Maisugon nga Pangalimbasog ha Pag-aghat nga Basahon an Biblia

Hiya namatay ha mahagkot hinduro nga kapatagan han este nga Siberia, ginpakaraot ngan ginpakaalohan. May pipira nga nahinunumdom nga usa hiya han nanguna ha pagpauswag han espirituwalidad han iya mga igkasi-Griego. Ini nga ginbalewaray nga tawo amo hi Seraphim. An iya maisugon nga pangalimbasog ha pag-aghat nga basahon an Biblia usa nga hinungdan han iya kamatayon.

HI Seraphim nabuhi ha panahon nga an Gresya bahin han Ottoman nga Imperyo. Sumala ha Griego Ortodokso nga eskolar nga hi George Metallinos, ito nga peryodo natigamnan pinaagi han “kakulangan hin angayan nga mga eskwelahan” ngan han “kakulang hin edukasyon han kadam-an han mga tawo,” pati na han mga klero pa ngani.

May-ada daku hinduro nga kaibahan butnga han Koine (komon) nga Griego ngan han Griego nga ginyayakan hito nga panahon, nga may-ada damu nga dialekto. Ito nga kaibahan nagin daku hinduro salit an Koine, nga amo an ginamit ha pagsurat han Kristiano Griego nga Kasuratan, waray na hisabti hadton waray pormal nga edukasyon. Ha kontrobersya nga binangon sugad nga resulta hito, ginpili han iglesia an pag-aproba ha makuri gud hisabtan nga Koine nga Griego.

Hini nga panahon, natawo hi Stephanos Ioannis Pogonatus ha kilala nga pamilya ha isla han Lesbos, Gresya, han mga 1670. An kapobrehan ngan an kawaray kahibaro ha pagbasa ngan pagsurat kalyap ha isla. Tungod han kakulang hin mga eskwelahan, napiritan hi Stephanos nga mag-eskwela han elementarya ha usa nga monasteryo hito nga lugar. Han batan-on pa hinduro hiya, gin-ordinahan hiya sugad nga diakono han Griego Ortodokso nga Iglesia ngan ginngaranan hin Seraphim.

Han mga 1693, kinadto hi Seraphim ha Constantinople (yana Istanbul, Turkey) tungod han iya duro nga hingyap para hin kahibaro. Inabot an panahon, gintahod hiya han mga bantogan ha Gresya tungod han iya mga kaabtik. Waray pag-iha, iginpadara hiya han usa nga sekreto nga nasyonalistiko nga grupo han Gresya sugad nga representante ngadto kan Emperador Pedro nga Bantogan han Russia. Tungod han pagbiyahe tipakadto ha Moscow ngan tipabalik, nagin posible kan Seraphim nga makagbiyahe ha kadak-an nga bahin han Europa, diin naobserbahan niya an relihiyoso ngan intelektuwal nga reporma. Han 1698, nagbiyahe hi Seraphim ngadto ha Inglatera ngan nagkaada importante nga mga koneksyon ha Londres ngan Oxford. Iginpakilala hiya ha Arsobispo han Canterbury, an ulo han Anglikano nga Iglesia, usa nga koneksyon nga waray pag-iha nagin mapulsanon kan Seraphim.

Pagpublikar hin Biblia

Samtang nakadto ha Inglatera, nasantop ni Seraphim nga nanginginahanglan hinduro an mga Griego hin bag-o ngan masayon hisabtan nga bersyon han “Bag-o nga Testamento” (Kristiano Griego nga Kasuratan). Pinaagi ha paggamit han hubad nga ginpublikar sobra tunga hin siglo na an naglabay han monghe nga hi Maximus, gintikangan ni Seraphim an pagpublikar hin bag-o, waray sayop, mas masayon hisabtan nga bersyon. Madasigon nga gintikangan niya an iya paghubad kondi waray pag-iha naubosan hiya hin pundo. Baga hin nagin  mas maopay an iya kahimtang han an Arsobispo han Canterbury nagsaad ha paghatag han ginkikinahanglan nga pinansyal nga bulig. Nadasig hiya hito nga suporta salit pinalit hiya hin papel ngan nakipagtransaksyon ha usa nga paraimprinta.

Kondi, an pundo igo la ha pag-imprinta tubtob ha katunga han Ebanghelyo ni Lukas. Katapos, an pagbag-o han politika ha Inglatera nagpagios ha Arsobispo han Canterbury nga diri na maghatag hin dugang nga pundo. Tungod kay waray manluya, nangaro hi Seraphim hin bulig ha mga riko ngan nakalampos ha pagpublikar han iya ginrebisa nga bersyon han 1703. An iba han gastos gintaparan han Society for Propagating the Gospel in Foreign Parts.

An mas nauna nga duha-nga-tomo nga hubad ni Maximus nag-upod han orihinal nga Griego nga sinurat. Daku ito ngan mabug-at. An ginrebisa nga bersyon ni Seraphim mas gudti an letra, nagsusulod la han moderno nga Griego nga hubad, ngan mas manipis ngan mas barato.

Nakadugang ha Kontrobersya

“Sigurado nga inin bag-o nga publikasyon nagtagbaw hin totoo nga panginahanglan han mga tawo,” siring han eskolar nga hi George Metallinos. “Kondi, ginamit ni Seraphim an higayon ha pag-atake ha usa nga grupo han mga klero nga nakontra ha mga hubad [ha Biblia].” Nasina hinduro an mga klero han siniring hi Seraphim ha introduksyon nga iya ginpublikar an iya bersyon ‘labi na para ha pipira nga kapadian ngan presbiteryo nga diri nakakasabot hin [Koine] nga Griego, basi ha bulig han Pinakabaraan nga Espiritu may mabasa ngan masabtan hira tikang ha orihinal nga sinurat, para masabtan ito han ordinaryo nga mga Kristiano.’ (The Translation of the Bible Into Modern Greek—During the 19th Century) Tungod hito nahidabi gud hi Seraphim ha kontrobersya may kalabotan ha paghubad han Biblia ha sulod han Griego Ortodokso nga Iglesia.

Ha usa nga bahin han kontrobersya amo an mga tawo nga nakasantop nga an espirituwal ngan moral nga pag-uswag han mga tawo nadepende ha pagsabot ha Biblia. Inabat liwat nira nga kinahanglan pauswagon han membro han mga klero an ira mismo kahibaro ha Kasuratan. Dugang pa, an mga nasuporta ha paghubad han Biblia natoo nga an mga kamatuoran han Kasuratan mahimo maipahayag ha bisan ano nga yinaknan.—Pahayag 7:9.

Ginamit han mga nakontra ha paghubad han Biblia an pasangil nga an bisan ano nga paghubad han Biblia makakadaot han sulod hito ngan makakapaluya han awtoridad han iglesia may kalabotan ha interpretasyon ngan doktrina. Kondi an ira totoo nga ginkakahadlokan amo an paggamit han mga Protestante han paghubad han Biblia basi makapanhilabot ha Griego Ortodokso nga Iglesia. Damu nga klerigo an naghunahuna nga obligado hira nga kontrahon an bisan ano nga bangin magin pabor ha mga Protestante, upod na an mga pangalimbasog ha paghimo han Biblia nga masasabtan han ordinaryo nga mga tawo. Tungod hito, an paghubad han Biblia nagin an pinakakontrobersyal nga isyu ha away han mga Protestante ngan mga Ortodokso.

Bisan kon waray hiya intensyon ha pagbaya ha Ortodokso nga Iglesia, maisugon nga iginbuhayhag ni Seraphim an pagkaignorante ngan pagkapanatiko han iya mga kaaway nga klero. Ha introduksyon han iya “Bag-o nga Testamento,” hiya nagsurat: “An ngatanan nga mahadlukon-ha-Dios nga Kristiano kinahanglan magbasa han Baraan nga Biblia” basi hiya “magin magsurubad ni Kristo ngan magin masinugtanon ha [iya] katutdoan.” Hi Seraphim marig-on nga nagsiring nga an pagdiri ha pag-aram han Kasuratan tikang ha Yawa.

Duro nga Pagkontra

Han an bersyon ni Seraphim inabot ha Gresya, nakaaghat ito han kasina han Griego Ortodokso nga Iglesia. Ginbando an bag-o nga bersyon. Ginsunog an mga kopya han hubad, ngan an bisan hin-o nga nagtatag-iya o nagbabasa hito gintatarhog hin ekskomunikasyon. Ginbando ni Patriarka Gabriel III an sirkulasyon han bersyon ni Seraphim, gintawag ito nga diri importante ngan waray pulos.

Bisan kon waray mawad-i hin paglaom hi Seraphim, nakita niya an panginahanglan ha pagin mabinantayon. Bisan pa han opisyal nga pagbando han iglesia, ginkarawat han pipira nga klerigo ngan lego an iya hubad. Naglampos gud hiya ha pagpanaltag hito. Kondi, an iya pakig-away ha  maimpluwensya nga mga nakontra ha iya nagtitikang pa la.

An Tinikangan han Kataposan

Gawas ha pag-aghat han pagpasarang han Biblia, nahidabi hi Seraphim ha rebolusyonaryo ngan nasyonalistiko nga mga kahikayan. Basi matuman ini, binalik hiya ha Moscow ha katpaso han 1704. Nagin masasarigan hiya nga sangkay ni Pedro nga Bantogan ngan nagin propesor anay ha Russian Royal Academy. Kondi tungod kay nababaraka hiya mahitungod ha mahimo mahitabo ha iya hubad, binalik hiya ha Constantinople han 1705.

Ha sunod nga pag-imprinta han iya bersyon hito nga tuig, gintangtang ni Seraphim an nagpapakaraot nga introduksyon han orihinal nga pag-imprinta. Nagdugang hiya hin simple nga introduksyon nga nagdadasig ha pagbasa han Biblia. Ini nga edisyon nagkaada haluag nga sirkulasyon, ngan waray nahirekord nga maraot nga reaksyon tikang ha mga lider han iglesia.

Kondi han 1714, nagkaada nakakadaot nga pag-atake tikang kan Alexander Helladius, usa nga Griego nga biyahedor ngan nakontra ha paghubad han Biblia. Ha iya libro nga Status Præsens Ecclesiæ Græcæ (An Presente nga Kahimtang han Griego nga Iglesia), ginpakaraot gud niya an mga parahubad ngan mga hubad han Biblia. Hi Helladius nagsurat hin bug-os nga kapitulo mahitungod kan Seraphim, iginpipresenta hiya sugad nga kawatan, parapanlimbong, ngan maraot nga impostor nga diri maaram magbasa ngan magsurat. Totoo ba ito nga mga akusasyon? Iginpahayag han awtor nga hi Stylianos Bairaktaris an may-basihan nga opinyon han damu nga eskolar han gintawag niya hi Seraphim nga ‘trabahador ngan nahayagan nga parapanguna’ nga gin-atake tungod kay an iya kahibaro lahos pa han hinsasabtan han iya mga kadungan-dungan. Kondi, an libro ni Helladius nagresulta ha masakit nga kamatayon ni Seraphim.

Ginsuspetsahan

Han binalik hi Seraphim ha Russia han 1731, namatay na hi Pedro nga Bantogan. Salit, inin Griego nga diakono waray na panalipdi han gobyerno. An nagmamando hito nga panahon nga hi Imperatris Anna Ivanovna mabinantayon hinduro mahitungod ha bisan ano nga mahimo magin hinungdan han kasamok ha iya pagmando. Han Enero 1732, ginhurob-hurob ha St. Petersburg nga may Griego nga espiya nga nagbubuhat kontra ha mga kaopayan han imperyo. Hi Seraphim an ginsususpetsahan. Gindakop hiya ngan iginpadara ha monasteryo han Nevsky basi imbestigahan. Usa nga kopya han libro ni Helladius an nakadto ha monasteryo nga nag-aakusar ha iya hin magkalain-lain nga krimen. Ha tulo nga sinurat nga baton ha mga akusasyon, nangalimbasog hiya ha pagdepensa han iya kalugaringon. An imbistigasyon inabot hin mga lima ka bulan, ngan nakurian hiya ha pagdepensa han iya kalugaringon tungod han pagsuspetsa han iba.

Tungod kay waray marig-on nga ebidensya nga iginpresenta kontra kan Seraphim, nalikyan niya an sirot nga kamatayon. Kondi tungod han mga akusasyon ni Helladius, nag-alang an mga awtoridad ha paghatag hin kagawasan ha iya. Ginsentensyahan hiya hin kadistyero ha Siberia tubtob ha iya kamatay. An sentensya nagsiring nga an desisyon iginbasar ha mga akusasyon nga nakada “ha sinurat nga iginpublikar han Griego nga awtor nga hi Helladius.” Han Hulyo 1732, inabot hi Seraphim ha este nga Siberia nga ginkadenahan hin puthaw ngan ginpriso ha maraot an bantog nga karsel ha Okhotsk.

Paglabay hin mga tulo ka tuig, namatay hi Seraphim, gin-abandona ngan ginkalimtan. Usahay, an iya mga desisyon ngan mga paagi sayop ngan diri maaramon, kondi an iya bersyon usa han damu nga hubad han Biblia nga mababasa yana ha moderno nga Griego. a Usa hito amo an masayon hisabtan nga New World Translation of the Holy Scriptures, nga mababasa liwat ha damu nga yinaknan. Mapasalamaton gud kita nga gintipigan ni Jehova nga Dios an iya Pulong basi an mga tawo ha bisan diin makahigayon “nga makadangat ha pagkilala han kamatuoran”!—1 Timoteo 2:3, 4.

[Footnote]

[Retrato ha pahina 12]

Pedro nga Bantogan

[Ginkuhaan han Retrato ha pahina 10]

Mga retrato: Ha pagtugot han American Bible Society