Armagedon—Makalilipay nga Tinikangan

AN PULONG nga “Armagedon” tikang ha Hebreo nga termino nga “Har–Magedon,” o “Bukid han Megido.” Mababasa ito ha Pahayag 16:16 (NW), nga nasiring: “Ira gintirok hira ha lugar nga tinatawag ha Hebreo nga Har–​Magedon.” Hin-o an titirukon ha Armagedon, ngan kay ano? Duha la ka bersikulo antes hito, ha Pahayag 16:14, aton mababasa: “[An] mga hadi ha bug-os nga kalibotan” titirukon “ngadto ha pakipag-away han daku nga adlaw han Dios, nga Makagarahum.” Sugad han ginlalaoman, nagbabangon ito hin dugang nga makapainteres nga mga pakiana. Diin mag-aaway ini nga “mga hadi”? Ano nga isyu an ira pag-aawayan, ngan kan kanay hira makikig-away? Magamit ba hira hin mga armas para ha pamatay hin damu hinduro nga mga tawo, sugad han gintotoohan han damu? May-ada ba maluluwas ha Armagedon? An Biblia an aton pababatunon.

An pag-unabi ba ha “Bukid han Megido” nangangahulogan nga an Armagedon hihimoon ha usa nga espisipiko nga bukid ha Butnga Sinirangan? Diri. Siyahan, waray gud sugad hito nga bukid—ha lugar han kadaan nga Megido, may-ada la bungtod nga mga 70 piye an kahitaas ha sapit nga walog nga kapatagan. Dugang pa, an lugar ha palibot han Megido gutiay hinduro para ha ngatanan nga “mga kahadian ha tuna, ngan [ha] ira mga kasundalohan.” (Pahayag 19:19) Kondi, an Megido an lugar han pipira han pinakamabangis ngan pinakamakatirigamnan nga mga girra ha kasaysayan han Butnga Sinirangan. Tungod hito, an ngaran nga Armagedon nagsisimbolo hin makatirigamnan nga away, nga usa gud la an magdadaog.—Kitaa an kahon nga “Megido—Angayan nga Simbolo,” ha pahina 5.

An Armagedon diri simple la nga away han mga nasud ha tuna, tungod kay an Pahayag 16:14 nasiring nga an “mga hadi ha bug-os nga kalibotan” magigin organisado sugad nga usa nga nakontra nga grupo ha ‘away han daku nga adlaw han Dios nga Makagarahum.’ Ha giniyahan nga tagna ni Jeremias, hiya nagsiring nga “an mga pamamatayon ni Jehova” magsasarang “tikang ha usa nga kataposan han tuna . . . ngadto ha luyo nga kataposan han tuna.” (Jeremias 25:33) Salit, an Armagedon diri away hin mga tawo nga aada la ha usa nga partikular nga lokasyon ha Butnga Sinirangan. Girra ito ni Jehova, ngan ha bug-os nga kalibotan ito.

Kondi, tigamni nga ha Pahayag 16:16, an Armagedon tinatawag nga usa nga “lugar.” Ha Biblia, an “lugar” mahimo magpasabot hin usa nga kahimtang o sitwasyon—dinhi, an bug-os nga kalibotan magkakaurosa ha pagkontra kan Jehova. (Pahayag 12:6, 14) Ha Armagedon an ngatanan nga nasud ha tuna mag-aalyansa kontra ha “mga kasundalohan nga aada ha langit” ilarom han militar nga awtoridad han “Hadi han mga Hadi, ngan Ginoo han mga Ginoo,” nga hi Jesu-Kristo.—Pahayag 19:14, 16.

Kumusta man an ideya nga an Armagedon magigin usa nga makamaratay nga kalamidad diin gagamiton an mga armas ha pamatay hin damu hinduro nga mga tawo o pagbunggo ha usa nga butang ha langit? Tutugotan ba han mahigugmaon nga Dios an sugad nga makangingirhat nga kataposan han mga tawo ngan han ira urukyan, an tuna? Diri. Hiya espisipiko nga nasiring nga waray niya himoa an tuna ha waray kapulsanan kondi “naghitsura hini ha pagkaurukyan.” (Isaias 45:18; Salmo 96:10) Ha Armagedon, diri bubungkagon ni Jehova an aton tuna pinaagi hin sunog. Lugod, iya ‘hihibangon an mga naghihibang han tuna.’—Pahayag 11:18.

Armagedon—San-o?

Ha paglabay han mga siglo, an usa nga importante nga pakiana nga nakakaaghat hin waray kataposan nga espekulasyon amo an, San-o maabot an Armagedon? An pag-usisa han libro han Pahayag nga ginagamit an impormasyon tikang ha iba nga mga bahin han Biblia makakabulig ha aton nga hibaroan  an panahon han pag-abot hinin importante hinduro nga girra. Iginkakaw-ing han Pahayag 16:15 an Armagedon ha pag-abot ni Jesus sugad hin kawatan. Iton nag-iilustrar nga mga pulong ginamit liwat ni Jesus ha paghulagway han iya pag-abot ha paghukom hini nga sistema han mga butang.—Mateo 24:43, 44; 1 Tesalonika 5:2.

Sugad han ipinapakita han katumanan han mga tagna ha Biblia, tikang han 1914 nagkikinabuhi na kita ha kataposan nga mga adlaw hini nga sistema han mga butang. a An magtitigaman han ultimo nga bahin han kataposan nga mga adlaw amo an peryodo nga gintawag ni Jesus nga an “daku nga kagol-anan.” Waray isiring han Biblia kon mationan-o kahilawig ito nga peryodo, kondi an mga kalamidad nga resulta hito amo an girarauti nga maieksperyensyahan han kalibotan. Ito nga daku nga kagol-anan maabot ha pungkay ha Armagedon.—Mateo 24:21, 29.

Tungod kay an Armagedon amo an ‘away han daku nga adlaw han Dios nga Makagarahum,’ waray mahihimo an mga tawo basi langanon ito. Hi Jehova nag-eskedyol hin “panahon nga itinanda” ha pagtikang hito nga girra. ‘Diri ito malalangan.’—Habakuk 2:3.

An Dios han Katadongan Makikig-away hin Girra nga May Hustisya

Kondi, kay ano nga makikig-away an Dios hin girra ha bug-os nga kalibotan? An Armagedon nakakaw-ing gud ha usa han iya nangunguna nga  mga kalidad, an hustisya. An Biblia nagpapahayag: “Hi Jehova nahigugma [han] katadongan,” o hustisya. (Salmo 37:28) Nakikita niya an ngatanan nga mga buhat han kawaray hustisya durante han kasaysayan han tawo. Matin-aw nga nag-aaghat ini han iya matadong nga kasina. Tungod hito, iya gintagan hin awtoridad an iya Anak nga makig-away hin girra nga may hustisya basi bungkagon inin bug-os nga maraot nga sistema.

Hi Jehova la an may katakos ha pakig-away hin girra nga may hustisya gud ngan magpupuntirya la hadton takos hin kabungkagan nga durante hito titipigan nga buhi an matadong-an-kasingkasing nga mga indibiduwal, hain man hira ha tuna. (Mateo 24:40, 41; Pahayag 7:9, 10, 13, 14) Ngan hiya la an may-ada katungod ha pagpadapat han iya pagkasoberano ha bug-os nga tuna, tungod kay hiya an naglarang hito.—Pahayag 4:11.

Ano nga mga pwersa an gagamiton ni Jehova kontra ha iya mga kaaway? Diri gud kita maaram. An aton la hinbabaroan amo nga may-ada hiya paagi ha pagbungkag hin bug-os han magraot nga mga nasud. (Job 38:22, 23; Sepania 1:15-18) Kondi, an mga magsiringba han Dios ha tuna diri makikigbahin ha away. An bisyon ha Pahayag kapitulo 19 nagpapakita nga an langitnon nga kasundalohan la an mabulig kan Jesu-Kristo ha pakig-away. Waray maapi nga Kristiano nga mga surugoon ni Jehova dinhi ha tuna.—2 Kronikas 20:15, 17.

An Dios han Kinaadman Naghahatag hin Damu nga Pahamangno

Kumusta man an mga maluluwas? Oo, waray usa nga kinahanglan mamatay ha Armagedon. Hi apostol Pedro nagsiring: “An Ginoo . . . diri buot nga may-ada mawara, kondi nga an ngatanan magbasol.” (2 Pedro 3:9) Ngan hi apostol Pablo nagsiring nga kaburut-on han Dios “nga an ngatanan nga mga tawo maluwas, ngan nga makadangat ha pagkilala han kamatuoran.”—1 Timoteo 2:4.

Basi matuman ito, maaramon nga ginsisiguro ni Jehova nga an “maopay nga sumat han ginhadian” maipasamwak ha bisan diin, ha ginatos nga yinaknan. An mga tawo ha bisan diin tinatagan han higayon nga makatalwas ngan maluwas. (Mateo 24:14; Salmo 37:34; Filipos 2:12) Adton nakarawat han maopay nga sumat mahimo makatalwas ha Armagedon ngan mabuhi ha waray kataposan ha kahingpitan ha paraiso nga tuna. (Esekiel 18:23, 32; Sepania 2:3; Roma 10:13) Diri ba ini an lalaoman han usa tikang ha Dios nga amo an gugma?—1 Juan 4:8.

Mahimo ba Makig-away an Dios han Gugma?

Kondi, damu an nahipapausa kon kay ano nga an Dios nga amo an personipikasyon mismo han gugma magpapadapat hin kamatayon ngan kabungkagan ha kadam-an han katawohan. An kahimtang maipapariho ha usa nga balay nga ginpipeste hin mga insekto. Diri ka ba mauyon nga sadang panalipdan han matinagaron nga tag-iya hin balay an kahimsog ngan kaopayan han iya pamilya pinaagi ha pagpoo han mga insekto?

Ha pariho nga paagi, tungod han hilarom nga gugma ni Jehova ha katawohan nga kinahanglan ipakig-away an girra han Armagedon. An katuyoan han Dios amo an paghimo han tuna nga paraiso ngan pagpahitaas han kahimtang han katawohan ha kahingpitan ngan kamurayawan, nga “waray bisan hin-o nga maghahadlok ha ira.” (Mika 4:3, 4; Pahayag 21:4) Ano, kon sugad, an kinahanglan buhaton ngada hadton nagtatarhog han kamurayawan ngan kasigurohan han ira mga igkasi-tawo? Kinahanglan poohon han Dios an mga tawo nga sugad hin nagpipeste nga mga insekto—an diri na magbabag-o nga mga magraot—para ha kaopayan han mga magtadong.—2 Tesalonika 1:8, 9; Pahayag 21:8.

An hinungdan han kadam-an nga araway ngan pagpaagay hin dugo yana amo an diri-hingpit nga pagmando han tawo ngan an hakugnon nga pangalimbasog para ha kaopayan han mga nasud. (Eklesiastes 8:9) Ha pangalimbasog han mga gobyerno han tawo nga pahaluagon an ira ginsasakopan, ira bug-os nga ginbabalewaray an naestablisar na nga Ginhadian han Dios. Waray pangirilal-an nga ira itutubyan an ira pagkasoberano ha Dios ngan kan Kristo. (Salmo 2:1-9) Salit, kinahanglan kuhaon an sugad nga mga gobyerno basi maiandam an dalan para ha matadong nga pagmando han Ginhadian ni Jehova ha pagdumara ni Kristo. (Daniel 2:44) An Armagedon kinahanglan ipakig-away basi permanente nga masulbad an isyu mahitungod ha kon hin-o an may katungod ha pagmando hini nga planeta ngan ha mga tawo.

An aktibo nga panhilabot hi Jehova ha Armagedon magigin para ha kaopayan han katawohan. Ha atubangan han nagtitikaraot nga mga kahimtang  ha kalibotan, an hingpit nga pagmando han Dios la an bug-os nga magtatagbaw han mga panginahanglan han katawohan. Pinaagi la han iya Ginhadian nga magkakaada totoo nga kamurayawan ngan kauswagan. Ano an magigin kahimtang ha kalibotan kon an Dios diri manhilabot ha kadayonan? Diri ba an kapungot, kamadarahog, ngan mga girra magpapadayon ha pagdaot ha mga tawo sugad han ginhimo na hito ha bug-os nga mga siglo han tawhanon nga pagmando? Ha pagkamatuod, an girra han Armagedon amo an usa han gimaopayi nga mahitatabo ha aton!—Lukas 18:7, 8; 2 Pedro 3:13.

An Girra nga Magtatapos han Ngatanan nga mga Girra

Pahinanaboon han Armagedon an usa nga butang nga waray pa gud mahimo han bisan ano nga girra—an pagtapos han ngatanan nga mga girra. Hin-o an diri naghahandom han adlaw diin an girra magigin butang na la han naglabay? Kondi, napakyas an ngatanan nga mga pangalimbasog han tawo ha pagtapos han girra. An sugad nga pauro-utro nga kapakyasan han mga pangalimbasog han tawo ha pagtapos han girra nagpapabug-at la han kamatuoran han mga pulong ni Jeremias: “O Jehova, maaram ako nga an paagi han tawo diri aada ha iya ngahaw, diri aada ha tawo nga naglalakat an pagmando han iya mga pitad.” (Jeremias 10:23) May kalabotan ha pagbubuhaton ni Jehova, an Biblia nagsasaad: ‘Iya pauukyon an mga away tubtob ha kataposan han tuna; iya babarion an pana, ngan uutdon niya an bangkaw: susunugon niya an mga karomata ha kalayo.’—Salmo 46:8, 9.

Kon gagamiton han mga nasud ha tidaraon an ira makamaratay nga mga hinganiban ha usa kag usa ngan mananarhog ha pagbungkag han palibot, magios an Naghimo han tuna—ha Armagedon nga ginhihisgotan ha Biblia! (Pahayag 11:18) Salit, pahinanaboon hini nga girra an mga butang nga mahimo la handumon han mga mahadlukon ha Dios ha bug-os nga kasaysayan. Magbibindikar ito han may-katungod nga pagmando han Tag-iya han tuna, hi Jehova nga Dios, ha ngatanan niya nga mga linarang.

Salit, an Armagedon diri kinahanglan kahadlokan han mga tawo nga nahigugma han katadongan. Lugod, nagtatagana ito hin hinungdan nga maglaom. Lilimpyuhon han girra han Armagedon an tuna tikang ha ngatanan nga panlimbong ngan karaotan ngan aabrihan an dalan para han matadong nga bag-o nga sistema han mga butang ilarom han pagmando han Mesianiko nga Ginhadian han Dios. (Isaias 11:4, 5) Imbes han pagin makaharadlok ngan makabungkag nga kataposan, an Armagedon magtitigaman hin makalilipay nga tinikangan para ha mga magtadong, nga mabubuhi ha waray kataposan ha paraiso nga tuna.—Salmo 37:29.

[Mga footnote]

[Kahon/Retrato ha pahina 5]

MEGIDO—ANGAYAN NGA SIMBOLO

An kadaan nga Megido nahimumutang ha maopay nga lokasyon, diin mahimo makita an weste nga bahin han mabungahon nga Walog Jesreel, ha norte nga Israel. Nagkontrol ito han mga ruta han internasyonal nga pagnegosyo ngan militar nga naagi didto. Tungod hito, an Megido nagin lugar han makatirigamnan nga mga girra. Ha iya libro nga Cities of the Biblical World—Megiddo, hi Propesor Graham Davies nagsurat: “An syudad han Megido . . . masayon madangat han mga negosyante ngan mga dayo nga tikang ha ngatanan nga mga direksyon; kondi ha pariho nga panahon, kon may igo nga gahum, mahimo hito makontrol an pagsulod pinaagi hini nga mga ruta ngan tungod hito madudumara an negosyo ngan girra. Salit diri urusahon nga an syudad . . . usa nga premyo nga agsob gin-aawayan ngan kon nakukuha, gindidepensahan gud ito.”

An hilawig nga kasaysayan han Megido nagtikang han ikaduha nga milenyo A.K.P. han ginpirde didto han magmarando han Ehipto nga hi Thutmose III an Kanaanhon nga mga magmarando. Nagpadayon ito ha paglabay han mga siglo tubtob han 1918 han an taga-Britanya nga hi Heneral Edmund Allenby nagpadapat hin mapait nga kapirdihan ha kasundalohan nga Turko. Ha Megido ginbuligan han Dios hi Hukom Barak nga magkaada daku nga kadaogan kontra ha Kanaanhon nga hi Hadi Jabin. (Hukom 4:12-24; 5:19, 20) Ha hirani hito nga lugar, makatirigamnan nga ginpirde ni Hukom Gideon an mga Midianitanhon. (Hukom 7:1-22) Didto liwat ginpatay an mga hadi nga hira Ahasia ngan Josia.—2 Hadi 9:27; 23:29, 30.

Kon sugad, angayan an pagkaw-ing han Armagedon hito nga lugar, tungod kay ito an lugar han damu nga makatirigamnan nga mga girra. Angayan nga simbolo ito han bug-os nga kadaogan han Dios ha ngatanan nga mga nakontra.

[Ginkuhaan han Retrato]

Pictorial Archive (Near Eastern History) Est.

[Mga Retrato ha pahina 7]

Ha bug-os nga kalibotan, an mga tawo ginpapahamangnoan ngan gintatagan han higayon nga makatalwas ha Armagedon

[Retrato ha pahina 7]

An Armagedon magtitigaman hin makalilipay nga tinikangan