Sinuportahan han Hitaas nga Korte an Totoo nga Pagsingba “ha Tuna han Ararat”

Usa nga ubanon nga Armeniano nga may tulo nga anak an natindog ha atubangan han gihitaasi nga korte han iya nasud. Namimeligro an iya kagawasan ngan an kagawasan han damu han iya mga igkasi-tumuroo. Namamati an Korte samtang nagkukotar hiya tikang ha Biblia ha pagsaysay han iya mga gintotoohan. Basi hisabtan kon paonan-o ini nga pagbista nagresulta ha usa ka daku gud nga kadaogan para han totoo nga pagsingba hito nga nasud, aton usisahon an mga panhitabo nga nagresulta hito nga pagbista.

AN Armenia nahimumutang ha este han Turkey ngan ha sur la han haluag nga kabukiran han Caucasus. Gin-uukyan ito hin sobra tulo ka milyon nga tawo. An kapital han nasud, an Yerevan, may-ada maopay hinduro nga palibot tungod han duha nga pungkay han Bukid han Ararat, diin sumala ha tradisyon, tinugpa an arka ni Noe katapos han bug-os-kalibotan nga Delubyo.—Genesis 8:4. a

Ginbubuhat han mga Saksi ni Jehova an ira buruhaton sugad nga mga Kristiano ha Armenia tikang pa han 1975. Han makakuha hin independensya an Armenia tikang ha kadaan nga Unyon Sobyet han 1991, ginporma an State Council for  Religious Affairs basi irehistro an relihiyoso nga mga organisasyon. Kondi, ini nga konseho pauro-utro nga nagdumiri ha pagrehistro han mga Saksi ni Jehova, an kadak-an nga hinungdan amo an tungod han isyu han Kristiano nga neutralidad. Tungod hito, tikang han 1991 sobra 100 nga batan-on nga mga Saksi ha Armenia an naaresto ngan ha kadak-an nga mga kaso, napriso tungod han ira basado-ha-Biblia nga gintotoohan may kalabotan ha serbisyo-militar.

An Konseho naghangyo liwat ha opisina han tagkihá han gobyerno nga imbistigahan an relihiyoso nga buruhaton ni Lyova Margaryan, usa nga Kristiano nga tigurang ngan maduruto nga abogado nga nagtatrabaho ha lokal nga planta han koryente. Ha urhi, gin-akusahan hi Bugto Margaryan ilarom han Artikulo 244, usa nga nagpapabilin nga balaud han Sobyet nga iginpasa durante han panahon ni Khrushchev, nga an tumong amo an pagpaundang ngan ha kataposan an pagpoo ha mga Saksi ni Jehova ngan ha iba nga mga relihiyon.

Ginsisiring han balaud nga krimen an pag-organisa o pagdumara hin usa nga relihiyon nga, ha luyo han pagpakunokuno nga nagsasangyaw hin relihiyoso nga mga gintotoohan, ‘nagdadani ha mga batan-on nga tumambong ha relihiyoso nga mga katirok han usa ka diri-rehistrado nga relihiyon’ ngan ‘nag-iimpluwensya ha mga membro nga magdumiri ha pagbuhat han ira mga obligasyon sugad nga tuminungnong.’ Basi suportahan an iya aligasyon, an tagkihá nagsentro ha presensya han minor-de-edad nga kabataan ha mga katirok nga gindumara ni Bugto Margaryan ha siyudad han Metsamor. Gin-akusahan liwat han tagkihá nga ginpipirit ni Bugto Margaryan an mga batan-on nga mga membro han kongregasyon nga magdumiri ha pagserbisyo ha militar.

Nagtikang an Pagbista

An pagbista nagtikang han Biernes, Hulyo 20, 2001, ha korte han distrito han Armavir, nga ginpangunahan han hukom nga hi Manvel Simonyan. Nagpadayon ito tubtob han Agosto. Durante han ira testimonya, an mga testigo para han tagkihá ha urhi nagpahayag nga gindiktahan hira han mga membro han National Security Ministry (nga KGB hadto) kon ano an isusurat ha nakasurat nga pahayag kontra kan Bugto Margaryan ngan ginpirit hira nga pirmahan ito. Ha usa nga okasyon, usa nga babaye an nagsumat nga may opisyal han Security Ministry nga nagsugo ha iya nga maghimo hin aligasyon nga “an mga Saksi ni Jehova nakontra ha aton gobyerno ngan ha aton relihiyon.” An babaye nagsumat nga waray hiya personal nga kakilala nga Saksi ni Jehova kondi nakabati la hiya hin mga akusasyon kontra ha ira ha telebisyon han nasud.

Han turno na niya magyakan, ginpamatud-an ni Bugto Margaryan nga natambong an minor-de-edad nga kabataan ha mga katirok han mga Saksi ni Jehova nga may pagtugot han ira mga kag-anak. Iya liwat iginsaysay nga an serbisyo-militar usa ka personal nga desisyon. Nagpadayon an pamakiana han tagkihá ha sulod hin pipira ka adlaw. Ginagamit ni Bugto Margaryan an iya Biblia, kalmado nga ginbaton niya an mga pakiana mahitungod han iya mga gintotoohan, samtang an tagkihá nag-usisa han gin-unabi nga mga teksto ha iya kalugaringon nga Biblia.

Han Septyembre 18, 2001, iginpahayag han hukom nga hi Margaryan “diri salaan,” nasiring nga “waray krimen” ha iya buruhaton. Usa nga report nga nagsusumat han impormasyon mahitungod han kaso an iginpublikar han Associated Press. Ito mababasa: “Usa nga lider han mga Saksi ni Jehova ha Armenia an iginpahayag yana nga adlaw nga waray sala ha mga akusasyon hin pangumbirte ngan hin pagpirit ha mga batan-on nga maglikay  ha serbisyo-militar. Katapos han duha ka bulan nga pagbista, an Korte nagsiring nga waray igo nga ebidensya kontra ha lider nga hi Levon Markarian [Lyova Margaryan]. Gin-atubang na niya an posibilidad nga masentensyahan hin lima ka tuig nga kaprisohan. . . . Bisan kon an Konstitusyon han Armenia naggagarantiya hin kagawasan ha relihiyon, makuri para ha bag-o nga mga relihiyon nga magparehistro ngan an mga balaud pabor ha nangunguna nga Armeniano nga Apostoliko nga Iglesia.” Ha opisyal nga pagpahayag hito ha usa nga pahayagan han Septyembre 18, 2001, an Organization for Security and Cooperation in Europe (OSCE) nagsiring: “Bisan kon malipayon nga kinakarawat an desisyon, an Opisina han OSCE padayon nga nagbabasol nga nagkaada pa grupo han tagkihá.”

Nagpadayon an Kaso

Bisan pa hito, an mga tagkihá nag-apela, ngan an pagbista han pag-apela inabot hin dugang nga upat pa ka bulan. Ha tinikangan han pagbista, han inabot na an panahon han pagtestigo ni Bugto Margaryan, an siyahan nga pakiana para ha iya iginpahayag han usa nga hukom ha hurado. Han nagtikang pagbaton hi Bugto Margaryan, sinagbang an tsirman ngan gin-ayat hiya. Katapos hito, waray niya tuguti hi Bugto Margaryan nga matapos ha pagbaton bisan ha usa la nga pakiana. Waray liwat niya iapi ha rekord an kadam-an han mga pakiana nga iginpakiana ha iya han depensa, ngan waray niya ihatag an mga hinungdan. Durante han pagbista, pauro-utro nga gin-insulto hi Bugto Margaryan han nakontra-ha-mga-Saksi nga relihiyoso nga mga panatiko, nga nakapuno han korte. Katapos han sesyon, damu nga palso ngan ginbaliko nga mga report mahitungod han pagbista an iginsumat ha telebisyon, nasiring, pananglitan, nga kinarawat ni Bugto Margaryan an iya pagin salaan.

Ha mga katung-anan han pagbista, an tsirman han hurado, nga may tulo nga membro, nagpakalas han mga magkirita pinaagi han pagpresenta hin usa nga surat tikang ha State Council for Religious Affairs nga nagsusugo ha opisina han tagkihá nga maghimo hin mga aksyon kontra kan Bugto Margaryan. Nahipausa hini an internasyonal nga mga nag-oobserba han kaso ha korte, tungod kay ha aplikasyon hito para ha pagin membro ha Council of Europe, ginkarawat han Armenia an obligasyon hito ha “pagsiguro nga an ngatanan nga mga Iglesia o mga relihiyon, labi na  adton gin-uunabi sugad nga ‘diri-establisado,’ mahimo magbuhat han ira relihiyon nga waray diskriminasyon.”

Samtang nagpapadayon an pagbista han sumunod nga mga semana, nagin mas makulba an kahimtang. An mga parakontra padayon nga nagsamok ngan nag-atake han mga Saksi ha sulod ngan gawas han korte. An kababayin-an nga mga Saksi ginbanyakan ha ira mga bitiis. Han gindumog an usa nga Saksi kondi nagdumiri hiya ha pagbulos, ginbunalan hiya ha guto-guto tikang ha luyo ngan kinahanglan maospital.

Samtang hito nga panahon, ginpili an usa ka bag-o nga nangunguna nga hukom para hito nga kaso. Bisan pa han mga pangalimbasog han pipira ha mga magkirita nga hadlukon an abogado han depensa, gintipigan hinin bag-o nga nangunguna nga hukom an iya pagkontrol ha kahimtang, ginsugo pa ngani an mga polis nga pagawason ha korte an usa nga babaye nga naggiginuliat hin mga panarhog ha abogado han depensa.

Gindara Ngadto ha Gihitaasi nga Korte han Armenia

Ha kataposan, han Marso 7, 2002, ginsuportahan han korte nga nagdumara han pag-apela an desisyon han mas hamubo nga korte. Makapainteres nga ha adlaw antes ipahibaro ini nga desisyon, ginbungkag an State Council for Religious Affairs. Makausa pa, an tagkihá nag-apela han desisyon, hini nga panahon ha gihitaasi nga korte han Armenia—an Court of Cassation. An mga tagkihá naghangyo yana nga ibalik han Korte an kaso basi bistahon utro tungod ha “pagpasa hin sayop nga desisyon.”

Usa nga grupo nga may membro nga unom nga hukom, nga ginpangunahan ni Hukom Mher Khachatryan, an nagkatirok han alas-11:00 h.a. han Abril 19, 2002. Ha iya pahayag ha pagtikang han sesyon, usa han duha nga tagkihá an nagpahayag hin daku nga kapungot nga an duha nga naglabay nga korte napakyas ha paghibaro nga salaan hi Bugto Margaryan. Kondi, hini nga panahon, ginpaundang ha pagyakan an tagkihá ngan direkta nga ginpakianhan han upat han mga huwes. Ginsaway han usa nga huwes an tagkihá tungod ha pagsari ha pag-impluwensya ha Korte hin sayop nga ideya pinaagi han pag-upod han pagsangyaw nga buruhaton ngan han diri rehistrado nga kahimtang han mga Saksi ni Jehova ha iya iginpasa nga reklamo kontra kan Bugto Margaryan—tungod kay waray hito nga mga kahimtang an iginpahayag sugad nga kriminal nga kaso ha Artikulo 244. Katapos, iginhulagway han huwes nga an mga ginbuhat han tagkihá usa nga “pagtimaraot pinaagi hin kriminal nga kaso.” Usa pa nga huwes an nag-unabi hin magkalainlain nga mga kaso ha Korte han Europa diin ginkilala an mga Saksi ni Jehova sugad nga “kilala nga relihiyon” nga may katungod ha panalipod han European Convention on Human Rights. Durante hini nga panahon, usa nga padi nga nakadto ha sulod han korte an nagsinggit nga ginbabahin han mga Saksi ni Jehova an nasud. Ginsaway hiya han Korte nga diri mag-inaringasa.

Katapos, gintawag han mga huwes hi Lyova Margaryan tikang ha mga namamati—usa nga gios nga waray pa gud buhata hinin hitaas nga korte. Hi Bugto Margaryan naghatag hin maopay nga pagpamatuod mahitungod han gintotoohan han mga Saksi ni Jehova sugad nga mga Kristiano mahitungod han magkalainlain nga mga isyu. (Markos 13:9) Katapos hin halipot nga paghisgot, an Korte binalik ngan urosa nga nagsuporta ha “diri salaan” nga desisyon. Nakita nga hi Bugto Margaryan nakuhaan hin problema. Ha ira sinurat nga desisyon, an Korte nagsiring: “Ini nga buruhaton [ni Lyova Margaryan] diri tinatawag nga krimen han naeksister nga balaud, ngan ini nga klase hin akusasyon nakontra ha Artikulo 23 han Konstitusyon han Armenia ngan ha Artikulo 9 han European Convention.”

Mga Epekto han Desisyon

Kon naglampos an grupo han nagkiha, nagtugot unta ito hin mga pagkiha kontra ha iba nga mga tigurang nga Saksi ha mga kongregasyon ha bug-os nga Armenia. Ginlalaoman nga an matin-aw nga desisyon nga iginpasa han Korte magpupugong han sugad nga problema. An diri positibo nga desisyon mahimo liwat himoon nga hinungdan nga padayon nga diri tugotan nga mairehistro an mga Saksi ni Jehova. Maopay na la nga ginkuha yana han korte inin sayop nga akusasyon.

Panahon la an makakagsumat kon tutugotan ba nga mairehistro an sobra 7,000 nga mga Saksi ni Jehova hini nga nasud. Samtang yana, an totoo nga pagsingba nagpapadayon ngan nag-uuswag “ha tuna han Ararat.”

[Footnote]

[Retrato ha pahina 12]

Hi Lyova Margaryan durante han pagbista ha iya

[Retrato ha pahina 13]

Hi Bugto Margaryan ngan an iya pamilya