
Sarig kan Jehova Para han Giya Ngan Panalipod
1, 2. Ano nga peligro an inatubang han katawohan han Dios han ikawalo ka siglo A.K.P., ngan kan kanay naglaom an damu ha ira para han panalipod?
SUGAD han nakita ha nauna nga mga kapitulo hini nga libro, an katawohan han Dios inatubang ha makaharadlok nga tarhog han ikawalo ka siglo A.K.P. Sunod-sunod nga ginbubungkag han uhaw-ha-dugo nga mga Asiryahanon an mga nasud, ngan hirani na atakehon an sur nga ginhadian han Juda. Kan kanay mabirik an mga umurukoy han nasud para han panalipod? Aada hira ha may kauyonan nga relasyon kan Jehova ngan sadang sumarig ha iya para han bulig. (Eksodo 19:5, 6) Ito an ginbuhat ni Hadi David. Kinilala niya: “Hi Jehova amo an akon bato, ngan akon darangpanan, ngan an akon Manluluwas.” (2 Samuel 22:2) Kondi, matin-aw nga damu ha ikawalo ka siglo A.K.P. an waray sumarig kan Jehova sugad nga ira darangpanan. Mas karuyag nira maglaom ha Ehipto ngan Etiopia, nasarig nga inin duha nga nasud magpapanalipod kontra han tarhog nga pag-atake han Asirya. Sayop hira.
2 Pinaagi han iya propeta nga hi Isaias, nagpahamangno hi Jehova nga peligroso an pag-ayop ha Ehipto o ha Etiopia. An inspirado nga mga pulong han propeta naghahatag hin mapulsanon nga leksyon para ha iya mga kadungandungan ngan nagsusulod hin birilhon nga leksyon para ha aton mahitungod han bili han pagsarig kan Jehova.
Usa nga Tuna han Pagbubo hin Dugo
3. Isaysay an pagpabug-at han Asirya ha gahum ha militar.
3 An mga Asiryahanon bantogan hadto tungod ha ira kusog ha militar. An libro nga Ancient Cities nasiring: “Nagsingba hira han kusog, ngan hira nag-aampo la ha dagku hinduro nga mga idolo nga bato, mga leon ngan mga baka nga an mabug-at hinduro nga mga kamot ngan mga tiil hito, mga pako han agila, ngan mga ulo han tawo mga simbolo han kusog, kaisog, ngan kadaogan. Pakig-away an hilig han nasud, ngan an mga saserdote pirme nga nag-aaghat han girra.” May maopay nga hinungdan nga iginsaysay ni propeta Nahum ha Biblia an Ninibe, an sentro han Asirya, sugad nga “bungto nga dugoon.”—Nahum 3:1.
4. Paonan-o nakahimo hin kahadlok an mga Asiryahanon ha mga kasingkasing han iba nga mga nasud?
4 Mabangis hinduro an mga taktika han mga Asiryahanon ha pakig-away. An mga inukit nga eskultura hadto nga mga panahon nagpapakita nga gintutugwayan han Asiryahanon nga mga girriro an mga bihag pinaagi han mga kawil ha ira mga irong o mga im-im. Pinaagi han mga bangkaw ginbuta nira an iba nga mga bihag. Usa nga inskripsyon an nagsusumat mahitungod han usa nga pagsakop diin gin-utod-utod han Asiryahanon nga kasundalohan an mga bihag hito ngan naghimo hin duha nga bungtod ha gawas han siyudad—an usa para han mga ulo ngan an usa para han mga tiil ngan mga kamot. An mga anak han mga nasakop ginsunog. An kahadlok nga resulta han sugad nga kabangis nagin bentaha para ha kasundalohan han Asirya, nga nagpaluya han pag-ato hadton nagpupugong han ira kasundalohan.
An Pakig-away Kontra han Asdod
5. Hin-o an gamhanan nga Asiryahanon nga magmarando ha panahon ni Isaias, ngan paonan-o nabindikar an asoy han Biblia mahitungod ha iya?
5 Ha panahon ni Isaias an Imperyo han Asirya dinangat ha diri-matupngan nga gahum ilarom ni Hadi Sargon. a Ha sulod hin damu ka tuig, ginruhaduhaan han mga kritiko an pag-eksister hini nga magmarando, tungod kay waray hira hinbabaroan nga pag-unabi ha iya ha sekular nga mga rekord. Kondi, inabot an panahon, an mga arkeologo nakaukab han mga guba han palasyo ni Sargon, ngan nabindikar an asoy han Biblia.
6, 7. (a) Ano an posible nga mga hinungdan nga nagsugo hi Sargon nga atakehon an Asdod? (b) Paonan-o an kapukan han Asdod nakaapekto ha mga amyaw han Pilistia?
6 Iginsaysay ha halipot ni Isaias an usa han mga kampanya militar ni Sargon: “Ha tuig nga ikinada ni Tartan ha Asdod, han pagsugoa ha iya ni Sargon an hadi ha Asirya, ngan hiya nakig-away ha Asdod ngan nakuha ini.” (Isaias 20:1) b Kay ano nga nagsugo hi Sargon nga atakehon an Pilisteohanon nga siyudad han Asdod? Siyahan, an Pilistia kaalyado han Ehipto, ngan an Asdod, nga hinmumutangan han templo ni Dagon, aada ha dalan ha ligid han baybayon tikang ha Ehipto ngadto ha Palestina. Salit an siyudad aada ha estratehiko nga lugar. An pagsakop hito mahimo tagdon nga siyahan nga pitad ha pagsakop ha Ehipto. Dugang pa, an Asiryahanon nga mga rekord nagsusumat nga hi Asuri, nga hadi han Asdod, nagplano hin maraot kontra han Asirya. Salit, ginkuha ni Sargon inin rebelyoso nga hadi ngan iginbutang ha trono an manghod han hadi, hi Ahimiti. Ha gihapon, waray matapos dinhi an mga butang. Usa pa nga away an nahitabo, ngan hini nga panahon mas mapuwersa pa an ginbuhat ni Sargon. Iginsugo niya an pag-atake ha Asdod, nga ginlikosan ngan ginsakop. Posible, an Isaias 20:1 nag-uunabi hini nga hitabo.
7 An kapukan han Asdod nagin tarhog ha mga amyaw niya, labi na ha Juda. Maaram hi Jehova nga an iya katawohan mahilig ha paglaom ha ‘butkon nga unod,’ sugad han Ehipto o Etiopia ha sur. Salit, ginsugo niya hi Isaias nga ipakita an makaharadlok nga pahamangno.—2 Kronikas 32:7, 8.
‘Hubo Ngan Waray Sapin’
8. Ano nga inspirado nga matagnaon nga buhat an ipinakita ni Isaias?
8 Hi Jehova nagsiring kan Isaias: “Kadto, ngan kuhaa an panapton nga sako tikang ha imo baliatang, ngan hulsoa an imo sapin tikang ha imo tiil.” Ginbuhat ni Isaias an sugo ni Jehova. “Iya ginbuhat ini, nga naglakat nga hugkas ngan waray sapin.” (Isaias 20:2) An sako bahol nga panapton nga agsob isul-ot han mga propeta, usahay may kalabotan han nagpapahamangno nga mensahe. Iginsusul-ot liwat ito ha mga panahon han kakurian o kon nakakabati hin maraot nga sumat. (2 Hadi 19:2; Salmo 35:13; Daniel 9:3) Totoo gud ba nga naglinakat-lakat hi Isaias nga hubo nga waray bisan ano nga nakakatabon? Diri. An Hebreo nga pulong nga iginhubad nga ‘hubo’ mahimo liwat magpasabot ha pagin napanaptonan hin gutiay. (1 Samuel 19:24, footnote ha NW) Salit bangin ginhukas la ni Isaias an iya garogawas nga panapton, samtang nagpabilin an halipot, patuhod nga bado nga kasagaran nga iginsusul-ot nga plastado ha lawas. An kalalakin-an nga mga bihag agsob nga iginhuhulagway hini nga paagi ha mga eskultura han Asirya.
9. Ano an matagnaon nga kahulogan han ginbuhat ni Isaias?
9 Iginsaysay an kahulogan han talagsahon nga buhat ni Isaias: “Hi Jehova nagsiring: Pariho nga an akon surugoon hi Isaias naglakat nga hugkas ngan waray sapin ha tulo ka tuig para ha usa nga pangirilal-an ngan katingalahan mahitungod han Ehipto ngan mahitungod han Etiopia; Ha amo nga pagkaagi pagdadad-on han hadi ha Asirya an mga bihag ha Ehipto, ngan an mga hinalin han Etiopia, bata ngan lagas, hugkas ngan waray sapin, ngan an mga balawang nga waray mga putos, ha [kahubo] han Ehipto.” (Isaias 20:3, 4) Oo, an mga Ehiptohanon ngan mga Etiopiahanon hirani na bihagon. Waray bisan usa nga maluluwas. Bisan an “bata ngan lagas”—an kabataan ngan an mga may-edad—kukuhaan han ngatanan nga ira mga panag-iya ngan bibihagon. Pinaagi hinin makasurubo nga paghulagway, ginpahamangnoan ni Jehova an mga umurukoy han Juda nga mawawaray kapulsanan para ha ira an ira pagsarig ha Ehipto ngan Etiopia. An kapukan hini nga mga nasud magtutugway ha ira ‘kahubo’—an ira pungkay nga kaalohan!
Naguba an Paglaom, Nawara an Himaya
10, 11. (a) Ano an magigin paggios han Juda kon makita niya nga an Ehipto ngan Etiopia waray mahihimo ha atubangan han Asirya? (b) Kay ano nga karuyag han mga umurukoy han Juda nga sumarig ha Ehipto ngan Etiopia?
10 Sunod, matagnaon nga iginhulagway ni Jehova an paggios han iya katawohan han masabtan nira nga an Ehipto ngan Etiopia, an ira ginlalaoman nga arayopan, napamatud-an nga waray mahihimo ha atubangan han mga Asiryahanon. “Hira mahuhulop ngan magugupong, tungod han Etiopia nga ira ginpapamulat, ngan han Ehipto nga ira himaya. Ngan an mga umurukoy hini nga tuna ha baybayon masiring hadto nga adlaw: Kitaa, ito an amon ginpapamulat, ngain kami papalagiw pakibulig ha pagkaluwas tikang ha hadi han Asirya: ngan kami, oonanhon namon pagpalagiw?”—Isaias 20:5, 6.
11 An Juda baga in usa la ka haligot nga baybayon kon itanding ha mga gahum han Ehipto ngan Etiopia. Bangin an iba han mga umurukoy “hini nga tuna ha baybayon” nadani ha himaya han Ehipto—ha dagku nga piramid hito, ha higtaas nga mga templo hito, ngan ha haluag nga mga villa upod an nakapalibot hito nga mga hardin, kakahoyan nga may bunga, ngan mga danaw. An mag-opay nga arkitektura han Ehipto baga in ebidensya han karig-on ngan pagkapermanente. Sigurado ini nga tuna diri mabubungkag! Posible nga an mga Judio nadani liwat ha mga parapamana, ha mga karomata, ngan mga parapangabayo han Etiopia.
12. Kan kanay sadang sumarig an Juda?
12 Tungod han pahamangno nga ipinakita ni Isaias ngan han matagnaon nga mga pulong ni Jehova, bisan hin-o han nag-aangkon nga katawohan han Dios nga nahihilig ha pagsarig ha Ehipto ngan Etiopia kinahanglan maghunahuna hin seryoso. Mas maopay gud kon sumarig hira kan Jehova imbes nga ha tawo! (Salmo 25:2; 40:4) Sugad han nahitabo, an Juda nag-antos hinduro ha kamot han hadi han Asirya, ngan ha urhi, nakita niya an iya templo ngan sentro nga siyudad nga ginbungkag han Babilonya. Kondi, nahibilin an “usa ka ikanapulo,” an ‘usa nga baraan nga binhi,’ pariho han tuod han daku hinduro nga kahoy. (Isaias 6:13) Kon umabot na an panahon, an mensahe ni Isaias magpaparig-on gud han pagtoo hiton gutiay nga grupo nga padayon nga nasarig kan Jehova!
Sarig kan Jehova
13. Ano nga mga pag-ipit an nakakaapekto ha ngatanan—ha mga tumuroo ngan mga diri-tumuroo—yana?
13 An pahamangno ha Isaias mahitungod han kawaray kapulsanan han pagsarig ha Ehipto ngan Etiopia diri kay waray pulos la nga kasaysayan. May-ada ito praktikal nga bili para ha aton panahon. Nagkikinabuhi kita ha ‘magpakalilisang nga mga panahon nga makuri pakibagayan.’ (2 Timoteo 3:1) An dagku nga mga problema ha pinansyal, kaylap nga kakablas, kawaray kasigurohan ha politika, kasamok ha sosiedad, ngan gudtiay o dagku nga mga girra may-ada nakakadaot nga mga epekto—diri la ha mga nagdudumiri ha pagmando han Dios kondi liwat ha mga nagsisingba kan Jehova. An pakiana nga inaatubang han kada usa ha aton amo an, ‘Kan kanay ako mangangaro hin bulig?’
14. Kay ano nga kan Jehova la kita sadang sumarig?
14 Bangin dayawon han iba an mga maaramon ha pinansyal, mga politiko, ngan mga syentista yana, nga nagyayakan mahitungod han pagsulbad han mga problema han tawo nga ginagamit an kaabtik ngan teknolohiya han tawo. Kondi, an Biblia matin-aw nga nasiring: “Maopay pa an pag-ayop kan Jehova kay ha pagsarig ha mga prinsipe.” (Salmo 118:9) An ngatanan nga mga plano han tawo para han kamurayawan ngan seguridad mawawaray kapulsanan tungod han hinungdan nga angayan nga ginsiring ni propeta Jeremias: “O Jehova, maaram ako nga an paagi han tawo diri aada ha iya ngahaw, diri aada ha tawo nga naglalakat an pagmando han iya mga pitad.”—Jeremias 10:23.
15. Hain an amo la nga paglaom han nasasakit nga katawohan?
15 Salit, importante nga diri dayawon hinduro han mga surugoon han Dios an bisan ano nga baga in karig-on o kinaadman hini nga kalibotan. (Salmo 33:10; 1 Korinto 3:19, 20) An amo la nga paglaom han nasasakit nga katawohan aada ha Maglalarang, hi Jehova. Adton nasarig ha iya maluluwas. Sugad han iginsurat han inspirado nga hi apostol Juan, ‘an kalibotan nawawara, ngan an kairiphon hito, kondi an nagbubuhat han kaburut-on han Dios nagpapabilin ha kadayonan.’—1 Juan 2:17.
[Mga footnote]
a Gin-uunabi han mga historyador nga ini nga hadi amo hi Sargon II. An nauna nga hadi, diri han Asirya, kondi han Babilonya, an tinatawag sugad nga “Sargon I.”
b An “Tartan” diri usa nga ngaran kondi usa nga titulo han punoan nga kumander han Asiryahanon nga kasundalohan, posible nga an ikaduha nga pinakagamhanan nga persona ha imperyo.
[Mga Pakiana]