An Pulong ni Jehova Buhi

Importante nga mga Punto Tikang ha Libro nga Genesis—II

TIKANG ha paglaranga ha siyahan nga tawo, hi Adan, tubtob ha kamatay han anak nga lalaki ni Jakob nga hi Jose, an Genesis nagkukobre hin 2,369 ka tuig han kasaysayan han tawo. An siyahan nga 10 nga kapitulo sugad man an 9 nga bersikulo han ika-11 nga kapitulo, nga nag-uupod han asoy tikang ha paglarang tubtob ha torre han Babel, ginhisgotan ha ginsundan nga gowa hini nga magasin. a Ini nga artikulo naghihisgot han importante nga mga punto tikang ha nahibilin nga bahin han Genesis, mahitungod ha pakig-upod han Dios kanda Abraham, Isaak, Jakob, ngan Jose.

HI ABRAHAM NAGIN SANGKAY HAN DIOS

(Genesis 11:10–23:20)

Mga 350 ka tuig katapos han Baha, usa nga lalaki nga nagin espesyal hinduro ha Dios an natawo ha katulinan han anak nga lalaki ni Noe nga hi Sem. Abram an iya ngaran, nga ha urhi ginsaliwnan hin Abraham. Ha sugo han Dios, ginbayaan ni Abram an Kaldeanhon nga siyudad han Ur ngan nagin umurukoy ha tolda ha tuna nga iginsaad ni Jehova nga ihahatag ha iya ngan ha iya katulinan. Tungod han iya pagtoo ngan pagkamasinugtanon, hi Abraham tinawag nga “sangkay han Dios.”—Jakobo 2:23.

Ginios hi Jehova kontra ha maraot nga mga umurukoy han Sodoma ngan ha kahirani nga mga siyudad hito, samtang gintipigan nga buhi hi Lot ngan an iya mga anak nga kababayin-an. Natuman an usa nga saad han Dios ha katawo han anak nga lalaki ni Abraham nga hi Isaak. Paglabay han mga tuig, nasarihan an pagtoo ni Abraham han ginsugo hiya ni Jehova nga ihalad ini nga anak. Andam pagsugot hi Abraham kondi ginpugngan hiya han usa nga anghel. Waray ruhaduha nga hi Abraham usa nga tawo nga may pagtoo, ngan ginpasarig hiya nga pinaagi han iya binhi, an ngatanan nga mga nasud magbubulahan ha ira kalugaringon. An kamatay han iya hinigugma nga asawa, hi Sara, nakapasubo gud kan Abraham.

Nabaton nga Kasuratanhon nga mga Pakiana:

12:1-3—Kakan-o nagtikang an Abrahamiko nga kauyonan, ngan mationan-o kaiha? An kauyonan  ni Jehova kan Abram nga “an ngatanan nga mga panimalay ha tuna mabubulahan [pinaagi kan Abram]” matin-aw nga nagtikang han tumabok hi Abram ha Euprates ha iya pagtikadto ha Kanaan. Posible nga nahitabo ini han Nisan 14, 1943 A.K.P.—430 ka tuig antes talwason an Israel tikang ha Ehipto. (Eksodo 12:2, 6, 7, 40, 41) An Abrahamiko nga kauyonan usa nga “waray kataposan nga kauyonan.” Nagpapadayon ito tubtob nga matuman an pagbulahan ha mga pamilya han tuna ngan matapos an kabungkagan han ngatanan nga mga kaaway han Dios.—Genesis 17:7; 1 Korinto 15:23-26.

15:13—Kakan-o natuman an igintagna nga 400-ka-tuig nga kasakitan han katulinan ni Abram? Ini nga peryodo han kasakitan nagtikang han 1913 A.K.P. han an anak nga lalaki ni Abraham nga hi Isaak ginlutas han mga 5 anyos an iya pangidaron ngan an iya 19-anyos nga bugto ha amay nga hi Ismael, “nagsisinunlog” ha iya. (Genesis 21:8-14, NW; Galasia 4:29) Natapos ito han matalwas an mga Israelita tikang ha pagkauripon ha Ehipto han 1513 A.K.P.

16:2—Husto ba nga ihatag ni Sarai an iya surugoon nga babaye nga hi Hagar sugad nga asawa ni Abram? An ginbuhat ni Sarai uyon ha kustomre hito nga panahon—nga an baw-as nga asawa obligado ha paghatag ha iya bana hin usa nga kerida basi makapanganak hin manurunod. An poligamya nagtikang ha katulinan ni Kain. Ha urhi, nagin kustomre ito ngan ginbuhat han pipira nga mga magsiringba ni Jehova. (Genesis 4:17-19; 16:1-3; 29:21-28) Kondi, waray gud isalikway ni Jehova an iya orihinal nga surundon han pag-asawa hin usa la. (Genesis 2:21, 22) Hi Noe ngan an iya mga anak nga kalalakin-an, nga ha ira an sugo nga ‘magmabungahon ngan pun-on an tuna’ gin-utro, matin-aw nga tag-usa la an asawa. (Genesis 7:7; 9:1; 2 Pedro 2:5) Ngan ini nga surundon han pag-asawa hin usa la ginparig-on utro ni Jesu-Kristo.—Mateo 19:4-8; 1 Timoteo 3:2, 12.

19:8—Sayop ba an pagtanyag ni Lot han iya mga anak nga kababayin-an ha mga Sodomanhon? Sumala ha pamatasan han mga taga-Oriente, responsabilidad han tagbalay nga panalipdan an mga bisita ha iya balay, dinidepensahan hira bisan tubtob ha kamatayon kon kinahanglanon. Andam hi Lot nga buhaton ito. Maisugon nga ginawas hiya ngadto ha magsamok nga mga tawo, iginsara an purtahan ha iya luyo, ngan gin-atubang hira nga nag-uusahan. Han iya igintanyag an iya mga anak, posible nga nasantop na ni Lot nga mga mensahero han Dios an iya mga bisita, ngan bangin nahunahuna niya nga mahimo mapanalipdan han Dios an iya mga anak sugad la nga Iya ginpanalipdan an iya dadâ nga hi Sara ha Ehipto. (Genesis 12:17-20) Oo, sugad han nahitabo, hi Lot ngan an iya mga anak natipigan nga talwas.

19:30-38—Ginkonsinter ba ni Jehova an kahubog ni Lot ngan an iya pagin amay han mga anak nga kalalakin-an pinaagi han iya duha nga anak nga kababayin-an? Ginkukondenar ni Jehova an insesto o an paghubog. (Lebitiko 18:6, 7, 29; 1 Korinto 6:9, 10) Ha pagkamatuod nasubo hi Lot ha “mga binuhatan nga magngil-ad” han mga umurukoy ha Sodoma. (2 Pedro 2:6-8) An kamatuoran nga ginhubog hi Lot han iya mga anak nagpapakita nga maaram hira nga diri hiya makikighilawas ha ira kon diri hiya hubog. Kondi sugad nga mga dayo hito nga tuna, inabat han iya mga anak nga ini la an paagi nga mapugngan an kapoo han katulinan ni Lot. Aada an asoy ha Biblia nga magsusumat han relasyon han mga Moabitanhon (pinaagi kan Moab) ngan han mga Amonitanhon (pinaagi kan Ben-ammi) ha mga katulinan ni Abraham, an mga Israelita.

Mga Leksyon Para ha Aton:

13:8, 9. Maopay gud nga susbaranan hi Abraham ha pagsulbad han mga diri-pagkauruyon! Diri gud naton sadang isakripisyo an mamurayawon nga mga relasyon tungod la han pinansyal nga ganansya, personal nga mga karuyag, o pagpahitaas.

15:5, 6. Han tikalagas na hi Abraham ngan waray pa anak nga lalaki, nakiistorya hiya ha iya Dios mahitungod hini. Hi Jehova, ha pagbaton, nagpasarig utro ha iya. Ano an resulta? Hi Abraham “nagtoo kan Jehova.” Kon mag-ampo kita kan Jehova basi igpahayag an aada ha aton mga kasingkasing, karawaton an iya mga pagpasarig tikang ha Biblia, ngan sundon hiya, mapaparig-on an aton pagtoo.

15:16. Ginpugngan ni Jehova an pagpadapat han iya paghukom ha mga Amoreohanon (o, mga Kanaanhon) ha sulod hin upat ka henerasyon. Kay ano? Tungod kay hiya mapailubon nga Dios. Naghulat hiya tubtob nga waray na an ngatanan  nga paglaom han pag-uswag. Pariho kan Jehova, kinahanglan kita magin mapailubon.

18:23-33. Diri kay waray-pinipili nga ginbubungkag ni Jehova an mga tawo. Iya ginpapanalipdan an mga magtadong.

19:16. Hi Lot “naglangan,” ngan haros kinahanglan danason hiya ngan an iya pamilya han mga anghel tipagawas ha siyudad han Sodoma. Maaramon kita kon diri naton wad-on an aton pag-abat hin pagkaapurado samtang naghuhulat kita han kataposan han maraot nga kalibotan.

19:26. Kalurongan gud an magpaulang o maghingyap han aton ginbayaan na ha kalibotan!

HI JAKOB MAY-ADA 12 NGA ANAK NGA KALALAKIN-AN

(Genesis 24:1–36:43)

Ginhikay ni Abraham an pag-asawa ni Isaak kan Rebeka, usa nga babaye nga natoo kan Jehova. Hiya nanganak han magkaruha nga hira Esaw ngan Jakob. Waray pabilhi ni Esaw an iya katungod han pagkamagurang ngan iginbaligya ito kan Jakob, nga ha urhi kinarawat han bendisyon han iya amay. Pinalagiw hi Jakob ngadto ha Padan-aram, diin nag-asawa hiya kan Lea ngan Rakel ngan nag-ataman han mga panon han ira amay ha sulod hin mga 20 ka tuig antes bumaya upod han iya pamilya. Kan Lea, Rakel, ngan ha ira duha nga surugoon, hi Jakob nagkaada 12 nga anak nga kalalakin-an ngan usa nga anak nga babaye. Hi Jakob nakigdulong ha usa nga anghel ngan ginbendisyonan, ngan an iya ngaran ginsaliwnan hin Israel.

Nabaton nga Kasuratanhon nga mga Pakiana:

28:12, 13—Ano an kahulogan han inop ni Jakob mahitungod ha “usa nga hagdan”? Ini nga “hagdan,” nga bangin pariho pagkit-on hin bato nga hagdan, nagpasabot nga may-ada komunikasyon an tuna ngan an langit. An mga anghel han Dios nga nasaka ngan nalusad dida hito nagpakita nga nag-aalagad an mga anghel ha importante nga paagi butnga ni Jehova ngan han mga tawo nga iya inuuyonan.—Juan 1:51.

30:14, 15—Kay ano nga iginbalyo ni Rakel an higayon ha pagdirig ha iya bana sugad nga kabalyo hin pipira nga mandragora? Ha kadaan nga mga panahon, an bunga han tanom nga mandragora gingamit ha medisina sugad nga narkotiko ngan ha pagpugong o pagwara han mga pamanhod. An bunga gintoohan liwat nga nakakaaghat han hingyap ha pakighilawas ngan ha pagpauswag han pagkamabungahon han tawo o nakakabulig nga magburod. (Kanta ni Salomon 7:13) Bisan kon waray isumat han Biblia an motibo ni Rakel ha pakibalyo, bangin naghunahuna hiya nga an mga mandragora mabulig ha iya nga magburod ngan matatapos na an pagtamay ha iya sugad nga baw-as. Kondi, pipira pa ka tuig an naglabay antes ni Jehova “binuksan an iya arangkan.”—Genesis 30:22-24.

Mga Leksyon Para ha Aton:

25:23. Hi Jehova may-ada abilidad nga mahibaro han henetiko nga kahimtang han diri pa natatawo ngan ha paghibaro nga daan ngan pagpili hin abanse pa kon hin-o an iya pipilion para ha iya mga katuyoan. Kondi, diri niya igintatanda nga daan an ultimo nga dadangatan han mga indibiduwal.—Hosea 12:3; Roma 9:10-12.

25:32, 33; 32:24-29. An pangalimbasog ni Jakob nga makuha an katungod han pagkamagurang ngan an iya pakigdulong ha bug-os nga gab-i ha anghel basi makakarawat hin bendisyon nagpapakita nga inaapresyar gud niya an sagrado nga mga butang. Igintapod ha aton ni Jehova an damu nga sagrado nga mga butang, sugad han aton relasyon ha iya ngan ha iya organisasyon, an lukat, an Biblia, ngan an aton paglaom ha Ginhadian. Hinaot magsubad kita kan Jakob ha pagpakita hin apresasyon para hito.

34:1, 30, NW. An problema nga “nagdara hin kadaot” kan Jakob nagtikang tungod kay nakigsangkay hi Dina ha mga tawo nga diri nahigugma kan Jehova. Kinahanglan maaramon nga pilion naton an aton mga kaupod.

GINBENDISYONAN NI JEHOVA HI JOSE HA EHIPTO

(Genesis 37:1–50:26)

Pangabugho an nag-aghat ha mga anak nga kalalakin-an ni Jakob nga ibaligya an ira bugto nga lalaki nga hi Jose sugad nga usa nga uripon. Ha Ehipto, napriso hi Jose tungod kay matinumanon ngan maisugon nga ginsunod niya an mga suruklan han Dios ha moral. Inabot an panahon, ginpagawas hiya ha prisohan basi tagan hin kahulogan an mga inop ni Paraon, nga nagtagna hin pito ka tuig nga kahuraan nga susundan hin pito ka tuig  nga gutom. Katapos hi Jose an nagin administrador han pagkaon ha Ehipto. Kinadto an iya kabugtoan ha Ehipto ha pamiling hin pagkaon tungod han gutom. Nagkaurosa utro an pamilya ngan inukoy ha mabungahon nga tuna han Gosen. Antes hiya mamatay ginbendisyonan ni Jakob an iya mga anak ngan nagyakan hin usa nga tagna nga naghatag hin sigurado nga paglaom han daku nga mga bendisyon ha tidaraon. Gindara an patay nga lawas ni Jakob ha Kanaan basi ilubong. Han mamatay hi Jose ha edad nga 110, ginbalsamar an iya lawas, ha urhi gindara ngadto ha Tuna nga Iginsaad.—Eksodo 13:19.

Nabaton nga Kasuratanhon nga mga Pakiana:

43:32—Kay ano nga an pagkaon kaupod ha mga Hebreohanon mangil-ad para ha mga Ehiptohanon? Bangin tungod gud ini han relihiyoso nga pagpasulabi o pagpahitaas han tribo. Kinangalasan liwat han mga Ehiptohanon an mga magbarantay han kakarnerohan. (Genesis 46:34) Kay ano? Kay an mga magbarantay han kakarnerohan bangin minos hinduro tagdon ha Ehipto. O posible nga tungod kay limitado an tuna nga magagamit para ha pag-uma, gintamay han mga Ehiptohanon adton namimiling hin sabsaban para ha mga panon.

44:5—Aktuwal ba nga ginamit ni Jose an usa nga kopa ha pagbasa han tiarabot nga maraot nga mga panhitabo? An salapi nga kopa ngan an ginsiring mahitungod hito matin-aw nga bahin han usa nga taktika. Hi Jose matinumanon nga magsiringba ni Jehova. Waray gud niya gamita an kopa ha pagbasa hin maraot nga mga panhitabo ha tidaraon, sugad la nga diri totoo nga ginkawat ito ni Benjamin.

49:10—Ano an kahulogan han “setro” ngan han “tungkod han magmarando”? An setro usa nga baston nga gindadara han magmarando sugad nga simbolo han hadianon nga awtoridad. An tungkod han magmarando usa nga hilaba nga pudlos nga nagpapasabot han iya gahum ha pagmando. An pag-unabi ni Jakob hini nagpakita nga an daku nga awtoridad ngan gahum magpapabilin ha tribo ni Juda tubtob ha pag-abot han Shilo. Ini nga tulin ni Juda amo hi Jesu-Kristo, an usa nga gintagan ni Jehova han pagmando ha langit. Hi Kristo may-ada hadianon nga awtoridad ngan may-ada gahum ha pagmando.—Salmo 2:8, 9; Isaias 55:4; Daniel 7:13, 14.

Mga Leksyon Para ha Aton:

38:26. Sayop hi Juda ha iya pakig-upod ha iya nabalo nga umagad nga babaye nga hi Tamar. Kondi, han gin-atubang mahitungod han iya responsabilidad ha pagburod ni Tamar, mapainubsanon nga ginkarawat ni Juda an iya sayop. Kita liwat sadang magin madagmit ha pagkarawat han aton mga sayop.

39:9. An reaksyon ni Jose ha asawa ni Potipar nagpapakita nga an iya panhunahuna uyon ha panhunahuna han Dios may kalabotan ha mga moral ngan an iya konsensya ginigiyahan han mga prinsipyo han Dios. Diri ba kita liwat sadang mangalimbasog ha pagbuhat hin pariho hito samtang nag-uuswag kita ha husto nga kahibaro han kamatuoran?

41:14-16, 39, 40. Mahimo pahinaboon ni Jehova an pagbag-o han mga kahimtang para hadton nahahadlok ha iya. Kon naabot an mga kakurian, maaramon nga sumarig kita kan Jehova ngan magpabilin nga matinumanon ha iya.

May-ada Hira Marig-on nga Pagtoo

Hira Abraham, Isaak, Jakob, ngan Jose totoo nga mahadlukon gud ha Dios nga kalalakin-an nga may pagtoo. An asoy mahitungod han ira mga kinabuhi, nga aada ha libro han Genesis, makaparig-on gud han pagtoo ngan nagtututdo ha aton hin damu nga birilhon nga mga leksyon.

Makakapahimulos ka tikang hini nga asoy samtang ginbubuhat mo an imo sinemana nga toka ha pagbasa han Biblia para ha Teokratiko nga Eskwelahan ha Ministeryo. An pagtagad han ginhisgotan na mabulig nga magin makapainteres an asoy.

[Mga footnote]

[Retrato ha pahina 26]

Hi Abraham usa nga tawo nga may pagtoo

[Retrato ha pahina 26]

Ginbendisyonan ni Jehova hi Jose

[Retrato ha pahina 26]

Gintipigan nga buhi an matadong nga hi Lot ngan an iya mga anak nga kababayin-an

[Retrato ha pahina 29]

Gin-apresyar ni Jakob an sagrado nga mga butang. Gin-aapresyar mo ba liwat ito?