An Pagkamaopay Hinduro han mga Linarang ni Jehova

“An Kahuraan han Kadagatan”

HA KATUNOD han adlaw, binabantad han mahinay nga huyuhoy han hangin an dagat, ngan an mga balud mahinay nga nahampas ha baybayon. An nakakarelaks nga tunog han naghahampas nga mga balud nagigin maopay nga kiritaon para ha damu nga mga tawo nga napakadto ha baybayon basi magpahuway ngan magpahimulos hin kamurayawan. a

Ha bug-os nga tuna, yinukot ka kilometro han mga baybayon han dagat an sugad hito. Inin nagbabag-o pirme nga dibisyon butnga han baras ngan tubig nagtitigaman han mga tubtoban han nasasakopan han dagat. Hito nga paagi gindisenyo han aton Maglalarang an mga butang. Ha pag-unabi mahitungod han iya kalugaringon, an Dios nagpahayag nga hiya ‘nagbutang ha baras hin katubtoban han dagat.’ Hiya nagdugang: “Bisan kon an mga balud hini nag-uudwag ha ira ngahaw, kondi diri hira makakadaog; bisan kon hira nag-uuwang, kondi diri hira makakalakbay hini.”—Jeremias 5:22; Job 38:8; Salmo 33:7.

Oo, tubigon gud an aton planeta, ngan waray iba nga planeta ha sistema solar nga sugad hito katubigon. Sobra 70 porsyento han globo an natatabonan hin tubig. Han gin-aandam ni Jehova an tuna para ukyan han mga tawo, hiya nagsiring: “An mga tubig ha ilarom han mga langit magkatitirok ha usa nga lugar, ngan gumawas an kamad-an.” Ngan “nahimo” ito. An asoy nagdudugang: “Ginngaranan han Dios an kamad-an Tuna; ngan an katirokan han mga tubig ginngaranan niya nga Kadagatan: ngan kinita han Dios nga maopay.” (Genesis 1:9, 10) Ano an natutuman tungod han presensya han kadagatan?

Ha damu nga makatirigamnan nga mga paagi, an tubig ha kadagatan gindisenyo ha pagbulig nga matipigan an kinabuhi. Pananglitan, an tubig may-ada kapasidad ha pagtipig hin kapaso. Salit, an kadagatan nagigin sugad hin daku hinduro nga surudlan hin kapaso, nga nabulig basi maibanan an mahagkot hinduro nga katugnaw.

An tubig may-ada usa pa nga nagtitipig-han-kinabuhi nga kapasidad. Labaw han anoman iba pa nga likido, masayon ito makatunaw hin iba nga mga sustansya. Tungod kay an mga proseso may kalabotan ha kinabuhi nagigin posible pinaagi han kemikal nga mga reaksyon, ginkikinahanglan an tubig basi tunawon an mga sustansya nga may reaksyon ngan basi magsaralakot an mga molekula hito basi magin compound. Damu han kemikal nga mga compound nga aada ha buhi nga mga tissue an may-ada tubig. Siring han libro nga The Sea: “An ngatanan nga klase han kinabuhi nagkikinahanglan hin tubig—nga sigurado nga magtitikang ha kadagatan, bisan an tubig para ha mga tanom ngan mga hayop nga nag-uukoy ha tuna.”

An kadagatan han tuna may-ada liwat importante nga bahin ha paglimpyo han atmospera. An plankton o gudtiay hinduro nga mga linarang ha kadagatan nagsusupsop hin carbon dioxide ngan nagpapagawas hin oksihena. Sumala ha usa nga parasaliksik, “an 70 porsyento han oksihena nga naidudugang ha atmospera kada tuig nagtitikang ha plankton ha dagat.”

Nakakagtagana liwat an kadagatan hin natural nga mga medisina ha pagtambal hin sakit. Ha sulod hin mga siglo na, an sustansya nga nakukuha tikang ha isda ginagamit sugad nga medisina. An cod-liver oil ginagamit han mga tawo ha sulod hin maiha na nga panahon. Bag-o pa gud la nga an mga kemikal tikang ha isda ngan iba pa nga mga linarang ha dagat ginagamit ha pagtambal han hika, mga virus, ngan kanser.

Ginpapangalimbasogan nga mabanabana an bili ha ekonomiya han mga butang ngan mga serbisyo nga tikang ha dagat. Bisan kon imposible makahimo hin husto nga mga konklusyon, ginbanabana han mga parasaliksik nga haros duha kag tulo  han bili han ekosistema o sistema han palibot, ha bug-os nga kalibotan an tikang ha kadagatan. Pinamamatud-an hini an kamatuoran nga an kadagatan ginlarang tungod han usa nga katuyoan—basi makagtagana han mga panginahanglan han buhi nga mga linarang ngan makasuporta han kinabuhi. Nauyon gud ini ha tinatawag han Biblia nga “kahuraan han kadagatan”!—Deuteronomio 33:19.

Nahihimaya hi Jehova sugad nga an Harangdon nga Disenyador ngan Magburuhat hini nga bahandi. Napagios hi Nehemia nga dayawon hiya ha masunod nga mga pulong: “Ikaw amo hi Jehova, bisan ikaw la; imo ginhimo an langit, . . . an kadagatan ngan an ngatanan nga aada ha ira, ngan imo ginmamangno ini ngatanan.”—Nehemia 9:6.

[Mga footnote]

[Kahon/Mga Retrato ha pahina 9]

Tubig, Hangin, Ngan mga Balud

An tubig ngan hangin nakakahimo hin dagku hinduro nga mga balud nga nakakabungol nga nahampas ha batoon nga mga umpas, pariho hini ha California, ha Estados Unidos. Tikang pa hadto, an mga balud pirme urusahon nga bahin han kadagatan, nga nagpapakita han makatarag-ob nga kakusog hito. Urusahon liwat ito nga pahinumdom ha aton han duro nga gahum han Maglalarang. Hi Jehova amo an usa nga “nagtatamak han mga balud han dagat.” “Iya ginkukugay an dagat pinaagi han iya gahum, ngan pinaagi han iya sarabotan iya hinahampak ha tahus an Rahab.” (Job 9:8; 26:12) Oo, “ha bawbaw han haganas han damu nga mga tubig, an mga magkusog nga balud han dagat, hi Jehova aadto ha kahitas-an marig-on gayud.”—Salmo 93:4.

Mga Porma nga Sugad hin Inukit ha Baras

Makikita usahay ha baybayon an maopay hinduro nga mga porma nga sugad hin inukit ha baras, pariho han mga bukid-bukid nga baras nga makikita dinhi ha baybayon han Namibia, ha sur nga Aprika. An hangin an nangunguna nga pwersa nga nakakahatag hin naiiba nga porma ha baras. Bisan kon an pipira nga mga bukid-bukid nga baras baga hin gudtiay la nga mga bungtod, an iba naabot hin 400 metros an kahitaas. An sugad nga kadamu han baras nabulig ha aton nga hisabtan an mga pulong ha Biblia nga mga “baras nga aada ha baybayon.” Ginagamit ito ha pagpasabot hin usa nga butang nga diri maihap, makuri masukol. (Genesis 22:17) Nahipapausa gud kita ha aton Maglalarang, nga nagtagana han sugad kamaopay nga hinimo tikang ha baras nga depensa kontra ha madarahog nga pagsulod han mabalud nga dagat.

[Retrato ha pahina 9]

Katunod han adlaw ha baybayon, Bight of Biafra, Cameroon