Maluluwas ba an mga Relihiyon?

“AN KATAWOHAN ha Britanya natoo pa gihapon ha Dios kondi nadiri paghimo hin panaad kan Kristo,” siring ni Tirwomwe, usa nga klerigo ha Uganda. Mga 20 ka tuig na an naglabay, nakatalwas hiya ha mabangis nga mga pamatay han iya relihiyon ha Uganda. Yana, nagsasangyaw hiya ha mga asosasyon han kalalakin-an ha Leeds, Inglatera, nagpapahayag ha sulod hin napulo ka minuto antes mag-uyag hin bingo an iya mga mamarati.

Ha tabok han Atlantiko, an naorganisa pa la nga Anglican Mission ha Amerika nangangalimbasog ha pagsulbad han pariho nga espirituwal nga problema. “An Estados Unidos yana amo an nasud nga may-ada han gidadakui nga populasyon han nagyayakan hin Ingles nga katawohan ha kalibotan nga diri kaapi ha relihiyon ngan diri interesado ha espirituwal nga mga butang,” siring han opisyal nga Web site han grupo. “An Estados Unidos nagigin teritoryo diin ginkikinahanglan an pagmisyonero nga buruhaton.” Tungod kay napakyas ha paghimo hin mga pagbag-o ha ira mga relihiyon, an naorganisa pa la nga misyon inundang ha pagsunod ha tradisyon ngan inapi lugod ha mga lider ha Asia ngan Aprika ha pagtikang ha “pagpadara hin mga misyonero ngadto ha Estados Unidos.”

Kondi, kay ano nga an mga Aprikano, taga-Asia, ngan taga-Latin Amerika nga mga misyonero nagsasangyaw ha mga tawo ha nag-aangkon nga Kristiano nga mga nasud han Europa ngan Amerika del Norte?

Hin-o ha Pagkatinuod an Ginluluwas?

Ha sulod hin sobra upat ka gatos ka tuig, an debotado nga mga misyonero nga taga-Europa padayon nga nakadto ha nagtitikadamu nga mga lugar nga nagin kolonya han mga nasud ha Europa, sugad han ha Aprika, Asia, Pasipiko, ngan Amerika del Sur. An ira tumong amo an pagdara han ira relihiyon ngadto ha tinatawag nga mga pagano dida hito nga mga nasud. Inabot an panahon, inapi an mga kolonya han Amerika, nga ginsisiring nga naestablisar uyon ha Kristiano nga mga prinsipyo, ngan ha urhi ginlabwan hito an mga misyonero nga taga-Europa ha pag-establisar han ira kalugaringon nga mga misyon ha pag-ebanghelyo ha bug-os nga kalibotan. Yana nabaliktad an kahimtang.

 “Nabag-o an sentro nga lugar [han Kristianidad ha ngaran],” siring ni Andrew Walls, an organisador-direktor han Centre for the Study of Christianity in the Non-Western World. Han 1900, 80 porsyento han nag-angkon nga mga Kristiano an taga-Europa o taga-Amerika del Norte. Kondi yana, 60 porsyento han ngatanan nga nag-aangkon nga mga Kristiano an naukoy ha Aprika, Asia, ngan Latin Amerika. Usa nga bag-o nga report han media an nasiring: “An mga singbahan han Katoliko ha Europa nasarig ha mga padi tikang ha Pilipinas ngan India,” ngan “usa ha kada unom nga padi nga nagsiserbisyo ha mga singbahan han Katoliko ha Amerika yana an tikang ha iba nga nasud.” An mga ebangheliko ha Netherlands, nga an kadam-an tikang ha Ghana, naghuhunahuna han ira kalugaringon sugad nga “misyonero nga iglesia ha sekular nga kontinente.” Ngan an mga ebanghelisador tikang ha Brazil nagdudumara yana hin mga krusada ha magkalainlain nga mga bahin han Britanya. Usa nga parasurat an nakaobserba: “Nabaliktad an kahimtang han pagpadara han Kristiano nga mga misyonero.”

Nagigin Mas Posible an Samok

An mga misyonero posible gud nga pagkikinahanglanon ha nagtitikaduro an kawaray-interes ha relihiyon nga mga kontinente han Europa ngan Amerika del Norte. “Ha Scotland minos ha 10 porsyento han mga Kristiano an regular nga nasingba,” siring han usa nga magasin. Mas gutiay pa ngani nga mga Kristiano ha Fransia ngan Alemanya an nasingba. Han ginsurbey, “mga 40 porsyento han mga Amerikano ngan 20 porsyento han mga taga-Canada an nasiring nga regular hira nga nasingba,” siring han usa pa nga report han media. Ha kabaliktaran, an nasingba ha Pilipinas ginsisiring nga haros 70 porsyento, ngan pariho ito ha iba nga nagkukuri nga mga nasud.

Mas makatirigamnan pa gud nga an mga magsiringba ha Sur nga Hemispero baga hin nagigin mas tradisyonal kay hadton aada ha Norte nga Hemispero. Pananglitan, han ginpakianhan an mga Katoliko ha Estados Unidos ngan ha Europa, hira ngatanan nagpahayag hin nagtitikawara nga pagsarig ha awtoridad han mga klerigo ngan nangatadongan nga kinahanglan magkaada dugang nga pakigbahin an lego ngan magkaada pariho nga katungod an kababayin-an. Ha luyo nga bahin, an mga Katoliko ha Sur nga Hemispero nakarawat gud han tradisyonal nga tinotoohan han iglesia may kalabotan hini nga mga isyu. Samtang an kahimtang han suporta ha iglesia padayon nga nabalhin tikang ha Norte nga Hemispero ngadto ha Sur nga Hemispero, an basihan para han tidaraon nga samok naiestablisar na. Hi Philip Jenkins, usa nga eskolar ha kasaysayan ngan relihiyon, nagtatagna: “Posible gud nga antes matapos an usa o duha ka dekada, diri na kikilalahon han mga membro han Kristiano nga mga denominasyon ha usa nga hemispero sugad nga bug-os o totoo nga Kristiano an mga denominasyon ha luyo nga hemispero.”

Tungod hini nga kahimtang, hi Walls nagsiring nga an importante nga isyu amo an “kon paonan-o an mga Kristiano ha Aprika, Asia, Latin Amerika, Amerika del Norte ngan Europa mahimo mabuhi nga urosa ha uusa nga relihiyon, totoo nga nagpapahayag hin uusa la nga pagtoo.” Ano ha hunahuna mo? Mahimo ba magpadayon an mga relihiyon ha nagkakabahinbahin nga kalibotan? Ano an basihan para han totoo nga Kristiano nga pagkaurosa? Ipapakita han masunod nga artikulo an Kasuratanhon nga mga baton, upod na an matin-aw nga ebidensya nga an usa nga nagkakaurosa nga grupo han mga Kristiano nag-uuswag na ha bug-os nga kalibotan.

[Retrato ha pahina 4]

Ini nga singbahan hadto usa na yana nga restawran nga may musika

[Ginkuhaan han Retrato]

AP Photo/Nancy Palmieri