Halaran Ngadto ha Waray Ngaran nga Dios

HI APOSTOL Pablo binisita ha Atenas, Gresya, han mga 50 K.P. Didto hinkit-an niya an halaran nga iginpahinungod ha diri kilala nga dios ngan ha urhi gin-unabi ito samtang madasigon nga nagsasangyaw mahitungod kan Jehova.

Ha tinikangan han iya diskurso ha Mars’ Hill, o Areopago, hi Pablo nagsiring: “Mga tawo nga Atenyahanon, gintatan-aw ko kamo, nga ha ngatanan nga mga bagay magtutubyan gud kamo ha pagsingba ha mga diosdios. Kay han akon pag-agi, ngan pagkita han mga butang, nga ginsisingba, akon hin-agian man an usa nga halaran, nga ginsuratan hini: Ha Dios nga Diri Kilala. Busa, adto nga iyo ginsisingba nga waray kilalaha, ini akon igsusumat ha iyo.”—Buhat 17:22-31.

Bisan kon iton nga halaran ha Atenas waray gud hiagii, may-ada pariho hito nga mga halaran ha iba nga mga lugar ha Gresya. Pananglitan, an Gresyahanon nga heograpo han ikaduha ka siglo nga hi Pausanias nag-unabi hin mga halaran han “mga dios nga an Ngaran Diri Kilala” ha Phaleron, hirani ha Atenas. (Description of Greece, Attica I, 4) Sumala hiton mismo nga sinurat, ha Olympia may-ada hadto “halaran han Diri Kilala nga mga dios.”—Eleia I, XIV, 8.

Ha iya sinurat nga The Life of Apollonius of Tyana (VI, III), an Gresyahanon nga parasurat nga hi Philostratus (c. 170-c. 245 K.P.) nagsiring nga ha Atenas “gintutukod an mga halaran ha pagpasidungog bisan ha diri kilala nga mga dios.” Ngan ha Lives of Philosophers (1.110), hi Diogenes Laertius (c. 200-250 K.P.) nagsurat nga an “waray ngaran nga mga halaran” makikita ha magkalainlain nga mga lugar ha Atenas.

An mga Romano nagtukod liwat hin mga halaran ngadto ha waray ngaran nga mga dios. Ipinapakita dinhi ha retrato an usa nga tikang pa han siyahan o ikaduha ka siglo A.K.P. ngan gintipigan ha museo nga Palatine Antiquarium ha Roma, Italya. An Latin nga nakasurat dida hito nagpapasabot nga ini nga halaran iginpahinungod ha “usa nga dios o diosa”—mga pulong nga “agsob makita ha mga pag-ampo o mga ekspresyon han pagpahinungod ha mga inukit ngan ha sinurat nga mga siday.”

“An Dios nga naghimo han kalibotan, ngan han ngatanan nga mga butang nga nahisulod hito” diri pa gihapon kilala han damu nga tawo. Kondi sugad han iginsumat ni Pablo ha mga Atenyahanon, ini nga Dios—hi Jehova—“diri hirayo ha tagsatagsa ha aton.”—Buhat 17:24, 27.

[Ginkuhaan han Retrato ha pahina 32]

Halaran: Soprintendenza Archeologica di Roma