“Diri Hiya Nagyayakan ha Ira Kon Waray Ilustrasyon”
“Diri Hiya Nagyayakan ha Ira Kon Waray Ilustrasyon”
“Hi Jesus nagyakan ha damu nga mga tawo pinaagi han mga ilustrasyon. Ha pagkamatuod, diri hiya nagyayakan ha ira kon waray ilustrasyon.”—MATEO 13:34, NW.
1, 2. (a) Kay ano nga makuri hingalimtan an epektibo nga mga ilustrasyon? (b) Ano nga mga klase hin ilustrasyon an ginamit ni Jesus, ngan ano nga mga pakiana an nabangon mahitungod han iya paggamit hin mga ilustrasyon? (Kitaa liwat an footnote.)
NAHINUNUMDOMAN mo ba an usa nga ilustrasyon nga imo hinbatian, bangin ha pahayag publiko, damu ka tuig na an naglabay? An epektibo nga mga ilustrasyon makuri hingalimtan. Usa nga awtor an nagsiring nga an mga ilustrasyon “nakakahimo han hinbabatian han mga talinga nga makita han mga mata ngan maporma han mga mamarati an matin-aw nga mga ladawan ha ira hunahuna.” Tungod kay agsob nga mas nakakasabot kita hin maopay pinaagi han mga ladawan, an mga ilustrasyon makakahimo han mga ideya nga mas masayon masabtan. An mga ilustrasyon makakaghatag hin matin-aw nga kahulogan ha mga pulong, makakagtutdo hin mga leksyon nga naisisilsil ha aton memorya.
2 Waray magturutdo ha tuna nga mas maabtik ha paggamit hin mga ilustrasyon kay ha kan Jesu-Kristo. An damu nga mga parabola ni Jesus masayon mahinumdoman bisan kon iginyakan ito haros duha ka yukot ka tuig na an naglabay. a Kay ano nga ginamit gud ni Jesus ini nga paagi han pagtutdo? Ngan ano an nakahimo han iya mga ilustrasyon nga epektibo gud?
Kon Kay Ano nga Nagtutdo hi Jesus Pinaagi han mga Ilustrasyon
3. (a) Sumala ha Mateo 13:34, 35, ano an usa nga hinungdan kon kay ano nga hi Jesus naggamit hin mga ilustrasyon? (b) Ano an nagpapakita nga pinabilhan gud ni Jehova ini nga paagi han pagtutdo?
3 An Biblia naghahatag hin duha nga makatirigamnan nga hinungdan kon kay ano nga hi Jesus naggamit hin mga ilustrasyon. Siyahan, an iya pagbuhat hito nagtuman han tagna. Hi apostol Mateo nagsurat: “Hi Jesus nagyakan ha damu nga mga tawo pinaagi han mga ilustrasyon. Ha pagkamatuod, diri hiya nagyayakan ha ira kon waray ilustrasyon; basi matuman an iginyakan pinaagi han propeta nga nagsiring: ‘Akon bubukaon an akon baba nga may-ada mga ilustrasyon.’ ” (Mateo 13:34, 35, NW) ‘An propeta’ nga ginkotar ni Mateo amo an nagsurat han Salmo 78:2. An salmista nagsurat pinaagi han giya han espiritu han Dios mga siglo antes matawo hi Jesus. Diri ba makatirigamnan nga ginatos ka tuig antes pa, maaram na hi Jehova nga an iya Anak magtututdo pinaagi han mga ilustrasyon? Sigurado nga pinabilhan gud ni Jehova ini nga paagi han pagtutdo!
4. Paonan-o iginsaysay ni Jesus kon kay ano nga naggamit hiya hin mga ilustrasyon?
4 Ikaduha, iginsaysay ni Jesus mismo nga hiya naggamit hin mga ilustrasyon basi ibulag adton diri makinarawaton an mga kasingkasing. Katapos niya isaysay ha “daku nga kadam-an” an parabola han parasabwag, an iya disipulo nagpakiana: “Kay ano an imo pagyakan ha ira hin mga pananglitan [“ilustrasyon,” NW]?” Hi Jesus binaton: “Ha iyo ihinahatag an pagpakilala han mga tinago han ginhadian han langit, kondi ha ira waray ihatag. Tungod hini ako nagyayakan ha ira hin mga pananglitan , kay ha pagkita, diri hira makakita; ngan ha pamati, diri hira makabati, bisan pakasabot. Ngan natuman ha ira an igintagna ni Isaias nga manaragna, nga nasiring: ha pamati, kamo makakabati ngan diri makakasabot; ha pagkita, kamo makakakita, ngan diri makakakilala. Kay an kasingkasing hini nga katawohan magdakmol.”—Mateo 13:2, 10, 11, 13-15; Isaias 6:9, 10.
5. Paonan-o iginbulag han mga ilustrasyon ni Jesus an mapainubsanon nga mga mamarati tikang ha mapahitas-on an kasingkasing?
5 Ano ba an aada ha mga ilustrasyon ni Jesus nga nagbulag han mga tawo? Ha pipira nga kahimtang, an iya mga mamarati kinahanglan mag-usisa hin maopay basi masabtan an bug-os nga kahulogan han iya mga pulong. An mapainubsanon nga mga tawo nadasig nga magpakiana hin dugang nga impormasyon. (Mateo 13:36; Markos 4:34) Salit, an mga ilustrasyon ni Jesus nagpahayag han kamatuoran ngada hadton an mga kasingkasing naghihingyap hito; ha pariho nga panahon, an iya mga ilustrasyon nagtago han kamatuoran tikang hadton mapahitas-on an mga kasingkasing. Maopay gud nga magturutdo hi Jesus! Aton usisahon yana an pipira han mga butang nga nakahimo han iya mga ilustrasyon nga epektibo gud.
Pinipili nga Paggamit han mga Detalye
6-8. (a) Ano nga bentaha an waray pa mapahimulsi han siyahan-siglo nga mga mamarati ni Jesus? (b) Ano nga mga ehemplo an nagpapakita nga pinipili ni Jesus an mga detalye nga ginagamit niya?
6 Naghunahuna ka na ba kon ano an inabat hadton siyahan-siglo nga mga disipulo nga direkta nga nakabati han pagtutdo ni Jesus? Bisan kon nakapribilehiyo hira ha pakabati han tingog ni Jesus, waray pa hira higayon ha pag-usisa han sinurat nga rekord nga magpapahinumdom ha ira han mga butang nga iya ginsiring. Lugod, kinahanglan ira tipigan an mga pulong ni Jesus ha ira mga hunahuna ngan mga kasingkasing. Pinaagi han iya maabtik nga paggamit hin mga ilustrasyon, ginhimo ni Jesus nga mas masayon para ha ira nga mahinumdoman an iya igintutdo. Ha ano nga paagi?
7 Pinipili ni Jesus an paggamit hin mga detalye. Kon an mga detalye may kalabotan ha istorya o kinahanglanon para ha pagpabug-at, ginsisiguro niya nga iupod ito nga mga detalye. Salit iya iginsumat hin eksakto kon pira nga mga karnero an binayaan samtang ginbibiling han tag-iya an usa nga karnero nga nawara, kon pira ka oras nagtrabaho an mga trabahador ha urubasan, ngan kon pira nga talento an igintapod.—Mateo 18:12-14; 20:1-16; 25:14-30.
8 Ha pariho nga panahon, waray gamita ni Jesus an diri-importante nga mga detalye nga bangin makaulang ha aton pagsabot ha kahulogan han mga ilustrasyon. Pananglitan, ha parabola han diri-maloloy-on nga uripon, waray igsaysay kon paonan-o nagdaku an utang han uripon nga inabot ha 60,000,000 ka denaryo. Ginpabug-atan ni Jesus an panginahanglan han pagin mapinasayloon. An importante, diri kon paonan-o nakautang an uripon, kondi kon paonan-o ginpasaylo hiya ha iya utang ngan kon paonan-o niya gintrato an igkasi-uripon nga nakautang ha iya hin gutiay la nga kwarta. (Mateo 18:23-35) Ha sugad man nga paagi, ha ilustrasyon han anak nga makaragon, waray igsaysay ni Jesus kon kay ano nga tigda nga gin-aro han manghod nga anak an iya panurundon ngan kon kay ano nga iya ginwaldas ito. Kondi detalyado nga iginsaysay ni Jesus kon ano an inabat ngan ginbuhat han amay han an iya anak nagbasol ngan binalik ha balay. Importante an sugad nga mga detalye mahitungod han reaksyon han amay ha punto nga karuyag ipatin-aw ni Jesus, nga hi Jehova nagpapasaylo “hin damu gud.”—Isaias 55:7; Lukas 15:11-32.
9, 10. (a) Kon iginsasaysay an mga tawo ha iya mga ilustrasyon, ha ano nagsentro hi Jesus? (b) Paonan-o ginhimo ni Jesus nga mas masayon para ha iya mga mamarati ngan ha iba nga mahinumdoman an iya mga ilustrasyon?
9 Maaramon liwat hi Jesus ha paagi han pagsaysay mahitungod han mga tawo ha iya mga parabola. Imbes nga idetalye an hitsura han mga tawo, agsob nga iginsisentro ni Jesus an pagtagad ha ira ginbuhat o kon paonan-o hira ginios ha mga hitabo nga iya iginsaysay. Salit, imbes nga isaysay kon ano an hitsura han mabinuligon nga Samaritano, iginsaysay ni Jesus an mas importante—kon paonan-o mapinairon nga binuligan han Samaritano an nasamad nga Judio nga nahuyang ha dalan. Iginhatag ni Jesus an mga detalye nga ginkinahanglan ha pagtutdo nga an gugma ha amyaw sadang ipakita ha mga tawo nga diri kapariho han aton rasa o nasyonalidad.—Lukas 10:29, 33-37.
10 Tungod han maopay nga paggamit ni Jesus han mga detalye, halipot ngan matin-aw an iya mga ilustrasyon. Salit iya ginhimo nga mas masayon para ha iya siyahan-siglo nga mga mamarati—ngan damu nga iba pa nga ha urhi nga panahon nga magbabasa han inspirado nga mga Ebanghelyo—nga mahinumdoman ito ngan an birilhon nga mga leksyon nga igintutdo hito.
Tikang ha Adlaw-adlaw nga Kinabuhi
11. Paghatag hin mga ehemplo kon paonan-o ginhisgotan ha mga parabola ni Jesus an mga butang nga sigurado nga naobserbahan niya samtang nagtutubo hiya ha Galilea.
11 Hi Jesus maabtik gud ha paggamit hin mga ilustrasyon nga may kalabotan ha kinabuhi han mga tawo. Damu han iya mga parabola an naghihisgot han mga butang nga sigurado nga naobserbahan niya samtang nagtutubo hiya ha Galilea. Hunahunaa anay an mahitungod han iya kinabuhi han batan-on pa hiya. Mationan-o kaagsob nakikita niya an iya iroy nga nag-aandam han may ipaturubo nga tinapay pinaagi han pagkuha hin usa ka bahin han ginpatubo nga harina nga gintipigan tikang ha iya naglabay nga paghimo hin tinapay ngan ginagamit ito sugad nga ipaturubo? (Mateo 13:33) Pira ka beses nga nakita niya an mga parapangisda samtang iginhuhulog nira an ira mga pukot ha matin-aw ngan asul nga katubigan han Dagat han Galilea? (Mateo 13:47) Mationan-o kaagsob naoobserbahan niya an kabataan nga nag-uuyag ha mga baraligyaan? (Mateo 11:16) Natigamnan gud ni Jesus an iba nga ordinaryo nga mga butang nga nagin bahin han iya mga ilustrasyon—mga liso nga iginsasabwag, malipayon nga mga panagtawo han kasal, ngan mga uhay ha kaumhan nga nahihinog ha adlaw.—Mateo 13:3-8; 25:1-12; Markos 4:26-29.
12, 13. Paonan-o ipinakita han parabola ni Jesus han trigo ngan han mga banwa nga pamilyar hiya ha lokal nga mga kahimtang?
12 Salit, diri urusahon nga an mga kahimtang ngan mga sitwasyon han adlaw-adlaw nga kinabuhi igin-upod ha damu nga mga ilustrasyon ni Jesus. Salit, basi masabtan hin bug-os pa gud an iya kaabtik ha paggamit hini nga paagi han pagtutdo, makakabulig an paghisgot kon ano an kahulogan han iya mga pulong ha iya Judio nga mga mamarati. Kitaon naton an duha nga ehemplo.
13 Siyahan, ha parabola han trigo ngan mga banwa, iginsaysay ni Jesus an mahitungod han lalaki nga nagsabwag hin maopay nga trigo ha iya uma kondi “usa nga kaaway” an inabot ha uma ngan nagsabwag dida hito hin mga banwa. Kay ano nga ginpili ni Jesus iton maraot nga buhat? Bueno, hinumdumi nga iya iginsaysay an ilustrasyon hirani ha Dagat han Galilea, ngan matin-aw nga an kasagaran nga trabaho han mga taga-Galilea amo an pag-uma. May-ada pa ba mas nakakadaot ha usa nga parauma kay ha pagkaada hin kaaway nga tago nga napakadto ha iya uma ngan magsabwag hin nakakadaot nga mga banwa? Ipinapakita han sekular nga mga balaud nga hiton nga panahon nahitatabo an sugad nga mga pag-atake. Diri ba matin-aw nga ginamit ni Jesus an usa nga sitwasyon nga masasabtan han iya mga mamarati?—Mateo 13:1, 2, 24-30.
14. Ha parabola mahitungod han mabinuligon nga Samaritano, kay ano nga makatirigamnan nga ginamit ni Jesus an dalan “tikang ha Jerusalem ngadto ha Jeriko” ha pagpatin-aw han iya punto?
14 Ikaduha, hinumdumi an parabola mahitungod han mabinuligon nga Samaritano. Hi Jesus nagtikang ha pagsiring: “Usa ka tawo, nga naglilinakat tikang ha Jerusalem ngadto ha Jeriko, hinkaptan han mga tikasan, nga ginhuboan hiya, ngan ginbalbag, ngan nagkalakat hira, ngan binayaan hiya nga naghihimatay.” (Lukas 10:30) Makatirigamnan nga ginamit ni Jesus an dalan “tikang ha Jerusalem ngadto ha Jeriko” basi ipatin-aw an iya punto. Han iginsasaysay ini nga parabola, nakadto hiya ha Judea nga hirani ha Jerusalem; salit an iya mga mamarati sigurado nga maaram mahitungod han dalan nga ginhihisgotan. Peligroso gud ito nga dalan, labi na para ha naglalakat nga nag-uusahan. Damu an mga kurbada han dalan ha mamingaw nga dapit, nga nakahimo hin damu nga lugar nga matatagoan han mga tulisan.
15. Kay ano nga waray usa nga makakasiring nga husto an diri pagpaid han saserdote ngan han Lebihanon ha ilustrasyon may kalabotan han mapinairon nga Samaritano?
15 May-ada pa makatirigamnan mahitungod han paggamit ni Jesus han dalan “tikang ha Jerusalem ngadto ha Jeriko.” Sumala ha parabola, siyahan usa nga saserdote ngan sunod usa nga Lebihanon an nagbabaktas liwat dida hito nga dalan—kondi waray usa nga inundang basi buligan an biktima. (Lukas 10:31, 32) An mga saserdote nag-alagad ha templo ha Jerusalem, ngan kabulig nira an mga Lebihanon. Damu nga mga saserdote ngan mga Lebihanon an nag-uukoy ha Jeriko kon diri hira nagtatrabaho ha templo, kay 23 kilometro la an Jeriko tikang ha Jerusalem. Salit, sigurado nga may-ada okasyon nga nagbabaktas hira dida hito nga dalan. Tigamni liwat, nga an saserdote ngan an Lebihanon nagbabaktas dida ha dalan “tikang ha Jerusalem,” pahirayo kon sugad tikang ha templo. b Salit waray usa nga makakasiring nga husto an ginbuhat hinin diri-mapinairon nga kalalakin-an ha pagsiring nga ‘Ira ginlikyan an nasamad nga lalaki tungod kay baga in patay na hiya, ngan an pagkapot ha patay nga lawas makakahimo ha ira nga temporaryo nga diri-angay mag-alagad ha templo.’ (Lebitiko 21:1; Numeros 19:11, 16) Diri ba matin-aw nga ipinakita han ilustrasyon ni Jesus an mga detalye nga pamilyar ha iya mga mamarati?
Tikang ha mga Linarang ni Jehova
16. Kay ano nga diri urusahon nga maaram gud hi Jesus ha mga linarang?
16 Damu han mga ilustrasyon ngan mga parabola ni Jesus an nagpapakita han iya kahibaro ha mga tanom, mga hayop, ngan mga elemento. (Mateo 6:26, 28-30; 16:2, 3) Diin tikang iton iya kahibaro? Samtang nagtutubo ha Galilea, sigurado nga may-ada hiya igo nga higayon ha pag-obserba ha mga linarang ni Jehova. Dugang pa, hi Jesus “an siyahan nga natawo han ngatanan nga mga binuhat,” ngan ginamit hiya ni Jehova sugad nga ‘maabtik nga magburuhat’ ha paglarang han ngatanan nga mga butang. (Kolosas 1:15, 16; Proberbios 8:30, 31) Urusahon ba nga maaram gud hi Jesus ha mga linarang? Aton kitaon kon paonan-o niya ginamit hin maabtik ini nga kahibaro ha iya pagtutdo.
17, 18. (a) Paonan-o ipinapakita han mga pulong ni Jesus nga nakarekord ha Juan kapitulo 10 nga pamilyar hiya ha mga kinaiya han mga karnero? (b) Ano an naobserbahan han mga turista ha katunaan ha Biblia mahitungod han relasyon han mga magbarantay ngan han ira mga karnero?
17 An usa han pinakamahigugmaon nga mga ilustrasyon ni Jesus amo an nakarekord ha Juan kapitulo 10, diin an iya duok nga relasyon ha iya mga sumurunod iginpariho niya ha relasyon han usa nga magbarantay ha iya mga karnero. Ipinapakita han mga pulong ni Jesus nga maaram gud hiya ha mga kinaiya han inataman nga mga karnero. Ipinakita niya nga disidido an mga karnero nga giyahan ngan matinumanon nga nasunod hira ha ira magbarantay. (Juan 10:2-4) An duok nga relasyon han mga magbarantay ngan han mga karnero naoobserbahan han mga turista ha mga katunaan ha Biblia. Han ika-19 ka siglo, an bayologo nga hi H. B. Tristram nagsiring: “Nakita ko hadto an usa nga magbarantay nga nakikiuyag ha iya kakarnerohan. Nagpasangil hiya nga sugad hin ginbabayaan niya an panon; an kakarnerohan naglanat ngan nagpalibot ha iya. . . . Ha kataposan an panon malipayon nga naglukso-lukso nga nagpapalibot ha iya.”
18 Kay ano nga an mga karnero nasunod ha ira magbarantay? Tungod kay “hira nakilala han iya tingog,” siring ni Jesus. (Juan 10:4) Kilala gud ba han mga karnero an tingog han ira magbarantay? Tikang ha iya obserbasyon, hi George A. Smith nagsurat ha iya libro nga The Historical Geography of the Holy Land: “Usahay nalipay kami ha amon pagpahuway ha udto hirani han usa han mga burabod ha Juda, diin tulo o upat nga magbarantay han kakarnerohan an napakadto dara an ira mga panon. An mga panon nagsaralakot, ngan naghunahuna kami kon paonan-o matitirok utro han tagsa nga magbarantay an iya kalugaringon nga panon. Kondi katapos uminom ngan mag-uyag an mga panon, an kada usa nga magbarantay nagpakadto ha ibaiba nga dapit han walog, ngan an kada usa nasinggit pinaagi han iya naiiba nga pagtawag; ngan an kakarnerohan han tagsa nga magbarantay nabulag tikang ha kadam-an pakadto ha ira kalugaringon nga magbarantay, ngan an mga panon nabaya hin mahapsay sugad han ira pag-abot.” Ini gud an gimaopayi nga paagi han pagpatin-aw ni Jesus han iya punto. Kon nakilala ngan nasugot kita ha iya mga katutdoan ngan kon nasunod kita ha iya panguna, niyan hingangada kita ha mapinairon ngan mahigugmaon nga pagmangno han “maopay nga paramangno han mga karnero.”—Juan 10:11.
Tikang ha mga Hitabo nga Hinbabaroan han Iya mga Mamarati
19. Basi isalikway an sayop nga ideya, paonan-o ginamit ni Jesus hin epektibo an lokal nga trahedya?
19 An epektibo nga mga ilustrasyon mahimo mag-upod hin mga eksperyensya o mga ehemplo nga may-ada mga leksyon. Ha usa nga okasyon, ginamit ni Jesus an bag-o la nga hitabo basi isalikway an sayop nga ideya nga an trahedya nahitatabo hadton takos hito. Hiya nagsiring: “Adton napulo kag walo nga nahulogan han torre ha Siloe, nga nagkamamatay hira, naghuhunahuna ba kamo nga hira magpakasasala labi han ngatanan nga mga tawo nga naukoy ha Jerusalem?” (Lukas 13:4) May kaabtik nga nangatadongan hi Jesus kontra han pangatadongan mahitungod han itinanda-nga-dadangatan. Iton 18 nga kalag waray magkamatay tungod han pipira nga sala nga nagresulta han diri pag-uyon han Dios. Lugod, an ira kamatayon amo an resulta han panahon ngan diri ginlalaoman nga hitabo. (Eklesiastes 9:11) Iya kon sugad ginsupla an sayop nga katutdoan pinaagi han pag-unabi hin usa ka hitabo nga hinbabaroan gud han iya mga mamarati.
20, 21. (a) Kay ano nga ginkondenar han mga Pariseo an mga disipulo ni Jesus? (b) Ano nga asoy ha Kasuratan an ginamit ni Jesus ha pag-ilustrar nga waray gud tuyoa ni Jehova an istrikto hinduro nga pag-aplikar han balaud han Sabbath? (c) Ano an paghihisgotan ha masunod nga artikulo?
20 Ha iya pagtutdo, ginamit liwat ni Jesus an mga ehemplo ha Kasuratan. Hinumdumi an panahon han ginkondenar han mga Pariseo an iya mga disipulo tungod ha pangutos hin lugas ngan pagkaon hito ha Sabbath. Ha pagkamatuod, diri an Balaud han Dios an gintalapas han mga disipulo, kondi an istrikto nga interpretasyon han mga Pariseo ha kon ano an diri igintutugot nga trabaho ha Sabbath. Ha pag-ilustrar nga waray gud tuyoa han Dios an sugad nga istrikto hinduro nga pagsunod ha iya balaud han Sabbath, gin-unabi ni Jesus an usa nga hitabo nga nakarekord ha 1 Samuel 21:3-6. Han nagugutom, inukoy hi David ngan an iya kalalakin-an ha tabernakulo ngan ginkaon an tinapay nga halad, nga ginsaliwnan. An daan nga tinapay kasagaran nga iginrireserba basi kaunon han mga saserdote. Kondi, hiton nga mga kahimtang, hi David ngan an iya kalalakin-an waray makondenar ha pagkaon hito. Makatirigamnan, ito nga asoy amo la an nahirekord nga higayon ha Biblia mahitungod han paggamit hin daan nga mga tinapay han mga diri-saserdote. Maaram gud hi Jesus han husto nga asoy nga gagamiton, ngan an iya Judio nga mga mamarati sigurado nga pamilyar hito.—Mateo 12:1-8.
21 Oo, hi Jesus usa ka Bantogan nga Magturutdo! Nahipapausa gud kita ha iya diri-matupngan nga abilidad ha pagpahayag han importante nga mga kamatuoran ha paagi nga nasasabtan han iya mga mamarati. Kondi, paonan-o naton masusubad hiya ha aton pagtutdo? Paghihisgotan ini ha masunod nga artikulo.
[Mga footnote]
a Damu nga klase an mga ilustrasyon ni Jesus, upod na an mga ehemplo, mga pagtanding, mga kaparihoan. Kilala gud hiya tungod han iya paggamit hin parabola, nga gintagan hin kahulogan sugad nga “usa ka halipot, kasagaran imahinasyon nga asoy nga may-ada moral o espirituwal nga kamatuoran.”
b Mas hitaas an Jerusalem kay ha Jeriko. Salit, kon naglalakat “tikang ha Jerusalem ngadto ha Jeriko,” sugad han gin-unabi ha parabola, an usa nga naglalakat “magtitipaubos.”
Nahinunumdoman Mo Ba?
• Kay ano nga nagtutdo hi Jesus pinaagi hin mga ilustrasyon?
• Ano nga ehemplo an nagpapakita nga ginamit ni Jesus an mga ilustrasyon nga nasasabtan han iya siyahan-siglo nga mga mamarati?
• Paonan-o ginamit hin maabtik ni Jesus an iya kahibaro ha mga linarang ha iya mga ilustrasyon?
• Ha ano nga mga paagi ginamit ni Jesus an mga hitabo nga hinbabaroan han iya mga mamarati?
[Mga Pakiana]
[Mga Retrato ha pahina 15]
Igin-istorya ni Jesus an mahitungod han usa nga uripon nga waray magpasaylo ha gutiay nga utang ngan han usa nga amay nga nagpasaylo ha anak nga nagwaldas han iya bug-os nga panurundon
[Retrato ha pahina 16]
Ano an punto ha parabola ni Jesus han mabinuligon nga Samaritano?
[Retrato ha pahina 17]
Nakilala gud ba an mga karnero ha tingog han ira magbarantay?