Sentido Komon—Kay Ano nga Diri Gud Komon?

“ANO ba iton iya problema? Maaram gud hiya nga diri niya ito angay buhaton,” siring han usa nga nakakita. Diri liwat makatoo an usa pa nga nakaobserba, ngan nagpipiling-piling nga nagpahirayo hiya nga nagngungurutob, “Kon may-ada hiya gutiay nga sentido komon, diri gud niya bubuhaton ito.” Nakabati ka na ba hin mga komento nga sugad hito? Kondi, ano ba an “sentido komon”?

An pulong nga “sentido” gintagan kahulogan sugad nga “husto nga kahibaro,” “pagsabot,” ngan “praktikal nga kinaadman o pagtirotimbang.” Nagpapasabot ito nga an usa ka tawo may-ada abilidad ha pagtirotimbang ngan pagdesisyon nga may kahibaro. An sentido komon matin-aw nga nagkikinahanglan nga gamiton naton an aton abilidad ha paghunahuna. Mas karuyag han damu nga mga tawo nga an iba an maghunahuna para ha ira. Ira tinutugotan an media, an ira kasangkayan, o an opinyon han kadam-an nga magdesisyon para ha ira.

Baga hin talagsahon gud ha kalibotan yana an sentido komon salit usa nga mabinantayon nga tawo an makausa nga nagsiring, ‘Ha pagkamatuod, an sentido komon diri gud komon.’ Paonan-o kita magkakaada sentido komon? Ano an mga kapulsanan hito?

Paonan-o Kita Magkakaada Hito?

Bisan kon nagkikinahanglan hin panahon, duro nga paghinunahuna, ngan nagpapadayon nga pangalimbasog an pagpatubo han abilidad ha paghimo hin maopay nga mga desisyon, nga amo an kalidad han sentido komon, mahimo gud kita magkaada hito. Tagda an tulo nga paagi nga makakabulig ha aton nga magkaada hin sentido komon.

Admi an Biblia, ngan sunda an sagdon hito. An Biblia, nga iginsurat ha pinakamaopay nga mga pulong ngan nagamit hin matin-aw nga pangatadongan, usa ka maopay hinduro nga bulig ha pagkaada kinaadman ngan maopay nga pagsabot. (Efeso 1:8) Pananglitan, sinasagdonan ni apostol Pablo an mga igkasi-Kristiano: “An ngatanan nga matuod, an ngatanan nga harangdon, an ngatanan nga matadong, an ngatanan nga putli, an ngatanan nga makaruruyag, an ngatanan nga may kadungganan; kon may-ada kusog, ngan kon may-ada pagdayeg, paghunahunaa niyo ini nga mga bagay.” (Filipos 4:8) Kon padayon nga sundon naton ini nga sagdon, magriresulta ito hin maopay nga pagdesisyon ngan makatadunganon nga panggawi.

Mahibaro tikang ha eksperyensya. Ha pagkaw-ing han sentido komon ha eksperyensya ha kinabuhi, usa nga Swiss nga parasiday an nagsiring: “An sentido komon . . . kinukompwesto han eksperyensya ngan abanse nga panlantaw.” Ha pagkamatuod, “an tapang natuod han tagsa-tagsa nga pulong; kondi an tawo nga mainalam-agamon nagtatan-aw hin maopay ha iya kakadtoan.” (Proberbios 14:15) An sentido komon mahimo makultibar pinaagi ha pag-obserba, pagbansay, ngan eksperyensya. Mahibabaro kita ha pagbuhat ha mas maopay nga paagi  ha paglabay han panahon. Kondi, an paghibaro tikang ha aton mga sayop nagkikinahanglan hin pagpaubos ngan kaaghop. An hambog, palabilabihon, ngan matig-a-an-ulo nga disposisyon han mga tawo durante hinin kataposan nga mga adlaw diri nagpapakita hin sentido komon.—2 Timoteo 3:1-5.

Magin maaramon ha pagpili hin mga kaupod. Ha paggamit han kinaadman ngan sentido komon, nabubuligan liwat kita o napupugngan han aton mga kaupod. An Proberbios 13:20 nasiring: “Lakat kaupod han mga tawo nga makinaadmananon, ngan ikaw makikinaadmananon; kondi an kaupod-upod han mga lurong mag-aantos tungod hini.” Diri naton kinahanglan karawaton an panhunahuna o mga ideya hadton nagtatalapas ha Dios ngan nagbabalewaray han iya Pulong. An Proberbios 17:12 nasiring: “Maopay pa pasugaton hin tawo an oso nga ginkawatan han iya mga nati; kay han usa nga lurong ha iya kalurongan.”

Ano an Kapulsanan?

Mapulsanon an pagkultibar han sentido komon. Ginhihimo hito an kinabuhi nga magin mas makapainteres ngan makakabulig ito ha aton nga diri karagan an panahon. An sentido komon mahimo pa ngani makaiban han pag-abat hin kapakyasan nga agsob nga resulta han pagbuhat hin mga butang nga diri naghuhunahuna anay. Mas ginpapakuri hadton waray maopay nga pagtirotimbang an ira kinabuhi. “An kabudlay han mga lurong nakakaguol han tagsa-tagsa ha ira,” siring han Biblia. (Eklesiastes 10:15) An sugad nga mga indibiduwal bangin magpadayon ha pagtrinabaho ngan makapoy hinduro; kondi, haros waray hira nahihimo nga tinuod nga mapulsanon.

An Biblia nagtatagana hin damu nga praktikal nga sagdon mahitungod ha kalimpyo, komunikasyon, pagkamaduruto, pag-ilob han kakablas, ngan damu iba pa nga mga bahin han kinabuhi. Minilyon an makakapamatuod nga an ira kalamposan o kapakyasan ha kinabuhi nadepende ha kon mationan-o kabug-os an ira pag-aplikar han mga prinsipyo ha Biblia, nga nakabulig ha ira nga magpakita hin kinaadman.

An sentido komon nabulig ha aton nga magbuhat hin labaw pa kay han basta pagsunod la ha usa ka grupo hin detalyado nga mga instruksyon o mga surundon. Nabulig ito ha aton nga tumanon an aton mga responsabilidad. Kondi, an sentido komon diri kasaliwan ha pagkuha hin kahibaro. “An tawo nga makinaadmananon makabati, ngan magdugang ha hibaro,” siring han Proberbios 1:5. Kinahanglan liwat kita mahibaro ha pag-analisar han impormasyon nga aton natitirok, naghihimo hin husto nga mga konklusyon basado hito. Nabulig ini ha aton nga ‘maglakat ha kinaadman.’—Proberbios 28:26.

An kaligdong duok nga may kalabotan ha sentido komon. Bisan kon bangin karuyag naton magpas-an hin damu nga mga responsabilidad, kinahanglan gamiton naton an maopay nga pagtirotimbang ngan diri buhaton an labaw kay han maaakos han aton kusog. Oo, hi apostol Pablo nasiring ha aton nga magkaada “damu [nga] binubuhat ha buruhaton han Ginoo.” ( Korinto 15:58, NW) Kondi, ini nga sagdon kinahanglan nga timbangan han prinsipyo nga aada ha Eklesiastes 9:4: “An buhi nga ayam maoroopay kay han patay nga leon.” An husto nga pag-ataman ha aton kahimsog samtang nag-aalagad kita kan Jehova mahimo magtugot ha aton nga mabuhi hin mas hilawig ngan magpadayon nga aktibo. An sentido komon makakabulig ha aton nga makaagi hin makatadunganon nga pagin timbang nga nagtutugot ha aton nga mahimo an kinahanglanon nga mga butang nga diri nawawara an aton kalipay. Oo, an sentido komon nagdadara hin damu nga mga kapulsanan.

[Retrato ha pahina 14]

Damu hinduro nga maopay nga sagdon an mabibilngan ha Biblia

[Retrato ha pahina 15]

An sentido komon mahimo makuha pinaagi ha pag-obserba, pagbansay, ngan eksperyensya