Ano an Imo Ideya ha Kamatayon?

AN KAMATAYON may-ada nakakapasubo nga epekto ha aton samtang ginbubuhat naton an aton mga buruhaton ha kada adlaw, anoman kita kahimsog ha pisikal o anoman kita kariko. Mahimo kita mamatay ha sunod naton nga pagtabok ha kalsada o paghigda ha katre. An mga kataragman sugad han mga pag-atake han mga terorista han Septyembre 11, 2001, ha New York City ngan Washington, D.C., nakakabulig ha aton nga mahunahuna nga “an kataposan nga kaaway,” an kamatayon, nagtitirok han mga biktima hito tikang ha ngatanan nga kahimtang ha kinabuhi ngan tikang ha ngatanan nga pangidaron, usahay nagpapatay hin yinukot ha sulod hin mga minutos la.—1 Korinto 15:26.

Bisan pa hito, baga hin interesado an mga tawo ha kamatayon. Baga hin waray mas nakakapadamu han halin han mga peryodiko o nakakadani hin mas damu nga mga tawo ha pagkita hin mga sumat ha telebisyon kay han mga report mahitungod han kamatayon, labi na an kamatayon han damu nga mga tawo ha makangingirhat nga mga kahimtang. An mga tawo baga hin diri gud nakakapoy ha mga sumat mahitungod hito, kamatayon man ito tungod han girra, natural nga kalamidad, krimen, o sakit. Inin sobra nga pagtagad ha kamatayon iginpapahayag ha pinakanakakawurok nga paagi, pinaagi han sobra nga mga emosyon nga ipinapakita ha pagkamatay han kilala nga mga tawo ngan mga artista.

An magkalainlain nga mga reaksyon han mga tawo ha kamatayon diri maninigaran. An mga tawo nagpapabilin nga interesado ha kamatayon—ha kamatayon han iba. Kondi, kon naatubang ha ira kalugaringon nga kamatayon, ginlilikyan nira an paghunahuna mahitungod hito. An kadam-an ha aton diri karuyag maghunahuna han aton kalugaringon nga kamatayon.

Nawuwurok Tungod han Kamatayon?

An paghunahuna han aton kalugaringon nga kamatayon pirme nga diri makaruruyag ngan pirme ito magigin sugad hito. Kay ano? Tungod kay iginbutang han Dios ha aton an duro nga hingyap nga mabuhi ha waray kataposan. “Iya liwat iginpahamutang an kadayonan ha ira kasingkasing,” siring han Eklesiastes 3:11, sumala ha Anchor Bible. Salit, an pagkadiri-malilikyan han kamatayon nakahimo hin kasamok ha sulod han mga tawo, usa nga nagpapadayon nga pag-abat hin diri-pagkauruyon. Basi malamposan ini nga kasamok ha sulod ngan matagbaw an natural nga hingyap nga padayon nga mabuhi, an mga tawo naghimo-himo han ngatanan nga klase hin mga gintotoohan, tikang ha doktrina han pagkadiri-mamaratyon han kalag tubtob ha pagtoo ha reinkarnasyon.

Ha anoman nga kahimtang, an kamatayon nakakasamok, makaharadlok nga hitabo, ngan an kahadlok ha kamatayon naeksister ha bisan diin. Salit, diri kita sadang mahipausa nga an kamatayon gintatagad han sosiedad han katawohan ha kabug-osan nga makapaluya nga posibilidad. An usa nga hinungdan, iginbubuhayhag han kamatayon an ultimo nga kakawang han kinabuhi nga gingamit ha pamiling hin karikohan ngan gahum.

 Iginbubulag Tungod han Kamatayon?

Ha naglabay nga mga panahon, an tipatay na nga masakit o an grabe nga nasamaran nga tawo kasagaran nga tinutugotan nga mamatay ha nahiaraan ngan naruruyagan nga mga palibot han iya kalugaringon nga balay. Agsob nga ito an kahimtang ha mga panahon han Biblia, ngan ginbubuhat pa gihapon ito ha pipira nga mga kultura. (Genesis 49:1, 2, 33) Ha sugad nga mga kahimtang, nagkakatirok an pamilya, ngan igin-uupod an kabataan ha pag-iristorya. Nakakabulig ini ha tagsa nga membro han pamilya nga umabat nga diri hiya nag-uusahan ha iya kabido ngan nagtatagana hin kaliawan han ginburubligan nga responsabilidad ngan urosa nga pagminatay.

Kabaliktaran gud ini ha nahitatabo ha sosiedad diin igindidiri an paghisgot mahitungod han kamatayon, gintatagad nga makasurubo, ngan diin diri igin-uupod an kabataan tungod ha paghunahuna nga “sobra hinduro” ito para ha ira. An kamatay yana nga mga panahon naiiba gud ha damu nga mga paagi, ngan agsob nga mas makasurubo ito. Bisan kon kadam-an an naruruyag nga mamatay ha balay, nga mamurayawon ngan mahigugmaon nga gin-aataman han pamilya, para ha damu an mabangis nga kamatuoran amo nga namamatay hira ha ospital, kasagaran nga bulag ngan ha kaul-ol, nga nakakonekta ha makaharadlok nga high-tech nga mga makina. Ha luyo nga bahin, minilyon an namamatay nga diri nakikilala—an diri kilala nga mga biktima han pamatay han iba nga tribo, gutom, AIDS, girra sibil, o duro nga kakablas.

Usa nga Topiko nga Angay Pamalandungon

Diri igindidiri han Biblia an paghunahuna mahitungod han kamatayon. Ha pagkamatuod, an Eklesiastes 7:2 nagsusumat ha aton: “Maoroopay an pagkadto ha balay han may kabidoan kay ha pagkadto ha balay han panagtawo: kay ito amo an kataposan han ngatanan nga tawo.” Kon naatubang ha pagkatotoo han kamatayon, mahimo naton bayaan anay an aton rutina nga mga gintatagad o mga buruhaton ngan hunahunaon an pagkahalipot han kinabuhi. Makakabulig ini ha aton nga magkinabuhi ha mas may katuyoan nga paagi imbes nga magkinabuhi la nga waray katuyoan o karagan ito.

Ano an imo ideya ha kamatayon? Gin-usisa mo na ba an imo mga pagbati, mga gintotoohan, mga ginlalaoman, ngan mga ginkakahadlokan mahitungod han kataposan han imo kinabuhi?

Sugad ha kahimtang han kinabuhi, an kahimtang han kamatayon diri maisasaysay ngan diri masasantop han tawo. An masasarigan la nga awtoridad mahitungod hini nga butang amo an aton Maglalarang. Hiya “an burabod han kinabuhi,” ngan ha iya “an pakagawas tikang ha kamatayon.” (Salmo 36:9; 68:20) Bisan kon baga hin urusahon, an pag-usisa ha pipira nga popular nga mga gintotoohan mahitungod han kamatayon pinaagi ha pagtagad han Pulong han Dios magigin nakakaliaw ngan makarepresko. Ipapakita hito nga an kamatayon diri an kataposan han ngatanan.

[Blurb ha pahina 4]

An posibilidad han kamatayon nabulig ha aton nga magkinabuhi ha mas may katuyoan nga paagi