An Imo ba Konsensya Nabansay hin Maopay?

NAKASIRING ka na ba, “Ha akon kasingkasing, maaram ako nga diri ito husto,” o, “Diri ko mahihimo an imo ginpapabuhat ha akon. Ha akon sulod, may-ada nagsisiring nga sayop ito”? Ito an “tingog” han imo konsensya, iton personal nga pagkilala, o pag-abat, han husto ngan sayop, nga naghahatag hin katadongan o nag-aakusar ha usa ka tawo. Oo, natawo kita nga may-ada konsensya.

Bisan ha pagin bulag han tawo ha Dios, may-ada pa gihapon hiya kabug-osan nga abilidad ha pagkilala han husto ngan sayop. Tungod ini kay ginhimo hiya ha dagway han Dios, salit ha usa ka punto, naipapakita niya an mga kalidad han Dios nga kinaadman ngan katadongan. (Genesis 1:26, 27) May kalabotan hini, hi apostol Pablo nagsurat ilarom han paggiya han Dios: “Kon an mga Hentil, nga waray kasugoanan, nagbubuhat tungod ha kinaiya, ha mga butang han kasugoanan, ini hira nga waray kasugoanan, mga kasugoanan hira ha ira mga kalugaringon; ngan mga nagpahayag hira ha buhat han kasugoanan nga nanhisurat ha ira mga kasingkasing, ngan an ira mga konsensya nagtitestigo ngan an ira mga hunahuna nagsinumbongay ngan nagbinaribaray ha usa kag usa.” a—Roma 2:14, 15.

Inin moral nga kinaiya, nga napanunod tikang ha siyahan nga tawo nga hi Adan, nagios sugad nga “kasugoanan,” o surundon han paggawi, ha mga tawo ha ngatanan nga mga rasa ngan nasyonalidad. Ito an abilidad ha pag-usisa han aton kalugaringon ngan paghimo hin mga paghukom mahitungod ha aton. (Roma 9:1) Iginpakita dayon nira Adan ngan Eva ini nga abilidad han gintalapas nira an balaud han Dios—nagtago hira. (Genesis 3:7, 8) Usa pa nga ehemplo ha kon paonan-o nagios an konsensya amo an reaksyon ni David han nasantop niya nga nakasala hiya tungod han iya pagsensus. An Biblia nasiring nga “an kan David kasingkasing hinampak ha iya.”—2 Samuel 24:1-10.

An abilidad ha pag-usisa han aton naglabay ngan paghukom han aton moral nga panggawi makakaaghat ha aton nga buhaton an importante nga pitad han pagbasol nga kinakarawat han Dios. Hi David nagsurat: “Han nagmimingaw ako, an akon mga tul-an nagkakadadaan, tungod han akon paghinaroy ha bug-os nga adlaw. Iginpapahayag ko an akon sala ngadto ha imo, ngan an akon karat-an waray ko pagtagoa: siniring ako: ig-aasoy ko an akon mga pagsupak kan Jehova; ngan ikaw nagpasaylo han akon mga sala.” (Salmo 32:3, 5) Kon sugad, an nagios nga konsensya mahimo magpagios ha salaan nga bumalik ha Dios, binubuligan hiya nga kilalahon an panginahanglan ha pagkaada han kapasayloan han Dios ngan ha pagsunod han Iya mga paagi.—Salmo 51:1-4, 9, 13-15.

An konsensya nagtatagana liwat hin mga pahamangno o naghahatag hin giya kon kinahanglan naton magpili o magdesisyon may kalabotan ha moral. Ini an bahin han konsensya nga bangin nakabulig kan Jose nga abanse nga makasantop nga an pag-adulteryo sayop ngan maraot—usa nga sala ha Dios. Ha urhi, an espisipiko nga balaud kontra ha pag-adulteryo igin-upod ha Napulo nga  Sugo nga iginhatag ha Israel. (Genesis 39:1-9; Eksodo 20:14) Matin-aw, mas makakapahimulos gud kita kon an aton konsensya nabansay ha paggiya ha aton imbes nga ha paghukom la ha aton. An imo ba konsensya nagios hito nga paagi?

Kon Paonan-o Naton Mababansay an Konsensya ha Paghimo hin Husto nga mga Desisyon

Bisan kon nakapanunod kita hin konsensya, makasurubo nga ito nga regalo depektoso. Bisan kon hingpit an tinikangan han katawohan, “an ngatanan nagpakasala, ngan nawad-an [han] himaya han Dios.” (Roma 3:23) Tungod kay namantsahan kita han sala ngan pagkadiri-hingpit, an aton konsensya mahimo madaot ngan bangin diri na bug-os nga gumios uyon ha mga paagi nga gintuyo ni Jehova ha tinikangan. (Roma 7:18-23) Dugang pa, an mga butang ha palibot mahimo makaapekto ha aton konsensya. Mahimo ito maimpluwensyahan han aton gindak-an o han mga kustomre, mga gintotoohan, ngan mga kahimtang ha aton lugar. Sigurado nga an habubo nga moralidad ngan an nagtitikaraot nga mga suruklan han kalibotan diri mahimo magin suruklan han maopay nga konsensya.

Salit, an usa nga Kristiano kinahanglan magkaada han dugang nga bulig han marig-on ngan matadong nga mga suruklan nga aada ha Pulong han Dios, an Biblia. Makakaggiya ini ha aton konsensya ha pagturutimbang han mga butang ha husto nga paagi ngan ha pagtadong hito. (2 Timoteo 3:16) Kon an aton konsensya natutdoan uyon ha mga suruklan han Dios, makakabulig ito ha aton nga likyan an mga buhat nga makakadaot ha aton ha moral, tungod hito nabubuligan kita nga ‘makilala an maopay ngan maraot.’ (Hebreo 5:14) Kon waray han mga suruklan han Dios, bangin diri kita pahamangnoan han aton konsensya kon nahingangadto kita ha nakakadaot nga pagkinabuhi. “May-ada dalan nga daw matadong ha usa ka tawo,” siring han Biblia, “kondi an kataposan hini amo an mga dalan ha kamatayon.”—Proberbios 16:25; 17:20.

Ha pipira nga mga bahin han kinabuhi, an Pulong han Dios naghahatag hin matin-aw nga mga giya ngan mga instruksyon, ngan magpapahimulos kita kon sundon naton ito. Ha luyo nga bahin, damu an mga kahimtang nga may kalabotan hito an waray espisipiko nga mga instruksyon ha Biblia. Mahimo ini mag-upod han mga pagpili hin trabaho, mga butang may kalabotan ha kahimsog, kaliawan, pamado ngan pag-ayos, ngan iba pa nga mga bahin. Diri masayon an paghibaro kon ano an bubuhaton ha tagsa nga kahimtang ngan paghimo han husto nga desisyon. Tungod hito sadang kita magkaada han disposisyon ni David, nga nagsiring: “Igtutdo ha akon an imo mga agianan, O Jehova; tutdui ako han imo mga dalan. Mandoi ako ha imo kamatuoran, ngan ako tutdui; kay ikaw an Dios han akon kaluwasan.” (Salmo 25:4, 5) Kon mas nasasabtan naton an mga panhunahuna ngan mga paagi han Dios, mas mauusisa naton an aton mga kahimtang ha husto nga paagi ngan makakadesisyon kita nga may limpyo nga konsensya.

 Salit, kon may-ada kita problema o kinahanglan magdesisyon, sadang anay naton pamalandungon an mga prinsipyo ha Biblia nga bangin aplikado. An pipira hini bangin: pagtahod ha pagkaulo (Kolosas 3:18, 20); pagin tangkod ha ngatanan nga mga butang (Hebreo 13:18); kangalas ha maraot (Salmo 97:10); pagin mamurayawon (Roma 14:19); pagin masinugtanon ha mga awtoridad (Mateo 22:21; Roma 13:1-7); esklusibo nga debosyon ha Dios (Mateo 4:10); pagin diri bahin han kalibotan (Juan 17:14); paglikay ha maraot nga mga kaupod (1 Korinto 15:33); pagin maligdong ha pamado ngan pag-ayos (1 Timoteo 2:9, 10); ngan diri paghatag hin hinungdan nga makapakdol ha iba (Filipos 1:10). Hito nga paagi, an pagkilala han angayan nga prinsipyo ha Biblia makakaparig-on han aton konsensya ngan makakabulig ha aton ha paghimo han husto nga desisyon.

Pamati ha Imo Konsensya

Basi mabuligan kita han aton konsensya, kinahanglan pamatian naton ito. Magpapahimulos la kita ha aton nabansay-ha-Biblia nga konsensya kon nagios dayon kita ha mga pahinumdom hito. Maipapariho naton an nabansay nga konsensya ha nagpapahamangno nga mga sugâ ha dashboard han awto. Pananglitan, sumiga an usa nga sugâ nga nagpapahamangno ha aton nga kulang na an asyete. Ano an mahitatabo kon diri naton tagdon dayon ito ngan padayon la nga magmaneho? Maguguba gud an makina. Ha pariho nga paagi, an aton konsensya, o surusulod nga tingog, makakapahamangno ha aton nga sayop an usa nga buhat. Ha pagtanding han aton Kasuratanhon nga mga suruklan ngan mga prinsipyo ha panggawi nga ginbubuhat o ginpapamurubuot, naghahatag ito hin pahamangno, sugad han sugâ ha dash board. An pagpamati ha pahamangno mabulig ha aton diri la kay ha paglikay han maraot nga mga resulta han sayop nga buhat kondi ha pagtipig liwat ha aton konsensya nga padayon nga gumios ha husto nga paagi.

Ano an mahitatabo kon pilion naton nga balewarayon an pahamangno? Hinay-hinay nga mawawara an pag-abat han aton konsensya. An epekto han padayon nga pagbalewaray o pagpugong han konsensya maipapariho ha pagtimri ha panit pinaagi hin binaga nga puthaw. Tungod kay waray na mga kataposan han mga ugat, an ulat nawad-an na hin pag-abat. (1 Timoteo 4:2) An sugad nga konsensya diri na nagkukondenar ha aton kon nakakasala kita, ngan diri liwat ito nagpapahamangno basi mapugngan an pag-utro han sala. An sugad hin may ulat nga konsensya nagbabalewaray han mga suruklan han Biblia ha husto ngan sayop ngan salit usa ito nga maraot nga konsensya. Nahugawan na ito nga konsensya, ngan an nagtatag-iya hito “nawarayan na han ngatanan nga pag-abat ha moral” ngan binulag na ha Dios. (Efeso 4:17-19, NW; Tito 1:15) Makasurubo gud ito nga resulta!

‘Magkaada Maopay nga Konsensya’

Ginkikinahanglan an padayon nga pangalimbasog basi makagtipig hin maopay nga konsensya. Hi apostol Pablo nagsiring: “Naniniguro ako ha paghupot gihapon han usa nga konsensya, nga waray isusumbong ha Dios, ngan ha mga tawo.” (Buhat  24:16) Sugad nga Kristiano, padayon nga gin-usisa ngan gintadong ni Pablo an iya pagkinabuhi basi masiguro nga waray hiya nahihimo nga sala ha Dios. Maaram hi Pablo nga ha kaurhian, an Dios an maghuhukom kon husto o sayop an aton ginbubuhat. (Roma 14:10-12; 1 Korinto 4:4) Hi Pablo nagsiring: “An ngatanan nga mga butang mga hubo ngan pinamuksan ha atubangan ha iya mga mata, nga tungod ha iya kita may buruhaton [‘baratunon,’ NW].”—Hebreo 4:13.

Hi Pablo nag-unabi liwat han diri pakasala ha mga tawo. An usa nga angayan nga ehemplo amo an iya sagdon ha mga Kristiano ha Korinto may kalabotan ha “pangaon ha mga bagay nga iginhalad ha mga diosdios.” An iya punto amo nga bisan kon an usa nga buhat bangin diri kwestyonable sumala ha Pulong han Dios, importante an pagtagad ha konsensya han iba. An kapakyas ha pagbuhat hin sugad mahimo makadaot ha espirituwal o ‘makawara han aton kabugtoan nga tungod ha ira namatay hi Kristo.’ Mahimo liwat naton madaot an aton personal nga relasyon ha Dios.—1 Korinto 8:4, 11-13; 10:23, 24.

Salit, magpadayon ha pagbansay han imo konsensya ngan ha pagtipig hin maopay nga konsensya. Kon naghihimo ka hin mga desisyon, pamilnga an giya han Dios. (Jakobo 1:5) Admi an Pulong han Dios, ngan tuguti an mga prinsipyo hito ha pagmolde han imo hunahuna ngan kasingkasing. (Proberbios 2:3-5) Kon nabangon an seryoso nga mga isyu, makiistorya ha hamtong nga mga Kristiano basi masiguro nga husto an imo pagsabot ha nahidadabi nga mga prinsipyo ha Biblia. (Proberbios 12:15; Roma 14:1; Galasia 6:5) Tagda kon paonan-o an imo desisyon makakaapekto ha imo konsensya, kon paonan-o ito makakaapekto ha iba ngan, labaw ha ngatanan, kon paonan-o ito makakaapekto ha imo relasyon kan Jehova.—1 Timoteo 1:5, 18, 19.

An aton konsensya urusahon gud nga regalo tikang ha aton mahigugmaon nga langitnon nga Amay, hi Jehova nga Dios. Pinaagi ha paggamit hito uyon ha kaburut-on han Naghatag hito, magigin mas duok kita ha aton Maglalarang. Samtang nangangalimbasog kita nga ‘magkaada maopay nga konsensya’ ha ngatanan nga aton binubuhat, mas matin-aw nga ipinapakita naton nga ginhimo kita ha dagway han Dios.—1 Pedro 3:16; Kolosas 3:10.

[Footnote]

[Retrato ha pahina 13]

An imo ba konsensya nabansay ha paggiya ha imo imbes nga ha paghukom la ha imo?

[Retrato ha pahina 14]

An aton paghibaro ngan pag-aplikar han mga prinsipyo ha Biblia nagriresulta ha binansay hin maopay nga konsensya

[Mga Retrato ha pahina 15]

Ayaw balewaraya an mga pahamangno han imo konsensya