Kapitulo Bainte-otso

Nahibalik nga Paraiso!

Isaias 35:1-10

 1. Kay ano nga damu nga mga relihiyon an naglalaom han kinabuhi ha usa nga paraiso?

 “AN PAGHANDOM hin paraiso amo an usa han mga ginhahandom gud nga baga in nahuhunahuna pirme han mga tawo. Posible nga ito an pinakahiringyapon ngan nagpapadayon ha ngatanan. An paghingyap hin paraiso nakikita ha ngatanan nga tawo anoman an ira kahimtang ha relihiyon.” Ito an siring han The Encyclopedia of Religion. Normal la ito nga paghandom, kay an Biblia nagsusumat ha aton nga an kinabuhi han tawo nagtikang ha Paraiso—usa ka maopay pagkit-on nga hardin nga waray sakit ngan kamatayon. (Genesis 2:8-15) Diri urusahon nga damu han mga relihiyon ha kalibotan an naglalaom han kinabuhi ha tidaraon ha usa nga paraiso anoman ito nga klase.

 2. Diin naton mabibilngan an totoo nga paglaom ha tidaraon nga Paraiso?

² Ha damu nga bahin han Biblia, mababasa naton an mahitungod han totoo nga paglaom ha tidaraon nga Paraiso. (Isaias 51:3) Pananglitan, an bahin han tagna ni Isaias nga nakarekord ha Isa kapitulo 35 naghuhulagway han pagbag-o han mga kamingawan ngadto ha sugad-hardin nga mga parke ngan mabungahon nga kaumhan. An buta makakakita, an ngula makakayakan, ngan an bungol makakabati. Dida hinin iginsaad nga Paraiso, waray kabidoan o panhayhay, nga nagpapasabot nga bisan an kamatayon mawawaray na. Urusahon gud nga saad! Paonan-o sadang sabuton ini nga mga pulong? Naghahatag ba ini hin paglaom para ha aton yana? Ha paghisgot hini nga kapitulo han Isaias mababaton ini nga mga pakiana.

Nalipay an Binayaan nga Tuna

 3. Sumala ha tagna ni Isaias, ano nga pagbag-o an mahitatabo ha tuna?

³ An giniyahan nga tagna ni Isaias mahitungod han Paraiso nga nahibalik nagtitikang pinaagi hini nga mga pulong: “An kamingawan ngan an mamara nga tuna magmamalipayon; ngan an kabadsan malilipay, ngan mabukad sugad han rosas. Ini mabukad hin damu gud, ngan malilipay bisan han kahimongaya ngan han kanta; an himaya han Libano ihahatag hini, an kamahalan han Karmelo ngan han Saron: hira makakakita han himaya ni Jehova, an kamahalan han aton Dios.”—Isaias 35:1, 2.

 4. Kakan-o ngan paonan-o nagin sugad hin kamingawan an tuna nga natawohan han mga Judio?

⁴ Iginsurat ni Isaias ini nga mga pulong han mga tuig 732 A.K.P. Paglabay hin mga 125 ka tuig, ginbungkag han mga Babilonyahanon an Jerusalem ngan ginbihag an katawohan han Juda. An ira tuna nga natawohan binayaan nga waray umurukoy, nga ginpabay-an. (2 Hadi 25:8-11, 21-26) Ha sugad hini nga paagi natuman an pahamangno ni Jehova nga an katawohan han Israel magigin bihag kon diri hira magmamatinumanon. (Deuteronomio 28:15, 36, 37; 1 Hadi 9:6-8) Han an Hebreohanon nga nasud nagin bihag ha iba nga nasud, an ira maopay-an-irigasyon nga mga hagna ngan mga taranman hin prutas binayaan nga waray nag-aataman ha sulod hin 70 ka tuig ngan nagin sugad hin kamingawan.—Isaias 64:10; Jeremias 4:23-27; 9:10-12.

 5. (a) Paonan-o an sugad-paraiso nga mga kahimtang iginpahiuli ha tuna? (b) Ha ano nga punto nga an katawohan ‘nakakita han himaya ni Jehova’?

⁵ Kondi, an tagna ni Isaias nagsusumat nga an tuna diri magpapadayon nga binayaan ha kadayonan. Igpapahiuli ito ha pagin totoo nga paraiso. “An himaya han Libano” ngan “an kamahalan han Karmelo ngan han Saron” ihahatag ngada hito. a  Paonan-o? Han ira pagbalik tikang ha pagkabihag, an mga Judio nakahimo na liwat pagkultibar ngan paghimo hin irigasyon para ha ira mga hagna, ngan an ira tuna nahibalik ha hura nga pagkamabungahon pariho hadto. Tungod hini, an kadayawan ngadto la kan Jehova. Tungod han iya kaburut-on ngan han iya suporta ngan bendisyon nga an mga Judio nagpahimulos hiton sugad-paraiso nga mga kahimtang. Nakita han mga tawo an “himaya ni Jehova, an kamahalan han [ira] Dios” han ira ginkilala an kamot ni Jehova ha urusahon nga pagbag-o han ira tuna.

 6. Ano nga importante nga katumanan han mga pulong ni Isaias an nakita?

⁶ Bisan pa hito, ha nahibalik nga tuna han Israel, may-ada mas importante nga katumanan han mga pulong ni Isaias. Ha espirituwal nga punto, an Israel nahingada ha mamara, sugad-disyerto nga kahimtang ha sulod hin damu ka tuig. Samtang nakadto ha Babilonya an mga bihag, ginlimitahan hinduro an putli nga pagsingba. Waray templo, waray halaran, ngan waray organisado nga pagkasaserdote. Igindiri an adlaw-adlaw nga mga halad. Yana, igintatagna ni Isaias an pagbaliskad han panhitabo. Ilarom han panguna han mga lalaki sugad kan Serubabel, Esra, ngan Nehemia, an mga representante tikang ha ngatanan nga 12 nga tribo han Israel binalik ngadto ha Jerusalem, nagtukod utro han templo, ngan may kagawasan nga nagsingba kan Jehova. (Esra 2:1, 2) Espirituwal nga paraiso gud ini!

Malamrag ha Espiritu

7, 8. Kay ano nga ginkinahanglan han mga bihag nga Judio an positibo nga panlantaw, ngan paonan-o nakadasig an mga pulong ni Isaias?

⁷ An mga pulong han Isaias kapitulo 35 nagpapasabot hin kalipay. An propeta nagpapasamwak hin malamrag nga tidaraon para ha mabinasulon nga nasud. Oo, hiya nagyayakan nga may pagtoo ngan paglaom. Paglabay hin duha ka siglo, han hirani na an ira pagpahiuli, an bihag nga mga Judio nagkinahanglan hin sugad hito nga pagtoo ngan paglaom. Pinaagi kan Isaias, hi Jehova matagnaon nga nagsagdon ha ira: “Pakusgon niyo an magluya nga mga kamot, ngan parig-ona an magluya nga mga tuhod. Sidnga hira nga mahadlukon an kasingkasing: Pagmakusganon, ayaw kahadlok; kitaa, an iyo Dios makanhi dara an pagpanimalos, dara an balos han Dios; hiya makanhi ngan magluluwas ha iyo.”—Isaias 35:3, 4.

⁸ An kataposan han maiha nga pagkabihag amo an panahon ha pagbuhat. Hi Hadi Ciro han Persia, an instrumento ni Jehova ha pagbulos kontra ha Babilonya, nagpasamwak na nga an pagsingba kan Jehova igpapahiuli ha Jerusalem. (2 Kronikas 36:22, 23) An yinukot nga Hebreohanon nga mga pamilya kinahanglan maorganisa basi mahimo an peligroso nga pagbiyahe tikang ha Babilonya ngadto ha Jerusalem. Pag-abot nira didto, kinahanglan maghimo hira hin igo nga mga urukyan ngan mag-andam para han daku nga buruhaton ha pagtukod utro han templo ngan han siyudad. Para ha iba nga mga Judio ha Babilonya, ini ngatanan baga in makahuhulop. Kondi, diri ito panahon nga magin maluya o mahadlukon. Kinahanglan parig-unon han mga Judio an usa kag usa ngan sumarig kan Jehova. Iya hira ginpapasarig nga maluluwas hira.

 9. Ano nga maopay hinduro nga saad an iginhatag ha nabalik nga mga Judio?

⁹ Adton ginpagawas ha pagkabihag ha Babilonya magkakaada maopay nga hinungdan nga malipay, tungod kay naghuhulat ha ira an maopay hinduro nga kabubuwason ha ira pagbalik ngadto ha Jerusalem. Hi Isaias nagtagna: “Dida hito an mga mata han buta pangangabrihon, ngan an mga talinga han mga bungol pangunguhaan han sarop. Dida hito an tawo nga piol malukso sugad hin bugsok, ngan an dila han ngula magkakanta.”—Isaias 35:5, 6a.

10, 11. Para ha nabalik nga mga Judio, kay ano nga an mga pulong ni Isaias sigurado nga may-ada espirituwal nga kahulogan, ngan ano an iginpapasabot hito?

¹⁰ Matin-aw nga ginhuhunahuna ni Jehova an espirituwal nga kahimtang han iya katawohan. Ginsirotan hira hin 70 ka tuig nga pagkabihag tungod han ira pag-apostasya hadto. Kondi, ha pagpadapat han iya disiplina, waray siruti ni Jehova an iya katawohan hin pagkabuta, pagkabungol, pagkapiol, ngan pagkangula. Salit, an pagpahiuli han nasud han Israel diri nagkikinahanglan hin pagtambal han mga depekto ha pisikal. Iginpapahiuli la ni Jehova an nawara, nga amo an espirituwal nga kahimsog.

¹¹ Natambal an mabinasulon nga mga Judio ha paagi nga nakarawat utro nira an ira espirituwal nga mga sarabotan—an ira espirituwal nga panlantaw ngan an ira abilidad ha pagpamati, pagsunod, ngan pagyakan han pulong ni Jehova. Nagin mabinantayon hira han ira panginahanglan nga magpabilin nga duok kan Jehova. Pinaagi han ira maopay  nga panggawi, hira ‘nagkakanta’ hin malipayon nga pagdayaw ha ira Dios. An “tawo nga piol” hadto nagigin madasigon ngan aktibo ha iya pagsingba kan Jehova. Ha simboliko nga paagi, hiya “malukso sugad hin bugsok.”

Ginliliaw ni Jehova an Iya Katawohan

12. Tubtob diin bibendisyonan ni Jehova an tuna hin tubig?

¹² Makuri handurawon an usa nga paraiso nga waray tubig. An orihinal nga Paraiso ha Eden abunda hin tubig. (Genesis 2:10-14) An tuna nga iginhatag ha Israel usa liwat nga “tuna han kasapaan han tubig, ngan han mga burabod ngan mga bito, nga nag-aawas.” (Deuteronomio 8:7) Husto, kon sugad, nga hi Isaias nagsaysay hinin nakakaliaw nga saad: “Didto ha kamingawan an mga tubig matubod, ngan an mga sapa dida ha kabadsan. Ngan an nag-iinggat nga baras mahihimo nga libaong, ngan an uhaw nga tuna nga mga burabod han tubig: dida ha puroy-anan han mga tsakal, diin hira luluob, maaamo an kabanwaan nga may mga tangbo ngan mga manban.” (Isaias 35:6b, 7) Kon an tuna kultibaron utro han mga Israelita, an binayaan nga mga lugar nga gin-ukyan hadto han mga tsakal mapupuno hin berde, marabong nga mga tanom. An uga ngan matapotapo nga tuna magigin ‘malapok’ diin an papiro ngan an iba nga mga tangbo ha tubig matubo.—Job 8:11.

13. Ano nga hura nga espirituwal nga tubig an itatagana ha nahibalik nga nasud?

¹³ Kondi, an labaw nga importante amo an espirituwal nga tubig han kamatuoran, nga hura nga pahihimulsan han nahibalik nga mga Judio. Hi Jehova mahatag hin kahibaro, pagdasig, ngan pagliaw pinaagi han iya Pulong. Dugang pa, an matinumanon nga tigurang nga kalalakin-an ngan mga prinsipe magigin “sugad han nan-gagawas nga tubig dida ha lugar nga mamara.” (Isaias 32:1, 2) Adton nasuporta ha putli nga pagsingba, sugad kan Esra, Hagay, Jesua, Nehemia, Sakarias, Serubabel, tinuod nga magigin buhi nga pamatuod ha katumanan han tagna ni Isaias.—Esra 5:1, 2; 7:6, 10; Nehemia 12:47.

An “Dalan ha Kabaraan”

14. Ihulagway an pagbiyahe butnga han Babilonya ngan Jerusalem.

¹⁴ Kondi, antes makapahimulos an nabihag nga mga Judio han sugad-paraiso nga mga kahimtang ha pisikal ngan ha espirituwal, kinahanglan nira himoon an maiha ngan peligroso nga pagbiyahe tikang ha Babilonya ngadto ha Jerusalem. An pag-agi ha direkta nga ruta mangangahulogan hin pagtabok ha 800 ka kilometro nga disyerto, nga waray masisirungan nga lugar. An diri makuri hinduro nga ruta mangangahulogan hin 1,600 ka kilometro nga pagbiyahe. Hain man hito nga pagbiyahe mangangahulogan hin pakaeksperyensya han maraot nga mga panahon ngan peligro han paka-engkuwentro hin ihalas nga mga mananap ngan mapintas nga mga tawo sulod hin mga bulan. Bisan pa hito, adton natoo ha tagna ni Isaias diri nababaraka hinduro. Kay ano?

15, 16. (a) Ano nga panalipod an igintatagana ni Jehova ha matinumanon nga mga Judio ha ira pagbiyahe tipauli? (b) Ha ano pa nga kahulogan igintatagana ni Jehova an talwas nga dalan para ha mga Judio?

¹⁵ Pinaagi kan Isaias, hi Jehova nagsasaad: “Maaada dida in usa nga dalan, ngan usa nga aragian, ngan ini tatawagon nga Dalan ha Kabaraan; an mga mahugaw diri maagi dida hini; kondi ini ma pa para han mga linukat: an maglalakat nga mga tawo, oo an mga lurong, diri magsasayop dida. Waray leon nga mangangada, o waray man bisan ano nga hamas nga mananap nga makada dida; hira diri hiaagian didto: kondi an mga linukat maglalakat didto.” (Isaias 35:8, 9) Nabawi ni Jehova an iya katawohan! Hira an iya “mga linukat,” ngan nagpapasarig hiya ha ira hin panalipod ha ira pagbiyahe tipauli. May-ada ba literal nga sementado, ginpahitaas, ngan inalad nga dalan tikang ha Babilonya pakadto ha Jerusalem? Waray, kondi sigurado gud an panalipod ni Jehova ha iya katawohan ha ira pagbiyahe salit baga in aada hira ha sugad nga dalan.—Itanding an Salmo 91:1-16.

¹⁶ Ginpapanalipdan liwat an mga Judio tikang ha mga peligro ha espirituwal. An simboliko nga dalan amo an “Dalan ha Kabaraan.” Diri kuwalipikado magbiyahe dida hito adton waray-pagtahod ha sagrado nga mga butang o adton mahugaw ha espirituwal. Diri hira ginkikinahanglan ha nahibalik nga tuna. An mga inuyonan an husto nga ginpapagios. Diri hira nabalik ha Juda ngan ha Jerusalem tungod ha espiritu han pagpahitaas han nasud o pagtinguha hin personal nga mga kaopayan. Nasabtan han mahunahunaon ha espirituwal nga mga Judio nga an siyahan nga hinungdan han ira pagbalik amo an pagtukod utro han putli nga pagsingba kan Jehova dida hito nga nasud.—Esra 1:1-3.

 Nagkakalipay an Katawohan ni Jehova

17. Paonan-o an tagna ni Isaias nakaliaw ha matinumanon nga mga Judio durante han ira maiha nga pagkabihag?

¹⁷ An kapitulo 35 han tagna ni Isaias nagtatapos ha makalilipay nga kapahayagan: “An mga linukat ni Jehova mahibabalik, ngan maabot lakip an kanta ngadto ha Sion; ngan an waray kataposan nga kalipay mahingangada ha ira mga ulo; hira makakakuha hin kalipay ngan hin kahimongaya, ngan an kasubo ngan an panhayhay mapalagiw.” (Isaias 35:10) An bihag nga mga Judio nga sinarig hini nga tagna para han pagliaw ngan paglaom durante han ira pagkabihag bangin naghunahuna kon paonan-o matutuman an magkalainlain nga mga detalye hito. Posible nga waray nira masabti an damu nga mga bahin han tagna. Bisan pa hito, matin-aw gud nga hira “mahibabalik, ngan maabot . . . ngadto ha Sion.”

18. Ha ano nga paagi nga an kasubo ngan panhayhay ha Babilonya nasaliwnan hin duro nga kalipay ngan pagrayhak ha nahibalik nga tuna?

¹⁸ Salit, han tuig 537 A.K.P., an mga 50,000 nga kalalakin-an (upod na an sobra 7,000 nga uripon) upod an kababayin-an ngan kabataan nagbiyahe hin upat ka bulan tipabalik ha Jerusalem, nga may bug-os nga pagsarig kan Jehova. (Esra 2:64, 65) Paglabay hin pipira la ka bulan, natukod utro an halaran ni Jehova, sugad nga pangandam para han bug-os nga pagtukod utro han templo. Natuman an 200-ka-tuig na nga tagna ni Isaias. An kasubo ngan panhayhay han nasud samtang nakadto ha Babilonya nasaliwnan hin duro nga kalipay ngan pagrayhak ha nahibalik nga tuna. Gintuman ni Jehova an iya saad. An Paraiso—literal ngan espirituwal—nahibalik!

An Katukod han Bag-o nga Nasud

19. Kay ano nga masisiring nga an tagna ni Isaias may-ada limitado la nga katumanan han ikaunom ka siglo A.K.P.?

¹⁹ Sugad han angay laoman, han ikaunom ka siglo A.K.P., limitado la an katumanan han Isaias kapitulo 35. An sugad-paraiso nga mga kahimtang nga ginpahimulosan han nahibalik nga mga Judio waray magpadayon. Pag-abot han panahon, an putli nga pagsingba nahugawan han palso nga mga katutdoan ha relihiyon ngan han nasyonalismo. Naeksperyensyahan na liwat han mga Judio an kasubo ngan panhayhay ha espirituwal nga paagi. Ha kataposan iginsalikway hira ni Jehova sugad nga iya katawohan. (Mateo 21:43) Tungod ha pagbuhat utro hin pagtalapas, an ira kalipay diri permanente. Ini ngatanan nagtutudlok ha labaw pa, mas daku nga katumanan han Isaias kapitulo 35.

20. Ano nga bag-o nga Israel an natukod han siyahan nga siglo K.P.?

²⁰ Ha itinanda nga panahon ni Jehova, may-ada lain pa nga Israel, usa nga espirituwal, nga natukod. (Galasia 6:16) Gin-andam ni Jesus an katukod hinin bag-o nga Israel durante han iya ministeryo ha tuna. Iya iginpahiuli an putli nga pagsingba, ngan pinaagi han iya mga katutdoan, an mga tubig han kamatuoran nagtikang na liwat umawas. Iya gintambal an magsakit, ha pisikal ngan ha espirituwal. Hinbatian an singgit ha kalipay samtang iginpapasamwak an maopay nga sumat han Ginhadian han Dios. Pito ka semana katapos han iya kamatay ngan kabanhaw, iginpahamutang han ginhimaya nga hi Jesus an Kristiano nga kongregasyon, an espirituwal nga Israel nga ginkukompuwesto han mga Judio ngan han iba nga gintubos han iginbubo nga dugo ni Jesus, igin-anak sugad nga espirituwal nga mga anak han Dios ngan kabugtoan ni Jesus, ngan gindihogan han baraan nga espiritu.—Buhat 2:1-4; Roma 8:16, 17; 1 Pedro 1:18, 19.

21. Mahitungod han siyahan-siglo nga Kristiano nga kongregasyon, ano nga mga hitabo an mahimo tagdon sugad nga katumanan han pipira nga mga bahin han tagna ni Isaias?

²¹ Han nagsurat ha mga membro han espirituwal nga Israel, gin-unabi ni apostol Pablo an mga pulong han Isaias 35:3 pinaagi ha pagsiring: “Bangona niyo an mga kamot nga nanununton, ngan an mga kurog nga tuhod.” (Hebreo 12:12) Matin-aw, kon sugad, nga han siyahan nga siglo K.P., nagkaada katumanan an mga pulong han Isaias kapitulo 35. Ha literal nga kahulogan, hi Jesus ngan an iya mga disipulo milagroso nga nagpahinabo nga makakita an mga buta ngan makabati an mga bungol. Ira ginpahinabo nga makalakat an ‘mga piol’ ngan makayakan utro an mga ngula. (Mateo 9:32; 11:5; Lukas 10:9) Mas importante, nakapalagiw an mga matadong an kasingkasing tikang ha palso nga relihiyon ngan nagpahimulos hin espirituwal nga paraiso ha sulod han Kristiano nga kongregasyon. (Isaias 52:11; 2 Korinto 6:17) Sugad ha kahimtang han mga Judio nga binalik tikang ha Babilonya, ini nga namamalagiw nakasabot nga kinahanglanon an positibo, maisugon nga disposisyon.—Roma 12:11.

22. Paonan-o an sinsero, namimiling-han-kamatuoran nga mga Kristiano ha moderno nga mga panahon nahingadto ha sugad-Babilonya nga pagkabihag?

²² Kumusta man ha aton panahon yana? May-ada  ba usa pa nga katumanan an tagna ni Isaias, usa nga mas kompleto nga katumanan nga nahiuupod an Kristiano nga kongregasyon yana nga panahon? Oo. Han mamatay an mga apostol, nag-iban gud an kadamu han totoo nga dinihogan nga mga Kristiano, ngan an palso nga mga Kristiano, an “mga lakatan,” nagsarang ha bug-os nga kalibotan. (Mateo 13:36-43; Buhat 20:30; 2 Pedro 2:1-3) Bisan durante han ika-19 ka siglo, han an sinsero nga mga indibiduwal nagtikang bumulag ha Kakristianohan ngan namiling han putli nga pagsingba, an ira pagsabot impluwensyado pa gihapon han diri-kasuratanhon nga mga katutdoan. Han 1914, nahitrono hi Jesus sugad nga Mesianiko nga Hadi, kondi waray pag-iha katapos hito, an kahimtang baga in nagin madulom para hinin sinsero nga mga namimiling han kamatuoran. Ha katumanan han tagna, an mga nasud ‘nakig-away ha ira ngan nadaog hira,’ ngan napugngan an mga pangalimbasog hinin sinsero nga mga Kristiano ha pagsangyaw han maopay nga sumat. Sugad ito hin nahingadto hira ha sugad-Babilonya nga pagkabihag.—Pahayag 11:7, 8.

23, 24. Ha ano nga mga paagi natutuman an mga pulong ni Isaias dida ha katawohan han Dios tikang han 1919?

²³ Kondi, han 1919 nagbag-o an mga kahimtang. Ginpagawas ni Jehova an iya katawohan tikang ha pagkabihag. Nagtikang hira ha pagsalikway han palso nga mga katutdoan nga nakadaot han ira pagsingba hadto. Sugad nga resulta, nagpahimulos hira hin pagtambal. Nahingada hira ha espirituwal nga paraiso, nga padayon nga naglulukop ha bug-os nga tuna bisan yana nga panahon. Ha espirituwal nga kahulogan, an mga buta nahibabaro ha pagkita ngan an mga bungol, ha pamati—nagigin bug-os nga alerto ha paggios han baraan nga espiritu han Dios, pirme mabinantayon ha panginahanglan nga magpabilin nga duok kan Jehova. (1 Tesalonika 5:6; 2 Timoteo 4:5) Tungod kay diri na mga ngula, an totoo nga mga Kristiano naiikag ha ‘pagkanta,’ iginpapahayag ha iba an mga kamatuoran ha Biblia. (Roma 1:15) Adton maluya hadto ha espirituwal, o “piol,” nagpapakita yana hin kadasig ngan kalipay. Ha simboliko nga paagi, hira ‘nalukso sugad hin bugsok.’

²⁴ Inin iginpahiuli nga mga Kristiano naglalakat ha “Dalan ha Kabaraan.” Ini nga “Dalan,” nga nagtutugway tipagawas han Babilonya nga Daku pakadto ha usa ka espirituwal nga paraiso, abrido ha ngatanan nga mga magsiringba nga limpyo ha espirituwal. (1 Pedro 1:13-16) Makakalaom hira kan Jehova para han panalipod ngan makakasarig nga hi Satanas diri maglalampos ha iya hayupnon nga mga pag-atake basi pagwad-on an totoo nga pagsingba. (1 Pedro 5:8) An mga matinalapason ngan an bisan hin-o nga nagawi sugad hin gutom nga ihalas nga mga mananap diri gintutugotan nga magdaot hadton aada ha dalan han pagkabaraan han Dios. (1 Korinto 5:11) Ha sulod hinin talwas nga palibot, an mga tinubos ni Jehova—an mga dinihogan ngan an “iba man nga mga karnero”—nagkakaada kalipay ha pag-alagad ha amo la totoo nga Dios.—Juan 10:16.

25. Magkakaada ba pisikal nga katumanan han Isaias kapitulo 35? Isaysay.

²⁵ Kumusta man ha tidaraon? Matutuman pa ba an tagna ni Isaias ha pisikal nga paagi? Oo. An milagroso nga mga pagtambal ni Jesus ngan han iya mga apostol han siyahan nga siglo nagpakita han hingyap ngan abilidad ni Jehova ha pagbuhat han sugad nga mga pagtambal ha daku nga sukol ha tidaraon. An giniyahan nga Mga Salmo naghihisgot mahitungod han waray kataposan nga kinabuhi ha mamurayawon nga mga kahimtang ha tuna. (Salmo 37:9, 11, 29) Iginsaad ni Jesus an kinabuhi ha Paraiso. (Lukas 23:43) Tikang ha siyahan tubtob ha ultimo nga libro hito, an Biblia naghahatag han paglaom hin usa nga literal nga paraiso. Hito nga panahon, an buta, an bungol, an piol, ngan an ngula matatambal ha pisikal ngan ha kadayonan. Mawawaray na kasubo ngan panhayhay. An kalipay tinuod nga magigin tubtob ha waray kataposan, bisan ha kadayonan.—Pahayag 7:9, 16, 17; 21:3, 4.

26. Paonan-o an mga pulong ni Isaias nagpaparig-on ha mga Kristiano yana nga panahon?

²⁶ Samtang an totoo nga mga Kristiano naghuhulat han pagpahiuli han pisikal nga tunan-on nga Paraiso, bisan yana nagpapahimulos hira han mga bendisyon han espirituwal nga paraiso. Puno hin paglaom nga inaatubang nira an mga pagsari ngan mga kakurian. Tungod kay may-ada bug-os nga pagsarig kan Jehova, ira gindadasig an usa kag usa, nasunod ha sagdon nga: “Pakusgon niyo an magluya nga mga kamot, ngan parig-ona an magluya nga mga tuhod. Sidnga hira nga mahadlukon an kasingkasing: Pagmakusganon, ayaw kahadlok.” Bug-os an ira pagsarig ha matagnaon nga pasarig: “Kitaa, an iyo Dios makanhi dara an pagpanimalos, dara an balos han Dios; hiya makanhi ngan magluluwas ha iyo.”—Isaias 35:3, 4.

[Footnote]

[Mga Pakiana]