Mas Duok nga Pag-usisa ha Pipira nga mga Patootoo Mahitungod han Kamatayon

HA BUG-OS nga kasaysayan, an tawo nagugupong ngan nahahadlok ha makasurubo nga posibilidad han kamatay. Dugang pa, an kahadlok ha kamatayon nagpapadayon tungod han gintarampo nga sayop nga mga ideya han relihiyon, komon nga mga kustomre, ngan nakagamot nga personal nga mga gintotoohan. An problema ha kahadlok ha kamatayon amo nga nakakadaot ito ha abilidad han usa nga magpahimulos han kinabuhi ngan nakakakuha han pagsarig han usa nga may-ada katuyoan an kinabuhi.

An dagku nga mga relihiyon amo an labi nga may-ada baratunon ha pagpakaylap han damu nga kinakarawat han kadam-an nga mga patootoo mahitungod han kamatayon. Pinaagi ha pag-usisa han pipira hini ha bulig han kamatuoran han Biblia, kitaa kon mapatin-aw an imo personal nga mga ideya mahitungod han kamatayon.

Patootoo 1: An kamatayon amo an natural nga kataposan han kinabuhi.

“An kamatayon . . . usa nga importante nga bahin han aton mga kinabuhi,” siring han libro nga Death—The Final Stage of Growth. An mga komento nga sugad hini nagpapakita han gintotoohan nga normal an kamatayon, an natural nga kataposan han ngatanan nga buhi nga mga organismo. Salit, an sugad nga gintotoohan nag-aaghat han pilosopiya nga waray kapulsanan an pag-eksister ngan han pagpahimulos han mga higayon, labi na ha maraot nga paagi ha damu nga mga tawo.

Kondi an kamatayon gud ba an natural nga kataposan han kinabuhi? Diri ngatanan nga mga parasaliksik an natoo hito. Pananglitan, hi Calvin Harley, usa nga biologo nga nag-aaram ha kalagas han tawo, nagsiring ha usa nga interbyu nga diri hiya natoo nga an mga tawo “gindisenyo basi mamatay.” An imunologo nga hi William Clark nakaobserba: “An kamatayon diri kinahanglan magin bahin ha kahulogan han kinabuhi.” Ngan hi Seymour Benzer, han California Institute of Technology, mahunahunaon nga nasiring nga “an kalagas mas angayan ihulagway diri sugad hin usa nga relo kondi sugad hin sunod-sunod nga mga panhitabo, nga malalaoman naton nga mabag-o.”

Kon an mga syentista nag-aaram ha disenyo han mga tawo, nawuwurok hira. Hinbabaroan nira nga may-ada kita mga abilidad ngan mga kalidad nga lahos pa gud ha mga kinahanglanon han aton 70- tubtob 80-anyos nga kahilawig han kinabuhi. Pananglitan, hinbabaroan han mga syentista nga an utok han tawo may-ada daku hinduro nga kapasidad han memorya. Ginbanabana han usa nga parasaliksik nga an aton utok mahimo magsulod hin impormasyon nga “makakapuno han mga bainte milyon ka tomo, sugad kadamu han aada ha gidadagkui nga mga librarya ha kalibotan.” An iba nga mga neurosyentista natoo nga durante han aberids nga kahilawig han kinabuhi, an usa ka tawo nagamit la hin 1/100 han 1 ka porsyento (.0001) han kapasidad han iya utok. Angayan nga magpakiana, ‘Kay ano nga may-ada kita utok nga may-ada han sugad kadaku nga kapasidad nga gagamiton man la ngay-an naton an gutiay nga bahin hito ha aberids nga kahilawig han kinabuhi?’

Tagda liwat an pagkadiri-natural han pagkarawat han mga tawo ha kamatayon! Para ha kadam-an, an kamatay han asawa, bana, o anak an pinakamasakit nga eksperyensya ha bug-os nga kinabuhi. An bug-os nga kahimtang han emosyon han mga tawo agsob nga naguguol ha sulod hin maiha nga panahon katapos mamatay an usa ka tawo nga hinigugma  hinduro. Bisan adton nasiring nga an kamatayon natural ha katawohan, nakukurian ha pagkarawat han ideya nga an ira kalugaringon nga kamatayon mangangahulogan han kataposan han ngatanan. An British Medical Journal naghisgot mahitungod han “usa nga komon nga ideya han mga eksperto nga an ngatanan naruruyag nga mabuhi tubtob nga posible.”

Tungod han kabug-osan nga reaksyon han tawo ha kamatayon, han iya urusahon nga kapasidad ha paghinumdom ngan paghibaro, ngan han iya personal nga paghandom hin kadayonan, diri ba matin-aw nga ginhimo hiya basi mabuhi? Ha pagkamatuod, ginlarang han Dios an mga tawo, nga diri an kamatayon an normal nga tubtoban, kondi nga an paglaom amo an mabuhi ha kadayonan. Kitaa kon ano an igintagana han Dios ha siyahan nga tawhanon nga mag-asawa sugad nga ira tidaraon: “Magmabungahon kamo ngan magdamu ngan pun-on niyo an tuna, ngan pagtag-iyaha niyo ito: ngan paghadian niyo an kaisdaan han dagat, ngan an katamsihan ha mga langit, ngan an ngatanan nga mga mananap nga nabantad ha bawbaw han tuna.” (Genesis 1:28) Urusahon gud ngan waray kataposan nga tidaraon ito!

Patootoo 2: Ginkukuha han Dios an mga tawo pinaagi han kamatayon basi iya makaupod.

Usa nga 27-anyos nga iroy nga tikamatay ngan mabaya hin tulo nga anak an nagsiring ha Katoliko nga madre: “Ayaw pagsulod ngan pagsiring ha akon nga ini an kaburut-on han Dios para ha akon. . . . Nangangalas ako kon may-ada nasiring hini ha akon.” Kondi, ini an igintututdo han damu nga mga relihiyon mahitungod han kamatayon—nga ginkukuha han Dios an mga tawo basi magin hirani ha iya.

Mabangis gud ba an Maglalarang nga waray-pagbati nga pahihinaboon niya nga mamatay kita, nga maaram nga makakapasubo ini ha aton mga kasingkasing? Diri, diri sugad hito an Dios han Biblia. Sumala ha 1 Juan 4:8, “an Dios amo an gugma.” Tigamni nga diri ito nasiring nga an Dios may-ada gugma o nga an Dios mahigugmaon, kondi nasiring ito nga an Dios amo an gugma. Daku hinduro, duro kaputli, hingpit gud an gugma han Dios, nakalukop gud ito ha iya personalidad ngan mga buhat salit husto nga matatawag hiya sugad nga an representasyon mismo han gugma. Diri ini usa nga Dios nga nagkukuha han mga tawo pinaagi han kamatayon basi magin hirani ha iya.

Tungod han palso nga relihiyon damu an nawuwurok mahitungod han hinmumutangan ngan kahimtang han mga patay. An langit, impyerno, purgatoryo, Limbo—ini ngan an iba nga magkalainlain nga mga dadangatan nagtitikang ha pagin diri-nasasabtan tubtob ha pagin makaharadlok gud. An Biblia, ha luyo nga bahin, nagsusumat ha aton nga an mga patay waray-sarabotan; aada hira ha kahimtang nga pariho gud ha pagkaturog. (Eklesiastes 9:5, 10; Juan 11:11-14) Salit, diri kita kinahanglan mabaraka kon ano an mahitatabo ha aton katapos mamatay, sugad la nga diri kita nababaraka kon nakita kita hin usa nga maopay an katurog. Hi Jesus naghisgot mahitungod han usa ka panahon nga “an ngatanan, nga aadto ha mga lubnganan” “mangogowa” ngadto ha bag-o nga kinabuhi ha paraiso nga tuna.—Juan 5:28, 29; Lukas 23:43.

Patootoo 3: Ginkukuha han Dios an gudtiay nga kabataan basi magin mga anghel.

Hi Elisabeth Kübler-Ross, nga nag-aram han mga indibiduwal nga grabe an sakit, naghisgot hin usa pa nga komon nga ideya han relihiyoso nga mga tawo. Ha pagsaysay hin totoo nga panhitabo, hiya nagsiring nga “diri maaramon nga sidngan an usa ka gutiay nga bata nga namatayan han iya bugto nga lalaki nga nahigugma hinduro an Dios ha gudtiay nga mga bata nga lalaki salit iya ginkuha an iya manghod nga hi Johnny ngadto ha langit.” Ito nga mga pulong naghahatag hin sayop nga impresyon mahitungod ha Dios ngan diri nagpapakita han iya personalidad ngan paggios. Hi Dra. Kübler-Ross nagpadayon: “Han ini nga babayihay nagin usa ka adulto na waray gud mawara an iya kasina ha Dios, nga nagresulta hin psychotic nga depresyon han mamatay an iya mismo gutiay nga anak nga lalaki paglabay hin mga tulo ka dekada.”

Kay ano nga kukuhaon han Dios an usa nga bata basi maghimo hin usa pa nga anghel—nga baga hin mas nagkikinahanglan an Dios hin usa nga bata labaw pa ha pagkinahanglan han mga kag-anak ha bata? Kon tinuod nga kinukuha han Dios an kabataan, diri ba ito makakahimo ha iya nga diri mahigugmaon, hakog nga Maglalarang? Kabaliktaran ha sugad nga panhunahuna, an Biblia nasiring: “An gugma tikang ha Dios.” (1 Juan 4:7) Pahihinaboon  ba han Dios han gugma an usa nga kamatayon nga bisan an mga tawo nga may-ada sukol hin moralidad diri makarawat hito sugad nga makatadunganon?

Salit kay ano nga namamatay an kabataan? An bahin han baton han Biblia nakarekord ha Eklesiastes 9:11: ‘An panahon ngan diri linalaoman nga hitabo nadangat ha ira ngatanan.’ Ngan an Salmo 51:5 nagsusumat ha aton nga kita ngatanan diri hingpit, makasasala, tikang ha panahon nga iginburod kita, ngan an kataposan han ngatanan nga katawohan yana amo an kamatayon tungod ha damu kalain nga mga hinungdan. Usahay nahitatabo an kamatayon antes matawo, nga nagriresulta han katawo hin patay nga bata. Ha iba nga mga kahimtang, napatay an kabataan tungod han makangingirhat nga mga kahimtang o naaaksidente ngan namamatay. Diri buhat han Dios an sugad nga mga panhitabo.

Patootoo 4: Ginsasakit an iba nga mga tawo katapos han kamatayon.

Damu nga mga relihiyon an nagtututdo nga an magraot makadto ha naglalaga nga impyerno ngan pagsasakiton ha kadayonan. Ini ba nga katutdoan makatadunganon ngan Kasuratanhon? An kinabuhi han tawo limitado ha 70 o 80 anyos. Bisan kon an usa salaan hin duro nga karaotan ha iya bug-os nga kinabuhi, makatadunganon nga sirot ba an waray-kataposan nga pagsakit? Diri. Waray gud hustisya an pagsakit ha usa ka tawo ha kadayonan tungod han mga sala nga iya nahimo ha halipot nga kinabuhi.

An Dios la an makakasumat kon ano an nahitatabo katapos mamatay an mga tawo, ngan iya ginbubuhat ito ha iya sinurat nga Pulong, an Biblia. Ini an siring han Biblia: “Sugad nga an [hayop] napatay, amo man an [tawo] napatay man; oo, hira ngatanan may uusa nga iginiginhawa . . . An ngatanan nakadto ha usa nga lugar; an ngatanan tikang ha tapotapo, ngan an ngatanan mabalik liwat ha pagkatapotapo.” (Eklesiastes 3:19, 20) Waray unabiha dinhi an naglalaga nga impyerno. An mga tawo nabalik ha tapotapo—ha diri-pag-eksister—kon hira namamatay.

Basi pagsakiton, kinahanglan may sarabotan an usa nga tawo. May sarabotan ba an mga patay? Makausa pa, an Biblia nabaton: “An mga buhi maaram nga hira mapatay: kondi an mga patay diri maaram han bisan ano, waray na man hira bisan ano nga balos; kay an handumanan ha ira hinngalimtan.” (Eklesiastes 9:5) Imposible para ha mga patay, nga “diri maaram han bisan ano,” nga maeksperyensyahan an bisan ano nga kasakit ha bisan diin.

Patootoo 5: An kamatayon nangangahulogan hin permanente nga kataposan han aton pag-eksister.

Diri na kita naeksister kon kita namamatay, kondi diri ini nangangahulogan nga an kamatayon an kataposan han aton mga ginlalaoman ha kinabuhi. An matinumanon nga lalaki nga hi Job maaram  nga makadto hiya ha lubnganan, ha Sheol, kon hiya mamatay. Kondi pamatii an iya pag-ampo ha Dios: “O nga imo pa unta ako tagoon didto ha Sheol, nga imo ako tipigan ha tago ngada nga an imo kapungot lumabay, nga ikaw magtagal ha akon hin usa nga panahon, ngan panumdumon ako! Kon an usa ka tawo mamatay, mabubuhi ba hiya liwat? . . . Ikaw magtatawag, ngan ako mabaton ha imo.”—Job 14:13-15.

Natoo hi Job nga kon matinumanon hiya tubtob ha kamatayon, mahinunumdoman hiya han Dios ngan babanhawon pag-abot han panahon. Ini an gintotoohan han ngatanan han mga surugoon han Dios ha kadaan nga panahon. Ginparig-on ni Jesus mismo ini nga paglaom ngan ipinakita nga gagamiton hiya han Dios ha pagbanhaw han mga patay. An mga pulong ni Kristo mismo nagpapasarig ha aton: “Maabot an oras nga an ngatanan, nga aadto ha mga lubnganan, makakabati han [kan Jesus] tingog. Ngan an mga maopay an buhat mangogowa ha pagkabanhaw ha kinabuhi; kondi an mga maraot an buhat mababanhaw ha paghukom hin sirot.”—Juan 5:28, 29.

Diri na gud maiha kukuhaon han Dios an ngatanan nga karaotan ngan tutukuron an bag-o nga kalibotan ilarom han langitnon nga pagmando. (Salmo 37:10, 11; Daniel 2:44; Pahayag 16:14, 16) Magriresulta ini hin paraiso nga maglulukop ha bug-os nga tuna, nga pag-uukyan han mga tawo nga nag-aalagad ha Dios. Ha Biblia aton mababasa: “Hinbatian ko an daku nga tingog nga tikang ha lingkuranan nga hadianon, nga nasiring: Kitaa, an payag han Dios aada ha mga tawo, ngan mag-uukoy hiya upod nira, ngan hira magigin iya katawohan, ngan an Dios ha iya ngahaw maupod man ha ira, ngan magigin ira Dios: Ngan pagpapahiron niya an ngatanan nga luha tikang ha ira mga mata; ngan mawawaray na kamatayon; ngan mawawaray na an kabidoan, bisan pagtangis, bisan kasakit pa gud: kay an siyahan nga mga bagay nag-agi na.”—Pahayag 21:3, 4.

Nahigawas ha Kahadlok

An kahibaro ha paglaom han pagkabanhaw ngan han kahibaro ha Usa nga surok hito nga kahikayan makakaliaw ha imo. Hi Jesus nagsaad: “Kamo mahibabaro han kamatuoran, ngan an kamatuoran magluluwas ha iyo.” (Juan 8:32) Nag-uupod ito han aton kagawasan tikang ha kahadlok ha mga patay. Hi Jehova la an aktuwal nga makakagbag-o han proseso han kalagas ngan kamatayon ngan makakahatag ha aton hin kinabuhi nga dayon. Makakatoo ka ba ha mga saad han Dios? Oo, makakatoo ka tungod kay an Pulong han Dios natutuman pirme. (Isaias 55:11) Gindadasig ka namon nga mahibaro hin dugang pa mahitungod han mga katuyoan han Dios para ha katawohan. Malilipay an mga Saksi ni Jehova ha pagbulig ha imo.

[Blurb ha pahina 6]

An problema ha kahadlok ha kamatayon amo nga nakakadaot ito ha abilidad han usa nga magpahimulos han kinabuhi

[Tsart ha pahina 7]

KOMON NGA MGA PATOOTOO ANO AN GINSISIRING HAN KASURATAN?

MAHITUNGOD HAN KAMATAYON

● An kamatayon amo an natural Genesis 1:28; 2:17; Roma 5:12

nga kataposan han kinabuhi

● Ginkukuha han Dios an mga Job 34:15; Salmo 37:11, 29; 115:16

tawo pinaagi han kamatayon

basi iya makaupod

● Ginkukuha han Dios an Salmo 51:5; 104:1, 4;

gudtiay nga kabataan basi Hebreo 1:7, 14

magin mga anghel

● Ginsasakit an iba nga mga Salmo 146:4; Eklesiastes 9:5, 10;

tawo katapos han kamatayon Roma 6:23

● An kamatayon Job 14:14, 15; Juan 3:16; 17:3;

nangangahulogan hin Buhat 24:15

permanente nga kataposan han

aton pag-eksister

[Retrato ha pahina 8]

An paghibaro han kamatuoran mahitungod ha kamatayon nagpapagawas ha aton tikang ha kahadlok

[Ginkuhaan han Retrato ha pahina 5]

Barrators—Giampolo/The Doré Illustrations For Dante’s Divine Comedy/Dover Publications Inc.