“Waray Pa Tawo nga Nagyakan Sugad Hini”
“Waray Pa Tawo nga Nagyakan Sugad Hini”
“Hira ngatanan nagtikang maghatag hin maopay nga pagpamatuod mahitungod ha iya ngan nanhipausa ha makaruruyag nga mga pulong nga nagawas ha iya baba.”—LUKAS 4:22, NW.
1, 2. (a) Kay ano nga an mga opisyal nga ginsugo nga dakpon hi Jesus binalik nga pakyas? (b) Ano an nagpapakita nga diri la mga opisyal an naruyag ha pagtutdo ni Jesus?
NAPAKYAS an mga opisyal ha ira misyon. Ginsugo hira nga dakpon hi Jesu-Kristo, kondi binalik hira nga pakyas. An punoan nga mga saserdote ngan an mga Pariseo nagkinahanglan hin pagsaysay: “Kay ano nga waray niyo pagdad-a hiya?” Oo, kay ano nga waray dakpa han mga opisyal an tawo nga diri ngani naato? An mga opisyal binaton: “Waray pa tawo nga nagyakan sugad hini.” Naruyagan gud nira an pagtutdo ni Jesus salit diri nira mahihimo dakpon inin mamurayawon nga tawo. a—Juan 7:32, 45, 46.
2 Diri la iton nga mga opisyal an naruyag ha pagtutdo ni Jesus. An Biblia nagsusumat ha aton nga damu nga mga tawo an nagkaabot basi la mamati ha iya pagyakan. An mga tawo ha iya natawohan nga bungto nanhipausa “ha makaruruyag nga mga pulong nga nagawas ha iya baba.” (Lukas 4:22, NW) Diri la makausa nga nagyakan hiya tikang ha baluto ha damu nga mga tawo nga nagkatirok ha baybayon han Dagat han Galilea. (Markos 3:9; 4:1; Lukas 5:1-3) Ha usa nga okasyon, “an damu nga mga tawo” nagpabilin upod niya ha pipira ka adlaw, bisan kon waray pagkaon.—Markos 8:1, 2, NW.
3. Ano an importante nga hinungdan kon kay ano nga hi Jesus usa ka bantogan nga magturutdo?
3 Ano an nakahimo kan Jesus nga usa ka bantogan nga magturutdo? Gugma an importante nga hinungdan. b Hinigugma ni Jesus an mga kamatuoran nga iya igintutdo, ngan hinigugma niya an mga tawo nga iya gintutdoan. Kondi hi Jesus may-ada liwat labaw ha ordinaryo nga abilidad ha paggamit hin epektibo nga mga paagi ha pagtutdo. Ha aradman nga mga artikulo hini nga gowa, aton paghihisgotan an pipira han epektibo nga mga paagi nga iya ginamit ngan kon paonan-o naton masusubad ito.
Simple Ngan Matin-aw
4, 5. (a) Kay ano nga ginamit ni Jesus an simple nga mga pulong ha iya pagtutdo, ngan ano an makatirigamnan ha iya ginbuhat? (b) Paonan-o an Sermon ha Bukid usa ka ehemplo han simple nga paagi han pagtutdo ni Jesus?
4 Ordinaryo la para ha edukado gud nga mga tawo an paggamit hin mga pulong nga diri nasasabtan han ira mga mamarati. Kondi kon diri nasasabtan han iba an aton ginsisiring, paonan-o hira magpapahimulos han aton kahibaro? Sugad nga magturutdo, hi Jesus waray gud magyakan ha paagi nga diri hinsasabtan han iba. Handurawa an damu nga bokabularyo nga magagamit unta niya. Kondi, bisan pa han kadaku han iya kahibaro, ginhunahuna niya an iya mga mamarati, diri an iya kalugaringon. Maaram hiya nga damu ha ira an “waray hibabroan ngan waray sarabotan.” (Buhat 4:13) Basi matugkad hira, iya ginamit an mga pulong nga masasabtan han sugad nga mga tawo. Bangin simple an mga pulong, kondi hilarom an mga kamatuoran nga iginpapahayag hito.
5 Tagda, pananglitan, an Sermon ha Bukid, nga iginrekord ha Mateo 5:3–7:27. Bangin iginpahayag ni Jesus iton nga sermon ha sulod hin 20 minutos la. Kondi, hilarom an mga katutdoan hito, iginpapahayag an importante nga mga butang sugad han adulteryo, diborsyo, ngan materyalismo. (Mateo 5:27-32; 6:19-34) Kondi, waray komplikado o makuri nga mga pulong. Ha pagkamatuod, an mga pulong hito masayon masabtan bisan han usa nga bata! Salit han natapos hiya, an damu nga mga tawo—upod na an damu nga mga parauma, mga magbarantay han kakarnerohan, ngan mga parapangisda—“nanhipausa ha iya pagtutdo”!—Mateo 7:28.
6. Paghatag hin ehemplo kon paonan-o ginyakan ni Jesus an simple kondi puno hin kahulogan nga mga pulong.
6 Hi Jesus nagyakan hin simple kondi puno hin kahulogan, agsob nga nagamit hin matin-aw, halipot nga grupo han mga pulong. Ha panahon antes han inimprinta nga mga libro, iya iginpasilsil hin matin-aw an iya mensahe ha mga hunahuna ngan mga kasingkasing han iya mga mamarati nga diri nira hingangalimtan. Tigamni an pipira nga mga ehemplo: “Waray tawo nga makakagmangno hin duha nga agaron; . . . diri kamo makakagmangno ha Dios ngan ha manggad.” “Diri kamo maghukom, basi diri kamo paghukman.” “Ha ira mga bunga iyo hira makikilala.” “An mga mag-opay waray kinahanglan hin magtarambal, kondi an mga may-ada sakit.” “An ngatanan nga nagamit hin kampilan, ha kampilan man kamamatay.” “Ihatag kan Cesar an mga butang ni Cesar, ngan ha Dios, an kanan Dios.” “May labaw nga kalipay ha paghatag kay ha pagkarawat.” c (Mateo 6:24; 7:1, 20; 9:12; 26:52; Markos 12:17; Buhat 20:35, NW) Tubtob yana nga panahon, haros 2,000 ka tuig na katapos igyakan ito ni Jesus, masayon mahinumdoman iton may puwersa nga mga pulong.
Paggamit hin mga Pakiana
7. Kay ano nga hi Jesus nagamit hin mga pakiana?
7 Makatirigamnan an agsob nga paggamit ni Jesus hin mga pakiana. Agsob nga ginbubuhat niya ito bisan kon makakaiban unta han panahon an pagsumat na la ha iya mga mamarati han punto. Kay ano man nga nagamit hiya hin mga pakiana? Usahay, nagamit hiya hin nag-uusisa nga mga pakiana basi igbuhayhag an mga motibo han iya mga parakontra, salit napahilom hira. (Mateo 12:24-30; 21:23-27; 22:41-46) Kondi, ha damu nga okasyon, ginamit ni Jesus an panahon ha pagpakiana basi ipahayag an mga kamatuoran, basi maipahayag han iya mga mamarati an aada ha ira mga kasingkasing, ngan basi mapagios ngan mabansay an panhunahuna han iya mga disipulo. Aton usisahon an duha nga ehemplo, nga may kalabotan kan apostol Pedro.
8, 9. Paonan-o ginamit ni Jesus an mga pakiana ha pagbulig kan Pedro nga makadangat ha husto nga konklusyon may kalabotan ha pagbayad hin buhis ha templo?
8 Siyahan, hinumdumi an okasyon han an mga parasukot hin buhis nagpakiana kan Pedro kon hi Jesus ba nagbayad hin buhis ha templo. d Hi Pedro, nga agresibo usahay, binaton: “Oo.” Kondi, waray pag-iha, hi Jesus nangatadongan ha iya: “Ano an nahuhunahuna nimo, Simon? An mga hadi ha tuna, tikang kan kanay an ira pagkarawat han mga kasangkapan, o buhis? Tikang ha ira mga anak, o tikang ha mga dumuruong? Ngan han iya pagsiring: Tikang ha mga dumuruong, hi Jesus siniring ha iya: Busa an mga anak, mga linuwas.” (Mateo 17:24-27) An punto han mga pakiana ni Jesus nagin matin-aw gud kan Pedro. Kay ano?
9 Ha panahon ni Jesus, an mga membro han pamilya han mga magmarando kilala nga libre ha buhis. Salit, sugad nga bugtong nga Anak han langitnon nga Hadi nga ginsisingba ha templo, diri obligado hi Jesus nga magbayad hin buhis. Tigamni nga imbes nga sumatan la hi Pedro han husto nga baton, epektibo kondi may pagkabuotan nga ginamit ni Jesus an mga pakiana ha pagbulig kan Pedro nga makadangat ha husto nga konklusyon—ngan basi buligan hiya nga masabtan an panginahanglan ha paghunahuna hin mas maopay antes magyakan.
10, 11. Paonan-o ginios hi Jesus han ginpalong ni Pedro an talinga han usa nga lalaki ha gab-i han Paskua han 33 K.P, ngan paonan-o ipinapakita hini nga hinsabtan ni Jesus an bili han mga pakiana?
10 An ikaduha nga ehemplo may kalabotan han nahitabo ha gab-i han Paskua han 33 K.P. han inabot an damu nga mga tawo basi dakpon hi Jesus. An mga disipulo nagpakiana kan Jesus kon sadang ba hira makig-away ha pagdepensa ha iya. (Lukas 22:49) Waray maghulat han baton, ginpalong ni Pedro an talinga han usa nga lalaki pinaagi han kampilan (kondi bangin mas grabe pa hito an karuyag buhaton ni Pedro). Ginios hi Pedro kontra han kaburut-on han iya agaron, kay hi Jesus andam gud ha pagtubyan han iya kalugaringon. Paonan-o ginios hi Jesus? Tungod kay mapailubon pirme, iya ginpakianhan hi Pedro hin tulo nga pakiana: “An tagayan nga ihinatag ha akon han Amay, diri ko ba iinumon?” “Naghuhunahuna ka ba, nga diri ako yana sadang makaaro ha akon Amay, ngan hiya mapakanhi ha akon hin labi hin napulo kag duha nga lehiyon nga mga anghel? Busa, ano an katuman han Santos nga Surat kay kinahanglan paghimoon hin sugad?”—Juan 18:11; Mateo 26:52-54.
11 Hunahunaa anay ito nga asoy. Hi Jesus, nga ginpalibotan han nasisina nga mga tawo, maaram nga tikahirani na an iya kamatayon ngan nadepende ha iya an pagpasidungog ha ngaran han iya Amay ngan an kaluwasan han tawhanon nga pamilya. Kondi, ginamit niya iton mismo nga takna ha pagpasilsil han importante nga mga kamatuoran ha hunahuna ni Pedro pinaagi han mga pakiana. Diri ba matin-aw nga hinsabtan ni Jesus an bili han mga pakiana?
Matin-aw nga Hyperbole
12, 13. (a) Ano an hyperbole? (b) Paonan-o ginamit ni Jesus an hyperbole ha pagpabug-at han kalurongan han pagpakaraot ha gudtiay nga mga sayop han aton kabugtoan?
12 Ha iya ministeryo, agsob nga nagamit hi Jesus hin usa pa nga epektibo nga paagi han pagtutdo—an hyperbole. Tinuyo ini nga pagpasobra para ha pagpabug-at. Pinaagi han hyperbole, ginhimo ni Jesus an mga hulagway ha hunahuna nga makuri hingalimtan. Aton paghisgotan an pipira nga mga ehemplo.
13 Ha Sermon ha Bukid, han ginpabug-atan an panginahanglan han ‘diri paghukom’ ha iba, hi Jesus nagsiring: “Kay ano an imo pagkinita ha puling nga aada ha mata han imo bugto, ngan waray mo kikitaa an sapayan, nga aada ha imo mata?” (Mateo 7:1-3) Mahahanduraw mo ba an kahimtang? An usa nga mahilig ha pagpakaraot nagtatanyag ha pagkuha han puling tikang ha “mata” han iya bugto. An kritiko bangin nag-aangkon nga diri makikita hin matin-aw han iya bugto an mga butang basi makahimo hin kinakarawat nga mga paghukom. Kondi an abilidad han kritiko ha paghukom nadadaot han “sapayan”—usa nga poste o biga nga bangin ginagamit ha pagparig-on han atop. Diri gud ito hingangalimtan nga paagi ha pagpabug-at nga kalurongan gud an pagpakaraot ha gudtiay nga mga sayop han aton kabugtoan samtang kita, bangin may-ada mas dagku pa nga mga sayop!
14. Kay ano nga an mga pulong ni Jesus mahitungod han pagsarà han tagnok ngan paglamoy han kamelyo gamhanan gud nga hyperbole?
14 Ha lain nga okasyon, ginhukman ni Jesus an mga Pariseo sugad nga ‘mga magturugway nga buta, nga nagsasarà han tagnok ngan naglalamoy han kamelyo.’ (Mateo 23:24) Gamhanan gud ini nga paggamit hin hyperbole. Kay ano? Makatirigamnan an kabaliktaran han gutiay nga tagnok ngan han kamelyo, nga usa han gidadakui nga mga hayop nga hinbabaroan han mga mamarati ni Jesus. Ginbabanabana nga magkikinahanglan hin 70 ka milyon nga tagnok basi makatugbang ha kabug-aton han aberids nga kamelyo! Maaram liwat hi Jesus nga ginsara han mga Pariseo an ira alaksiw pinaagi hin tela. Ginbuhat ito han mga tawo nga istrikto nga nasunod ha mga surundon basi diri makatulon hin tagnok ngan tungod hito magigin mahugaw hira ha seremonyal nga paagi. Kondi, simboliko nga ginlalamoy nira an kamelyo, nga mahugaw liwat. (Lebitiko 11:4, 21-24) Matin-aw an punto ni Jesus. An mga Pariseo istrikto nga nasunod ha gigugutiayi nga mga kinahanglanon han Balaud, kondi ira ginbalewaray an mas importante nga mga butang—“an katadongan, an kalooy, ngan an pagkamatinoohon.” (Mateo 23:23) Matin-aw gud an pagbuhayhag ni Jesus han ira totoo nga pagkatawo!
15. Ano an pipira nga mga leksyon nga igintutdo ni Jesus pinaagi han paggamit hin hyperbole?
15 Ha iya bug-os nga ministeryo, agsob nga nagamit hi Jesus hin hyperbole. Tagda an pipira nga mga ehemplo. An “pagtoo sugad hin liso han [gutiay] nga mustasa” nga makakabalhin han usa nga bukid—ginamit ni Jesus an pinakaepektibo nga paagi ha pagpabug-at nga bisan an gutiay nga pagtoo daku an mahihimo. (Mateo 17:20) An daku nga kamelyo nga nangangalimbasog nga makasulod ha buho han dagum—nag-iilustrar gud han kakurian nga inaatubang han riko nga tawo nga nangangalimbasog ha pag-alagad ha Dios samtang nagpapadayon ha materyalistiko nga pagkinabuhi! (Mateo 19:24) Diri ka ba nahipapausa ha matin-aw nga mga pulong ni Jesus ngan ha iya abilidad ha paghimo hin gidadakui nga epekto pinaagi han gutiay nga mga pulong?
Mga Pangatadongan nga Diri Masusupla
16. Ginagamit pirme ni Jesus an iya maabtik nga panhunahuna ha ano nga paagi?
16 Tungod kay may-ada hiya hingpit nga hunahuna, maabtik hi Jesus ha lohikal nga pangatadongan ha mga tawo. Kondi, diri gud niya ginagamit ini nga abilidad ha sayop nga paagi. Ha iya pagtutdo, ginagamit niya pirme an iya maabtik hinduro nga panhunahuna ha pagpahayag han kamatuoran. Usahay, ginamit niya an gamhanan nga pangatadongan ha pagsupla ha palso nga mga akusasyon han iya relihiyoso nga mga parakontra. Ha damu nga higayon, ginagamit niya an lohikal nga pangatadongan basi tutdoan an iya mga disipulo hin importante nga mga leksyon. Aton kitaon an maabtik nga abilidad ni Jesus ha paggamit hin pangatadongan.
17, 18. Ano nga gamhanan nga pangatadongan an ginamit ni Jesus ha pagsupla han buwa nga akusasyon han mga Pariseo?
17 Tagda an okasyon han gintambal ni Jesus an may demonyo nga lalaki nga buta ngan diri nakakayakan. Han pakabati mahitungod hito, an Pariseo nagsiring: “Ini diri nagpapagawas han mga yawa, kondi tungod kan Beelsebub [Satanas] nga prinsipe han mga yawa.” Tigamni nga kinilala han mga Pariseo nga ginkikinahanglan an labaw ha tawo nga gahum ha pagpagawas han mga demonyo ni Satanas. Kondi, basi pugngan an mga tawo nga tumoo kan Jesus, ira ginhunahuna nga an iya gahum nagtikang kan Satanas. Ha pagpakita nga waray nira hunahunaa an ira argumento pinaagi han lohikal nga konklusyon hito, hi Jesus binaton: “An ngatanan nga ginhadian nga nagkakabahinbahin kontra ha iya la ngahaw, nagin kamingawan; ngan an ngatanan nga bungto o balay nga nagkakabahinbahin kontra ha iya la ngahaw, diri nakakagpadayon. Ngan kon hi Satanas nagpapagawas kan Satanas, nagkakabahinbahin hiya ha iya ngahaw; busa oonan-on an pagpadayon han iya ginhadian?” (Mateo 12:22-26) Hi Jesus, sugad hin nasiring: ‘Kon ako, sugad han siring niyo, ahente ni Satanas, nga nagwawara han ginbuhat ni Satanas, niyan hi Satanas magbubuhat kontra han iya kalugaringon nga mga interes ngan ha diri mag-iiha mapupukan.’ Gamhanan ito nga pangatadongan, diri ba?
18 Katapos, nangatadongan pa hi Jesus mahitungod hini. Maaram hiya nga an iba nga mga membro han mga Pariseo nagpagawas hin mga demonyo. Salit, nagpakiana hiya hin simple kondi nakakasupla nga pakiana: “Kon ako nagpapagawas han mga yawa pinaagi kan Beelsebub pinaagi kan kanay ha gahum an pagpagawas ha ira han iyo mga anak [o mga disipulo]?” (Mateo 12:27) An kahulogan han argumento ni Jesus, amo ini: ‘Kon, ha pagkamatuod, nagpapagawas ako hin mga demonyo pinaagi han gahum ni Satanas, kon sugad an iyo mga disipulo nagbubuhat pinaagi hini mismo nga gahum.’ Ano an masisiring han mga Pariseo? Diri gud nira kakarawaton nga an ira mga disipulo nagbubuhat pinaagi han gahum ni Satanas. Pinaagi hiton diri masusupla nga pangatadongan, ipinakita ni Jesus nga waray basihan an ira akusasyon kontra ha iya.
19, 20. (a) Ha ano nga positibo nga paagi ginamit ni Jesus an pangatadongan? (b) Paonan-o ginamit ni Jesus an ‘labi pa gud’ nga pangatadongan han iginhatag an hangyo han iya mga disipulo nga tutdoan hira kon paonan-o mag-aampo?
19 Dugang pa ha paggamit hin pangatadongan basi pahilumon an iya mga parakontra, ginamit liwat ni Jesus an makatadunganon, makakombinse nga mga argumento ha pagtutdo hin makapadasig, makalilipay nga mga kamatuoran mahitungod kan Jehova. Damu ka beses nga ginamit niya an bangin tinatawag nga ‘labi pa gud’ nga pangatadongan, binubuligan an iya mga mamarati nga mag-uswag tikang ha pamilyar nga kamatuoran ngadto ha dugang nga pagtoo. Aton usisahon an duha la nga ehemplo.
20 Han ginbaton an hangyo han iya mga disipulo nga tutdoan hira kon paonan-o mag-aampo, iginsumat ni Jesus an ilustrasyon han usa nga lalaki nga an ‘marig-on nga pagpadayon’ ha kataposan nakakombinse ha nadiri nga sangkay nga ihatag an iya hangyo. Iginsaysay liwat ni Jesus an pagkadisidido han mga ginikanan ha ‘paghatag hin mag-opay nga mga regalo’ ha ira mga anak. Ngan hiya nagtapos: “Kon kamo nga mga magraot, mahibabaro kamo paghatag hin mag-opay nga mga hatag ha iyo mga kabataan labi pa gud an iyo Amay nga langitnon, nga mahatag han [“baraan nga espiritu,” NW] ha mga nangangaro ha iya!” (Lukas 11:1-13) An punto ni Jesus iginbasar, diri ha ginkaparihoan, kondi ha ginkaibahan. Kon an nadiri nga sangkay ha kataposan mahimo makombinse ha paghatag han panginahanglan han iya amyaw, ngan kon an diri-hingpit nga tawhanon nga mga ginikanan nagmamangno han mga panginahanglan han ira mga anak, labi pa gud an aton langitnon nga Amay nga maghahatag han baraan nga espiritu ha iya maunungon nga mga surugoon nga mapainubsanon nga nadaop ha iya ha pag-ampo!
21, 22. (a) Ano nga pangatadongan an ginamit ni Jesus han nagsagdon hiya kon paonan-o pagdudumarahon an kabaraka ha materyal nga mga butang? (b) Katapos repasuhon an pipira nga mga paagi han pagtutdo ni Jesus, ano nga konklusyon an nadangat naton?
21 Ginamit ni Jesus an pariho nga pangatadongan han nagsagdon hiya kon paonan-o pagdudumarahon an kabaraka ha materyal nga mga butang. Hiya nagsiring: “Hunahunaa an mga uwak; kay hira diri natanom bisan pagbari: waray hira buhos, bisan himosan; ngan an Dios natubong ha ira. Mationan-o [“Labi pa gud,” NW] an iyo kamaromahal han mga katamsihan! Hunahunaa an mga liryo kon ano an ira pagtubo: diri hira nagbubuhat, bisan paglara . . . Ngan kon an Dios amo an nagpanapton han kabanwaan ha patag, nga hini nga adlaw iini, ngan buwas ipanunugba ha hurno: mationan-o [“labi pa gud,” NW] an iyo kadarodaku; O! mga gutiay an pagtoo?” (Lukas 12:24, 27, 28) Oo, kon hi Jehova nagmamangno han katamsihan ngan mga bukad, labi pa gud nga magmamangno hiya ha iya mga surugoon! An sugad mahigugmaon kondi gamhanan nga pangatadongan sigurado nga nakabantad han kasingkasing han mga mamarati ni Jesus.
22 Katapos repasuhon an pipira han mga paagi han pagtutdo ni Jesus, makakasiring kita dayon nga adton mga opisyal nga waray magdakop ha iya sigurado nga diri nagpapasobra han hira nagsiring: “Waray pa tawo nga nagyakan sugad hini.” Kondi an paagi han pagtutdo nga tungod hito bangin nakilala gud hi Jesus amo an paggamit hin mga ilustrasyon, o mga parabola. Kay ano nga ginamit niya ini nga paagi? Ngan ano an nakahimo han iya mga ilustrasyon nga epektibo gud? Ini nga mga pakiana paghihisgotan ha masunod nga artikulo.
[Mga footnote]
a An mga opisyal posible nga mga ahente han Sanhedrin ngan mga sakop han punoan nga mga saserdote.
b Kitaa an mga artikulo nga “Akon Kamo Tinagan hin Susbaranan” ngan “Padayon nga Sumunod ha Akon,” ha Agosto 15, 2002, nga gowa han An Barantayan.
c Inin kataposan nga mga pulong, nga nakarekord ha Buhat 20:35, ginkotar ni apostol Pablo, bisan kon an kahulogan hiton nga mga pulong makikita ha mga Ebanghelyo. Bangin hinbatian ni Pablo ito nga mga pahayag (tikang ha usa nga disipulo nga nakabati kan Jesus nga nagyakan hito o tikang ha binanhaw nga hi Jesus) o pinaagi han baraan nga kapahayagan.—Buhat 22:6-15; 1 Korinto 15:6, 8.
d Obligado an mga Judio nga magbayad hin tinuig nga buhis ha templo hin duha ka drakma (haros kanan duha ka adlaw nga suweldo). An buhis nga kwarta ginamit ha pagbayad para ha pagmintinar han templo, ha buruhaton didto, ngan ha adlaw-adlaw nga mga halad para ha nasud.
Nahinunumdoman Mo Ba?
• Ano nga mga ehemplo an nagpapakita nga simple ngan matin-aw an pagtutdo ni Jesus?
• Kay ano nga ginamit ni Jesus an mga pakiana ha iya pagtutdo?
• Ano an hyperbole, ngan paonan-o ginamit ni Jesus ini nga paagi han pagtutdo?
• Paonan-o ginamit ni Jesus an lohikal nga pangatadongan ha pagtutdo ha iya mga disipulo hin makalilipay nga mga kamatuoran mahitungod kan Jehova?
[Mga Pakiana]
[Retrato ha pahina 9]
Ginamit ni Jesus an simple nga mga pulong nga masasabtan han ordinaryo nga mga tawo
[Retrato ha pahina 10]
An mga Pariseo ‘nagsarà han tagnok kondi naglamoy han kamelyo’