Hi Kristo Nagyayakan ha mga Kongregasyon
Hi Kristo Nagyayakan ha mga Kongregasyon
“Ini an mga butang nga ginsisiring niya nga nagkakapot han pito nga bitoon ha iya too nga kamot.”—PAHAYAG 2:1, NW.
1, 2. Kay ano nga sadang magin interesado kita ha ginsiring ni Kristo ha pito nga kongregasyon ha Asia Minor?
AN BUGTONG nga Anak ni Jehova, hi Jesu-Kristo, amo an Ulo han Kristiano nga kongregasyon. Basi matipigan nga waray buring an kongregasyon han iya dinihogan nga mga sumurunod, ipinapakita ni Kristo an iya pagkaulo pinaagi han paghatag hin kumendasyon ngan pagtadong ha ira. (Efeso 5:21-27) May-ada mga ehemplo hini ha Pahayag kapitulo 2 ngan 3, diin makikita naton an mapuwersa ngan mahigugmaon nga mga mensahe ni Jesus ha pito nga kongregasyon ha Asia Minor.
2 Antes hibatian niya an ginsiring ni Jesus ha pito nga kongregasyon, tinagan hi apostol Juan hin bisyon mahitungod han “adlaw han Ginoo.” (Pahayag 1:10) Iton nga “adlaw” nagtikang han natukod an Mesianiko nga Ginhadian han 1914. Salit an ginsiring ni Kristo ha mga kongregasyon importante gud durante hinin kataposan nga mga adlaw. An iya pagdasig ngan sagdon nabulig ha aton nga malamposan inin magpakalilisang nga mga panahon.—2 Timoteo 3:1-5.
3. Ano an simboliko nga mga kahulogan han “mga bitoon,” “mga anghel,” ngan “mga bulawan nga burutangan hin mga kandila” nga hinkit-an ni apostol Juan?
3 Hinkit-an ni Juan an ginhimaya nga hi Jesu-Kristo, nga “nagkakapot han pito nga bitoon ha iya too nga kamot” ngan “naglalakat ha butnga han pito nga mga bulawan nga burutangan hin mga kandila,” o mga kongregasyon. An “mga bitoon” amo an “mga anghel han pito nga kongregasyon.” (Pahayag 1:20, NW; 2:1, NW) An mga bitoon usahay nagsisimbolo han mga anghel nga espiritu nga mga linarang, kondi diri gagamiton ni Kristo an usa ka tawo ha pagrekord hin mga mensahe para ha espiritu nga mga linarang. Salit, ini nga “mga bitoon” makatadunganon nga nagrirepresentar han dinihogan-han-espiritu nga mga paramangno, o mga grupo han mga tigurang. An termino nga “mga anghel” nagpapasabot mahitungod han ira buruhaton sugad nga mga mensahero. Tungod kay an organisasyon han Dios nagtutubo, ‘an matinumanon nga tinaporan’ nagpipili liwat hin kuwalipikado nga kalalakin-an tikang ha ‘iba nga mga karnero’ ni Jesus sugad nga mga paramangno.—Lukas 12:42-44; Juan 10:16.
4. Paonan-o nagpapahimulos an mga tigurang ha paghatag hin atensyon ha ginsisiring ni Kristo ha mga kongregasyon?
4 An “mga bitoon” aada ha too nga kamot ni Jesus—sakop han iya gahum, pagdumara, pag-uyon, ngan panalipod. Salit, may baratunon hira ha iya. Pinaagi han pagsugot ha iya mga pulong ha tagsa han pito nga kongregasyon, hinbabaroan han mga tigurang yana nga panahon kon paonan-o nira madudumara an pariho nga mga kahimtang. Syempre, an ngatanan nga mga Kristiano kinahanglan mamati ha Anak han Dios. (Markos 9:7) Salit, ano an mahibabaroan naton ha paghatag hin atensyon samtang nagyayakan hi Kristo ha mga kongregasyon?
Ha Anghel ha Efeso
5. Ano nga klase hin siyudad an Efeso?
5 Tinagan ni Jesus hin kumendasyon ngan ginsaway an kongregasyon ha Efeso. (Basaha an Pahayag 2:1-7.) An daku nga templo han diosa nga hi Artemis nahimutang dida hinin bahandianon nga sentro han komersyo ngan relihiyon ha weste nga baybayon han Asia Minor. Bisan kon an Efeso puno hin imoralidad, palso nga relihiyon, ngan mga buhat han mahika, ginbendisyonan han Dios an ministeryo ni apostol Pablo ngan han iba dida hiton nga siyudad.—Buhat, kapitulo 19.
6. Paonan-o an maunungon nga mga Kristiano yana nga panahon pariho hadton ha kadaan nga Efeso?
6 Tinagan ni Kristo hin kumendasyon an kongregasyon ha Efeso, nasiring: “Maaram ako han imo mga buhat, ngan kabudlayan, ngan pag-ilob, ngan diri ka makakaantos ha mga magraot nga mga tawo, ngan ginproybahan mo adton mga nagpapakaaro-apostol, ngan diri man hira, ngan hin-agian mo hira nga mga buwaon.” Yana nga panahon, an mga kongregasyon han totoo nga mga sumurunod ni Jesus may-ada pariho nga rekord han mag-opay nga mga buhat, pagbudlay, ngan pagpailob. Diri nira ginkukonsente an palso nga kabugtoan nga karuyag pagtagdon hira sugad nga mga apostol. (2 Korinto 11:13, 26) Pariho ha mga taga-Efeso, an maunungon nga mga Kristiano yana nga panahon ‘diri makakaantos ha magraot nga mga tawo.’ Salit, basi matipigan an pagkaputli han pagsingba kan Jehova ngan mapanalipdan an kongregasyon, diri hira nakikig-upod ha diri-mabinasulon nga mga apostata.—Galasia 2:4, 5; 2 Juan 8-11.
7, 8. Ano nga seryoso nga problema an iniksister ha kongregasyon ha Efeso, ngan ano an aton bubuhaton basi malamposan an pariho nga kahimtang?
7 Kondi, an mga Kristiano ha Efeso may-ada seryoso nga problema. “May-ada ako kontra ha imo,” siring ni Jesus, “nga imo binayaan an imo siyahan nga gugma.” Kinahanglan parig-unon utro han mga membro han kongregasyon an ira siyahan nga gugma kan Jehova. (Markos 12:28-30; Efeso 2:4; 5:1, 2) Kita ngatanan kinahanglan magbantay nga diri mawara an aton siyahan nga gugma ha Dios. (3 Juan 3) Kondi ano man kon an mga butang sugad han paghingyap hin materyal nga mga bahandi o pagtinguha hin kalipayan nagigin pinakaimportante ha aton kinabuhi? (1 Timoteo 4:8; 6:9, 10) Niyan sadang mag-ampo kita hin kinasingkasing para han bulig han Dios nga saliwanan an sugad nga mga hilig hin marig-on gud nga gugma kan Jehova ngan pagpasalamat ha ngatanan nga ginbubuhat niya ngan han iya Anak para ha aton.—1 Juan 4:10, 16.
8 Hi Kristo nagsagda ha mga taga-Efeso: “Hinumdumi kon diin ka kahulog, ngan pagbasol ngan buhata an siyahan nga mga buruhaton.” Ano man kon diri nira buhaton ini? “Kon diri,” siring ni Jesus, “makanhi ako ha imo, ngan kukuhaon ko an imo burutangan hin kandila tikang ha iya lugar.” Kon an ngatanan nga mga karnero mawawad-an han ira siyahan nga gugma, an “burutangan hin kandila,” o an kongregasyon, diri na maeksister. Salit sugad nga madasigon nga mga Kristiano, hinaot maduruto nga mangalimbasog kita nga tipigan an kongregasyon nga naglalamrag ha espirituwal.—Mateo 5:14-16.
9. Paonan-o sadang tagdon an mga sekta?
9 Darayawon an mga taga-Efeso tungod kay nangalas hira ha “mga buhat han mga Nikolaita.” Gawas pa han ginsisiring ha Pahayag, waray eksakto nga impormasyon mahitungod han tinikangan, mga katutdoan, ngan mga buhat hini nga sekta. Kondi, tungod kay ginkondenar ni Jesus an pagsunod ha mga tawo, kinahanglan padayon nga mangalas kita ha sektaryanismo, sugad han ginbuhat han mga Kristiano ha Efeso.—Mateo 23:10.
10. Ano an maieksperyensyahan hadton namamati ha ginsisiring han espiritu?
10 “An may-ada talinga, papamatia hiya kon ano an isinisiring han espiritu ngadto ha mga kongregasyon,” siring ni Kristo. Han nakanhi ha tuna, hi Jesus nagyakan pinaagi han giya han espiritu han Dios. (Isaias 61:1; Lukas 4:16-21) Salit sadang kita mamati ha ginsisiring yana han Dios pinaagi ha iya pinaagi han baraan nga espiritu. Pinaagi han giya han espiritu, hi Jesus nagsaad: “Ha iya nga makadaog, akon hiya pakakaunon ha kahoy han kinabuhi, nga aada ha paraiso han Dios.” Para han mga dinihogan, nga namamati ha ginsisiring han espiritu, nangangahulogan ini hin pagkadiri-mamaratyon ha langitnon nga “paraiso han Dios,” o ha presensya mismo ni Jehova. An “daku nga panon,” nga namamati liwat ha ginsisiring han espiritu, magpapahimulos han tunan-on nga paraiso diin mainom hira tikang ha “salog han kinabuhi” ngan matatambal tikang ha “mga dahon han mga kahoy” ha ligid hito.—Pahayag 7:9, NW; 22:1, 2, NW; Lukas 23:43.
11. Paonan-o naton mapapatubo an gugma kan Jehova?
11 Ginwara han mga taga-Efeso an ira siyahan nga gugma, kondi ano man kon an pariho nga kahimtang nagtutubo dida ha usa nga kongregasyon yana? Sugad nga indibiduwal aton patuboon an gugma kan Jehova pinaagi han pag-istorya mahitungod han iya mahigugmaon nga mga paagi. Maipapahayag naton an aton pagpasalamat ha gugma nga ipinakita han Dios ha paghatag han lukat pinaagi han iya hinigugma nga Anak. (Juan 3:16; Roma 5:8) Kon angayan, mahimo naton unabihon an gugma han Dios ha mga komento ngan ha mga bahin han programa ha mga katirok. Maipapakita naton an aton mismo gugma kan Jehova pinaagi han pagdayaw ha iya ngaran ha Kristiano nga ministeryo. (Salmo 145:10-13) Oo, an aton mga pulong ngan mga buhat posible nga daku an mahihimo basi maibalik o maparig-on an siyahan nga gugma han kongregasyon.
Ha Anghel ha Smirna
12. Ano an iginpapahayag han kasaysayan mahitungod han Smirna ngan han relihiyoso nga mga buhat didto?
12 An kongregasyon ha Smirna tinagan hin kumendasyon ni Kristo, “an siyahan ngan an kataposan, hiya nga namatay, ngan nabuhi liwat” pinaagi han pagkabanhaw. (Basaha an Pahayag 2:8-11.) An Smirna (Izmir, Turkey na yana) gintukod ha weste nga baybayon han Asia Minor. Nag-ukoy an mga Griego hito nga siyudad, kondi ginbungkag ito han mga taga-Lydia han mga 580 A.K.P. An mga sumunod kan Alexander nga Bantogan nagtukod-utro han Smirna ha lain nga lugar. Nagin bahin ito han Romano nga probinsya han Asia ngan usa nga nag-uuswag nga sentro han komersyo nga bantogan ha mag-opay nga mga tinukod para ha publiko. An templo hito ni Tiberio Cesar nakahimo hito nga sentro han pagsingba ha emperador. An mga magsiringba kinahanglan magsunog hin gutiay hinduro nga insenso ngan sumiring hin “Ginoo hi Cesar.” An mga Kristiano diri sadang sumunod hito tungod kay para ha ira “hi Jesus an Ginoo.” Salit, nag-antos hira hin kagol-anan.—Roma 10:9.
13. Bisan kon kablas ha materyal, ha ano nga paagi manggaranon an mga Kristiano ha Smirna?
13 Gawas pa han kagol-anan, an mga Kristiano ha Smirna nag-ilob han kakablas, bangin nag-antos hin mga kakurian ha ekonomiya tungod kay diri hira magsisingba ha emperador. An mga surugoon ni Jehova yana diri libre tikang ha pariho nga mga kakurian. (Pahayag 13:16, 17) Bisan kon kablas ha materyal, adton pariho han mga Kristiano ha Smirna manggaranon ha espirituwal, ngan ito gud an importante!—Proberbios 10:22; 3 Juan 2.
14, 15. Ano nga pagliaw an makakarawat han mga dinihogan tikang ha Pahayag 2:10?
14 An kadam-an nga mga Judio ha Smirna “usa nga sinagoga ni Satanas” tungod kay nagsunod hira han diri-kasuratanhon nga mga tradisyon, nagsalikway han Anak han Dios, ngan nagpasipara ha iya dinihogan-han-espiritu nga mga sumurunod. (Roma 2:28, 29) Kondi daku gud nga pagliaw an makakarawat han mga dinihogan tikang ha sunod nga mga pulong ni Kristo! Hiya nagsiring: “Ayaw kahadlok ha mga bagay nga imo pag-aantuson: kitaa an yawa tipag birilanggo han iba ha iyo, basi nga proybahan kamo; ngan mamay-ada kamo kakurian sulod hin napulo ka adlaw. Magmatinumanon ka tubtob ha kamatayon ngan tatagan ko ikaw han pudongpudong han kinabuhi.”—Pahayag 2:10.
15 Waray mahadlok hi Jesus nga mamatay tungod ha pagsuporta ha pagkasoberano ni Jehova. (Filipos 2:5-8) Bisan kon nakikig-away yana hi Satanas ha mga dinihogan nga nanhibilin, diri hira nahahadlok ha mga butang nga kinahanglan nira antuson sugad nga grupo—kagol-anan, kapriso, o kamatayon tungod han kamadarahog. (Pahayag 12:17) Magigin mga magdaraog hira ha kalibotan. Ngan imbes han nalalaya nga binugkos nga mga bukad nga iginsusul-ot sugad nga korona han mga magdaraog ha pagano nga mga uyag, hi Kristo nagsasaad ha binanhaw nga mga dinihogan hin “pudongpudong han kinabuhi” sugad nga diri-mamaratyon nga mga linarang ha langit. Birilhon gud ito nga regalo!
16. Kon nakikig-upod kita ha kongregasyon nga pariho han usa ha kadaan nga Smirna, ha ano nga isyu sadang isentro an aton atensyon?
16 Ano man kon nakikig-upod kita ha kongregasyon nga pariho han usa ha kadaan nga Smirna, langitnon man o tunan-on an aton paglaom? Niyan, buligan naton an mga igkasi-tumuroo nga isentro an ira atensyon ha importante nga rason kon kay ano nga tinutugotan han Dios an pagtimaraot—an isyu han pagkasoberano ha uniberso. Pinamamatud-an han tagsa nga magtiripig-han-integridad nga Saksi ni Jehova nga buwaon hi Satanas ngan ipinapakita nga bisan an gintitimaraot nga tawo mahimo magin marig-on nga parasuporta ha katungod han Dios nga magmando sugad nga Soberano ha Uniberso. (Proberbios 27:11) Dasigon naton an iba nga mga Kristiano nga mag-ilob ha pagtimaraot ngan sugad nga resulta, magkaada padayon nga “pribilehiyo han waray-kahadlok nga paghatag hin sagrado nga pag-alagad [kan Jehova] nga may pagkamaunungon ngan pagkamatadong ha iya atubangan ha ngatanan naton nga mga adlaw”—bisan ha kadayonan.—Lukas 1:68, 69, 74, 75, NW.
Ha Anghel ha Pergamo
17, 18. Sentro an Pergamo han ano nga klase hin pagsingba, ngan ano an mahimo magin resulta han pagdumiri ha pakigbahin ha sugad nga idolatriya?
17 Ha kongregasyon ha Pergamo, iginhatag an kumendasyon ngan pagsaway. (Basaha an Pahayag 2:12-17.) Nahimutang mga 80 kilometro ha norte han Smirna, an Pergamo usa nga siyudad diin kaylap gud an pagano nga relihiyon. An Kaldeanhon nga mga mago (mga astrologo) bangin inagi didto tikang ha Babilonya. An magsakit nga mga tawo nagbiyahe pakadto ha Pergamo, ha bantogan nga templo ni Asclepius, an palso nga dios han pagtambal ngan medisina. An Pergamo, nga an templo hito iginpahinungod para ha pagsingba kan Cesar Augustus, tinatawag nga “an nangunguna nga sentro han kulto han emperador ilarom han siyahan nga imperyo.”—Encyclopædia Britannica, 1959, Tomo 17, pahina 507.
18 Ha Pergamo may-ada usa nga halaran nga iginpahinungod kan Zeus. An siyudad sentro liwat han Yawan-on nga pagsingba ha mga tawo. Diri urusahon nga an kongregasyon didto ginsiring nga naeksister ha hinmumutangan han “trono ni Satanas”! An pagdumiri ha pagsingba ha emperador mahimo magresulta hin kamatayon para ha usa nga nasuporta ha pagkasoberano ni Jehova. An kalibotan aada pa gihapon ha gahum han Yawa, ngan an mga simbolo han nasud ginsisingba yana. (1 Juan 5:19) Tikang ha siyahan nga siglo tubtob yana, damu nga matinumanon nga mga Kristiano an ginpatay na, pariho han usa nga gintawag ni Kristo nga hi “Antipas nga akon testigo, ngan akon matinumanon, nga pinatay ha butnga niyo.” Sigurado nga nahinunumdoman ni Jehova ngan ni Jesu-Kristo an sugad nga maunungon nga mga surugoon.—1 Juan 5:21.
19. Ano an ginbuhat ni Balaam, ngan kontra han ano kinahanglan magbantay an ngatanan nga mga Kristiano?
19 Gin-unabi liwat ni Kristo an mahitungod han “katutdoan ni Balaam.” Tungod kay hakog ha materyal nga ganansya, an palso nga propeta nga hi Balaam nagsari ha panhimaraot ha Israel. Han ginpahinabo han Dios nga magin bendisyon an iya panhimaraot, binulig hi Balaam ha Moabita nga hi Hadi Balak ngan gindani an damu nga mga Israelita ngadto ha idolatriya ngan seksuwal nga imoralidad. An Kristiano nga mga tigurang kinahanglan magin marig-on para ha pagkamatadong sugad kan Pinehas, nga ginios kontra han mga binuhatan ni Balaam. (Numeros 22:1–25:15; 2 Pedro 2:15, 16; Judas 11) Ha pagkamatuod, an ngatanan nga mga Kristiano kinahanglan magbantay kontra han idolatriya ngan han pakasulod han seksuwal nga imoralidad ha kongregasyon.—Judas 3, 4.
20. Kon an bisan hin-o nga Kristiano nagtitikang maghunahuna hin mga ideya han mga apostata, ano an sadang niya buhaton?
20 An kongregasyon ha Pergamo nameligro gud tungod kay tinugotan hito ha sulod hito “an mga nagtitipig han tutdo han mga Nikolaita.” Hi Kristo nagsiring ha kongregasyon: “Magbasol ka; o kon diri, makanhi ako hin kadagmitan ha imo, ngan makikig-away ako kontra ha ira pinaagi han kampilan han akon baba.” Karuyag han mga sekta nga dauton an espirituwalidad han mga Kristiano, ngan adton determinado ha pag-aghat hin mga pagkabahinbahin ngan mga sekta diri makakapanunod han Ginhadian han Dios. (Roma 16:17, 18; 1 Korinto 1:10; Galasia 5:19-21) Kon an bisan hin-o nga Kristiano nagtitikang maghunahuna hin mga ideya han mga apostata ngan karuyag igpasarang ito, kinahanglan sundon niya an pahamangno ni Kristo! Basi maluwas hiya tikang ha kalamidad, sadang magbasol hiya ngan maghangyo han espirituwal nga bulig han mga tigurang ha kongregasyon. (Jakobo 5:13-18) Importante an paggios dayon, tungod kay hi Jesus makanhi ha kadagmitan ha pagpadapat han paghukom.
21, 22. Hin-o an nakaon han “tinago nga mana,” ngan ano an ginsisimbolohan hito?
21 An matinumanon nga dinihogan nga mga Kristiano ngan an ira maunungon nga mga kaupod diri sadang mahadlok ha tiarabot nga paghukom. An mga bendisyon naghuhulat ha ngatanan nga nasugot ha sagdon ni Jesus nga iginhahatag pinaagi han giya han baraan nga espiritu han Dios. Pananglitan, an magdaraog-han-kalibotan nga mga dinihogan dadapiton nga kumaon han pipira han “tinago nga mana” ngan tatagan hin “busag nga bato” nga may nakasurat nga “bag-o nga ngaran.”
22 An Dios nagtagana hin mana ha pagsustini ha mga Israelita durante han ira 40-ka-tuig nga paglakaton ha kamingawan. An iba hiton nga “tinapay” igintago ha bulawan nga tibod ha sulod han arka han kauyonan ngan hito nga paagi igintago ha Pinakabaraan nga bahin han tabernakulo, diin an milagroso nga kalamrag nagsimbolo han presensya ni Jehova. (Eksodo 16:14, 15, 23, 26, 33; 26:34; Hebreo 9:3, 4) Waray usa nga gintugotan nga kumaon hiton nga tinago nga mana. Kondi, ha ira pagkabanhaw, an dinihogan nga mga sumurunod ni Jesus magsusul-ot han pagkadiri-mamaratyon, nga ginsimbolohan han pagkaon han “tinago nga mana.”—1 Korinto 15:53-57.
23. Ano an iginpapasabot han “busag nga bato” ngan han “bag-o nga ngaran”?
23 An itom nga bato nagdara hin pagkondenar ha mga hukmanan ha Roma, samtang an busag nangahulogan hin kagawasan ha sala. An paghatag ni Jesus hin “busag nga bato” ha magdaraog nga dinihogan nga mga Kristiano nagpapasabot nga gintatagad niya hira nga inosente, putli, ngan limpyo. Tungod kay ginamit liwat han mga Romano an mga bato basi makasulod ha importante nga mga okasyon, an “busag nga bato” mahimo magpasabot han pagkarawata han usa nga dinihogan ngadto ha usa nga lugar ha langit ha kasal han Kordero. (Pahayag 19:7-9) An “bag-o nga ngaran” matin-aw nga nagpapasabot han pribilehiyo nga makaupod ni Jesus sugad nga mga igkasi-manurunod ha langitnon nga Ginhadian. Ini ngatanan sigurado nga nagdadasig ha mga dinihogan sugad man ha ira mga kaupod ha pag-alagad kan Jehova, nga naglalaom nga mabuhi ha paraiso nga tuna!
24. Ano an sadang buhaton naton may kalabotan ha apostasya?
24 Maaramon an paghinumdom nga nameligro an kongregasyon ha Pergamo tungod han mga apostata. Kon an pariho nga kahimtang nagtatarhog ha espirituwal nga kaopayan han aton kongregasyon, bug-os nga isalikway naton an apostasya ngan padayon nga maglakat ha kamatuoran. (Juan 8:32, 44; 3 Juan 4) Tungod kay an palso nga mga magturutdo o mga indibiduwal nga nahihilig ha apostasya nakakadaot ha bug-os nga kongregasyon, kinahanglan tipigan naton an marig-on nga determinasyon kontra han apostasya, diri gud tinutugotan an maraot nga pangumbinse nga makaulang ha aton tikang ha pagsugot ha kamatuoran.—Galasia 5:7-12; 2 Juan 8-11.
25. Paghihisgotan ha sunod nga artikulo an mga mensahe ni Kristo ha ano nga mga kongregasyon?
25 Makapaaghat gud ha hunahuna ini nga mga pulong han kumendasyon ngan sagdon nga ginyakan han ginhimaya nga hi Jesu-Kristo ha tulo han pito nga kongregasyon ha Asia Minor nga aton ginhisgotan! Kondi, sugad han paggiya han baraan nga espiritu, damu liwat an iya masisiring ha upat nga nahibibilin pa nga kongregasyon. Ini nga mga mensahe, nga iginhatag ha Tiatira, Sardis, Piladelpia, ngan Laodisea, paghihisgotan ha sunod nga artikulo.
Paonan-o Mo Babatunon?
• Kay ano nga sadang naton tagdon an ginsisiring ni Kristo ha mga kongregasyon?
• Paonan-o kita makakabulig nga maibalik an siyahan nga gugma han kongregasyon?
• Kay ano nga masisiring nga an mga Kristiano nga kablas ha materyal ha kadaan nga Smirna tinuod nga manggaranon?
• Samtang ginhuhunahuna an kahimtang han kongregasyon ha Pergamo, paonan-o naton sadang tagdon an panhunahuna han mga apostata?
[Mga Pakiana]
[Mapa ha pahina 10]
(Para ha aktuwal nga format, kitaa an publikasyon)
GRESYA
ASIA MINOR
Efeso
Smirna
Pergamo
Tiatira
Sardis
Piladelpia
Laodisea
[Retrato ha pahina 12]
An “daku nga panon” magpapahimulos han tunan-on nga paraiso
[Mga Retrato ha pahina 13]
An gintitimaraot nga mga Kristiano mga magdaraog han kalibotan