Pakadto ha sulod

Pakadto ha mga sulod

Edukasyon nga Nagpadayon ha Bug-os nga Kinabuhi

Edukasyon nga Nagpadayon ha Bug-os nga Kinabuhi

Istorya han Kinabuhi

Edukasyon nga Nagpadayon ha Bug-os nga Kinabuhi

IGINSUMAT NI HAROLD GLUYAS

May-ada usa nga kahimtang han bata pa ako nga nahinunumdoman ko ha sulod hin sobra 70 ka tuig na. Nalingkod ako ha amon kusina, nga nagkikinita ha nakasurat nga “Ceylon Tea” ha putos. May-ada liwat ito retrato han pipira nga kababayin-an nga nangungutos hin mga dahon hin semente ha marampag nga berde nga kaumhan han Ceylon (Sri Lanka na yana). Ini nga kahimtang, nga hirayo gud tikang ha amon mamara nga lugar ha Sur nga Australia, nakapainteres han akon imahinasyon. Sigurado nga maopay ngan makaruruyag gud nga nasud an Ceylon! Hito nga panahon waray gud ako maghunahuna nga gagamiton ko an 45 ka tuig han akon kinabuhi sugad nga misyonero dida hiton makaruruyag nga isla.

NATAWO ako han Abril 1922, ngan naiiba gud an kalibotan hadto kay ha yana. Nagtatrabaho an akon pamilya ha uma nga hirani ha nabubulag nga bungto han Kimba, nga nahimumutang ha kabutngaan han haluag nga kontinente han Australia ngan ha sur nga giutan han daku nga disyerto hito. Waray gud kasigurohan an kinabuhi hadto, nga pirme na la may-ada huraw, peste han mga insekto, ngan sobra nga kapaso. Nangalimbasog gud hi Nanay ha pag-ataman kan Tatay ngan ha amon nga unom nga mga anak dida ha gutiay nga hinimo-ha-sin nga payag ha kamingawan.

Kondi, para ha akon, an kamingawan usa nga lugar han kagawasan ngan kalipayan. Nahinunumdoman ko pa an akon kahipausa sugad nga bata ha pakakita han mga grupo han magkusog nga mga baka nga nan-gagabot han ihalas nga mga kahoy-kahoy, o han kaumhan nga natatabonan hin tapotapo nga ginpapalid han nahaganas nga makusog nga hangin. Salit nagtikang an akon edukasyon maiha na antes pa ako umiskwela ha gutiay, usa la an maestra nga eskwelahan nga lima ka kilometro an kahirayo tikang ha balay.

Relihiyoso an akon mga kag-anak, bisan kon diri gud hira nasingba—labi na tungod kay an amon uma hirayo ha bungto. Kondi, temprano han dekada han 1930, nagtikang mamati hi Nanay ha mga pahayag ha Biblia ni Judge Rutherford, nga iginpapasamwak kada semana ha estasyon han radyo ha Adelaide. Kahuna ko nga hi Judge Rutherford usa nga magwarali ha Adelaide, ngan diri ako interesado. Kondi kada semana naiikag nga ginhuhulat ni Nanay an mga pahayag ni Rutherford ngan namamati hin maopay samtang diri gud klaro nga hinbabatian an iya tingog ha amon daan na hinduro nga de-bateriya nga radyo.

Usa nga mapaso, matapotapo nga kulop, may daan nga pickup nga awto nga pumara ha atubangan han amon balay, ngan hinaw-as an duha nga kalalakin-an nga desente an pamado. Hira mga Saksi ni Jehova. Namati hi Nanay ha ira mensahe ngan naghatag hin kontribusyon para ha pipira nga libro, nga iya dayon ginbasa. Nakaapekto gud ini nga mga libro ha iya salit waray pag-iha iya ginhangyo hi Tatay nga idul-ong hiya ngadto ha mga amyaw basi iya maistoryahan hira mahitungod han iya hinbabaroan.

An Kapulsanan han Positibo nga mga Impluwensya

Waray pag-iha katapos hini, napiritan kami nga bumalhin ngadto ha siyudad han Adelaide, nga 500 kilometro an kahirayo, tungod han diri maopay nga kahimtang ha uma. An amon pamilya nagtikang makig-upod ha Kongregasyon han mga Saksi ni Jehova ha Adelaide ngan mag-uswag ha espirituwal. Tungod liwat han amon pagbalhin, naundang an akon pag-eskwela. Trese anyos pa la ako han umundang ako pag-eskwela, katapos ko han ikapito nga grado. May-ada ako diri-seryoso nga personalidad, nga masayon unta magpahirayo ha akon tikang ha espirituwal nga mga buruhaton kon diri tungod han bulig han pipira nga mag-opay nga kabugtoan—mga payunir, o bug-os-panahon nga mga ministro—nga nagpakita hin personal nga interes ha akon.

Ha paglabay han panahon, an impluwensya hinin madasigon nga kabugtoan nakaaghat han akon nakatago pa nga espirituwalidad. Naruyagan ko nga makaupod hira ngan naayon gud ako ha ira maduruto nga disposisyon. Salit han an usa nga pahibaro nga nag-aaghat han bug-os-panahon nga pag-alagad iginpasamwak ha kombensyon ha Adelaide han 1940, nahipausa ako nga iginpasa ko an akon ngaran. Diri pa ngani ako bawtismado hito nga panahon ngan gutiay pa la an akon eksperyensya ha pagsangyaw. Kondi, paglabay hin pipira ka adlaw, ginhangyo ako nga umupod ha gutiay nga grupo han mga payunir ha Warrnambool, usa nga bungto nga pipira ka gatos ka kilometro an kahirayo tikang ha Adelaide, ha kahirani nga estado han Victoria.

Bisan pa hinin diri-sigurado nga pagtikang, waray pag-iha napatubo ko an gugma ha ministeryo ha kanataran, usa nga gugma nga nalilipay ako ha pagsiring nga waray gud mawara ha paglabay han mga katuigan. Ha pagkamatuod, ito amo an panahon nga nagkaada importante nga pagbag-o ha akon, ngan nagtikang ako ha paghimo hin tinuod nga pag-uswag ha espirituwal. Hinbaroan ko an bili han pagin duok ngada hadton nahigugma ha espirituwal nga mga butang. Hinbaroan ko kon paonan-o an ira maopay nga impluwensya nakakabulig ha aton nga ipagawas an gimaopayi dida ha aton anoman an aton edukasyon, ngan kon paonan-o an aton hinbabaroan hini nga paagi mapapahimulsan naton ha aton bug-os nga kinabuhi.

Naparig-on han mga Pagsari

Diri pa la ako maiha ha pag-alagad sugad nga payunir han igdiri an buruhaton han mga Saksi ni Jehova ha Australia. Tungod kay diri ako sigurado han akon bubuhaton, nangaro ako hin giya tikang ha kabugtoan, nga nagsiring nga waray igdiri an pakiistorya ha mga tawo mahitungod ha Biblia. Salit upod han iba nga mga payunir, nagtikang ako pagbalay-balay nga dara an simple nga mensahe tikang ha Biblia. Nagparig-on ini ha akon para ha mga pagsari nga hirani ko na gud maeksperyensyahan.

Paglabay hin upat ka bulan, nag-18 anyos ako ngan iginpatawag ako para ha pagserbisyo militar. Naghatag ini ha akon han higayon nga depensahan an akon pagtoo ha atubangan han pipira nga opisyal han militar ngan han usa nga mahistrado. Hito nga panahon, mga 20 nga kabugtoan nga kalalakin-an an nakadto ha karsel han Adelaide tungod han ira pagin neutral, ngan waray pag-iha nakaupod ako nira didto. Igintoka kami ha makuri gud nga trabaho, pag-ukab hin mga bato ngan pag-ayad hin mga kalsada. Nabuligan ako hini nga mapatubo an mga kalidad sugad han pagkamapinadayunon ngan determinasyon. Ha urhi, tungod han amon maopay nga pamatasan ngan marig-on nga disposisyon nakarawat namon an pagtahod han damu nga mga gwardya ha prisohan.

Han makagawas ako paglabay hin pipira ka bulan, nalipay ako ha marasa nga pagkaon ngan binalik utro ha pagpayunir. Kondi, talagsahon la an mga kaupod ha pagpayunir hadto nga panahon, salit ginpakianhan ako kon masugot ba ako nga mag-usahan ha pagbuhat ha hirayo nga kaumhan ha Sur nga Australia. Inuyon ako ngan nagbarko ako ngadto ha Yorke Peninsula, nga mga garamiton ha pagsangyaw ngan usa nga bisikleta la an akon dara. Han inabot ako, usa nga interesado nga pamilya an nagtutdo ha akon ngadto ha gutiay nga pletehan nga balay diin an usa nga buotan nga babaye nagtrato ha akon sugad hin anak. Durante han adlaw, nagbibisikleta ako ha matapotapo nga mga kalsada, nga nagsasangyaw ha gudtiay nga mga bungto nga nagsarang ha peninsula. Basi makobrehan an hirayo nga mga lugar, panalagsa nga nahuron ako ha gudtiay nga mga hotel o ha mga pletehan nga balay. Hini nga paagi, nagbibisikleta ako hin ginatos ka kilometro ngan nagpahimulos hin damu nga mag-opay nga mga eksperyensya. Waray gud ako mabaraka hinduro ha akon pag-usahan ha pag-alagad, ngan samtang naieksperyensyahan ko an pag-ataman ni Jehova, nagin mas duok ako ha iya.

Pagpangalimbasog nga Malamposan an Pag-abat hin Pagin Diri-Kwalipikado

Han 1946, kinarawat ako hin surat nga nagdadapit ha akon ha nagbibiyahe nga buruhaton sugad nga surugoon ha kabugtoan (tinatawag nga paramangno han sirkito yana). Nag-uupod ini hin pagbisita ha pipira nga mga kongregasyon ha usa nga partikular nga sirkito. Kinakarawat ko nga nakurian gud ako ha mga responsabilidad hini nga toka. Usa ka adlaw hinbatian ko an usa nga bugto nga nasiring, “Diri maopay hinduro magpahayag hi Harold, kondi maopay hiya ha kanataran.” Ini nga komento nakadasig gud ha akon. Maaram gud ako han akon mga kakulangan ha pagyakan ngan pag-organisa, kondi natoo ako nga an pagsangyaw amo an nangunguna nga buruhaton han mga Kristiano.

Han 1947 may-ada daku gud nga kalipay mahitungod han pagbisita nira Bugto Nathan Knorr ngan Milton Henschel nga tikang ha sentro nga opisina han mga Saksi ni Jehova ha Brooklyn. Ini an siyahan han sugad nga pagbisita tikang han pagkanhi ni Bugto Rutherford han 1938. Dungan hini nga pagbisita, usa nga daku nga kombensyon an gindumara ha Sydney. Pariho han damu nga iba nga batan-on nga mga payunir, interesado ako ha igintanyag nga pagbansay ha mga misyonero ha kaaabrihi pa la nga Watchtower Bible School of Gilead ha South Lansing, New York, E.U.A. Damu ha amon nga tinambong an naghunahuna kon ginkinahanglan ba han eskwelahan an hitaas nga edukasyon sugad nga kwalipikasyon para ha pag-eskwela. Kondi, nagsaysay hi Bugto Knorr nga kon makabasa kami hin usa nga artikulo ha Watchtower nga magasin ngan makahinumdom han importante nga mga punto, posible nga maglampos kami ha Gilead.

Kahuna ko nga diri ako kwalipikado ha pag-eskwela tungod han akon limitado nga edukasyon. Nahipausa ako nga paglabay hin pipira ka bulan, gin-imbitar ako nga magpalista para ha pagbansay ha Gilead. Pagkatapos hito, ginkarawat ako sugad nga estudyante, ngan tinambong ako ha ika-16 nga klase, nga gindumara han 1950. Maopay gud ini nga eksperyensya nga nagpauswag han akon kompyansa. Pinaagi hito napamatud-an ko nga an edukasyon diri amo an nangunguna nga kinahanglanon para ha kalamposan. Lugod, an pagin maduruto ngan pagkamasinugtanon amo an pinakaimportante nga mga kinahanglanon. Gindasig kami han amon mga instruktor nga buhaton an amon gimaopayi. Samtang ginsusunod ko an ira sagdon, padayon nga nag-uswag ako ngan nasundan ko hin maopay an eskwelahan.

Tikang ha Mamara nga Kontinente Ngadto ha Makaruruyag nga Isla

Katapos han gradwasyon, ako ngan an duha pa nga bugto nga lalaki tikang ha Australia igintoka ngadto ha Ceylon (Sri Lanka na yana). Inabot kami ha kapital nga siyudad, nga Colombo, han Septyembre 1951. Mapaso ngan maalinsuob hito nga panahon, ngan napukaw an amon mga sentido ha saralakot nga bag-o nga mga kiritaon, mga tunog, ngan mga amyon. Paghaw-as namon ha barko, usa han mga misyonero nga nag-aalagad na hito nga nasud an tinapo ha akon ngan gintagan niya ako hin usa nga handbill nga nagpapasamwak han usa nga pahayag publiko ha sunod nga Domingo ha plasa han siyudad. Nahipausa gud ako nga an akon ngaran nakada hito—sugad nga an mamumulong! Mahahanduraw mo gud la an akon kulba. Kondi an mga tuig han akon pagpayunir ha Australia nagtutdo ha akon ha pagkarawat han bisan ano nga toka nga iginhatag ha akon. Salit pinaagi han bulig ni Jehova, malampuson nga nakagpahayag ako ha publiko. Upod han upat nga olitawo nga kabugtoan nga nakadto na ha urukyan han mga misyonero ha Colombo hito nga panahon, kami nga tulo nagtikang pag-aram han makuri nga Sinhala nga yinaknan ngan ha pakigbahin ha ministeryo ha kanataran. Nag-uusahan kami ha pagsangyaw ha kadak-an nga panahon, ngan nalipay kami nga an mga tawo hito nga lugar matinalahuron ngan maabiabihon. Waray pag-iha nagtikang magdamu an natambong ha mga katirok.

Samtang nalabay an panahon, nagtikang ako paghunahuna hin seryoso mahitungod han usa nga mahusay nga payunir, hi Sybil, nga akon nakilala han makasakay ko hiya ha barko han tikadto ako pagtambong ha Gilead School. Nagbibiyahe hiya basi tumambong ha internasyonal nga kombensyon ha New York. Ha urhi, nag-eskwela hiya ha ika-21 nga klase han Gilead ngan igintoka ha Hong Kong han 1953. Nagdesisyon ako pagsurat ha iya, ngan padayon nga nagsinuratay kami tubtob han 1955 han inupod ha akon hi Sybil ha Ceylon, diin iginkasal kami.

An amon siyahan nga toka sugad nga misyonero nga mag-asawa amo an ha Jaffna, usa nga siyudad ha hirayo nga norte han Sri Lanka. Ha kabutngaan han dekada han 1950, an mga samok ha politika nagtikang magbahin han mga komunidad nga Sinhala ngan Tamil, nga nagin hinungdan han armado nga away ha urhi nga mga dekada. Makalilipay gud an pagkita ha Sinhala ngan Tamil nga mga Saksi nga nagpapanalipod ha usa kag usa ha sulod hin mga bulan durante hiton makuri nga katuigan! Ito nga mga pagsari nagputli ngan nagparig-on han pagtoo han kabugtoan.

Pagsangyaw Ngan Pagtutdo ha Sri Lanka

An pagpahiuyon ha mga komunidad nga Hindu ngan Muslim nagkinahanglan hin pagpailob ngan pagkamapinadayunon. Bisan pa hito, nagtikang namon hisabtan an duha nga kultura ngan an ira makaruruyag nga mga kalidad. Tungod kay talagsahon la makita an mga langyawanon nga nagbibiyahe ha lokal nga mga bus, agsob nga nagkikinita an mga tawo ha amon nga nahipapausa. Nagdesisyon hi Sybil nga balosan hin daku nga hiyom adton nagkikinita. Makalilipay gud an pagkita hiton nahipapausa nga mga nawong nga nahiyom liwat!

Ha usa nga okasyon, ginpaundang kami ha usa nga barikada ha kalsada. Katapos kami pakianhan han gwardya kon diin kami tikang ngan kon tikain kami, nagin mas personal an iya mga pakiana.

“Hin-o ini nga babaye?”

“Akon asawa,” binaton ako.

“Pira na ka tuig kamo nga mag-asawa?”

“Walo.”

“May-ada ba kamo anak?”

“Waray.”

“Agidaw! Nagpakonsulta na ba kamo ha doktor?”

Ha tinikangan, nahipausa kami hinin natural la nga pagkamausisa, kondi paglabay han panahon ginhunahuna namon ito sugad nga kapahayagan han totoo nga personal nga interes ha iba han mga tawo hito nga lugar. Ha pagkamatuod, usa ito han ira pinakamakaruruyag nga mga kalidad. Kon an usa ka tawo matindog dida ha publiko nga lugar, diri la maiha may madaop na ngan may pagkabuotan nga magpapakiana kon makakabulig ba hiya ha bisan ano nga paagi.

Mga Pagbag-o Ngan mga Handumanan

Ha paglabay han mga tuig, nagpahimulos kami hin magkalainlain nga mga toka dugang pa ha amon pagmisyonero nga buruhaton ha Sri Lanka. Igintoka ako ha pag-alagad ha sirkito ngan distrito nga buruhaton ngan sugad nga membro han Komite han Sanga. Pag-abot han 1996, mga 75 anyos na ako. Nagkaada ako kalipay ha paghinumdom han sobra 45 ka tuig han pag-alagad sugad nga misyonero ha Sri Lanka. Ha siyahan nga katirok nga akon tinambongan ha Colombo, mga 20 ka tawo an nakadto. Ito nga kadamu nagsobra 3,500 na yana! Gintatagad namon ni Sybil an damu hini nga mga hinigugma sugad nga amon espirituwal nga mga anak ngan mga apo. Kondi, may-ada damu pa hinduro nga buruhaton nga ginkinahanglan ha bug-os nga nasud—buruhaton nga nagkikinahanglan han kusog ngan mga abilidad hadton mas bata pa ha amon. Tungod kay ginhunahuna namon ini, ginkarawat namon an imbitasyon tikang ha Nagmamando nga Lawas nga bumalik ha Australia. Tungod hini an kwalipikado nga mas bata nga mga mag-asawa nakasulod ha Sri Lanka sugad nga mga misyonero basi sumaliwan ha amon.

Otsenta-y-tres na ako yana, ngan malipayon kami ni Sybil nga may-ada pa gihapon kami igo nga kahimsog ha pagpadayon han amon pag-alagad sugad nga mga espesyal payunir ha akon gintikangan nga lugar ha Adelaide. An amon ministeryo nakabulig ha amon nga magpabilin nga alerto ha hunahuna ngan mapauyon-uyon. Nakabulig liwat ito ha amon nga makapahiuyon ha naiiba gud nga paagi han pagkinabuhi dinhi hini nga nasud.

Padayon nga gin-aataman ni Jehova an ngatanan namon nga materyal nga mga panginahanglan, ngan gintatagan kami han kabugtoan ha amon kongregasyon hin daku nga gugma ngan suporta. Diri pa la maiha nga kinarawat ako hin bag-o nga toka. Mag-aalagad ako sugad nga sekretaryo ha amon kongregasyon. Salit, naobserbahan ko nga samtang nangangalimbasog ako ha pag-alagad kan Jehova nga matinumanon, nagpapadayon an akon pagbansay. Ha paghinumdom han paglabay han panahon, pirme ako nahipapausa nga an usa nga simple, diri-seryoso nga bata tikang ha kamingawan makakakarawat hin maopay hinduro nga edukasyon—usa nga nagpapadayon ha bug-os nga kinabuhi.

[Retrato ha pahina 26]

Ha adlaw han amon kasal, 1955

[Retrato ha pahina 27]

Ha pag-alagad ha kanataran kaupod hi Rajan Kadirgamar, usa nga bugto ha Sri Lanka, han 1957

[Retrato ha pahina 28]

Upod hi Sybil yana